Pełna lista artykułów nt. hałasu i drgań mechanicznych     Strony tematyczne:                  Hałas słyszalny                  Hałas infradźwiękowy                  Hałas ultradźwiękowy                  Drgania mechaniczne

Hałas i drgania - ARTYKUŁY - pełna lista

Rafał Młyński, Jan Żera, Emil Kozłowski: Zagrożenie hałasem impulsowym wytwarzanym w przemyśle oraz podczas strzałów i eksplozji, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2012, nr 3, s. 22-25 Danuta Augustyńska, Anna Kaczmarska, Witold Mikulski, Jan Radosz: Ocena narażenia na hałas nauczycieli na przykładzie 3 szkół podstawowych w Warszawie, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2012, nr 2, s. 16-19 Bożena Smagowska: Hałas na stanowiskach obsługi infolinii - ocena narażenia oraz sposoby ograniczania, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2011, nr 4, s. 22-25 Danuta Augustyńska, Dariusz Pleban: Walka z hałasem i drganiami, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2010, nr 5, s. 6-11 Danuta Augustyńska, Jan Radosz: Hałas w szkołach (1) - przegląd badań, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2009, nr 9, s. 16-19 Andrzej Wieczorek: Metody zmniejszania hałasu przekładni zębatych - zmiana wskaźnika zazębienia, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2008, nr 11, s. 9-11 Bożena Smagowska, Witold Mikulski: Hałas ultradźwiękowy na stanowiskach pracy drążarek ultradźwiękowych - ocena ryzyka zawodowego, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2008, nr 10, s. 18-22 Magdalena Kuśmirek-Ochrymiuk: Hałas na statkach - przepisy i praktyka, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2008, nr 9, s. 5-9 Paweł Górski, Leszek Morzyński: Serwis internetowy wspomagający profilaktykę zagrożeń wibroakustycznych w środowisku pracy, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2008, nr 7-8, s. 18-22 Anna Kaczmarska, Danuta Augustyńska, Anna Łuczak: Hałas infradźwiękowy na stanowiskach pracy wymagających koncentracji uwagi - propozycja kryterium uciążliwości, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2008, nr 7-8, s. 28-32 Andrzej Czyżewski, Józef Kotus, Bożena Kostek, Maciej Szczodrak: Multimedialny System Monitorowania Hałasu, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2007, nr 7-8, s. 8-11 Anna Kaczmarska, Danuta Augustyńska, Andrzej Wierzejski: Hałas infradźwiękowy na stanowiskach pracy kierowców w warunkach eksperymentalnych, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2007, nr 7-8, s. 12-15 Marianna Mirowska: Hałas w budynkach - aktualizacja polskich norm, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2007, nr 7-8, s. 16-19 Etbin Tratnik: Kształtowanie świadomości narażenia na hałas - interaktywne narzędzie internetowe, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2007, nr 5, s. 8-9 Piotr Kowalski: Drgania i hałas w pojazdach drogowych, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2007, nr 5, s. 10-13 Witold Mikulski, Bożena Smagowska: Metoda oceny ryzyka zawodowego związanego z hałasem ultradźwiękowym, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2007, nr 3, s. 13-17 Paweł Górski, Grzegorz Makarewicz, Leszek Morzyński: Serwis internetowy wspomagający profilaktykę skutków narażenia na hałas i drgania w środowisku pracy, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2006, nr 10, s. 2-5 Anna Kaczmarska, Danuta Augustyńska, Andrzej Wierzejski: Hałas infradźwiękowy na stanowiskach pracy kierowców, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2006, nr 10, s. 6-8 Piotr Kowalski: Pomiar i ocena drgań mechanicznych w środowisku pracy według nowych przepisów prawnych, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2006, nr 9, s. 24-26 Barbara Harazin: Szacowanie ryzyka zawodowego i ryzyka zdrowotnego związanego z działaniem miejscowych drgań mechanicznych, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2006, nr 6, s. 8-10 Anna Kaczmarska, Anna Łuczak, Andrzej Sobolewski: Uciążliwość hałasu niskoczęstotliwościowego podczas wykonywania prac wymagających koncentracji uwagi - badania w warunkach laboratoryjnych, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2006, nr 6, s. 11-15 Danuta Augustyńska, Piotr Kowalski: Strategia ochrony pracowników przed drganiami mechanicznymi według nowych przepisów prawnych - europejskich i krajowych, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2006, nr 5, s. 8-10 Emil Kozłowski: Metoda badania narażenia na hałas osób stosujących nauszniki przeciwhałasowe, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2006, nr 5, s. 22-24 Danuta Augustyńska: Strategia ochrony pracowników przed hałasem według nowych przepisów prawnych - europejskich i krajowych, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2006, nr 3, s. 4-7 Anna Kaczmarska, Witold Mikulski, Małgorzata Pawlaczyk-Łuszczyńska: Badania uciążliwości hałasu niskoczęstotliwościowego w pomieszczeniach do prac biurowych i koncepcyjnych, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2006, nr 1, s. 16-19 Grzegorz Makarewicz: Materiały inteligentne - zastosowanie w systemach aktywnej redukcji hałasu i drgań, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2005, nr 12, s. 15-19 Zbigniew Engel, Anna Kaczmarska, Danuta Augustyńska: Badania wpływu nadmiernej ekspozycji na hałas niskoczęstotliwościowy - choroba wibroakustyczna, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2005, nr 11, s. 4-7 Jacek Engel, Krzysztof Kosała: Ryzyko zawodowe związane z narażeniem na hałas na wybranych stanowiskach pracy w kopalniach surowców mineralnych, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2005, nr 10, s. 6-9 Aleksander Lipiński: Ochrona przed hałasem - znowelizowane prawo ochrony środowiska, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2005, nr 7-8, s. 10-14 Jan Grzesik: Medyczne aspekty hałasu w środowisku pracy, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2005, nr 6, s. 4-8 Anna Kaczmarska, Zbigniew Engel, Jan Sikora: Dobór warstwowych zabezpieczeń przeciwhałasowych - wytyczne dla projektantów, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2005, nr 6, s. 10-13 Ewa Kotarbińska: Ochronniki słuchu - przepisy, rozwiązania konstrukcyjne, metody doboru, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2005, nr 4, s. 2-5 Dariusz Pleban: Ocena emisji hałasu maszyn na podstawie poziomów ciśnienia akustycznego emisji, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2005, nr 4, s. 6-9 Leszek Morzyński: Aktywna redukcja hałasu niskoczęstotliwościowego w dźwiękoizolacyjnych kabinach przemysłowych, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2005, nr 1, s. 4-7 Anna Karczmarska, Danuta Augustyńska, Witold Mikulski: Hałas w pomieszczeniach biurowych - metody ograniczania, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2004, nr 10, s. 11-15 Piotr Kowalski: Ocena ryzyka zawodowego pracowników narażonych na drgania miejscowe i ogólne jednocześnie - propozycja metody, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2004, nr 10, s. 19-21 Jolanta Koton, Artur Majewski: Drgania i hałas na stanowiskach pracy w środkach komunikacji miejskiej - badania dozymetryczne, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2004, nr 7-8, s. 12-15 Ewa Kotarbińska, Emil Kozłowski: Prognozowanie zrozumiałości mowy w hałasie podczas stosowania ochronników słuchu, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2004, nr 7-8, s. 16-20 Paweł Górski, Grzegorz Makarewicz, Leszek Morzyński: Serwis internetowy poświęcony aktywnym metodom zwalczania hałasu, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2004, nr 7-8, s. 26-27 Zbigniew Witold Engel, Wiktor Marek Zawieska: Ochrona przed hałasem w środowisku - stan zagadnienia w roku wstąpienia Polski do Unii Europejskiej, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2004, nr 5, s. 9-13 Jerzy Sadowski, Barbara Szudrowicz: Ochrona przed hałasem i drganiami w budownictwie - stan zagadnienia w roku wstąpienia Polski do Unii Europejskiej, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2004, nr 5, s. 14-19 Danuta Augustyńska: Ochrona przed hałasem i drganiami mechanicznymi w środowisku pracy - stan zagadnienia w roku wstąpienia Polski do Unii Europejskiej, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2004, nr 5, s. 20-26 Jean Jacques: Normalizacja europejska w dziedzinie hałasu ze szczególnym uwzględnieniem maszyn i stanowisk pracy, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2004, nr 5, s. 27-32 Witold Mikulski, Bożena Smagowska: Ocena ryzyka zawodowego związanego z narażeniem na hałas na stanowiskach pracy w odlewniach żeliwa, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2004, nr 5, s. 33-36 Danuta Augustyńska: Wymagania zasadnicze i procedury oceny zgodności urządzeń stosowanych na zewnątrz pomieszczeń w zakresie emisji hałasu do środowiska, Nie sklasyfikowane, 2004, nr 3, s. 23-24 Anna Kaczmarska, Zbigniew Engel: Izolacyjność akustyczna w zakresie niskich częstotliwości przemysłowych zabezpieczeń przeciwhałasowych, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2003, nr 12, s. 10-13 Anna Wawrzeńczyk-Zdżyłowska: Ryzyko zawodowe związane z narażeniem na hałas na stanowiskach pracy przy młotach kuźniczych, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2003, nr 11, s. 24-26 Anna Kaczmarska, Witold Mikulski: Pomiary hałasu w pomieszczeniach biurowych, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2003, nr 9, s. 21-25 Paweł Górski: Sygnalizacja akustyczna w pojazdach uprzywilejowanych, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2003, nr 7-8, s. 26-28 Jolanta Koton: Ocena zawodowej ekspozycji na drgania mechaniczne w Polsce, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2003, nr 6, s. 21-24 Zbigniew Engel: Wibroakustyka - jedna z dziedzin nauki XXI wieku, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2003, nr 4, s. 10-12 Grzegorz Makarewicz, Wiktor M. Zawieska: Zastosowanie algorytmów genetycznych do aktywnej redukcji hałasu, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2003, nr 1, s. 4-6 Jolanta Koton, Piotr Kowalski: Pomiary i ocena ekspozycji na hałas ultradźwiękowy na stanowiskach pracy w świetle nowych przepisów prawnych, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2002, nr 11, s. 20-24 Danuta Augustyńska: Ocena ryzyka zawodowego wynikającego z narażenia na hałas w świetle przepisów europejskich i krajowych, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2002, nr 9, s. 2-4 Paweł Górski, Wiktor M. Zawieska: System aktywnej redukcji hałasu o przebiegu okresowym, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2002, nr 9, s. 5-6 Anna Kaczmarska, Witold Mikulski, Danuta Augustyńska: Ocena ryzyka zawodowego związanego z narażeniem na hałas na niestacjonarnych stanowiskach pracy, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2002, nr 9, s. 7-9 Jolanta Koton, Piotr Kowalski: Dobór środków ochrony indywidualnej w profilaktyce zespołu wibracyjnego, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2002, nr 9, s. 10-12 Leszek Solecki: Charakterystyka stopnia zmienności ekspozycji na hałas rolnika indywidualnego - propozycje metodyczne, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2002, nr 9, s. 19-21 Anna Kaczmarska, Danuta Augustyńska, Zbigniew Engel: Katalog przemysłowych zabezpieczeń przed hałasem infradźwiękowym i niskoczęstotliwościowym, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2002, nr 6, s. 24-25 Jan Sikora, Krzysztof Kosała: Rozwiązania ograniczające hałas uderzeniowy prasy mechanicznej, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2002, nr 4, s. 21-24 Zbigniew Engel, Jan Czerwiński: Mapy akustyczne i monitoring w świetle obowiązujących przepisów, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2002, nr 2, s. 3-4 Barbara Harazin: Nowe wartości NDN drgań mechanicznych na stanowiskach pracy, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2002, nr 2, s. 5-6 Dariusz Puto, Ewa Kotarbińska: Komputerowe metody doboru ochronników słuchu - program DOBOS3, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2002, nr 2, s. 9-11 Paweł Górski, Grzegorz Makarewicz, Leszek Morzyński, Wiktor M. Zawieska: Internetowa baza wiedzy dotycząca hałasu - SMOK, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2001, nr 11, s. 19-20 Anna Kaczmarska, Witold Mikulski, Danuta Augustyńska: Ograniczanie hałasu urządzeń sieci komputerowej, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2001, nr 9, s. 20-23 Witold Mikulski, Piotr Tadzik: Niepewność wyznaczania poziomów mocy akustycznej źródeł hałasu, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2001, nr 6, s. 2-5 Paweł Górski, Leszek Morzyński: Aktywny ochronnik słuchu z zewnętrznym układem zasilania, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2001, nr 3, s. 10-12 Ewa Kotarbińska, Janusz P. Mnich: Wpływ warunków użytkowania nauszników przeciwhałasowych na ich właściwości ochronne - badania wstępne, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2001, nr 2, s. 18-20 ANNA KACZMARSKA, DANUTA AUGUSTYŃSKA, ZBIGNIEW ENGEL: Ustroje rezonatorowe obniżające hałas niskoczęstotliwościowy w kabinach przemysłowych, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2000, nr 11, s. 14-16 DARIUSZ PLEBAN, DANUTA AUGUSTYŃSKA: Hałas maszyn - znormalizowane metody wyznaczania poziomu ciśnienia akustycznego emisji, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2000, nr 10, s. 6-9 DARIUSZ PLEBAN, DANUTA AUGUSTYŃSKA: Hałas maszyn - znormalizowane metody wyznaczania poziomu ciśnienia akustycznego emisji, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2000, nr 9, s. 5-8 WITOLD MIKULSKI, DANUTA AUGUSTYŃSKA: Hałas maszyn - wyznaczanie poziomu mocy akustycznej obrabiarek do drewna, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2000, nr 7-8, s. 6-9 KAZIMIERZ CZYŻEWSKI, JERZY SADOWSKI, ZBIGNIEW ENGEL: Baza danych o materiałach, wyrobach i ustrojach przeznaczonych do ochrony przed hałasem i drganiami, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2000, nr 6, s. 1-5 JOLANTA SKOWROŃ: Weryfikacja wartości NDN dla drgań mechanicznych o działaniu ogólnym i miejscowym, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2000, nr 6, s. 22-23 JERZY SADOWSKI, ZBIGNIEW ENGEL, DANUTA AUGUSTYŃSKA, KAZIMIERZ CZYŻEWSKI: Baza danych o materiałach, wyrobach i ustrojach przeznaczonych do ochrony przed hałasem i drganiami, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2000, nr 4, s. 2-6 DANUTA AUGUSTYNSKA, DARIUSZ PLEBAN, WITOLD MIKULSKI: Hałas maszyn - znormalizowane metody wyznaczania poziomu mocy akustycznej (2), BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2000, nr 3, s. 12-17 DANUTA AUGUSTYŃSKA, DARIUSZ PLEBAN, WITOLD MIKULSKI: Hałas maszyn - znormalizowane metody wyznaczania poziomu mocy akustycznej (1), BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 2000, nr 2, s. 7-13 Zbigniew Engel, Jan Sikora, Jadwiga Turkiewicz: Źródła hałasu uderzeniowego w prasach, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 1999, nr 9, s. 2-5 Anna Kaczmarska, Danuta Augustyńska: Kabiny dla operatorów maszyn - skuteczna ochrona przed hałasem, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 1999, nr 5, s. 6-10 Zbigniew Engel, Jan Sikora, Jadwiga Turkiewicz: Zintegrowane obudowy dźwiękochłonno-izolacyjne, BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka, 1999, nr 3, s. 2-8 Zagrożenie hałasem impulsowym wytwarzanym w przemyśle oraz podczas strzałów i eksplozji Rafał Młyński, Jan Żera, Emil Kozłowski Hałas impulsowy jest zagrożeniem dla słuchu występującym na wielu stanowiskach pracy, najczęściej związanych z obróbką metali oraz w obecności wystrzałów bądź eksplozji. Należy mieć na uwadze, że w przypadku silnych impulsów istnieje możliwość spowodowania trwałego ubytku słuchu nawet po jednej ekspozycji. W artykule przedstawiono właściwości hałasu impulsowego wytwarzanego przez 37 źródeł hałasu typowych dla przemysłu i zastosowań militarnych. Obliczono też liczbę minut lub dopuszczalną liczbę strzałów/eksplozji, na jakie mógłby być eksponowany pracownik na określonym stanowisku pracy. Ocena narażenia na hałas nauczycieli na przykładzie 3 szkół podstawowych w Warszawie Danuta Augustyńska, Anna Kaczmarska, Witold Mikulski, Jan Radosz Ocenę narażenia na hałas nauczycieli w szkołach podstawowych przeprowadzono na podstawie badań ankietowych, pomiarów hałasu na stanowiskach pracy nauczycieli oraz analizy danych statystycznych o zagrożeniach i chorobach zawodowych w sektorze edukacji. Badania wykazały, że hałas stanowi główny czynnik uciążliwy w środowisku szkolnym. Hałas w szkołach może być również czynnikiem szkodliwym. Wysokie poziomy hałasu rzędu 80-85 dB mierzone w korytarzach podczas przerw i w salach gimnastycznych mogą powodować ryzyko uszkodzenia słuchu uczniów i nauczycieli. Hałas na stanowiskach obsługi infolinii - ocena narażenia oraz sposoby ograniczania Bożena Smagowska W ostatnich latach wzrasta liczba nowych stanowisk pracy, m.in. obsługi infolinii – miejsc pracy, na których występują poważne, szkodliwe i uciążliwe czynniki środowiska pracy, m.in. hałas. W artykule przedstawiono wyniki pomiarów i oceny hałasu na stanowiskach pracy pracowników infolinii oraz podano zalecenia do jego ograniczenia. