Informacyjna kampania społeczna pn. „Bezpieczne miejsce pracy” miała na celu zwiększenie świadomości występowania zagrożeń w środowisku pracy i zwiększenie poziomu wiedzy na temat sposobów skutecznej ochrony przed skutkami występowania tych zagrożeń. Cel te był realizowany podczas konferencji, seminariów i innych przedsięwzięć dotyczących tematyki kampanii, w ramach konkursów dla pracowników i członków ich rodzin, a także dzięki szerokiemu upowszechnianiu materiałów informacyjnych opracowanych w ramach kampanii.

Zmieniające się technologie i sposoby wykonywania pracy generują nowe zagrożenia. Zaliczają się do nich niewątpliwie także zagrożenia psychospołeczne. Wyniki analiz wypadków śmiertelnych, ciężkich i zbiorowych badanych przez inspektorów PIP w latach 2005-2007, w których stan psychofizyczny pracownika stanowił jedną z przyczyn wypadku, wykazały, że w 48% spowodowane one były nagłym zachorowaniem lub niedyspozycją fizyczną, w 36% zmęczeniem, a w 16% zdenerwowaniem pracownika. W wypadkach tych zostało łącznie poszkodowanych 767 osób . Stąd też w ramach działań kampanii podjęto temat prewencji zagrożeń psychospołecznych w środowisku pracy.

Jednocześnie, jak pokazują wyniki badań, jednym z czynników wpływających na kształt postawy pracowników wobec bezpieczeństwa pracy jest prawidłowa organizacja pracy. Szczególnie przekłada się to na zainteresowanie pracowników wiedzą z zakresu bezpieczeństwa pracy oraz bezpieczne zachowania. Stąd w ramach kampanii promowano prawidłową organizację pracy, w tym z wykorzystaniem przykładów dobrych praktyk z tego zakresu.

Cytowane wcześniej badania postaw wobec bezpieczeństwa pracy oraz opinii na temat ryzyka zawodowego (przeprowadzone w 2010 r.) wykazały także nieprawidłowości w postawach wobec bezpieczeństwa pracy pracowników firm budowlanych. Stąd w ramach działań kampanii podjęto tematykę upowszechniania dobrych praktyk eliminujących nieprawidłowości i zagrożenia na budowach. Przeprowadzono także badanie postaw pracowników jednej z firm budowlanych z województwa warmińsko-mazurskiego. Wyniki tego badania zostały wykorzystane do zaplanowania działań służących podnoszeniu świadomości z zakresu bezpieczeństwa pracy.

Biorąc pod uwagę cele kampanii, tj. zwiększenie świadomości występowania zagrożeń w środowisku pracy oraz zwiększenie poziomu wiedzy na temat sposobów skutecznej ochrony przed skutkami ich występowania, w ramach kampanii podjęto też temat kształtowania świadomości z zakresu bezpieczeństwa pracy.

Odnotowany w pierwszej połowie roku 2011 wzrost wypadkowości w przedsiębiorstwach przetwórstwa przemysłowego (w stosunku do analogicznego okresu ubiegłego roku)  wskazał na konieczność realizowania działań skierowanych do przedstawicieli tej sekcji gospodarki. Pracownicy i pracodawcy byli zapraszani do udziału w poszczególnych przedsięwzięciach kampanii. Ponadto zrealizowano konferencję dla przemysłu spożywczego.  

Kampania została objęta patronatem Ministra Pracy i Polityki Społecznej oraz honorowym patronatem Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego.

Podsumowanie działań kampanii

Działania kampanii społecznej były realizowane na terenie całego kraju (w 11 województwach), we współpracy z  5 partnerami medialnymi i 41 Partnerami kampanii (m.in.: instytucjami, organizacjami i przedsiębiorstwami z całego kraju – szczegółowa lista partnerów kampanii). Na zakończenie tegorocznej kampanii Partnerzy kampanii otrzymali pamiątkowe dyplomy (podczas seminarium, które odbyło się 9 grudnia br., w CIOP-PIB - o seminarium ...).

 
Fot 1: Partnerzy kampanii społecznej, którzy odebrali dyplomy podczas seminarium w CIOP-PIB


Fot 2: Partnerzy kampanii społecznej

Od kwietnia do listopada br. odbyło się 7 konferencji dotyczących tematyki kampanii, zorganizowanych wspólnie przez CIOP-PIB i Partnerów kampanii:

dotyczące prewencji zagrożeń psychospołecznych w środowisku pracy ("Bezpieczne miejsce pracy", 14-15.04.2011 r. w Olsztynie; Bezpieczne miejsce pracy – prewencja zagrożeń psychospołecznych w środowisku pracy", 16 września 2011 r. w Żarach), dotyczące kształtowania świadomości i bezpiecznej organizacji pracy ("Bezpieczeństwo pracy w przedsiębiorstwie - kształtowanie świadomości i organizacja pracy", 18.05.2011 r. w Elblągu), przeznaczone dla przedstawicieli wybranych sekcji gospodarki, tj. budownictwa, gazownictwa i przemysłu spożywczego ("Bezpieczne miejsce pracy - Upowszechnianie dobrych praktyk eliminujących nieprawidłowości i zagrożenia na budowach", 22 września 2011 r. w Sopocie; "Bezpieczne miejsce pracy w strefach zagrożonych wybuchem", 17-18.10.2011 r. w Rawie Maz; "Bezpieczeństwo produkcji i pracy w nowoczesnym zakładzie spożywczym", 21-22 listopada 2011 r. w Białymstoku).