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdza się, że hałas na stanowiskach obsługi infolinii (podczas stosowania przez operatorów telefonicznych słuchawek nagłownych) może stanowić czynnik szkodliwy (powodujących ryzyko uszkodzenia słuchu) i czynnik uciążliwy utrudniający wykonywanie pracy i powodujący pozasłuchowe niekorzystne zmiany zdrowotne. Walka z hałasem i drganiami Danuta Augustyńska, Dariusz Pleban Ochrona pracowników przed zagrożeniami powodowanymi hałasem i drganiami mechanicznymi (wibracjami) w środowisku pracy jest podstawowym celem badań prowadzonych przez Zakład Zagrożeń Wibroakustycznych CIOP-PIB. W ich wyniku powstały m.in. metody i unikatowe w kraju stanowiska do badań właściwości akustycznych i mechanicznych ochronników słuchu. Dzięki nim możliwe jest prowadzenie badań do oceny zgodności ochronników słuchu zgodnie z wymaganiami dyrektywy 89/686/EWG, a tym samym eliminowanie z polskiego rynku ochronników słuchu niespełniających tych wymagań. W Zakładzie powstały również nowe rozwiązania środków ochrony indywidualnej przed hałasem, m.in. model ochronnika słuchu z elektronicznym systemem aktywnej redukcji hałasu i łączności wewnętrznej, niezależne nauszniki przeciwhałasowe FASER N1 i nahełmowe FASER H1, nauszniki przeciwhałasowe z regulowanym tłumieniem FASER N1-E3. Przeprowadzono ocenę ryzyka zawodowego związanego z narażeniem na hałas i drgania mechaniczne na stanowiskach pracy w środkach komunikacji miejskiej, z wykorzystaniem dozymetrycznej metody badań. W zakresie nowych metod badania i oceny skuteczności ochronników słuchu opracowano stanowisko badawcze oraz procedury w języku Matlab do analizy przebiegów czasowych sygnałów akustycznych do badań skuteczności tłumienia hałasów impulsowych przez ochronniki słuchu, w tym wkładek przeciwhałasowych dla różnych geometrii przewodu słuchowego Hałas w szkołach (1) - przegląd badań Danuta Augustyńska, Jan Radosz W pierwszej części artykułu przedstawiono przegląd wybranych badań hałasu w szkołach podstawowych polskich i zagranicznych. Badania wykazały niekorzystny stan warunków akustycznych w szkołach polskich. Metody zmniejszania hałasu przekładni zębatych - zmiana wskaźnika zazębienia Andrzej Wieczorek W artykule zwrócono uwagę na metody minimalizacji poziomu hałasu polegające na zmniejszeniu przyczyn ich powstawania. W przypadku przekładni zębatych są nimi przede wszystkim błędy (niedokładności) wykonawcze kół zębatych, wzbudzenia powstające przy wchodzeniu i wychodzeniu zębów w zazębienie oraz wahania sztywności zazębienia. Jak wynika z dotychczasowych badań, należy się spodziewać zmniejszenia hałasu w przypadku zastosowania kół charakteryzujących się wysokim wskaźnikiem zazębienia. Przeprowadzono badania doświadczalne właściwości akustycznych kół o wysokim wskaźniku zazębienia = 2,03 i o standardowej jego wartości, na podstawie których wykazano korzystne cechy pierwszego uzębienia. Hałas ultradźwiękowy na stanowiskach pracy drążarek ultradźwiękowych - ocena ryzyka zawodowego Bożena Smagowska, Witold Mikulski "Hałas ultradźwiękowy na stanowiskach pracy w Polsce jest określony jako hałas, w którego widmie występują składowe o wysokich częstotliwościach słyszalnych i niskich ultradźwiękowych. Ocenę narażenia na hałas ultradźwiękowy wykonuje się na podstawie (równoważnego i maksymalnego) poziomu ciśnienia akustycznego w tercjowych pasmach częstotliwości. Jego głównymi źródłami w procesie pracy są technologiczne urządzenia ultradźwiękowe operujące na niskich częstotliwościach. Jednym z rodzajów takich urządzeń są drążarki ultradźwiękowe. W artykule przedstawiono metodę pomiaru i kryteria oceny ekspozycji na hałas ultradźwiękowy na stanowiskach pracy oraz wyniki pomiarów i ocenę ryzyka zawodowego związanego z narażeniem na ten hałas na wybranych stanowiskach obsługi drążarek ultradźwiękowych." Hałas na statkach - przepisy i praktyka Magdalena Kuśmirek-Ochrymiuk W artykule przedstawiono aktualny stan przepisów i międzynarodowych regulacji w aspekcie ograniczenia hałasu na statkach morskich. Wskazano charakterystyczne źródła hałasu, podstawowe sposoby jego redukcji, a także scharakteryzowano nowoczesne, wieloetapowe podejście do zagadnienia. Zwrócono uwagę na problemy pojawiające się podczas pomiarów akustycznych zgodnie z istniejącymi procedurami oraz na tendencje w dziedzinie akustyki okrętowej w kontekście zdrowia i komfortu człowieka. Serwis internetowy wspomagający profilaktykę zagrożeń wibroakustycznych w środowisku pracy Paweł Górski, Leszek Morzyński W artykule przedstawiono system wspomagania profilaktyki narażenia na hałas i drgania mechaniczne w środowisku pracy oparty na serwisie internetowym umieszczonym pod adresem http://www.serwis.wypadek.pl. W serwisie tym zawarto zestaw poradników i materiałów informacyjnych profilowanych pod kątem działów gospodarki o wysokim ryzyku zawodowym, jak również użyteczne narzędzia, które mogą służyć jako pomoc w planowaniu działań profilaktycznych w zakładach pracy. Hałas infradźwiękowy na stanowiskach pracy wymagających koncentracji uwagi - propozycja kryterium uciążliwości Anna Kaczmarska, Danuta Augustyńska, Anna Łuczak "W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczących analizy uciążliwości hałasu infradźwiękowego występującego na stanowiskach pracy biurowej. Badania obejmowały~ pomiary parametrów akustycznych charakteryzujących ten rodzaj hałasu i badania ankietowe w środowisku pracy oraz eksperyment w warunkach laboratoryjnych na modelowym stanowisku pracy. Zaproponowano wartość dopuszczalną hałasu infradźwiękowego dla stanowisk pracy koncepcyjnej wymagającej koncentracji uwagi, równoważny poziom ciśnienia akustycznego skorygowany charakterystyką częstotliwościową G w czasie pobytu pracownika na stanowisku pracy LGeq,Te nie powinien przekraczać 86 dB. Dodatkowo równoważny poziom dźwięku A w czasie pobytu pracownika na stanowisku pracy LAeq,Te nie powinien przekraczać 35-45 dB." Multimedialny System Monitorowania Hałasu Andrzej Czyżewski, Józef Kotus, Bożena Kostek, Maciej Szczodrak W artykule przedstawiono Multimedialny System Monitorowania Hałasu. Projekt jest sieciocentrycznym systemem dedykowanym monitorowaniu zagrożeń hałasem. Jego nadrzędnym celem jest zwiększenie skuteczności w zakresie profilaktyki chorób słuchu. Umożliwia pobieranie, gromadzenie, analizę i wizualizację danych dotyczących hałasu, pobieranych ze zdalnych urządzeń pomiarowych oraz elektronicznych ankiet dostępnych przez Internet. Ponadto w artykule przedstawiono autorską koncepcję psychoakustycznego dozymetru hałasowego. Dozymetr ten umożliwia wyznaczenie czasowego przesunięcia progu słyszenia podczas trwania ekspozycji na hałas. Możliwe jest dzięki temu ciągłe monitorowanie progu słyszenia osób przebywających w warunkach szkodliwego oddziaływania hałasu. Hałas infradźwiękowy na stanowiskach pracy kierowców w warunkach eksperymentalnych Anna Kaczmarska, Danuta Augustyńska, Andrzej Wierzejski "W artykule przedstawiono wyniki badań hałasu infradźwiękowego występującego na stanowiskach pracy kierowców środków transportu drogowego przeprowadzonych w pojazdach fabrycznie nowych, w warunkach eksperymentalnych. Jak wynika z pomiarów równoważny poziom dźwięku G, LGeq,Te zarejestrowany w czasie Te = 30-60s na stanowiskach pracy kierowców autobusów i samochodów ciężarowych waha się odpowiednio w granicach od 92 do 114 dB w zależności od kategorii pojazdu i prędkości jazdy. Wartości równoważnego poziomu dźwięku A, LAeq,Te, występujące na tych samych stanowiskach pracy kierowców wahają się w granicach od 62 dB do 76 dB. Dla prędkości jazdy 50 km/h najwyższe wartości równoważnego poziomu dźwięku G rzędu: 107 - 111 dB zarejestrowano na stanowiskach pracy kierowców autobusów miejskich. W artykule przedstawiono również widma hałasu infradźwiękowego na stanowisku pracy autobusu miejskiego zarejestrowane przy różnych prędkościach jazdy. Stwierdzono występowanie istotnych składowych widma hałasu o poziomach ciśnienia akustycznego rzędu 100 dB w zakresie częstotliwości infradźwiękowych 16-20 Hz." Hałas w budynkach - aktualizacja polskich norm Marianna Mirowska "W artykule przeanalizowano kierunki zmian polskich norm dotyczących pomiaru i oceny hałasu instalacyjnego w budynkach. Omówiono nowe metody pomiaru hałasu instalacyjnego zalecane w normach PN EN ISO 16032 (metoda dokładna) i PN EN ISO 10052 (metoda uproszczona). Zalecenia nowych norm europejskich porównano z zaleceniami norm dotychczas obowiązujących w Polsce. Przedstawiono propozycje metod oceny i dopuszczalnych poziomów hałasu w pomieszczeniach, zwłaszcza hałasu od urządzeń wyposażenia technicznego budynku, takich jak: wentylatory, klimatyzatory, pompy, transformatory, agregaty chłodnicze itp. do wprowadzenia w znowelizowanej normie PN-87/B-02151/02." Kształtowanie świadomości narażenia na hałas - interaktywne narzędzie internetowe Etbin Tratnik Ministerstwo Pracy, Rodziny i Spraw Społecznych Republiki Słowenii opracowało narzędzie, którego celem jest poszerzanie świadomości dotyczącej narażenia na hałas. Narzędzie jest przeznaczone dla niefachowców, osób nie posiadających większej wiedzy o hałasie. Tematy obejmują informacje o hałasie, zagrożeniach w miejscu pracy, definicje istotnych parametrów hałasu, dane dotyczące interaktywnego miernika hałasu itd. Spopularyzowanie tego narzędzia ma na celu zwiększenie zainteresowania społecznego problemem ograniczania hałasu. Do prezentacji wykorzystano postać mima, który ułatwia zrozumienie tej tematyki m.in. przez. powiązanie tekstów z czynnościami fizycznymi, motywowanie użytkowników do interpretowania tekstów, a wreszcie wzmacnia efekt przez przedstawienie hałasu za pomocą jego przeciwieństwa, a mianowicie "niemej prezentacji". Z opisanym narzędziem można zapoznać się pod adresem: http://et2005.mddsz.gov.si/ Drgania i hałas w pojazdach drogowych Piotr Kowalski W artykule przedstawiono ocenę drgań mechanicznych i hałasu działających na kierowców różnych pojazdów drogowych. Oceny dokonano na podstawie wyników przeprowadzonych badań terenowych. Badania na wybranych stanowiskach pracy wykazały porównywalne narażenia pochodzące od drgań działających przez kończyny górne i od drgań działających w sposób ogólny. W większości przypadków zarejestrowane poziomy hałasu były poniżej wartości dopuszczalnej (NDN). Mimo że drgania jak i hałas nie przekraczały wartości dopuszczalnych, pracownicy uskarżali się na dolegliwości związane z działaniem czynników wibroakustycznych. Metody oceny podane w odpowiednich normach nie pozwalają przy określaniu ryzyka zawodowego na uwzględnienie łącznego oddziaływania drgań i hałasu występujących jednocześnie. Metoda oceny ryzyka zawodowego związanego z hałasem ultradźwiękowym Witold Mikulski, Bożena Smagowska Hałas ultradźwiękowy na stanowiskach pracy w Polsce jest określony jako hałas, w którego widmie występują składowe o wysokich częstotliwościach słyszalnych i niskich ultradźwiękowych. W Polsce ocenę narażenia na hałas ultradźwiękowy wykonuje się na podstawie (równoważnego i maksymalnego) poziomu ciśnienia akustycznego w tercjowych pasmach częstotliwości (o częstotliwościach środkowych z przedziału od 10 kHz do 40 kHz). W artykule przedstawiono: metodę pomiaru hałasu ultradźwiękowego na stanowiskach pracy, wartości dopuszczalne hałasu ultradźwiękowego oraz metodę oceny ryzyka zawodowego wynikającego z ekspozycji na hałas ultradźwiękowy. Zamieszczono również przykładowe wyniki pomiarów i oceny hałasu ultradźwiękowego na przykładowym stanowisku pracy. Serwis internetowy wspomagający profilaktykę skutków narażenia na hałas i drgania w środowisku pracy Paweł Górski, Grzegorz Makarewicz, Leszek Morzyński W artykule przedstawiono założenia systemu wspomagania profilaktyki narażenia na hałas i drgania mechaniczne w środowisku pracy, którego głównym elementem będzie serwis internetowy. Uzasadniając podjęcie tego zagadnienia, przedstawiono dane statystyczne dotyczące zagrożeń hałasem i drganiami mechanicznymi w środowisku pracy oraz chorób zawodowych wynikających z narażenia na te czynniki. Przedstawione w artykule informacje o zawartości istniejących już witryn internetowych dotyczących hałasu i drgań mechanicznych oraz dane dotyczące wykorzystania przez pracowników zasobów Internetu zadecydowały o przyjęciu przedstawionej w artykule formy serwisu. Hałas infradźwiękowy na stanowiskach pracy kierowców Anna Kaczmarska, Danuta Augustyńska, Andrzej Wierzejski Hałas infradźwiękowy stanowi istotną uciążliwość w środowisku pracy kierowców. W artykule przedstawiono schemat ideowy badań oraz wstępne wyniki badań hałasu infradźwiękowego występującego na stanowiskach pracy kierowców środków transportu drogowego. Pomiar i ocena drgań mechanicznych w środowisku pracy według nowych przepisów prawnych Piotr Kowalski W artykule omówiono zastosowanie nowych przepisów dotyczących pomiarów i oceny drgań mechanicznych na stanowiskach pracy. Odniesiono je do przepisów obowiązujących przed wdrożeniem przez Polskę dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2002/44/WE w sprawie minimalnych wymagań w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa, dotyczących narażenia pracowników na ryzyko spowodowane czynnikami fizycznymi (drganiami mechanicznymi). Szacowanie ryzyka zawodowego i ryzyka zdrowotnego związanego z działaniem miejscowych drgań mechanicznych Barbara Harazin W artykule przedstawiono trzy rodzaje oceny ryzyka: ocenę zawodowego ryzyka opartego na wartościach NDN ocenę ryzyka zdrowotnego opartego na modelu matematycznym, a także ocenę ryzyka zdrowotnego weryfikowanego badaniami medycznymi. Uciążliwość hałasu niskoczęstotliwościowego podczas wykonywania prac wymagających koncentracji uwagi - badania w warunkach laboratoryjnych Anna Kaczmarska, Anna Łuczak, Andrzej Sobolewski "Hałas niskoczęstotliwościowy (w tym infradźwiękowy) jest jednym ze szkodliwych i uciążliwych czynników środowiska pracy i życia człowieka. Dominującym efektem wpływu infradźwięków i dźwięków o niskiej częstotliwości na organizm podczas ekspozycji zawodowej jest ich działanie uciążliwe, występujące już przy niewielkich przekroczeniach progu słyszenia. Obowiązujące w środowisku pracy w Polsce (przede wszystkim dla warunków przemysłowych) wartości dopuszczalne hałasu infradźwiękowego ustalone są ze względu na szkodliwość tego hałasu dla zdrowia (głównie oddziaływanie infradźwięków na słuch i cały organizm). Brak jest kryterium dotyczącego uciążliwości hałasu infradźwiękowego i niskoczęstotliwościowego w środowisku pracy. Szczególnie mocno dostrzegane jest to na stanowiskach pracy, na których wykonywane są prace koncepcyjne. W artykule przedstawiono wyniki badań uciążliwości hałasu niskoczęstotliwościowego i infradźwiękowego, głównie na stanowiskach pracy, na których wykonywane są prace koncepcyjne, bądź wymagającej silnej koncentracji uwagi. Badania prowadzono w warunkach laboratoryjnych na modelowym stanowisku pracy." Strategia ochrony pracowników przed drganiami mechanicznymi według nowych przepisów prawnych - europejskich i krajowych Danuta Augustyńska, Piotr Kowalski W artykule omówiono postanowienia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2002/44/WE w sprawie minimalnych wymagań w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa, dotyczących narażenia pracowników na ryzyko spowodowane czynnikami fizycznymi (drganiami mechanicznymi). Zaprezentowano również wymagania polskich przepisów prawnych wdrażających dyrektywę 2002/44/WE. Metoda badania narażenia na hałas osób stosujących nauszniki przeciwhałasowe Emil Kozłowski W artykule przedstawiono założenia metody badań narażenia na hałas osób stosujących nauszniki przeciwhałasowe. Opisano nowy przyrząd pomiarowy zastosowany w badaniach. Pomiary wykonano na czterech hałaśliwych stanowiskach pracy. Badania wykazały duży wpływ kształtu głowy słuchacza, sposobu zakładania nausznika oraz kierunkowości pola na hałas docierający pod czaszę nausznika. Strategia ochrony pracowników przed hałasem według nowych przepisów prawnych - europejskich i krajowych Danuta Augustyńska "W artykule omówiono postanowienia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/10/WE w sprawie minimalnych wymagań w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa, dotyczących narażenia pracowników na ryzyko spowodowane czynnikami fizycznymi (hałasem). Dyrektywa ta z dniem 15 lutego 2006 r. zastępuje dotychczasową dyrektywę hałasową 86/188/EWG. Zaprezentowano również wymagania polskich przepisów prawnych wdrażających dyrektywę 2003/10/WE." Badania uciążliwości hałasu niskoczęstotliwościowego w pomieszczeniach do prac biurowych i koncepcyjnych Anna Kaczmarska, Witold Mikulski, Małgorzata Pawlaczyk-Łuszczyńska W artykule przedstawiono wyniki badań analizy uciążliwości hałasu niskoczęstotliwościowego występującego na stanowiskach pracy zlokalizowanych w pomieszczeniach biurowych. W ramach badań przeprowadzono pomiary wielkości akustycznych charakteryzujących ten rodzaj hałasu oraz ankietę wśród osób zatrudnionych na tych stanowiskach. Materiały inteligentne - zastosowanie w systemach aktywnej redukcji hałasu i drgań Grzegorz Makarewicz Materiały inteligentne znajdują coraz szersze zastosowanie jako elementy pomiarowe i wykonawcze w systemach aktywnej redukcji hałasu i drgań. W artykule przedstawiono podział oraz najważniejsze cechy materiałów inteligentnych. Opisano przykłady zastosowań tych materiałów do redukcji drgań i hałasu. Badania wpływu nadmiernej ekspozycji na hałas niskoczęstotliwościowy - choroba wibroakustyczna Zbigniew Engel, Anna Kaczmarska, Danuta Augustyńska W artykule omówiono takie pojęcia, jak wibroakustyczna terapia i choroba wibroakustyczna, która może być następstwem długotrwałej, znaczącej ekspozycji na hałas niskoczęstotliwościowy i infradźwięki. Przedstawiono kierunki aktualnych badań prowadzonych w Centralnym Instytucie Ochrony Pracy - Państwowym Instytucie Badawczym w zakresie uciążliwości dźwięków o niskich częstotliwościach. Ryzyko zawodowe związane z narażeniem na hałas na wybranych stanowiskach pracy w kopalniach surowców mineralnych Jacek Engel, Krzysztof Kosała W zakładach kopalni odkrywkowych występuje wiele źródeł hałasu związanych z eksploatacją surowca. W artykule pokazano wybrane badania akustyczne hałasu ciągłego emitowanego przez maszyny i urządzenia w trzech zakładach. Przeprowadzono ocenę ryzyka zawodowego dla stanowisk pracy przy najbardziej hałaśliwych urządzeniach w zakładach odkrywkowych, czyli kruszarkach. Ochrona przed hałasem - znowelizowane prawo ochrony środowiska Aleksander Lipiński Artykuł stanowi uaktualnioną wersję referatu przedstawionego 21 kwietnia 2005 r. podczas II Konferencji Naukowej Hałas w Środowisku, zorganizowanej przez Wyższą Szkołę Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach. Autor omawia znowelizowaną w maju 2005 r. ustawę: Prawo ochrony środowiska pod kątem ochrony przed hałasem. Medyczne aspekty hałasu w środowisku pracy Jan Grzesik Zainteresowanie problemem hałasu wynika przede wszystkim ze znajomości konsekwencji jego oddziaływania na człowieka. W grę wchodzi uszkodzenie słuchu oraz ogólne zaburzenia zdrowia. WHO, a także instytucje Unii Europejskiej dostrzegają w hałasie jeden z głównych problemów zdrowia publicznego i środowiskowego. Największą grupę osób narażonych na uszkodzenie słuchu stanowią osoby pracujące. W artykule omówiono ekonomiczne aspekty rejestrowanych przypadków zawodowego uszkodzenia słuchu oraz udział pracodawcy w postępowaniu diagnostyczno-orzeczniczym. Zwrócono również uwagę na nieporównywalność danych statystycznych pochodzących z różnych krajów i przyczyny tego zjawiska. Dobór warstwowych zabezpieczeń przeciwhałasowych - wytyczne dla projektantów Anna Kaczmarska, Zbigniew Engel, Jan Sikora Hałas niskoczęstotliwościowy jest zwykle bardzo słabo redukowany przez typowe zabezpieczenia przeciwhałasowe. W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczące izolacyjności akustycznej elementów budowlanych warstwowych zabezpieczeń przeciwhałasowych w zakresie niskich częstotliwości oraz zalecenia dla projektantów dotyczące prawidłowego doboru warstwowych zabezpieczeń przeciwhałasowych w tym zakresie. Ochronniki słuchu - przepisy, rozwiązania konstrukcyjne, metody doboru Ewa Kotarbińska W artykule przedstawiono podstawy prawne dotyczące stosowania ochronników słuchu, zawarte w rozporządzeniach krajowych oraz w dyrektywie europejskiej. Omówiono konstrukcje klasycznych nauszników i wkładek przeciwhałasowych oraz nowoczesnych ochronników słuchu z układami elektronicznymi. Zdefiniowano wielkości charakteryzujące skuteczność działania ochronników słuchu oraz omówiono standardowe metody doboru ochronników słuchu do wielkości charakteryzujących hałas. Opisano wpływ przerw w stosowaniu ochronników słuchu na skuteczność ochrony. Ocena emisji hałasu maszyn na podstawie poziomów ciśnienia akustycznego emisji Dariusz Pleban Zgodnie z dyrektywą europejską 98/37/EC dotyczącą maszyn poziomy ciśnienia akustycznego emisji powinny być uwzględnione podczas oceny akustycznej maszyny. Metody wyznaczania tych poziomów są określone w serii norm europejskich EN ISO 11200. W artykule przedstawiono wyniki badań eksperymentalnych dotyczących wyznaczania poziomów ciśnienia akustycznego emisji hałasu maszyn. Aktywna redukcja hałasu niskoczęstotliwościowego w dźwiękoizolacyjnych kabinach przemysłowych Leszek Morzyński W artykule opisano system aktywnej redukcji hałasu w dźwiękoizolacyjnych kabinach przemysłowych. Przedstawione zostały trzy rozwiązania techniczne tego systemu. Pierwszym rozwiązaniem jest układ do tworzenia stref ciszy bazujący na dwóch głośnikach umieszczonych w narożnikach kabiny. Drugim rozwiązaniem jest aktywny ochronnik słuchu zbudowany na bazie lekkich słuchawek. Trzecim z przedstawionych rozwiązań jest aktywny zagłówek (dwa niewielkie głośniki umieszczone w górnej części oparcia fotela pracownika). W artykule przedstawiono i omówiono wyniki pomiarów skuteczności aktywnej redukcji hałasu z zastosowaniem każdego z tych trzech rozwiązań Hałas w pomieszczeniach biurowych - metody ograniczania Anna Karczmarska, Danuta Augustyńska, Witold Mikulski "Hałas w pomieszczeniach biurowych może być przyczyną braku koncentracji, zmieniać czujność pracownika oraz zmniejszać wydajność pracy. Praca umysłowa wymagająca koncentracji, zbieranie informacji, czy procesy analityczne wydają się być szczególnie wrażliwe na hałas. W artykule przedstawiono wyniki badań hałasu na stanowiskach pracy biurowej przeprowadzonych w biurach oraz metody ograniczania tego hałasu." Ocena ryzyka zawodowego pracowników narażonych na drgania miejscowe i ogólne jednocześnie - propozycja metody Piotr Kowalski W artykule przedstawiono propozycję metody oceny narażenia pracowników na drgania miejscowe i ogólne oddziałujące jednocześnie. Metodę opracowano na podstawie wyników badań przeprowadzonych w warunkach rzeczywistych. Wyniki badań na wybranych stanowiskach pracy pokazały, że narażenie na drgania miejscowe i ogólne jest porównywalne. Prawidłowa ocena ryzyka zawodowego ze względu na drgania mechaniczne wymaga m.in. uwzględnienia łącznego narażenia pracowników na oba rodzaje drgań. Drgania i hałas na stanowiskach pracy w środkach komunikacji miejskiej - badania dozymetryczne Jolanta Koton, Artur Majewski Z doniesień literaturowych, zwłaszcza ostatniego dziesięciolecia, wynika, że skojarzone działanie na organizm człowieka dwóch lub więcej szkodliwych i uciążliwych czynników środowiska pracy potęguje niekorzystne skutki działania każdego z nich występującego oddzielnie. Do stanowisk pracy, na których występują łącznie różne czynniki środowiska, należą niewątpliwie stanowiska obsługi wszelkiego rodzaju pojazdów, w tym pojazdów komunikacji miejskiej. W artykule przedstawiono wyniki badań jednoczesnej ekspozycji kierowców na drgania i hałas w autobusach miejskich, tramwajach i w metrze. Uzyskane wyniki porównano z wartościami kryterialnymi ustalonymi dla tych czynników ze względu na ochronę zdrowia w przepisach krajowych i w dyrektywach Unii Europejskiej. Prognozowanie zrozumiałości mowy w hałasie podczas stosowania ochronników słuchu Ewa Kotarbińska, Emil Kozłowski W artykule przedstawiono metodę przewidywania zrozumiałości mowy w hałasie podczas stosowania ochronników słuchu. Metoda ta oparta jest na metodzie SIL. Wyniki obliczeń zrozumiałości mowy w ochronnikach słuchu porównano z wynikami badań procentowej zrozumiałości mowy wykonywanych w laboratorium. W badaniach uczestniczyło 53 słuchaczy, którzy używali czterech wzorów ochronników słuchu. Badania te potwierdziły, że prognozowanie zrozumiałości mowy podczas stosowania ochronników słuchu może być wykonywane za pomocą przedstawionej metody. Serwis internetowy poświęcony aktywnym metodom zwalczania hałasu Paweł Górski, Grzegorz Makarewicz, Leszek Morzyński W artykule przedstawiono opis serwisu internetowego (http://www.anc.pl/) dotyczącego aktywnych metod zwalczania hałasu. Serwis zawiera zarówno informacje teoretyczne jak i zastosowania praktyczne metod aktywnych. Przeznaczony jest dla szerokiego grona odbiorców zainteresowanych nowoczesnymi metodami zwalczania hałasu. Ochrona przed hałasem w środowisku - stan zagadnienia w roku wstąpienia Polski do Unii Europejskiej Zbigniew Witold Engel, Wiktor Marek Zawieska W artykule przedstawiono rozwój ochrony środowiska przed hałasem w Polsce, stan zagrożenia hałasem komunalnym, przemysłowym, pochodzącym od ruchu drogowego, komunikacji lotniczej i kolejowej oraz metody zwalczania tego czynnika. Przedstawiono przepisy regulujące problemy hałasu w Polsce i w Unii Europejskiej, postulując potrzebę lepszej koordynacji działań i szerszej edukacji społeczeństwa w omawianej dziedzinie. Ochrona przed hałasem i drganiami w budownictwie - stan zagadnienia w roku wstąpienia Polski do Unii Europejskiej Jerzy Sadowski, Barbara Szudrowicz W artykule przedstawiono: systematykę zagadnienia, podstawy prawne, stan w zakresie projektowania oraz realizacji ochrony przed hałasem i drganiami budynków mieszkalnych i wybranych obiektów budownictwa ogólnego, problemy akustyczne związane z ochroną przed hałasem otoczenia budynków w obszarach zurbanizowanych, budynek jako źródło hałasu na terenach zurbanizowanych i sposoby jego ograniczania, sposoby ograniczania hałaśliwości i szkodliwej wibracyjności źródeł w terenie zurbanizowanym, lokalizację i modernizację tras komunikacyjnych i obiektów będących źródłami hałasów i drgań, zasady projektowania ochrony przed hałasem i drganiami, wspomaganie projektowania i realizacji ochrony przed hałasem i drganiami w budownictwie ogólnym. Ochrona przed hałasem i drganiami mechanicznymi w środowisku pracy - stan zagadnienia w roku wstąpienia Polski do Unii Europejskiej Danuta Augustyńska W artykule omówiono stan narażenia na hałas i drgania mechaniczne w środowisku pracy w Polsce na podstawie danych: statystycznych dotyczących warunków pracy i chorób zawodowych, danych ankietowych z przeglądu warunków pracy w krajach przystępujących i kandydujących do UE przeprowadzonego w 2001 r. przez Europejską Fundację na rzecz Poprawy Warunków Życia i Pracy oraz danych ankietowych i pomiarowych z przeglądu warunków pracy w przedsiębiorstwach wybranych sektorów szczególnie niebezpiecznych przeprowadzonego w 2003 r. przez CIOP-PIB. Przedstawiono także dotyczące tej problematyki polskie przepisy i normy oraz programy badawcze wdrażające do prawa i praktyki postanowienia dyrektyw i norm europejskich. Normalizacja europejska w dziedzinie hałasu ze szczególnym uwzględnieniem maszyn i stanowisk pracy Jean Jacques W artykule przedstawiono najistotniejsze aspekty normalizacji w dziedzinie hałasu przemysłowego. Autor omawia europejską normalizację, która rozwinęła się w ciągu ostatnich 15 lat dzięki wdrożeniu tzw. nowego podejścia w zakresie uregulowań, które łączą dyrektywy Unii Europejskiej z normami europejskimi. Miało to wpływ na normalizację w dziedzinie hałasu wytwarzanego przez maszyny jako kluczowego aspektu bezpieczeństwa wyrobów. Ocena ryzyka zawodowego związanego z narażeniem na hałas na stanowiskach pracy w odlewniach żeliwa Witold Mikulski, Bożena Smagowska "W Centralnym Instytucie Ochrony Pracy - Państwowym Instytucie Badawczym przeprowadzono badania i ocenę ryzyka zawodowego związanego z narażeniem na hałas w odlewniach żeliwa. Badaniami objęto pięć zakładów o wielkości produkcji od 1 do 14 tys. ton wyrobów rocznie i o różnym rodzaju wytwarzanego żeliwa. Badano hałas, w tym hałas infradźwiękowy, na stanowiskach pracy bezpośrednio związanych z produkcją wyrobów żeliwa, badaniami objęto łącznie siedemnaście typów stanowisk pracy. Stwierdzono przekroczenia wartości dopuszczalnych hałasu na trzynastu, a hałasu infradźwiękowego na pięciu typach stanowisk pracy." Wymagania zasadnicze i procedury oceny zgodności urządzeń stosowanych na zewnątrz pomieszczeń w zakresie emisji hałasu do środowiska Danuta Augustyńska Hałas jest jednym z najbardziej naglących problemów środowiskowych na terenach zabudowanych w Europie. Dyrektywa 2000/14/WE ustala ujednolicone wymagania dotyczące emisji hałasu urządzeń stosowanych na zewnątrz pomieszczeń w celu uniknięcia trudności w swobodnym wprowadzeniu tych urządzeń do obrotu w obszarze rynku wewnętrznego oraz w celu ochrony zdrowia i dobrego samopoczucia obywateli. W artykule przedstawiono najważniejsze postanowienia rozporządzenia ministra gospodarki, pracy i polityki społecznej wdrażającego tę dyrektywę. Izolacyjność akustyczna w zakresie niskich częstotliwości przemysłowych zabezpieczeń przeciwhałasowych Anna Kaczmarska, Zbigniew Engel Standardowe zabezpieczenia - ekrany dźwiękoizolacyjne, obudowy czy ochronniki słuchu nie są na ogół skuteczne w zakresie niskich częstotliwości. Dominującym skutkiem wpływu hałasu niskoczęstotliwościowego na organizm podczas ekspozycji zawodowej jest jego działanie uciążliwe. W artykule przedstawiono wyniki badań właściwości dźwiękoizolacyjnych elementów ścian warstwowych, stosowanych powszechnie zabezpieczeń akustycznych. Ryzyko zawodowe związane z narażeniem na hałas na stanowiskach pracy przy młotach kuźniczych Anna Wawrzeńczyk-Zdżyłowska Przedmiotem artykułu jest ocena ryzyka zawodowego związanego z narażeniem na hałas na stanowiskach pracy przy młotach kuźniczych w kuźni zakładu mechanicznego. W konkluzji stwierdzono, że ryzyko zawodowe na tym stanowisku jest nieakceptowane i zalecono stosowanie odpowiednich ochronników słuchu. Pomiary hałasu w pomieszczeniach biurowych Anna Kaczmarska, Witold Mikulski "Uciążliwość hałasu w środowisku pracy można zdefiniować jako uczucie niezadowolenia wywołane hałasem. Hałas może być przyczyną braku koncentracji, zmieniać czujność pracownika oraz zmniejszać wydajność pracy. Praca umysłowa wymagająca koncentracji, zbieranie informacji, czy procesy analityczne wydają się być szczególnie wrażliwe na hałas. W artykule przedstawiono wyniki badań hałasu (w tym infradźwiękowego) na stanowiskach pracy biurowej, przeprowadzonych w instytutach badawczych, bibliotece, bankach i biurach w różnych okresach roku i dnia pracy. Uwzględniono dużą liczbę źródeł zewnętrznych, jak: system wentylacyjny, działalność w budynku biurowym, hałas uliczny." Sygnalizacja akustyczna w pojazdach uprzywilejowanych Paweł Górski W artykule dokonano analizy istniejących w Polsce przepisów prawnych i norm dotyczących sygnałów ostrzegawczych pod kątem określenia wymagań jakie powinny spełniać sygnały ostrzegawcze pojazdów uprzywilejowanych w ruchu. Wyniki stanowią podstawę syntezy cech akustycznych sygnału ostrzegawczego zoptymalizowanego do zastosowania aktywnej redukcji hałasu wewnątrz pojazdów. Zastosowanie aktywnej redukcji ma na celu poprawę warunków pracy zespołów ratunkowych pojazdów uprzywilejowanych. Ocena zawodowej ekspozycji na drgania mechaniczne w Polsce Jolanta Koton "Zawodowa ekspozycja na drgania mechaniczne, zaliczane do szkodliwych czynników fizycznych środowiska pracy, może powodować niekorzystne zmiany w zdrowiu pracowników. W celu oceny stopnia narażenia pracowników na ten czynnik, konieczne są pomiary drgań mechanicznych na stanowiskach pracy i, jeśli jest to uzasadnione, ograniczanie występującego zagrożenia. W artykule porównano, stosowane w Polsce i w Krajach Członkowskich Unii Europejskiej, zasady pomiarów i oceny zawodowej ekspozycji na drgania oraz uregulowania prawne dotyczące wartości dopuszczalnych drgań, ustalonych ze względu na ochronę zdrowia i bezpieczeństwo pracowników." Wibroakustyka - jedna z dziedzin nauki XXI wieku Zbigniew Engel Autor omówił początki i rozwój wibroakustyki, zastosowanie energii wibroakustycznej, metody badań procesów wibroakustycznych oraz współczesne zadania tej dziedziny wiedzy. Zastosowanie algorytmów genetycznych do aktywnej redukcji hałasu Grzegorz Makarewicz, Wiktor M. Zawieska Algorytmy genetyczne, mimo że wywodzą się z nauk biologicznych znajdują coraz większe zastosowanie w różnych dziedzinach techniki. W artykule przedstawiono zasadę działania elementarnego algorytmu genetycznego oraz możliwości zastosowania algorytmów genetycznych do aktywnej redukcji hałasu. Pomiary i ocena ekspozycji na hałas ultradźwiękowy na stanowiskach pracy w świetle nowych przepisów prawnych Jolanta Koton, Piotr Kowalski "Zawodowa ekspozycja na hałas ultradźwiękowy, zaliczany do szkodliwych czynników fizycznych środowiska pracy, może powodować niekorzystne zmiany w zdrowiu pracowników. W celu oceny stopnia narażenia pracowników na ten czynnik i określenia związanego z nim ryzyka zawodowego, konieczne są pomiary hałasu ultradźwiękowego na stanowiskach pracy i, jeśli jest to uzasadnione, ograniczanie występującego zagrożenia. W artykule przedstawiono nowe zasady pomiarów hałasu ultradźwiękowego dostosowane do znowelizowanych w 2001 r. przepisów prawnych dotyczących najwyższych dopuszczalnych natężeń (NDN) omawianego czynnika." Ocena ryzyka zawodowego wynikającego z narażenia na hałas w świetle przepisów europejskich i krajowych Danuta Augustyńska W artykule przedstawiono zasady i przykłady oszacowania ryzyka zawodowego wynikającego z narażenia na hałas. System aktywnej redukcji hałasu o przebiegu okresowym Paweł Górski, Wiktor M. Zawieska "W pracy przedstawiono układ aktywnej redukcji hałasu (ARH), zoptymalizowany pod kątem redukcji hałasu wąskopasmowego. Układ opracowano na podstawie uniwersalnego kontrolera ARH, który wyposażono w algorytm wykorzystujący równoległe filtry wycinające i układ generacji sygnału. System przetestowano w warunkach laboratoryjnych i rzeczywistych przy redukcji hałasu transformatora energetycznego. Przeprowadzone badania potwierdziły przydatność opracowanego systemu do redukcji hałasów okresowych." Ocena ryzyka zawodowego związanego z narażeniem na hałas na niestacjonarnych stanowiskach pracy Anna Kaczmarska, Witold Mikulski, Danuta Augustyńska W warunkach przemysłowych na niestacjonarnych stanowiskach pracy narażenie na hałas zmienia się w cyklu rocznym i dlatego standardowe metody oceny narażenia (odniesienie do dnia lub tygodnia) nie pozwalają oszacować ryzyka zawodowego. W artykule podjęto próbę oszacowania ryzyka zawodowego narażenia na hałas słyszalny i infradźwiękowy w odniesieniu do roku, na przykładzie pracownika remontowego w elektrowni węglowej. Dobór środków ochrony indywidualnej w profilaktyce zespołu wibracyjnego Jolanta Koton, Piotr Kowalski W artykule przedstawiono wyniki badań skutecznoúci ochrony wnoszonej przez wybrane rękawice antywibracyjne przy ich zastosowaniu do prac różnymi narzędziami ręcznymi. Wykazano, że rękawice antywibracyjne są pomocnym úrodkiem w profilaktyce zespołu wibracyjnego, choć nie zawsze ograniczają ryzyko zawodowe pojawienia się tej choroby do poziomu dopuszczalnego ze względu na ochronę zdrowia. Wykazano też, że rękawice antywibracyjne powinny być dobierane do narzędzi lub ich typów. Charakterystyka stopnia zmienności ekspozycji na hałas rolnika indywidualnego - propozycje metodyczne Leszek Solecki "Instytut Medycyny Wsi przeprowadził w 31 wybranych gospodarstwach indywidualnych pomiary hałasu emitowanego przez pojazdy i maszyny rolnicze, na który narażeni są rolnicy. W artykule przedstawiono wyniki tych badań oraz propozycje metodyczne dotyczące całorocznego monitoringu ekspozycji rolników na hałas." Katalog przemysłowych zabezpieczeń przed hałasem infradźwiękowym i niskoczęstotliwościowym Anna Kaczmarska, Danuta Augustyńska, Zbigniew Engel Artykuł przedstawia katalog wybranych przemysłowych zabezpieczeń przed hałasem infradźwiękowym i niskoczęstotliwościowym. Przedstawiono parametry akustyczne materiałów, wyrobów i elementów stosowanych do ochrony przed hałasem niskoczęstotliwościowym. Rozwiązania ograniczające hałas uderzeniowy prasy mechanicznej Jan Sikora, Krzysztof Kosała "W artykule przedstawiono opracowane, zaprojektowane i wdrożone do prasy doświadczalnej zabezpieczenie przeciwhałasowe zmniejszające emisję hałasu uderzeniowego prasy mechanicznej z ręczną lub półautomatyczną obsługą. Zaprezentowane rozwiązania ograniczają z dobrym skutkiem hałas uderzeniowy, zarówno podczas procesu wykrawania jak i tłoczenia, nie utrudniając przy tym obsługi prasy. Po dokonaniu niewielkich modyfikacji, mogą być adaptowane do innego typu pras z ręczną obsługą." Mapy akustyczne i monitoring w świetle obowiązujących przepisów Zbigniew Engel, Jan Czerwiński Materiał przedstawia podstawowe problemy związane ze sporządzaniem map akustycznych i planów działań dla aglomeracji. Przedstawia również projekt Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie oceny i zarządzania hałasem w środowisku, a także przepisy polskiego prawa ochrony środowiska w tym zakresie. Nowe wartości NDN drgań mechanicznych na stanowiskach pracy Barbara Harazin Najwyższe dopuszczalne wartości (NDN) ogólnych oraz miejscowych drgań mechanicznych zostały przygotowane na podstawie analizy: piśmiennictwa światowego, projektów normatywów ISO, propozycji wartości NDN Komisji Unii Europejskiej i projektów opracowywanych w innych krajach. Jako wielkość normatywną drgań mechanicznych przyjęto ważoną częstotliwościowo skuteczną wartość sumy wektorowej przyspieszeń w odniesieniu do 8 godzinnego działania wibracji w ciągu zmiany roboczej. Dla ogólnych drgań mechanicznych przyjęto dopuszczalną dla 8 godzin wartość sumy wektorowej przyspieszeń wynoszącą 0,8 m/s2 i odpowiednio 3,2 m/s2 dla ekspozycji trwających 30 minut i krócej. Dla miejscowych drgań mechanicznych przyjęto dopuszczalną dla 8 godzin wartość sumy wektorowej przyspieszeń wynoszącą 2,8 m/s2 i odpowiednio 11,2 m/s2 dla ekspozycji trwających 30 minut i krócej. Komputerowe metody doboru ochronników słuchu - program DOBOS3 Dariusz Puto, Ewa Kotarbińska Prawidłowy dobór ochronników słuchu do wielkości charakteryzujących hałas na jest bardzo istotnym elementem w procesie ochrony słuchu pracowników stanowiskach pracy, gdzie występują przekroczenia wartości dopuszczalnych hałasu. W niniejszym artykule przedstawiono trzy metody doboru ochronników słuchu (dokładną, HML i SNR) zdefiniowane w normach PN-EN 458 i PN-EN 24869-2 oraz aspekty dotyczące środowiska pracy oraz indywidualnych cech docelowego użytkownika wyselekcjonowanych ochronników słuchu. Ponadto przedstawione zostały przykłady doboru ochronników słuchu wymienionymi metodami przy wykorzystaniu nowego programu doboru ochronników słuchu DOBOS3. Internetowa baza wiedzy dotycząca hałasu - SMOK Paweł Górski, Grzegorz Makarewicz, Leszek Morzyński, Wiktor M. Zawieska "Przedstawiono bazę danych zawierającą informacje dotyczące ochrony przed hałasem. Baza ta jest nową, rozbudowaną wersją "Bazy wiedzy o hałasie" opracowanej dwa lata temu. Ma ona całkowicie zmieniony interfejs użytkownika, zgody graficznie z witryną Centralnego Instytutu Ochrony Pracy. Zaprezentowano użyteczne narzędzia dostępne za pośrednictwem sieci Internet, które mogą służyć do celów edukacyjnych. Witryna z baża jest dostępna w sieci Internet pod adresem" Ograniczanie hałasu urządzeń sieci komputerowej Anna Kaczmarska, Witold Mikulski, Danuta Augustyńska W artykule omówiono wyniki badań hałasu emitowanego przez urządzenia sieci komputerowej tzw. szafy krosownicze (jedno z bardziej uciążliwych źródeł hałasu na stanowiskach pracy biurowej). Przedstawiono projekt zabezpieczeń przeciwhałasowych w postaci obudowy dźwiękochłonno-izolacyjnej z tłumikiem akustycznym. Wyniki pomiarów potwierdziły skuteczność wykonanych zabezpieczeń. Niepewność wyznaczania poziomów mocy akustycznej źródeł hałasu Witold Mikulski, Piotr Tadzik Przedstawiono wyniki badań poziomu mocy akustycznej wzorcowego źródła dźwięku w róznych warunkach pomiarowych przy zastosowaniu metody technicznej o klasie dokładności 2 i metody orientacyjnej o klasie dokładności 3, w określonych normach PN-EN ISO 3744 oraz PN-EN ISO 3746. Porównano wartości odchylenia standardowego odtwarzalności poziomów mocy akustycznej uzyskanych w badaniach z podanymi w wymienionych normach. Aktywny ochronnik słuchu z zewnętrznym układem zasilania Paweł Górski, Leszek Morzyński "W artykule przedstawiono opis aktywnego ochronnika słuchu przystosowanego do stosowania na stacjonarnych stanowiskach pracy oraz Baze stacjonarnych stanowisk pracy. Konstrukcje aktywnego ochronnika słuchu zmodyfikowano wykonując moduł umożliwiaj1cy wykorzystanie dostepnego źródła zasilania na stanowisku pracy. Do modułu przeniesiono czeoea elementów elektronicznych z nauszników aktywnego ochronnika słuchu." Wpływ warunków użytkowania nauszników przeciwhałasowych na ich właściwości ochronne - badania wstępne Ewa Kotarbińska, Janusz P. Mnich Ustroje rezonatorowe obniżające hałas niskoczęstotliwościowy w kabinach przemysłowych ANNA KACZMARSKA, DANUTA AUGUSTYŃSKA, ZBIGNIEW ENGEL Ochrona przed dźwiękami o niskich częstotliwościach jest skomplikowana ze względu na znaczne długości fal (np. fala o częstotliwości 20 Hz ma długość 17 m), dla których tradycyjne ściany, przegrody, ekrany i pochłaniacze akustyczne są mało skuteczne. W niektórych przypadkach dźwięki niskoczęstotliwościowe są wzmacniane na skutek rezonansu pomieszczeń, elementów konstrukcyjnych budynków lub całych obiektów. Poziomy ciśnień akustycznych mogą wówczas przekraczać poziomy mierzone w pobliżu ich źródeł. Tak często dzieje się we wnętrzu przemysłowych kabin dźwiękoizolacyjnych. Na ogół w celu ograniczenia hałasu niskoczęstotliwościowego i infradźwiękowego wymagane jest każdorazowo indywidualne projektowanie zabezpieczeń po uprzedniej szczegółowej analizie widma hałasu. (...) Hałas maszyn - znormalizowane metody wyznaczania poziomu ciśnienia akustycznego emisji DARIUSZ PLEBAN, DANUTA AUGUSTYŃSKA W serii norm PN-EN ISO 11200 szczególnym dokumentem jest norma PN-EN ISO 11203, ponieważ nie wymaga bezpośrednio przeprowadzania żadnych badań w celu wyznaczenia poziomów ciśnienia akustycznego emisji na stanowisku pracy lub w innych określonych miejscach. Brak tego wymagania wynika z faktu, że norma ta opiera się na charakterystycznym założeniu: znana jest wartość poziomu mocy akustycznej maszyny, wyznaczona jedną z metod określonych w normach podstawowych EN ISO od 3741 do 3747, EN ISO 9614-1 lub EN ISO 9614-2 albo w procedurze badania hałasu, która jest zgodna z tymi podstawowymi normami. W związku z tym, podane w normie PN-EN ISO 11203 metody wyznaczania poziomów ciśnienia akustycznego emisji na podstawie poziomów mocy akustycznej pozwalają na uzyskanie: - poziomów z taką samą charakterystyką częstotliwościową i czasową lub w tych samych pasmach częstotliwości jak te, dla których wyznaczone zostały poziomy mocy akustycznej, - dokładności takiej samej, jak w przypadku metod stosowanych do wyznaczania poziomu mocy akustycznej. (...) Hałas maszyn - znormalizowane metody wyznaczania poziomu ciśnienia akustycznego emisji DARIUSZ PLEBAN, DANUTA AUGUSTYŃSKA Jak już powiedziano w pierwszej publikacji tej serii (patrz „Bezpieczeństwo Pracy” nr 1/2000) dyrektywa europejska 98/37/EC dotycząca bezpieczeństwa maszyn określa m.in. wielkości fizyczne emisji hałasu maszyn, które należy mierzyć i których wartość należy podać. Są to: poziom ciśnienia akustycznego emisji na stanowiskach pracy i poziom mocy akustycznej. Wybór wielkości zależy od wartości emisji. Metody wyznaczania tych wielkości określają normy europejskie zharmonizowane z wymienioną dyrektywą (obecnie wprowadzone do zbioru polskich norm metodą oficjalnego tłumaczenia). Metody wyznaczania poziomu mocy akustycznej maszyn (serie norm PN-EN ISO 3740 i PN-EN ISO 9614) zostały omówione w trzech kolejnych publikacjach (patrz „Bezpieczeństwo Pracy” nr 2,3 i 7-8/2000). W niniejszej publikacji przedstawimy analizę porównawczą znormalizowanych metod wyznaczania poziomów ciśnienia akustycznego emisji na stanowiskach pracy i w innych określonych miejscach w pobliżu maszyn, określonych w serii norm PN-EN ISO 11200. Hałas maszyn - wyznaczanie poziomu mocy akustycznej obrabiarek do drewna WITOLD MIKULSKI, DANUTA AUGUSTYŃSKA W poprzednich publikacjach (patrz „Bezpieczeństwo Pracy" nr 2 i 3/2000) omówiono metody wyznaczania poziomu mocy akustycznej maszyn, określone w normach europejskich serii EN ISO 3740 i 9614 (obecnie wprowadzonych lub wprowadzanych do zbioru polskich norm metodą oficjalnego tłumaczenia). Jak powiedziano, jedną z najczęściej stosowanych metod, a często jedyną możliwą do zastosowania w warunkach terenowych (in situ) jest metoda orientacyjna z zastosowaniem otaczającej powierzchni pomiarowej nad płaszczyzną odbijającą dźwięk, określona w normie europejskiej EN ISO 3746:1995 (wersja polska PN-EN ISO 3746:1999). Norma ta należy do serii norm EN ISO 3740, (zharmonizowanych z dyrektywą maszynową 98/37/EC) określających metody wyznaczania poziomu mocy akustycznej maszyn na podstawie pomiarów poziomu ciśnienia akustycznego. Seria norm EN ISO 3740 zawiera następujące normy: - EN ISO 23741:1991 (metoda dokładna klasy dokładności l, do zastosowania w komorze pogłosowej) (norma w rewizji), - EN ISO 3743-1:1995 i EN ISO 3743-2:1996 (wersje polskie PN-EN ISO 3743 1:1998 i PN-EN ISO 3743-2:1998) (metody techniczne klasy dokładności 2, do zastosowania w pomieszczeniu o ścianach odbijających dźwięk), - EN ISO 3744:1995 (wersja polska PN-EN ISO 3744:1999) (metoda techniczna klasy dokładności 2, do zastosowania w przestrzeni otwartej lub w pomieszczeniu), - prEN ISO 3745 (metoda dokładna klasy dokładności l, do zastosowania w komorze bezechowej lub w komorze bezechowej z podłogą odbijającą dźwięk), - EN ISO 3746 (wersja polska PN-EN ISO 3746:1999) (metoda orientacyjna, klasy dokładności 3, do zastosowania w przestrzeni otwartej lub w pomieszczeniu). Ponieważ została ustanowiona norma PN-EN ISO 3746:1999 zastępująca stosowaną dotychczas polską normę PN-N-01332:1984, zaistniała potrzeba zebrania doświadczeń w celu łatwiejszego jej wprowadzenia do stosowania. Metodę opisaną w tej normie przetestowano na obrabiarkach do drewna, które znajdują się w wykazie maszyn szczególnie niebezpiecznych. Zostało to określone w dyrektywie maszynowej 98/37/EC oraz w wykazie wyrobów podlegających obowiązkowi zgłaszania do certyfikacji na znak bezpieczeństwa, zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów. (...) Baza danych o materiałach, wyrobach i ustrojach przeznaczonych do ochrony przed hałasem i drganiami KAZIMIERZ CZYŻEWSKI, JERZY SADOWSKI, ZBIGNIEW ENGEL Struktura bazy danych Struktura baz danych spełnia następujące warunki: - wiernie oddaje systematykę przyjętą dla prezentowanych wyrobów, materiałów i ustrojów, - zapewnia pełny opis prezentowanych materiałów, wyrobów i ustrojów, - umożliwia szybkie odnalezienie wyrobu, materiału i ustroju spełniającego zadane warunki, - pozwala na łatwe podzielenie bazy na poszczególne moduły grupowe lub ich zestawy, jak też ich integrację. Zgodnie z założeniami, przyjętymi na początku pracy, bazy danych zrealizowano w systemie INTERBASE v. 5.01, a oprogramowanie wykonano w technologii RAD wykorzystując system tworzenia aplikacji DELPHI 4.0 Professional. Ze względu na to, że dane są wprowadzane do bazy w sposób rozproszony przez trzy ośrodki badawcze (CIOP, AGH, ITB) zastosowano odrębne tablice danych o producentach wyrobów, materiałów i ustrojów dla każdego modułu danych (według systematyki podanej w BP nr 4/2000). Takie rozwiązanie ułatwia integrowanie danych poszczególnych modułów w jedną bazę. Grafika przedstawiająca materiał, wyrób, ustrój (szkic, schemat, fotografia), archiwizowana jest w odrębnych katalogach, zachowując w bazie jedynie powiązanie nazwą pliku z elementem opisywanym. Takie rozwiązanie zmniejsza wielkość pliku bazy danych i ułatwia utrzymanie bazy. (...) Weryfikacja wartości NDN dla drgań mechanicznych o działaniu ogólnym i miejscowym JOLANTA SKOWROŃ Baza danych o materiałach, wyrobach i ustrojach przeznaczonych do ochrony przed hałasem i drganiami JERZY SADOWSKI, ZBIGNIEW ENGEL, DANUTA AUGUSTYŃSKA, KAZIMIERZ CZYŻEWSKI Powszechnie wiadomo, że zanieczyszczenie środowiska w Polsce hałasem i drganiami wykazuje tendencję silnie rosnącą. Hałas i drgania stają się coraz bardziej uciążliwe a często nawet szkodliwe dla ludzi zarówno w środowisku pracy, jak też zamieszkania i wypoczynku. Najczęściej ludzie narażeni są na działanie hałasu i drgań przez wiele godzin w czasie doby, a więc w domu, w czasie jazdy do pracy i powrotu z niej, w pracy, w miejscach wypoczynku i rekreacji. W badaniach ankietowych hałas jawi się jako uciążliwość klasyfikowana na jednym z pierwszych miejsc. Skutki oddziaływania hałasu w przemyśle w postaci głuchoty zawodowej i upośledzenia słuchu plasują się na pierwszych miejscach chorób zawodowych. (...) Hałas maszyn - znormalizowane metody wyznaczania poziomu mocy akustycznej (2) DANUTA AUGUSTYNSKA, DARIUSZ PLEBAN, WITOLD MIKULSKI METODY POMIARU NATĘŻENIA DŹWIĘKU Metody określone w normach EN ISO 9614-1 EN ISO 9614-2 polegają na wyznaczeniu poziomu mocy akustycznej nie na podstawie pomiarów poziomów ciśnienia akustycznego, ale pomiarów natężenia dźwięku. Pomiary te są wykonywane na powierzchni otaczającej maszynę, w jej bezpośrednim polu akustycznym. Pomiar może być wykonywany albo punkt po punkcie, albo przez ciągłe przemieszczanie sondy po powierzchni pomiarowej. Oryginalność tych metod: w pewnych warunkach poziom natężenia dźwięku na powierzchni pomiarowej nie jest zakłócony ani przez pole pogłosowe pomieszczenia, ani przez pole bezpośrednie innych obecnych źródeł, ewentualnie bardziej hałaśliwych niż maszyna, której moc akustyczną chcemy wyznaczyć. Gdy brak jest powierzchni pochłaniających wewnątrz objętości ograniczonej przez pomiarową powierzchnię otaczającą, energia dźwiękowa, która wpływa do tej objętości, wypływa z niej w całości. Jeśli energia ta jest stała w czasie, jej wpływ na pole natężenia na powierzchni pomiarowej jest zerowy. Poprawki środowiskowe ze względu na hałas tła nie są potrzebne. Wśród wszystkich metod pozwalających wyznaczyć moc akustyczną, metody pomiarowe natężenia dźwięku zajmują szczególne miejsce. Jest to związane: - ze specyfiką tych metod, odpowiednio do umiejętności pomiarowych i aparatury akustycznej, wymaganej do ich wdrażania (sonda natężeniowa o dwóch mikrofonach z określonym systemem obróbki sygnału), - z wielką wrażliwością na czynniki środowiska sondy natężeniewej, - z trudniejszym podejściem niż metody klasyczne, ponieważ odwołują się do rozważań fizycznych, bardziej złożonych, - z faktem, że normatywna formalizacja miała niedawno miejsce. Metody pomiaru natężenia dźwięku zdecydowanie przekroczyły dzisiaj stadium rozwoju. Z powodu komercjalizacji pomiarowych programów komputerowych opracowywanych do ułatwienia ich wdrażania stały się one dostępne również dla osób spoza branży akustycznej. Metody pomiaru natężenia dźwięku są tak oryginalne i interesujące, że mogą być stosowane do prawie każdej sytuacji praktycznej. Ich zastosowanie jest niemożliwe tylko w dwóch następujących sytuacjach: - hałas tła jest wysoki (w stosunku do hałasu emitowanego przez badane źródło) i zmienia się w czasie, - maszyna charakteryzuje się znacznym pochłanianiem dźwięku i energia dźwiękowa wnikająca do objętości ograniczonej powierzchnią pomiarową nie wychodzi z niej w całości. Jednakże istnieją niesłuszne tendencje do używania tych metod tylko w sytuacjach przemysłowych, w których metody klasyczne są nieskuteczne. Kiedy uzyska się aparaturę i niezbędną wiedzę na temat tych metod, metody pomiaru natężenia dźwięku, a przede wszystkim określone w normie EN ISO 9614-2 (jeśli klasa l nie jest wymagana), powinny być przedkładane nad metody klasyczne. Ich jedyną prawdziwą niedogodnością jest złożoność procedury związana z faktem, że osiągnięta klasa precyzji jest znana dopiero po zakończeniu badania. Jeśli wymagana klasa nie została osiągnięta, należy ponownie rozpocząć badania. (...) Hałas maszyn - znormalizowane metody wyznaczania poziomu mocy akustycznej (1) DANUTA AUGUSTYŃSKA, DARIUSZ PLEBAN, WITOLD MIKULSKI W pierwszej publikacji tej serii omówiono wymagania w zakresie ochrony przed hałasem zawarte w dyrektywie europejskiej 98/37/EC (dyrektywa 89/392/EEC ze zmianami) w sprawie ujednolicenia przepisów prawnych państw członkowskich dotyczących maszyn oraz przedstawiono panoramę zharmonizowanych z tą dyrektywą norm europejskich ogólnych z zakresu akustyki przemysłowej, w większości wprowadzonych do zbioru polskich norm (metodą oficjalnego tłumaczenia). Jak już powiedziano, dyrektywa 98/37/EC określa podstawowe wymagania bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w zakresie projektowania i konstruowania maszyn oraz stosowanych przy nich urządzeń ochronnych (środki ochrony zbiorowej), a także procedury oceny zgodności tych wyrobów z podstawowymi wymaganiami przed ich wprowadzeniem do obrotu handlowego na terenie Unii. W zakresie hałasu dyrektywa ta formułuje wymóg zredukowania hałasu na etapie projektowania maszyny. Określa wielkości fizyczne emisji hałasu maszyn, które należy mierzyć i których wartość należy dostarczyć. Są to: poziom ciśnienia akustycznego emisji na stanowiskach pracy i poziom mocy akustycznej. Metody wyznaczania tych wielkości określają odpowiednie normy zharmonizowane. W niniejszej publikacji przedstawimy analizę porównawczą znormalizowanych metod wyznaczania poziomu mocy akustycznej na podstawie pomiarów ciśnienia akustycznego oraz pomiarów natężenia dźwięku (nowa seria norm europejskich EN ISO 3740 i EN ISO 9614) (w Polsce PN-EN ISO 3740 i PN-EN ISO 9614). Normy dotyczące metod wyznaczania poziomu ciśnienia akustycznego emisji (normy serii EN ISO 11200) omówimy w odrębnej publikacji. (...) Źródła hałasu uderzeniowego w prasach Zbigniew Engel, Jan Sikora, Jadwiga Turkiewicz Istnieje wiele maszyn i urządzeń stosowanych w przemyśle (szczególnie w zakładach przemysłu ciężkiego i maszynowego), w których główną przyczyną emisji ponadnormatywnego hałasu na stanowiskach pracy są zjawiska uderzeniowe. W przypadku tych maszyn hałasy uderzeniowe (technologiczne) dominują nad hałasami mechanicznymi (własnymi) i pochodzącymi miedzy innymi od silników napędowych, przekładni zębatych, sprzęgieł itp. Hałasy uderzeniowe charakteryzują się bardzo wysokimi poziomami dźwięku A, co stanowi poważny problem w ochronie przeciwhałasowej stanowisk pracy. W wydziałach obróbki plastycznej na stanowiskach młotów spadowych i pneumatycznych, pras i gilotyn poziomy A hałasu wynoszą od 92 do 120 dB. Wysoki stopień zagrożenia na stanowiskach pracy stwarzają linie produkcyjne pras ciężkich (np. w zakładach motoryzacyjnych), gdzie operatorzy narażeni są na hałas o poziomie do 95 dB. Ręczne narzędzia pneumatyczne i udarowe stosowane w procesach nitowania czy korygowania odlewów emitują poziomy hałasu w granicach od 100 do 134 dB. Analiza publikacji poświęconych zagadnieniu powstawania hałasu uderzeniowego w przemyśle wykazuje, że brak jest ogólnej teorii promieniowania energii wibroakustycznej w procesie uderzenia. We wstępnej fazie znajdują się badania mające na celu wyjaśnienie fizykalnego mechanizmu generowania tej energii przez źródła uderzeniowe. Podstawowym zagadnieniem w określeniu hałasu emitowanego w procesie uderzenia jest problem sprzężenia między polem mechanicznym a polem akustycznym, czyli związków miedzy parametrami drgań powstałymi wskutek uderzenia a poziomem generowanego dźwięku przez drgający element. W ostatnim dwudziestoleciu pojawiło się wiele publikacji zarówno krajowych, jak i zagranicznych poświęconych pracom teoretycznym i eksperymentalnym, podejmującym próby opisu fizycznych podstaw generowania hałasu uderzeniowego oraz opracowania metod zmierzających do jego wyeliminowania. Nadal jednak ograniczenie hałasu uderzeniowego maszyn i urządzeń, między innymi pras mechanicznych, stanowi w większości przypadków poważny problem. Dlatego też w Katedrze Mechaniki i Wibroakustyki podjęto badania, których rezultatem będzie upowszechnienie w praktyce rozwiązań materiałowo-konstrukcyjnych ograniczających emisję hałasu uderzeniowego w prasach. (...) *) Praca wykonana w ramach Strategicznego Programu Rządowego pn. „Bezpieczeństwo i ochrona zdrowia człowieka w środowisku pracy" dofinansowanego przez Komitet Badań Naukowych w latach 1998-2001. Główny koordynator- Centralny Instytut Ochrony Pracy. Kabiny dla operatorów maszyn - skuteczna ochrona przed hałasem Anna Kaczmarska, Danuta Augustyńska Jednym z bardziej skutecznych sposobów eliminacji zagrożenia hałasem i innymi czynnikami szkodliwymi w środowisku pracy jest automatyzacja procesów technologicznych w powiązaniu z dźwiekoizolacyjnymi kabinami sterowniczymi. Kabiny dźwiekoizolacyjne są to zazwyczaj wydzielone w hali produkcyjnej pomieszczenia o odpowiedniej izolacyjności akustycznej. Mogą one spełniać funkcje zarówno pomieszczeń cichych, które chronią przebywających w nich pracowników przed hałasem, jak i głośnych (z umieszczonymi wewnątrz źródłami hałasu), służących do obniżenia hałasu w hal, na zewnątrz kabiny. W przypadku pomieszczeń głośnych kabina praktycznie pełni funkcję obudowy dźwiekoizolacyjnej. Kabiny dźwiekoizolacyjne mogą pełnić funkcje: sterowni i dyspozytorni, pomieszczenia przeznaczonego dla dozoru technicznego lub pomieszczenia wypoczynkowego, usytuowanego w głośnych halach produkcyjnych. (...) Zintegrowane obudowy dźwiękochłonno-izolacyjne Zbigniew Engel, Jan Sikora, Jadwiga Turkiewicz W ograniczaniu nadmiernej hałaśliwości maszyn i urządzeń stosuje się cztery rodzaje obudów dźwiękochłonno-izolacyjnych: fragmentaryczne, częściowo zamknięte, całkowicie zamknięte i zintegrowane. Najczęściej stosowane są pierwsze trzy rodzaje obudów. Ich funkcja sprowadza się do ograniczenia hałasu emitowanego przez oryginalne korpusy maszyn i urządzeń, a także nie osłonięte węzły funkcjonalne maszyn. Obudowy takie stanowią więc w pewnym sensie drugi dodatkowy korpus maszyny. Najskuteczniejsze są obudowy całkowicie zamknięte, lecz można je stosować zasadniczo tylko wtedy, gdy maszyny nie wymagają bezpośredniej i ciągłej obsługi przez operatora. Najczęściej więc stosuje się całkowicie zamknięte obudowy agregatów pompowych, sprężarek, napędów maszyn itp. oraz w niektórych przypadkach maszyn realizujących procesy produkcyjne w sposób automatyczny (np. prasy automatyczne, automaty tokarskie). Obudowy te nie mają natomiast praktycznego zastosowania w ograniczaniu nadmiernej aktywności akustycznej takich maszyn, jak obrabiarki do metalu, obrabiarki do drewna, prasy, maszyny włókiennicze, kablowe czy obuwnicze. Tego typu maszyny mogą mieć (dotychczas rzadko stosowane) obudowy zintegrowane. Obudowy zintegrowane stanowią składową część korpusu hałaśliwej maszyny lub cały jej korpus odpowiednio opracowany pod względem akustycznym (zwiększenie izolacyjności akustycznej ścian korpusu oryginalnego). Na ogół rolę obudowy zintegrowanej spełnia wykonana z uwzględnieniem wymagań przeciwhałasowych zamknięta konstrukcja, stanowiąca element korpusu maszyny, osłaniająca albo newralgiczny węzeł funkcjonalny (np. narzędzie, zespół narzędzi skrawających lub wykonujących inne czynności technologiczne) przed wpływem warunków zewnętrznych, albo samego operatora pod kątem bezpieczeństwa pracy. Ten element korpusu maszyny jest zazwyczaj otwierany, podnoszony lub rozsuwany (ręcznie lub automatycznie), co umożliwia szybki i prosty dostęp. Zasada rozwiązania zintegrowanej obudowy dźwiękochłonno-izolacyjnej stwarza możliwość dokonywania modyfikacji w rozwiązaniach konstrukcyjnych korpusów maszyn w celu zwiększenia ich izolacyjności akustycznej. Elementy obudów zintegrowanych mogą mieć więc zastosowanie w projektowaniu korpusów nowych maszyn, charakteryzujących się obniżoną, do obowiązujących norm, aktywnością akustyczną. (...)

Drgania i hałas w pojazdach drogowych

„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 5/2007, str. 10-13 dr inż. PIOTR KOWALSKI Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

W artykule przedstawiono ocenę drgań mechanicznych i hałasu działających na kierowców różnych pojazdów drogowych. Oceny dokonano na podstawie wyników przeprowadzonych badań terenowych. Badania na wybranych stanowiskach pracy wykazały porównywalne narażenia pochodzące od drgań działających przez kończyny górne i od drgań działających w sposób ogólny. W większości przypadków zarejestrowane poziomy hałasu były poniżej wartości dopuszczalnej (NDN). Mimo że drgania jak i hałas nie przekraczały wartości dopuszczalnych, pracownicy uskarżali się na dolegliwości związane z działaniem czynników wibroakustycznych. Metody oceny podane w odpowiednich normach nie pozwalają przy określaniu ryzyka zawodowego na uwzględnienie łącznego oddziaływania drgań i hałasu występujących jednocześnie.

Kształtowanie świadomości narażenia na hałas - interaktywne narzędzie internetowe

„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 5/2007, str. 8-9 ETBIN TRATNIK Ministerstwo Pracy, Rodziny i Spraw Społecznych Republika Słowenii

Ministerstwo Pracy, Rodziny i Spraw Społecznych Republiki Słowenii opracowało narzędzie, którego celem jest poszerzanie świadomości dotyczącej narażenia na hałas. Narzędzie jest przeznaczone dla niefachowców, osób nie posiadających większej wiedzy o hałasie. Tematy obejmują informacje o hałasie, zagrożeniach w miejscu pracy, definicje istotnych parametrów hałasu, dane dotyczące interaktywnego miernika hałasu itd. Spopularyzowanie tego narzędzia ma na celu zwiększenie zainteresowania społecznego problemem ograniczania hałasu. Do prezentacji wykorzystano postać mima, który ułatwia zrozumienie tej tematyki m.in. przez. powiązanie tekstów z czynnościami fizycznymi, motywowanie użytkowników do interpretowania tekstów, a wreszcie wzmacnia efekt przez przedstawienie hałasu za pomocą jego przeciwieństwa, a mianowicie „niemej prezentacji”. Z opisanym narzędziem można zapoznać się pod adresem: http://et2005.mddsz.gov.si/

Metoda oceny ryzyka zawodowego związanego z hałasem ultradźwiękowym

„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 3/2007, str. 13-17 dr inż. WITOLD MIKULSKI mgr inż. BOŻENA SMAGOWSKA Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

Hałas ultradźwiękowy na stanowiskach pracy w Polsce jest określony jako hałas, w którego widmie występują składowe o wysokich częstotliwościach słyszalnych i niskich ultradźwiękowych. W Polsce ocenę narażenia na hałas ultradźwiękowy wykonuje się na podstawie (równoważnego i maksymalnego) poziomu ciśnienia akustycznego w tercjowych pasmach częstotliwości (o częstotliwościach środkowych z przedziału od 10 kHz do 40 kHz). W artykule przedstawiono: metodę pomiaru hałasu ultradźwiękowego na stanowiskach pracy, wartości dopuszczalne hałasu ultradźwiękowego oraz metodę oceny ryzyka zawodowego wynikającego z ekspozycji na hałas ultradźwiękowy. Zamieszczono również przykładowe wyniki pomiarów i oceny hałasu ultradźwiękowego na przykładowym stanowisku pracy.

Hałas infradźwiękowy na stanowiskach pracy kierowców

„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 10/2006, str. 6-8 dr inż. ANNA KACZMARSKA doc.dr hab. DANUTA AUGUSTYŃSKA Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy mgr inż. ANDRZEJ WIERZEJSKI Instytut Transportu Samochodowego

Hałas infradźwiękowy stanowi istotną uciążliwość w środowisku pracy kierowców. W artykule przedstawiono schemat ideowy badań oraz wstępne wyniki badań hałasu infradźwiękowego występującego na stanowiskach pracy kierowców środków transportu drogowego.

Serwis internetowy wspomagający profilaktykę skutków narażenia na hałas i drgania w środowisku pracy

„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 10/2006, str. 2-5 mgr inż. PAWEŁ GÓRSKI dr inż. GRZEGORZ MAKAREWICZ dr inż. LESZEK MORZYŃSKI Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

W artykule przedstawiono założenia systemu wspomagania profilaktyki narażenia na hałas i drgania mechaniczne w środowisku pracy, którego głównym elementem będzie serwis internetowy. Uzasadniając podjęcie tego zagadnienia, przedstawiono dane statystyczne dotyczące zagrożeń hałasem i drganiami mechanicznymi w środowisku pracy oraz chorób zawodowych wynikających z narażenia na te czynniki. Przedstawione w artykule informacje o zawartości istniejących już witryn internetowych dotyczących hałasu i drgań mechanicznych oraz dane dotyczące wykorzystania przez pracowników zasobów Internetu zadecydowały o przyjęciu przedstawionej w artykule formy serwisu.

Pomiar i ocena drgań mechanicznych w środowisku pracy według nowych przepisów prawnych

„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 9/2006, str. 24-26 dr inż. PIOTR KOWALSKI Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

W artykule omówiono zastosowanie nowych przepisów dotyczących pomiarów i oceny drgań mechanicznych na stanowiskach pracy. Odniesiono je do przepisów obowiązujących przed wdrożeniem przez Polskę dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2002/44/WE w sprawie minimalnych wymagań w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa, dotyczących narażenia pracowników na ryzyko spowodowane czynnikami fizycznymi (drganiami mechanicznymi).

Uciążliwość hałasu niskoczęstotliwościowego podczas wykonywania prac wymagających koncentracji uwagi - badania w warunkach laboratoryjnych

„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 6/2006, str. 11-15 dr inż. ANNA KACZMARSKA dr ANNA ŁUCZAK mgr inż. ANDRZEJ SOBOLEWSKI Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

Hałas niskoczęstotliwościowy (w tym infradźwiękowy) jest jednym ze szkodliwych i uciążliwych czynników środowiska pracy i życia człowieka. Dominującym efektem wpływu infradźwięków i dźwięków o niskiej częstotliwości na organizm podczas ekspozycji zawodowej jest ich działanie uciążliwe, występujące już przy niewielkich przekroczeniach progu słyszenia.
Obowiązujące w środowisku pracy w Polsce (przede wszystkim dla warunków przemysłowych) wartości dopuszczalne hałasu infradźwiękowego ustalone są ze względu na szkodliwość tego hałasu dla zdrowia (głównie oddziaływanie infradźwięków na słuch i cały organizm). Brak jest kryterium dotyczącego uciążliwości hałasu infradźwiękowego i niskoczęstotliwościowego w środowisku pracy. Szczególnie mocno dostrzegane jest to na stanowiskach pracy, na których wykonywane są prace koncepcyjne.
W artykule przedstawiono wyniki badań uciążliwości hałasu niskoczęstotliwościowego i infradźwiękowego, głównie na stanowiskach pracy, na których wykonywane są prace koncepcyjne, bądź wymagającej silnej koncentracji uwagi. Badania prowadzono w warunkach laboratoryjnych na modelowym stanowisku pracy.

Szacowanie ryzyka zawodowego i ryzyka zdrowotnego związanego z działaniem miejscowych drgań mechanicznych

„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 6/2006, str. 8-10 dr hab. med. BARBARA HARAZIN Śląska Akademia Medyczna, Katowice

W artykule przedstawiono trzy rodzaje oceny ryzyka: ocenę zawodowego ryzyka opartego na wartościach NDN ocenę ryzyka zdrowotnego opartego na modelu matematycznym, a także ocenę ryzyka zdrowotnego weryfikowanego badaniami medycznymi.

Metoda badania narażenia na hałas osób stosujących nauszniki przeciwhałasowe

„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 5/2006, str. 22-24 mgr inż. EMIL KOZŁOWSKI Centralny Instytut Ochrony Pracy - Panstwowy Instytut Badawczy

W artykule przedstawiono założenia metody badań narażenia na hałas osób stosujących nauszniki przeciwhałasowe. Opisano nowy przyrząd pomiarowy zastosowany w badaniach. Pomiary wykonano na czterech hałaśliwych stanowiskach pracy. Badania wykazały duży wpływ kształtu głowy słuchacza, sposobu zakładania nausznika oraz kierunkowości pola na hałas docierający pod czaszę nausznika.

Strategia ochrony pracowników przed drganiami mechanicznymi według nowych przepisów prawnych - europejskich i krajowych

„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 5/2006, str. 8-10 doc. dr inż. DANUTA AUGUSTYŃSKA dr inż. PIOTR KOWALSKI Centralny Instytut Ochrony Pracy - Panstwowy Instytut Badawczy

W artykule omówiono postanowienia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2002/44/WE w sprawie minimalnych wymagań w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa, dotyczących narażenia pracowników na ryzyko spowodowane czynnikami fizycznymi (drganiami mechanicznymi). Zaprezentowano również wymagania polskich przepisów prawnych wdrażających dyrektywę 2002/44/WE.

Strategia ochrony pracowników przed hałasem według nowych przepisów prawnych - europejskich i krajowych

„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 3/2006, str. 4-7 doc. dr inż. DANUTA AUGUSTYŃSKA Centralny Instytut Ochrony Pracy - Panstwowy Instytut Badawczy

W artykule omówiono postanowienia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/10/WE w sprawie minimalnych wymagań w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa, dotyczących narażenia pracowników na ryzyko spowodowane czynnikami fizycznymi (hałasem). Dyrektywa ta z dniem 15 lutego 2006 r. zastępuje dotychczasową dyrektywę hałasową 86/188/EWG. Zaprezentowano również wymagania polskich przepisów prawnych wdrażających dyrektywę 2003/10/WE.

Badania uciążliwości hałasu niskoczęstotliwościowego w pomieszczeniach do prac biurowych i koncepcyjnych

„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 1/2006, str. 16-19 dr inż. ANNA KACZMARSKA dr inż. WITOLD MIKULSKI Centralny Instytut Ochrony Pracy - Panstwowy Instytut Badawczy dr inż. MAŁGORZATA PAWLACZYK-ŁUSZCZYŃSKA Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi

W artykule przedstawiono wyniki badań analizy uciążliwości hałasu niskoczęstotliwościowego występującego na stanowiskach pracy zlokalizowanych w pomieszczeniach biurowych. W ramach badań przeprowadzono pomiary wielkości akustycznych charakteryzujących ten rodzaj hałasu oraz ankietę wśród osób zatrudnionych na tych stanowiskach.

Materiały inteligentne - zastosowanie w systemach aktywnej redukcji hałasu i drgań

„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 12/2005, str. 15-19 dr inż. GRZEGORZ MAKAREWICZ Centralny Instytut Ochrony Pracy - Panstwowy Instytut Badawczy

Materiały inteligentne znajdują coraz szersze zastosowanie jako elementy pomiarowe i wykonawcze w systemach aktywnej redukcji hałasu i drgań. W artykule przedstawiono podział oraz najważniejsze cechy materiałów inteligentnych. Opisano przykłady zastosowań tych materiałów do redukcji drgań i hałasu.

Badania wpływu nadmiernej ekspozycji na hałas niskoczęstotliwościowy - choroba wibroakustyczna

„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 11/2005, str. 4-7 prof. zw. dr hab. inż. ZBIGNIEW ENGEL dr inż. ANNA KACZMARSKA doc. dr inż. DANUTA AUGUSTYŃSKA Centralny Instytut Ochrony Pracy - Panstwowy Instytut Badawczy

W artykule omówiono takie pojęcia, jak wibroakustyczna terapia i choroba wibroakustyczna, która może być następstwem długotrwałej, znaczącej ekspozycji na hałas niskoczęstotliwościowy i infradźwięki. Przedstawiono kierunki aktualnych badań prowadzonych w Centralnym Instytucie Ochrony Pracy - Państwowym Instytucie Badawczym w zakresie uciążliwości dźwięków o niskich częstotliwościach.

Ryzyko zawodowe związane z narażeniem na hałas na wybranych stanowiskach pracy w kopalniach surowców mineralnych

„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 7-10/2005, str. 6-9 doc. dr inż. JACEK ENGEL Techniczny Uniwersytet w Koszycach dr inż. KRZYSZTOF KOSAŁA Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie

W zakładach kopalni odkrywkowych występuje wiele źródeł hałasu związanych z eksploatacją surowca. W artykule pokazano wybrane badania akustyczne hałasu ciągłego emitowanego przez maszyny i urządzenia w trzech zakładach. Przeprowadzono ocenę ryzyka zawodowego dla stanowisk pracy przy najbardziej hałaśliwych urządzeniach w zakładach odkrywkowych, czyli kruszarkach.

Ochrona przed hałasem - znowelizowane prawo ochrony środowiska

„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 7-8/2005, str. 10-14 prof. zw. dr hab. ALEKSANDER LIPIŃSKI Uniwersytet Śląski

Artykuł stanowi uaktualnioną wersję referatu przedstawionego 21 kwietnia 2005 r. podczas II Konferencji Naukowej Hałas w Środowisku, zorganizowanej przez Wyższą Szkołę Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach. Autor omawia znowelizowaną w maju 2005 r. ustawę – Prawo ochrony środowiska pod kątem ochrony przed hałasem.

Medyczne  aspekty  hałasu  w  środowisku  pracy

„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 6/2005, str. 4 prof. zw. dr hab. n. med. JAN GRZESIK Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego

Zainteresowanie problemem hałasu wynika przede wszystkim ze znajomości konsekwencji jego oddziaływania na człowieka. W grę wchodzi uszkodzenie słuchu oraz ogólne zaburzenia zdrowia. WHO, a także instytucje Unii Europejskiej dostrzegają w hałasie jeden z głównych problemów zdrowia publicznego i środowiskowego. Największą grupę osób narażonych na uszkodzenie słuchu stanowią osoby pracujące. W artykule omówiono ekonomiczne aspekty rejestrowanych przypadków zawodowego uszkodzenia słuchu oraz udział pracodawcy w postępowaniu diagnostyczno-orzeczniczym. Zwrócono również uwagę na nieporównywalność danych statystycznych pochodzących z różnych krajów i przyczyny tego zjawiska.

Ocena emisji hałasu maszyn na podstawie poziomów ciśnienia akustycznego emisji

„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 4/2005, str. 6-9 dr inż. DARIUSZ PLEBAN Centralny Instytut Ochrony Pracy - Panstwowy Instytut Badawczy

Zgodnie z dyrektywą europejską 98/37/EC dotyczącą maszyn poziomy ciśnienia akustycznego emisji powinny być uwzględnione podczas oceny akustycznej maszyny. Metody wyznaczania tych poziomów są określone w serii norm europejskich EN ISO 11200. W artykule przedstawiono wyniki badań eksperymentalnych dotyczących wyznaczania poziomów ciśnienia akustycznego emisji hałasu maszyn.

Aktywna redukcja hałasu niskoczęstotliwościowego w dźwiękoizola-cyjnych kabinach przemysłowych

„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 1/2005, str. 4-7 dr inż. LESZEK MORZYŃSKI Centralny Instytut Ochrony Pracy - Panstwowy Instytut Badawczy

W artykule opisano system aktywnej redukcji hałasu w dźwiękoizolacyjnych kabinach przemysłowych. Przedstawione zostały trzy rozwiązania techniczne tego systemu. Pierwszym rozwiązaniem jest układ do tworzenia stref ciszy bazujący na dwóch głośnikach umieszczonych w narożnikach kabiny. Drugim rozwiązaniem jest aktywny ochronnik słuchu zbudowany na bazie lekkich słuchawek. Trzecim z przedstawionych rozwiązań jest aktywny zagłówek (dwa niewielkie głośniki umieszczone w górnej części oparcia fotela pracownika). W artykule przedstawiono i omówiono wyniki pomiarów skuteczności aktywnej redukcji hałasu z zastosowaniem każdego z tych trzech rozwiązań

Hałas w pomieszczeniach biurowych - metody ograniczania

„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 10/2004, str. 11-15 dr inż. ANNA KACZMARSKA doc. dr inż. DANUTA AUGUSTYŃSKA dr inż. WITOLD MIKULSKI Centralny Instytut Ochrony Pracy - Panstwowy Instytut Badawczy

Hałas w pomieszczeniach biurowych może być przyczyną braku koncentracji, zmieniać czujność pracownika oraz zmniejszać wydajność pracy. Praca umysłowa wymagająca koncentracji, zbieranie informacji, czy procesy analityczne wydają się być szczególnie wrażliwe na hałas. W artykule przedstawiono wyniki badań hałasu na stanowiskach pracy biurowej przeprowadzonych w biurach oraz metody ograniczania tego hałasu.

Drgania i hałas na stanowiskach pracy w środkach komunikacji miejskiej – badania dozymetryczne

„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 7-8/2004, str. 12-15 dr inż. JOLANTA KOTON mgr inż. ARTUR MAJEWSKI Centralny Instytut Ochrony Pracy - Panstwowy Instytut Badawczy

Z doniesień literaturowych, zwłaszcza ostatniego dziesięciolecia, wynika, że skojarzone działanie na organizm człowieka dwóch lub więcej szkodliwych i uciążliwych czynników środowiska pracy potęguje niekorzystne skutki działania każdego z nich występującego oddzielnie. Do stanowisk pracy, na których występują łącznie różne czynniki środowiska, należą niewątpliwie stanowiska obsługi wszelkiego rodzaju pojazdów, w tym pojazdów komunikacji miejskiej. W artykule przedstawiono wyniki badań jednoczesnej ekspozycji kierowców na drgania i hałas w autobusach miejskich, tramwajach i w metrze. Uzyskane wyniki porównano z wartościami kryterialnymi ustalonymi dla tych czynników ze względu na ochronę zdrowia w przepisach krajowych i w dyrektywach Unii Europejskiej.

Ocena ryzyka zawodowego związanego z narażeniem na hałas na stanowiskach pracy w odlewniach żeliwa

„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 5/2004, str. 33-36 dr inż. WITOLD MIKULSKI mgr inż. BOŻENA SMAGOWSKA Centralny Instytut Ochrony Pracy - Panstwowy Instytut Badawczy

W Centralnym Instytucie Ochrony Pracy – Państwowym Instytucie Badawczym przeprowadzono badania i ocenę ryzyka zawodowego związanego z narażeniem na hałas w odlewniach żeliwa. Badaniami objęto pięć zakładów o wielkości produkcji od 1 do 14 tys. ton wyrobów rocznie i o różnym rodzaju wytwarzanego żeliwa. Badano hałas, w tym hałas infradźwiękowy, na stanowiskach pracy bezpośrednio związanych z produkcją wyrobów żeliwa; badaniami objęto łącznie siedemnaście typów stanowisk pracy. Stwierdzono przekroczenia wartości dopuszczalnych hałasu na trzynastu, a hałasu infradźwiękowego na pięciu typach stanowisk pracy.

Ryzyko zawodowe związane z narażeniem na hałas na stanowiskach pracy przy młotach kuźniczych

„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 10/2003, str. 24-26 mgr inż. ANNA WAWRZEŃCZYK-ZDŻYŁOWSKA Zakład Mechaniczny HTS w Krakowie

Przedmiotem artykułu jest ocena ryzyka zawodowego związanego z narażeniem na hałas na stanowiskach pracy przy młotach kuźniczych w kuźni zakładu mechanicznego. W konkluzji stwierdzono, że ryzyko zawodowe na tym stanowisku jest nieakceptowane i zalecono stosowanie odpowiednich ochronników słuchu.

Pomiary hałasu w pomieszczeniach biurowych

„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 9/2003, str. 21-25 dr inż. ANNA KACZMARSKA dr inż. WITOLD MIKULSKI Centralny Instytut Ochrony Pracy - Panstwowy Instytut Badawczy

Uciążliwość hałasu w środowisku pracy można zdefiniować jako uczucie niezadowolenia wywołane hałasem. Hałas moøe być przyczyną braku koncentracji, zmieniać czujność pracownika oraz zmniejszać wydajność pracy. Praca umysłowa wymagająca koncentracji, zbieranie informacji, czy procesy analityczne wydają się być szczególnie wrażliwe na hałas. W artykule przedstawiono wyniki badań hałasu (w tym infradźwiękowego) na stanowiskach pracy biurowej, przeprowadzonych w instytutach badawczych, bibliotece, bankach i biurach w różnych okresach roku i dnia pracy. Uwzględniono dużą liczbę źródeł zewnętrznych, jak: system wentylacyjny, działalność w budynku biurowym, hałas uliczny.

Ocena zawodowej ekspozycji na drgania mechaniczne w Polsce

„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 6/2003, str. 20-24 dr inż. JOLANTA KOTON Centralny Instytut Ochrony Pracy - Panstwowy Instytut Badawczy

Zawodowa ekspozycja na drgania mechaniczne, zaliczane do szkodliwych czynników fizycznych środowiska pracy, może powodować niekorzystne zmiany w zdrowiu pracowników. W celu oceny stopnia narażenia pracowników na ten czynnik, konieczne są pomiary drgań mechanicznych na stanowiskach pracy i, jeśli jest to uzasadnione, ograniczanie występującego zagrożenia. W artykule porównano, stosowane w Polsce i w Krajach Członkowskich Unii Europejskiej, zasady pomiarów i oceny zawodowej ekspozycji na drgania oraz uregulowania prawne dotyczące wartości dopuszczalnych drgań, ustalonych ze względu na ochronę zdrowia i bezpieczeństwo pracowników

Zastosowanie algorytmów genetycznych do aktywnej redukcji hałasu

„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 1/2003, str. 4-6 dr inż. GRZEGORZ MAKAREWICZ dr inż. WIKTOR M. ZAWIESKA Centralny Instytut Ochrony Pracy - Panstwowy Instytut Badawczy

Algorytmy genetyczne, mimo że wywodzą się z nauk biologicznych znajdują coraz większe zastosowanie w różnych dziedzinach techniki. W artykule przedstawiono zasadę działania elementarnego algorytmu genetycznego oraz możliwo.ci zastosowania algorytmów genetycznych do aktywnej redukcji hałasu.

Pomiary i ocena ekspozycji na hałas ultradźwiękowy na stanowiskach pracy w świetle nowych przepisów prawnych

„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 11/2002, str. 20-24 dr inż. JOLANTA KOTON dr inż. PIOTR KOWALSKI Centralny Instytut Ochrony Pracy

Zawodowa ekspozycja na hałas ultradźwiękowy, zaliczany do szkodliwych czynników fizycznych środowiska pracy, może powodować niekorzystne zmiany w zdrowiu pracowników. W celu oceny stopnia narażenia pracowników na ten czynnik i określenia związanego z nim ryzyka zawodowego, konieczne są pomiary hałasu ultradźwiękowego na stanowiskach pracy i, jeśli jest to uzasadnione, ograniczanie występującego zagrożenia. W artykule przedstawiono nowe zasady pomiarów hałasu ultradźwiękowego dostosowane do znowelizowanych w 2001 r. przepisów prawnych dotyczących najwyższych dopuszczalnych natężeń (NDN)omawianego czynnika.

Charakterystyka stopnia zmienności ekspozycji na hałas rolnika indywidualnego - propozycje metodyczne

„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 9/2002, str. 19-21 doc. dr hab. LESZEK SOLECKI Instytut Medycyny Wsi im. Witolda Chodźki

Instytut Medycyny Wsi przeprowadził w 31 wybranych gospodarstwach indywidualnych pomiary hałasu emitowanego przez pojazdy i maszyny rolnicze, na który narażeni są rolnicy.
W artykule przedstawiono wyniki tych badań oraz propozycje metodyczne dotyczące całorocznego monitoringu ekspozycji rolników na hałas.

Ocena ryzyka zawodowego związanego z narażeniem na hałas na niestacjonarnych stanowiskach pracy

„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 9/2002, str. 7-9 dr inż. ANNA KACZMARSKA mgr inż. WITOLD MIKULSKI doc. dr inż. DANUTA AUGUSTYŃSKA Centralny Instytut Ochrony Pracy

W warunkach przemysłowych na niestacjonarnych stanowiskach pracy narażenie na hałas zmienia się w cyklu rocznym i dlatego standardowe metody oceny narażenia (odniesienie do dnia lub tygodnia) nie pozwalają oszacować ryzyka zawodowego. W artykule podjęto próbę oszacowania ryzyka zawodowego narażenia na hałas słyszalny i infradźwiękowy w odniesieniu do roku, na przykładzie pracownika remontowego w elektrowni węglowej.

System aktywnej redukcji hałasu o przebiegu okresowym

„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 9/2002, str. 5-6 mgr PAWEŁ GÓRSKI dr inż. WIKTOR M. ZAWIESKA Centralny Instytut Ochrony Pracy

W pracy przedstawiono układ aktywnej redukcji hałasu (ARH), zoptymalizowany pod kątem redukcji hałasu wąskopasmowego. Układ opracowano na podstawie uniwersalnego kontrolera ARH, który wyposażono w algorytm wykorzystujący równoległe filtry wycinające i układ generacji sygnału. System przetestowano w warunkach laboratoryjnych i rzeczywistych przy redukcji hałasu transformatora energetycznego. Przeprowadzone badania potwierdziły przydatność opracowanego systemu do redukcji hałasów okresowych.

Ocena ryzyka zawodowego wynikającego z narażenia na hałas w świetle przepisów europejskich i krajowych

„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 9/2002, str. 2-4 doc. dr inż. DANUTA AUGUSTYŃSKA Centralny Instytut Ochrony Pracy

W artykule przedstawiono zasady i przykłady oszacowania ryzyka zawodowego wynikającego z narażenia na hałas.

Katalog przemysłowych zabezpieczeń przed hałasem infradźwiękowym i niskoczęstotliwościowym

„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 6/2002, str. 24-25 dr inż ANNA KACZMARSKA doc. dr inż. DANUTA AUGUSTYŃSKA Centralny Instytut Ochrony Pracy prof. dr hab. inż. ZBIGNIEW ENGEL Akademia Górniczo-Hutnicza

Artykuł przedstawia katalog wybranych przemysłowych zabezpieczeń przed hałasem infradźwiękowym i niskoczęstotliwościowym. Przedstawiano parametry akustyczne materiałów, wyrobów i elementów stosowanych do ochrony przed hałasem niskoczęstotliwościowym.

Nowe wartości NDN drgań mechanicznych na stanowiskach pracy

„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 2/2002, str. 5-6 dr hab. n. med. BARBARA HARAZIN Śląska Akademia Medyczna Katedra i Zakład Higieny i Epidemiologii

Najwyższe dopuszczalne wartości (NDN) ogólnych oraz miejscowych drgań mechanicznych zostały przygotowane na podstawie analizy: piśmiennictwa światowego, projektów normatywów ISO, propozycji wartości NDN Komisji Unii Europejskiej i projektów opracowywanych w innych krajach. Jako wielkość normatywną drgań mechanicznych przyjęto ważoną czćstotliwościowo skuteczną wartość sumy wektorowej przyspieszeń w odniesieniu do 8 godzinnego działania wibracji w ciągu zmiany roboczej. Dla ogólnych drgań mechanicznych przyjęto dopuszczalną dla 8 godzin wartość sumy wektorowej przyspieszeń wynoszącą 0,8 m/s2 i odpowiednio 3,2 m/s2 dla ekspozycji trwających 30 minut i krócej. Dla miejscowych drgań mechanicznych przyjęto dopuszczalną dla 8 godzin wartość sumy wektorowej przyspieszeń wynoszącą 2,8 m/ s2 i odpowiednio 11,2 m/s2 dla ekspozycji trwających 30 minut i krócej.

Mapy akustyczne i monitoring w świetle obowiązujących przepisów

„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 2/2002, str. 2-4 dr hab. inż. ZBIGNIEW ENGEL mgr inż. JAN CZERWIŃSKI Akademia Górniczo-Hutnicza Ministerstwo Środowiska

Materiał przedstawia podstawowe problemy związane ze sporządzaniem map akustycznych i planów działań dla aglomeracji. Przedstawia również projekt Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie oceny i zarządzania hałasem w środowisku, a także przepisy polskiego prawa ochrony środowiska w tym zakresie.

Ograniczanie hałasu urządzeń sieci komputerowej
„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 9/2001, str. 20-23

dr inż. ANNA KACZMARSKA
mgr inż. WITOLD MIKULSKI
doc. dr inż. DANUTA AUGUSTYNSKA
Centralny Instytut Ochrony Pracy

W artykule omówiono wyniki badań hałasu emitowanego przez urządzenia sieci komputerowej tzw. szafy krosownicze (jedno z bardziej uciążliwych źródeł hałasu na stanowiskach pracy biurowej). Przedstawiono projekt zabezpieczeń przeciwhałasowych w postaci obudowy dźwiękochłonno-izolacyjnej z tłumikiem akustycznym. Wyniki pomiarów potwierdziły skuteczność wykonanych zabezpieczeń.

Niepewność wyznaczania poziomów mocy akustycznej źródeł hałasu
„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 6/2001, str. 2-5

mgr inż. WITOLD MIKULSKI
mgr inż. PIOTR TADZIK
Centralny Instytut Ochrony Pracy

Przedstawiono wyniki badań poziomu mocy akustycznej wzorcowego źródła dźwięku w różnych warunkach pomiarowych przy zastosowaniu metody technicznej o klasie dokładności 2 i metody orientacyjnej o klasie dokładności 3, określonych w normach PN-EN ISO 3744 oraz PN-EN ISO 3746. Porównano wartości odchylenia standardowego odtwarzalności poziomów mocy akustycznej uzyskanych w badaniach z podanymi w wymienionych normach.

Ustroje rezonatorowe obniżające hałas niskoczęstotliwościowy w kabinach przemysłowych
„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 11/2000, str. 14-16

dr inż. ANNA KACZMARSKA
doc. dr inż. DANUTA AUGUSTYŃSKA
Centralny Instytut Ochrony Pracy
prof. dr hab. inż. ZBIGNIEW ENGEL
Akademia Górniczo-Hutnicza

Ochrona przed dźwiękami o niskich częstotliwościach jest skomplikowana ze względu na znaczne długości fal (np. fala o częstotliwości 20 Hz ma długość 17 m), dla których tradycyjne ściany, przegrody, ekrany i pochłaniacze akustyczne są mało skuteczne. W niektórych przypadkach dźwięki niskoczęstotliwościowe są wzmacniane na skutek rezonansu pomieszczeń, elementów konstrukcyjnych budynków lub całych obiektów. Poziomy ciśnień akustycznych mogą wówczas przekraczać poziomy mierzone w pobliżu ich źródeł. Tak często dzieje się we wnętrzu przemysłowych kabin dźwiękoizolacyjnych.
Na ogół w celu ograniczenia hałasu niskoczęstotliwościowego i infradźwiękowego wymagane jest każdorazowo indywidualne projektowanie zabezpieczeń po uprzedniej szczegółowej analizie widma hałasu. (...)

Hałas maszyn - znormalizowane metody wyznaczania poziomu ciśnienia akustycznego emisji
„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 10/2000, str. 6-9

dr inż. DARIUSZ PLEBAN
doc. dr inż. DANUTA AUGUSTYŃSKA
Centralny Instytut Ochrony Pracy

METODY WYZNACZANIA POZIOMÓW CIŚNIENIA AKUSTYCZNEGO EMISJI NA PODSTAWIE POZIOMÓW MOCY AKUSTYCZNEJ

W serii norm PN-EN ISO 11200 szczególnym dokumentem jest norma PN-EN ISO 11203, ponieważ nie wymaga bezpośrednio przeprowadzania żadnych badań w celu wyznaczenia poziomów ciśnienia akustycznego emisji na stanowisku pracy lub w innych określonych miejscach. Brak tego wymagania wynika z faktu, że norma ta opiera się na charakterystycznym założeniu: znana jest wartość poziomu mocy akustycznej maszyny, wyznaczona jedną z metod określonych w normach podstawowych EN ISO od 3741 do 3747, EN ISO 9614-1 lub EN ISO 9614-2 albo w procedurze badania hałasu, która jest zgodna z tymi podstawowymi normami. W związku z tym, podane w normie PN-EN ISO 11203 metody wyznaczania poziomów ciśnienia akustycznego emisji na podstawie poziomów mocy akustycznej pozwalają na uzyskanie:
- poziomów z taką samą charakterystyką częstotliwościową i czasową lub w tych
  samych pasmach częstotliwości jak te, dla których wyznaczone zostały poziomy    mocy akustycznej,
- dokładności takiej samej, jak w przypadku metod stosowanych do wyznaczania
  poziomu mocy akustycznej.
Analizowana norma PN-EN ISO 11203 precyzuje dwie alternatywne metody, które mają zastosowanie w przypadku maszyn spełniających oprócz wymagania dotyczącego dostępności danych dotyczących poziomu mocy akustycznej, także poniższe wymagania:
- stanowiska pracy maszyn nie są określone,
- doświadczalnie określono zależność między poziomem mocy akustycznej a
  poziomami ciśnienia akustycznego emisji w pewnych określonych miejscach lub
  stanowiska pracy są przedstawione jako punkty (lub drogi) na określonej
  powierzchni otaczającej maszynę (np. powierzchni pomiarowej stosowanej przy
  wyznaczaniu poziomu mocy akustycznej),
- maszyna emituje dźwięk wszechkierunkowo lub jest zazwyczaj zlokalizowana
  blisko ściany.
Uwzględniając powyższe wymagania - poziom ciśnienia akustycznego emisji w określonym miejscu Lp, obliczany jest przy zastosowaniu bardzo prostego wzoru:
     L_p=L_w-Q

gdzie: L_u - poziom mocy akustycznej maszyny, w dB,
          Q -wielkość, w dB.
Wielkość Q może być wyznaczona doświadczalnie (Q = Q₁ lub obliczona z powierzchni pomiarowej otaczającej badaną maszynę (Q = Q₂). W związku z tym określenie poziomu ciśnienia akustycznego emisji może być dokonane jedną z poniższych metod:
- metodą z wykorzystaniem wielkości Q wyznaczonej doświadczalnie (Q = Q₁),
- metodą z wykorzystaniem wielkości Q wyznaczonej obliczeniowo (Q = Q₂).
Pierwsza z powyższych metod ma zastosowanie jedynie wówczas, jeśli istnieje procedura badania hałasu dotycząca rodziny maszyn, do której należy badana maszyna. W takim przypadku procedura ta powinna podawać wartości Q₁ Wartości te są wyznaczane na podstawie przeprowadzanych w ramach opracowywania procedury badania hałasu badań doświadczalnych, polegających na określeniu korelacji między poziomem mocy akustycznej a poziomem ciśnienia akustycznego emisji w określonym miejscu dla danej rodziny maszyn. A zatem, wartość Q₁, jest związana z określonym miejscem, w którym ma być wyznaczony poziom ciśnienia akustycznego emisji i jest ważna tylko dla tego miejsca. Przykładowe wartości Q₁ dla maszyn ręcznych wynoszą 4--12 dB (w zależności od wymiarów maszyny), zaś dla ręcznych wkrętaków i kluczy udarowych Q = 8 dB. Jednak obecnie niewiele jest maszyn, dla których zostały wyznaczone wartości Q₁.
W drugiej z powyższych metod wartość Q₂, oblicza się z zależności:
     Q = 10lg (S/S₀)dB

gdzie: S- pole powierzchni prostopadłościanu, w m², otaczającego maszynę w określonej odległości pomiarowej d od prostopadłościanu odniesienia (tj. hipotetycznej powierzchni, którą jest najmniejszy prostopadłościan otaczający maszynę i ograniczony płaszczyzną odbijającą dźwięk), na której znajduje się stanowisko pracy lub inne określone miejsce, S₀=1 m².
Metoda ta jest szczególnie przydatna dla maszyn, w przypadku których operator porusza się w odległości d od prostopadłościanu odniesienia oraz dla maszyn bez określonego stanowiska pracy, w przypadku których może być przyjęty jako reprezentatywny średni poziom ciśnienia akustycznego na powierzchni pomiarowej (w warunkach środowiska zbliżonych do pola swobodnego nad płaszczyzną odbijającą dźwięk) w ustalonej odległości d. (...)

Hałas maszyn - znormalizowane metody wyznaczania poziomu ciśnienia akustycznego emisji
„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 9/2000, str. 5-8

dr inż. DARIUSZ PLEBAN
doc. dr inż. DANUTA AUGUSTYŃSKA
Centralny Instytut Ochrony Pracy

Jak już powiedziano w pierwszej publikacji tej serii (patrz „Bezpieczeństwo Pracy” nr 1/2000) dyrektywa europejska 98/37/EC dotycząca bezpieczeństwa maszyn określa m.in. wielkości fizyczne emisji hałasu maszyn, które należy mierzyć i których wartość należy podać. Są to: poziom ciśnienia akustycznego emisji na stanowiskach pracy i poziom mocy akustycznej. Wybór wielkości zależy od wartości emisji. Metody wyznaczania tych wielkości określają normy europejskie zharmonizowane z wymienioną dyrektywą (obecnie wprowadzone do zbioru polskich norm metodą oficjalnego tłumaczenia).
Metody wyznaczania poziomu mocy akustycznej maszyn (serie norm PN-EN ISO 3740 i PN-EN ISO 9614) zostały omówione w trzech kolejnych publikacjach (patrz „Bezpieczeństwo Pracy” nr 2,3 i 7-8/2000).
W niniejszej publikacji przedstawimy analizę porównawczą znormalizowanych metod wyznaczania poziomów ciśnienia akustycznego emisji na stanowiskach pracy i w innych określonych miejscach w pobliżu maszyn, określonych w serii norm PN-EN ISO 11200.
Seria norm europejskich EN ISO 11200 została opublikowana w 1996 r. Obejmuje ona pięć norm przyjmujących in extenso normy międzynarodowe ISO 11200 do ISO 11204, które opublikowano w 1995 r. W ramach prac Normalizacyjnej Komisji Problemowej nr 157 ds. Zagrożeń Fizycznych w Środowisku Pracy opracowano metodą oficjalnego tłumaczenia - polskie wersje powyższych norm, ustanowione przez Polski Komitet Normalizacyjny w 1999 r. Należy dodać, że w grudniu 1998 r. rozpatrywana seria norm europejskich została uzupełniona o jeszcze jeden dokument - pierwszy projekt ISO/CD 11205, dotyczący wyznaczania poziomów ciśnienia akustycznego emisji metodą natężeniową, który obecnie ma status projektu ISO/DIS 11205.
Dla osób wykorzystujących praktycznie metody badań określone w serii norm PN-EN ISO 11200, szczególnie istotne znaczenie ma norma PN-EN ISO 11200. Zawiera ona obok krótkich podsumowań norm PN-EN ISO 11201 do PN-EN ISO 11204 dotyczących wyznaczania poziomów ciśnienia akustycznego emisji wszystkich typów maszyn i urządzeń na stanowiskach pracy i w innych określonych miejscach także niezmiernie praktyczne informacje na temat procesu wyboru odpowiednich metod dla określonych maszyn i urządzeń. Ponadto norma ta definiuje pojęcie ciśnienia akustycznego emisji. W pomieszczeniu eksploatacyjnym na stanowisko pracy operatora maszyny docierają zarówno fale akustyczne bezpośrednio emitowane przez maszynę, fale odbite, jak również - fale od innych źródeł hałasu znajdujących się w tym pomieszczeniu. W związku z tym, ciśnienie akustyczne emisji L_p, jest definiowane jako „ciśnienie akustyczne w określonym miejscu w pobliżu źródła hałasu, gdy źródło działa w określonych warunkach pracy i zamontowania na płaszczyźnie odbijającej dźwięk, z wyłączeniem wpływu hałasu tła i wpływu odbić od płaszczyzn innych niż płaszczyzna dozwolona do stosowania w badaniu”. Z definicji tej wynika, że ciśnienie akustyczne emisji jest wielkością:
- właściwą punktowi przestrzeni określonemu w stosunku do maszyny (np.
  stanowisko pracy),
- niezależną od środowiska, w którym funkcjonuje maszyna, ponieważ jest ono
  skorygowane o wpływ środowiska,
- mającą znaczenie tylko w odniesieniu do określonych warunków pracy i
  zamontowania maszyny.
A zatem, można jednoznacznie stwierdzić, że poziom ciśnienia akustycznego emisji jest drugą obok poziomu mocy akustycznej wielkością, charakteryzującą w sposób obiektywny hałas emitowany przez maszynę, a tym samym - niezmiernie ważną zarówno dla konstruktora maszyny, jak też dla strony przeprowadzającej ocenę akustyczną maszyny.
Przystępując do prezentowania serii norm PN-EN ISO 11200 wskazane jest podanie za normą PN-EN ISO 11200 definicji pojęć „określone miejsce” (które dotychczas nie pojawiało się w normach z dziedziny akustyki) oraz „miejsce operatora”. Za określone miejsce przyjmuje się „miejsce określone w stosunku do maszyny, obejmujące miejsce operatora, ale nie ograniczone do niego. Miejscem może być pojedynczy, ustalony punkt lub kombinacja punktów wzdłuż drogi lub na powierzchni, zlokalizowanych w określonej odległości od maszyny, opisanej w procedurze badania hałasu, jeżeli taka istnieje”. Natomiast miejsce operatora (stanowisko pracy) zostało zdefiniowane jako „miejsce w pobliżu badanej maszyny przeznaczone dla operatora”.
Omawiana seria norm PN-EN ISO 11200 wprowadza sześć metod wyznaczania poziomów ciśnienia akustycznego emisji. Metody te można podzielić na trzy główne grupy: pierwsza - obejmuje metody wymagające przeprowadzenia pomiarów poziomów ciśnienia akustycznego, druga - obejmuje metody wykorzystujące wartości poziomów mocy akustycznej maszyn, natomiast trzecia grupa zawiera metodę natężeniową. (...)

Hałas maszyn - wyznaczanie poziomu mocy akustycznej obrabiarek do drewna
„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 7-8/2000, str. 6-9

mgr inż. WITOLD MIKULSKI
doc. dr inż. DANUTA AUGUSTYŃSKA
Centralny Instytut Ochrony Pracy

W poprzednich publikacjach (patrz „Bezpieczeństwo Pracy" nr 2 i 3/2000) omówiono metody wyznaczania poziomu mocy akustycznej maszyn, określone w normach europejskich serii EN ISO 3740 i 9614 (obecnie wprowadzonych lub wprowadzanych do zbioru polskich norm metodą oficjalnego tłumaczenia).
Jak powiedziano, jedną z najczęściej stosowanych metod, a często jedyną możliwą do zastosowania w warunkach terenowych (in situ) jest metoda orientacyjna z zastosowaniem otaczającej powierzchni pomiarowej nad płaszczyzną odbijającą dźwięk, określona w normie europejskiej EN ISO 3746:1995 (wersja polska PN-EN ISO 3746:1999). Norma ta należy do serii norm EN ISO 3740, (zharmonizowanych z dyrektywą maszynową 98/37/EC) określających metody wyznaczania poziomu mocy akustycznej maszyn na podstawie pomiarów poziomu ciśnienia akustycznego.
Seria norm EN ISO 3740 zawiera następujące normy:
- EN ISO 23741:1991 (metoda dokładna klasy dokładności l, do zastosowania w
  komorze pogłosowej) (norma w rewizji),
- EN ISO 3743-1:1995 i EN ISO 3743-2:1996 (wersje polskie PN-EN ISO 3743
  1:1998 i PN-EN ISO 3743-2:1998) (metody techniczne klasy dokładności 2, do
  zastosowania w pomieszczeniu o ścianach odbijających dźwięk),
- EN ISO 3744:1995 (wersja polska PN-EN ISO 3744:1999) (metoda techniczna
  klasy dokładności 2, do zastosowania w przestrzeni otwartej lub w pomieszczeniu),
- prEN ISO 3745 (metoda dokładna klasy dokładności l, do zastosowania w
  komorze bezechowej lub w komorze bezechowej z podłogą odbijającą dźwięk),
- EN ISO 3746 (wersja polska PN-EN ISO 3746:1999) (metoda orientacyjna, klasy
  dokładności 3, do zastosowania w przestrzeni otwartej lub w pomieszczeniu).
Ponieważ została ustanowiona norma PN-EN ISO 3746:1999 zastępująca stosowaną dotychczas polską normę PN-N-01332:1984, zaistniała potrzeba zebrania doświadczeń w celu łatwiejszego jej wprowadzenia do stosowania. Metodę opisaną w tej normie przetestowano na obrabiarkach do drewna, które znajdują się w wykazie maszyn szczególnie niebezpiecznych. Zostało to określone w dyrektywie maszynowej 98/37/EC oraz w wykazie wyrobów podlegających obowiązkowi zgłaszania do certyfikacji na znak bezpieczeństwa, zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów. (...)

Baza danych o materiałach, wyrobach i ustrojach przeznaczonych do ochrony przed hałasem i drganiami
Programy zarządzające bazą danych. Wybrane informacje
„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 6/2000, str. 1-5

mgr KAZIMIERZ CZYŻEWSKI
prof. dr hab. inż. JERZY SADOWSKI
Instytut Techniki Budowlanej
prof. dr hab. inż. ZBIGNIEW ENGEL
Akademia Górniczo-Hutnicza

Struktura bazy danych
Struktura baz danych spełnia następujące warunki:
- wiernie oddaje systematykę przyjętą dla prezentowanych wyrobów, materiałów i
  ustrojów,
- zapewnia pełny opis prezentowanych materiałów, wyrobów i ustrojów,
- umożliwia szybkie odnalezienie wyrobu, materiału i ustroju spełniającego
  zadane warunki,
- pozwala na łatwe podzielenie bazy na poszczególne moduły grupowe lub ich
  zestawy, jak też ich integrację.
Zgodnie z założeniami, przyjętymi na początku pracy, bazy danych zrealizowano w systemie INTERBASE v. 5.01, a oprogramowanie wykonano w technologii RAD wykorzystując system tworzenia aplikacji DELPHI 4.0 Professional.
Ze względu na to, że dane są wprowadzane do bazy w sposób rozproszony przez trzy ośrodki badawcze (CIOP, AGH, ITB) zastosowano odrębne tablice danych o producentach wyrobów, materiałów i ustrojów dla każdego modułu danych (według systematyki podanej w BP nr 4/2000). Takie rozwiązanie ułatwia integrowanie danych poszczególnych modułów w jedną bazę.
Grafika przedstawiająca materiał, wyrób, ustrój (szkic, schemat, fotografia), archiwizowana jest w odrębnych katalogach, zachowując w bazie jedynie powiązanie nazwą pliku z elementem opisywanym. Takie rozwiązanie zmniejsza wielkość pliku bazy danych i ułatwia utrzymanie bazy. (...)

Baza danych o materiałach, wyrobach i ustrojach przeznaczonych do ochrony przed hałasem i drganiami
„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 4/2000, str. 2-6

prof. dr hab. inż. JERZY SADOWSKI - Instytut Techniki Budowlanej
prof. dr hab. inż. ZBIGNIEW ENGEL - Akademia Górniczo-Hutnicza
doc. dr inż. DANUTA AUGUSTYŃSKA - Centralny Instytut Ochrony Pracy
mgr KAZIMIERZ CZYŻEWSKI - Instytut Techniki Budowlanej

Powszechnie wiadomo, że zanieczyszczenie środowiska w Polsce hałasem i drganiami wykazuje tendencję silnie rosnącą. Hałas i drgania stają się coraz bardziej uciążliwe a często nawet szkodliwe dla ludzi zarówno w środowisku pracy, jak też zamieszkania i wypoczynku. Najczęściej ludzie narażeni są na działanie hałasu i drgań przez wiele godzin w czasie doby, a więc w domu, w czasie jazdy do pracy i powrotu z niej, w pracy, w miejscach wypoczynku i rekreacji. W badaniach ankietowych hałas jawi się jako uciążliwość klasyfikowana na jednym z pierwszych miejsc. Skutki oddziaływania hałasu w przemyśle w postaci głuchoty zawodowej i upośledzenia słuchu plasują się na pierwszych miejscach chorób zawodowych. (...)

HAŁAS MASZYN - znormalizowane metody wyznaczania poziomu mocy akustycznej (2)
„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 3/2000, str. 12-17

doc. dr inż. DANUTA AUGUSTYNSKA
dr inż. DARIUSZ PLEBAN mgr inż. WITOLD MIKULSKI
Centralny Instytut Ochrony Pracy

METODY POMIARU NATĘŻENIA DŹWIĘKU
Metody określone w normach EN ISO 9614-1 EN ISO 9614-2 polegają na wyznaczeniu poziomu mocy akustycznej nie na podstawie pomiarów poziomów ciśnienia akustycznego, ale pomiarów natężenia dźwięku. Pomiary te są wykonywane na powierzchni otaczającej maszynę, w jej bezpośrednim polu akustycznym. Pomiar może być wykonywany albo punkt po punkcie, albo przez ciągłe przemieszczanie sondy po powierzchni pomiarowej.
Oryginalność tych metod: w pewnych warunkach poziom natężenia dźwięku na powierzchni pomiarowej nie jest zakłócony ani przez pole pogłosowe pomieszczenia, ani przez pole bezpośrednie innych obecnych źródeł, ewentualnie bardziej hałaśliwych niż maszyna, której moc akustyczną chcemy wyznaczyć. Gdy brak jest powierzchni pochłaniających wewnątrz objętości ograniczonej przez pomiarową powierzchnię otaczającą, energia dźwiękowa, która wpływa do tej objętości, wypływa z niej w całości. Jeśli energia ta jest stała w czasie, jej wpływ na pole natężenia na powierzchni pomiarowej jest zerowy. Poprawki środowiskowe ze względu na hałas tła nie są potrzebne.
Wśród wszystkich metod pozwalających wyznaczyć moc akustyczną, metody pomiarowe natężenia dźwięku zajmują szczególne miejsce. Jest to związane:
- ze specyfiką tych metod, odpowiednio do umiejętności pomiarowych i aparatury
  akustycznej, wymaganej do ich wdrażania (sonda natężeniowa o dwóch
  mikrofonach z określonym systemem obróbki sygnału),
- z wielką wrażliwością na czynniki środowiska sondy natężeniewej,
- z trudniejszym podejściem niż metody klasyczne, ponieważ odwołują się do
  rozważań fizycznych, bardziej złożonych,
- z faktem, że normatywna formalizacja miała niedawno miejsce.
Metody pomiaru natężenia dźwięku zdecydowanie przekroczyły dzisiaj stadium rozwoju. Z powodu komercjalizacji pomiarowych programów komputerowych opracowywanych do ułatwienia ich wdrażania stały się one dostępne również dla osób spoza branży akustycznej. Metody pomiaru natężenia dźwięku są tak oryginalne i interesujące, że mogą być stosowane do prawie każdej sytuacji praktycznej. Ich zastosowanie jest niemożliwe tylko w dwóch następujących sytuacjach:
- hałas tła jest wysoki (w stosunku do hałasu emitowanego przez badane źródło) i
  zmienia się w czasie,
- maszyna charakteryzuje się znacznym pochłanianiem dźwięku i energia
  dźwiękowa wnikająca do objętości ograniczonej powierzchnią pomiarową nie
  wychodzi z niej w całości.
Jednakże istnieją niesłuszne tendencje do używania tych metod tylko w sytuacjach przemysłowych, w których metody klasyczne są nieskuteczne. Kiedy uzyska się aparaturę i niezbędną wiedzę na temat tych metod, metody pomiaru natężenia
dźwięku, a przede wszystkim określone w normie EN ISO 9614-2 (jeśli klasa l nie jest wymagana), powinny być przedkładane nad metody klasyczne. Ich jedyną prawdziwą niedogodnością jest złożoność procedury związana z faktem, że osiągnięta klasa precyzji jest znana dopiero po zakończeniu badania. Jeśli wymagana klasa nie została osiągnięta, należy ponownie rozpocząć badania. (...)

HAŁAS MASZYN - znormalizowane metody wyznaczania poziomu mocy akustycznej (1)
„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 2/2000, str. 7-13

doc. dr inż. DANUTA AUGUSTYNSKA
dr inż. DARIUSZ PLEBAN mgr inż. WITOLD MIKULSKI
Centralny Instytut Ochrony Pracy

W pierwszej publikacji tej serii omówiono wymagania w zakresie ochrony przed hałasem zawarte w dyrektywie europejskiej 98/37/EC (dyrektywa 89/392/EEC ze zmianami) w sprawie ujednolicenia przepisów prawnych państw członkowskich dotyczących maszyn oraz przedstawiono panoramę zharmonizowanych z tą dyrektywą norm europejskich ogólnych z zakresu akustyki przemysłowej, w większości wprowadzonych do zbioru polskich norm (metodą oficjalnego tłumaczenia).
Jak już powiedziano, dyrektywa 98/37/EC określa podstawowe wymagania bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w zakresie projektowania i konstruowania maszyn oraz stosowanych przy nich urządzeń ochronnych (środki ochrony zbiorowej), a także procedury oceny zgodności tych wyrobów z podstawowymi wymaganiami przed ich wprowadzeniem do obrotu handlowego na terenie Unii. W zakresie hałasu dyrektywa ta formułuje wymóg zredukowania hałasu na etapie projektowania maszyny. Określa wielkości fizyczne emisji hałasu maszyn, które należy mierzyć i których wartość należy dostarczyć. Są to: poziom ciśnienia akustycznego emisji na stanowiskach pracy i poziom mocy akustycznej. Metody wyznaczania tych wielkości określają odpowiednie normy zharmonizowane.
W niniejszej publikacji przedstawimy analizę porównawczą znormalizowanych metod wyznaczania poziomu mocy akustycznej na podstawie pomiarów ciśnienia akustycznego oraz pomiarów natężenia dźwięku (nowa seria norm europejskich EN ISO 3740 i EN ISO 9614) (w Polsce PN-EN ISO 3740 i PN-EN ISO 9614).
Normy dotyczące metod wyznaczania poziomu ciśnienia akustycznego emisji (normy serii EN ISO 11200) omówimy w odrębnej publikacji. (...)

Źródła hałasu uderzeniowego w prasach*)
„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 9/1999, str. 2-5

prof. dr hab. inż. ZBIGNIEW ENGEL
dr inż. JAN SIKORA
mgr inż. JADWIGATURKIEWICZ
Akademia Górniczo-Hutnicza

Istnieje wiele maszyn i urządzeń stosowanych w przemyśle (szczególnie w zakładach przemysłu ciężkiego i maszynowego), w których główną przyczyną emisji ponadnormatywnego hałasu na stanowiskach pracy są zjawiska uderzeniowe. W przypadku tych maszyn hałasy uderzeniowe (technologiczne) dominują nad hałasami mechanicznymi (własnymi) i pochodzącymi miedzy innymi od silników napędowych, przekładni zębatych, sprzęgieł itp.
Hałasy uderzeniowe charakteryzują się bardzo wysokimi poziomami dźwięku A, co stanowi poważny problem w ochronie przeciwhałasowej stanowisk pracy. W wydziałach obróbki plastycznej na stanowiskach młotów spadowych i pneumatycznych, pras i gilotyn poziomy A hałasu wynoszą od 92 do 120 dB. Wysoki stopień zagrożenia na stanowiskach pracy stwarzają linie produkcyjne pras ciężkich (np. w zakładach motoryzacyjnych), gdzie operatorzy narażeni są na hałas o poziomie do 95 dB. Ręczne narzędzia pneumatyczne i udarowe stosowane w procesach nitowania czy korygowania odlewów emitują poziomy hałasu w granicach od 100 do 134 dB.
Analiza publikacji poświęconych zagadnieniu powstawania hałasu uderzeniowego w przemyśle wykazuje, że brak jest ogólnej teorii promieniowania energii wibroakustycznej w procesie uderzenia. We wstępnej fazie znajdują się badania mające na celu wyjaśnienie fizykalnego mechanizmu generowania tej energii przez źródła uderzeniowe. Podstawowym zagadnieniem w określeniu hałasu emitowanego w procesie uderzenia jest problem sprzężenia między polem mechanicznym a polem akustycznym, czyli związków miedzy parametrami drgań powstałymi wskutek uderzenia a poziomem generowanego dźwięku przez drgający element.
W ostatnim dwudziestoleciu pojawiło się wiele publikacji zarówno krajowych, jak i zagranicznych poświęconych pracom teoretycznym i eksperymentalnym, podejmującym próby opisu fizycznych podstaw generowania hałasu uderzeniowego oraz opracowania metod zmierzających do jego wyeliminowania.
Nadal jednak ograniczenie hałasu uderzeniowego maszyn i urządzeń, między innymi pras mechanicznych, stanowi w większości przypadków poważny problem. Dlatego też w Katedrze Mechaniki i Wibroakustyki podjęto badania, których rezultatem będzie upowszechnienie w praktyce rozwiązań materiałowo-konstrukcyjnych ograniczających emisję hałasu uderzeniowego w prasach. (...)


*) Praca wykonana w ramach Strategicznego Programu Rządowego pn. „Bezpieczeństwo i ochrona zdrowia człowieka w środowisku pracy" dofinansowanego przez Komitet Badań Naukowych w latach 1998-2001. Główny koordynator- Centralny Instytut Ochrony Pracy.

Kabiny dla operatorów maszyn - skuteczna ochrona przed hałasem
„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 5/1999, str. 6-10

dr inż. ANNA KACZMARSKA
doc. dr inż. DANUTA AUGUSTYŃSKA
Centralny Instytut Ochrony Pracy

Jednym z bardziej skutecznych sposobów eliminacji zagrożenia hałasem i innymi czynnikami szkodliwymi w środowisku pracy jest automatyzacja procesów technologicznych w powiązaniu z dźwiekoizolacyjnymi kabinami sterowniczymi. Kabiny dźwiekoizolacyjne są to zazwyczaj wydzielone w hali produkcyjnej pomieszczenia o odpowiedniej izolacyjności akustycznej. Mogą one spełniać funkcje zarówno pomieszczeń cichych, które chronią przebywających w nich pracowników przed hałasem, jak i głośnych (z umieszczonymi wewnątrz źródłami hałasu), służących do obniżenia hałasu w hal, na zewnątrz kabiny. W przypadku pomieszczeń głośnych kabina praktycznie pełni funkcję obudowy dźwiekoizolacyjnej.
Kabiny dźwiekoizolacyjne mogą pełnić funkcje: sterowni i dyspozytorni, pomieszczenia przeznaczonego dla dozoru technicznego lub pomieszczenia wypoczynkowego, usytuowanego w głośnych halach produkcyjnych. (...)

Zintegrowane obudowy dźwiękochłonno-izolacyjne
„BEZPIECZEŃSTWO PRACY nauka i praktyka” 3/1999, str. 2-8

prof. dr hab. inż. ZBIGNIEW ENGEL
dr inż. JAN SIKORA
mgr inż. JADWIGA TURKIEWICZ
Akademia Górniczo-Hutnicza

W ograniczaniu nadmiernej hałaśliwości maszyn i urządzeń stosuje się cztery rodzaje obudów dźwiękochłonno-izolacyjnych: fragmentaryczne, częściowo zamknięte, całkowicie zamknięte i zintegrowane.
Najczęściej stosowane są pierwsze trzy rodzaje obudów. Ich funkcja sprowadza się do ograniczenia hałasu emitowanego przez oryginalne korpusy maszyn i urządzeń, a także nie osłonięte węzły funkcjonalne maszyn. Obudowy takie stanowią więc w pewnym sensie drugi dodatkowy korpus maszyny. Najskuteczniejsze są obudowy całkowicie zamknięte, lecz można je stosować zasadniczo tylko wtedy, gdy maszyny nie wymagają bezpośredniej i ciągłej obsługi przez operatora. Najczęściej więc stosuje się całkowicie zamknięte obudowy agregatów pompowych, sprężarek, napędów maszyn itp. oraz w niektórych przypadkach maszyn realizujących procesy produkcyjne w sposób automatyczny (np. prasy automatyczne, automaty tokarskie). Obudowy te nie mają natomiast praktycznego zastosowania w ograniczaniu nadmiernej aktywności akustycznej takich maszyn, jak obrabiarki do metalu, obrabiarki do drewna, prasy, maszyny włókiennicze, kablowe czy obuwnicze.
Tego typu maszyny mogą mieć (dotychczas rzadko stosowane) obudowy zintegrowane. Obudowy zintegrowane stanowią składową część korpusu hałaśliwej maszyny lub cały jej korpus odpowiednio opracowany pod względem akustycznym (zwiększenie izolacyjności akustycznej ścian korpusu oryginalnego). Na ogół rolę obudowy zintegrowanej spełnia wykonana z uwzględnieniem wymagań przeciwhałasowych zamknięta konstrukcja, stanowiąca element korpusu maszyny, osłaniająca albo newralgiczny węzeł funkcjonalny (np. narzędzie, zespół narzędzi skrawających lub wykonujących inne czynności technologiczne) przed wpływem warunków zewnętrznych, albo samego operatora pod kątem bezpieczeństwa pracy. Ten element korpusu maszyny jest zazwyczaj otwierany, podnoszony lub rozsuwany (ręcznie lub automatycznie), co umożliwia szybki i prosty dostęp. Zasada rozwiązania zintegrowanej obudowy dźwiękochłonno-izolacyjnej stwarza możliwość dokonywania modyfikacji w rozwiązaniach konstrukcyjnych korpusów maszyn w celu zwiększenia ich izolacyjności akustycznej.
Elementy obudów zintegrowanych mogą mieć więc zastosowanie w projektowaniu korpusów nowych maszyn, charakteryzujących się obniżoną, do obowiązujących norm, aktywnością akustyczną. (...)