Wszyscy uczestnicy tych przedsięwzięć otrzymali zaświadczenia o udziale w konferencjach.

Zorganizowano ponadto konferencję pt.: „Komunikacja na rzecz bezpieczeństwa pracy w przedsiębiorstwie” (14-15 listopada 2011 r., Katowice/Tychy), przeznaczoną dla przedstawicieli przedsiębiorstw należących do Forum Liderów Bezpiecznej Pracy, połączoną z warsztatami w grupach.

W sumie w ww. konferencjach wzięło udział ponad 700 osób. Większość stanowili przedstawiciele firm prywatnych (58% uczestników), reprezentujący zarówno mikro (17% uczestników), małe (14% uczestników), średnie (23% uczestników), jak i duże przedsiębiorstwa (35% uczestników). Przedsiębiorstwa te zajmują się: produkcją (25% uczestników), budownictwem (19% uczestników) oraz edukacją (13%). Większość uczestników konferencji stanowili pracownicy służby bhp i kierownicy (w sumie prawie 70% uczestników).

Partnerzy kampanii zorganizowali także 15 przedsięwzięć przeznaczonych dla swoich pracowników (seminaria, warsztaty, szkolenia, dni oraz tygodnie bezpieczeństwa pracy, wykłady oraz inne przedsięwzięcia). Ich organizatorami byli m.in.: EBCC Sp. z o.o. / ACE Group z Wrocławia, Huta Bankowa Sp. z o.o. z Dąbrowy Górniczej, Nidec Motors & Actuators (Poland) Sp. z o.o. z Niepołomic oraz Philips Lighting Polska S.A. z Pabianic. Szczegółowy opis wszystkich przedsięwzięć znajduje się na stronie internetowej kampanii.

Jak pokazują doświadczenia przedstawicieli przedsiębiorstw, pozytywne efekty w procesie kształtowania świadomości pracowników z zakresu bezpieczeństwa pracy przynosi stosowanie działań motywujących oraz wzmacniających postawę probezpieczną, takich jak konkursy z nagrodami . Działania te wpływają na poziom bezpieczeństwa pracy w przedsiębiorstwach zachęcając pracowników do zwracania uwagi na bezpieczeństwo i jakość wykonywanej pracy. Skuteczność tego typu działań polega nie tylko na jeszcze większym zaangażowaniu nagrodzonych pracowników w poprawę bezpieczeństwa pracy w przedsiębiorstwie, ale także na wypromowaniu efektów tego rodzaju aktywności wśród współpracowników. Dlatego też, aby wzmocnić skuteczność kampanii, zorganizowano 5 konkursów z nagrodami. We współpracy z CIOP-PIB Katowicki Holding Węglowego S.A. zorganizował konkurs na plakat dotyczący kampanii „Bezpieczne miejsce pracy” dla pracowników kopalni i członków rodzin, natomiast GAZ-SYSTEM S.A.  zorganizował konkurs plastyczny pt. „Jak wyobrażam sobie bezpieczne miejsce pracy mojej mamy/mojego taty” dla dzieci pracowników. Przeprowadzono ponadto 3 inne konkursy plastyczne dla dzieci pt.: „Bezpieczne miejsce pracy” (dla dzieci pracowników Iławskiego Przedsiębiorstwa Budowlanego IPB Sp. z o.o., dla uczniów olsztyńskich szkół podstawowych i dla uczniów szkół podstawowych z gminy Gaszowice).

Ważnym elementem kampanii było również upowszechnianie materiałów informacyjnych opracowanych w ramach kampanii. W sumie do przedstawicieli przedsiębiorstw trafiło ponad 20 tys. egz. materiałów kampanii w wersji drukowanej oraz na płytach CD (plakat kampanii, 3 ulotki kampanii, 6 materiałów konferencyjnych, broszura o organizatorach jednaj z konferencji oraz poradnik dobrych praktyk bhp). Ulotki i plakaty kampanii były także upowszechniane w wersji elektronicznej wśród przedstawicieli przedsiębiorstw, które wykorzystywały materiały kampanii do działań realizowanych dla swoich pracowników - z materiałów w takiej formie skorzystało ok. 3 tys. osób. Opracowano też 12 materiałów informacyjnych, które trafiły do przedstawicieli mediów wspierające kampanię oraz umieszczono je w serwisie internetowym kampanii (od stycznia do listopada 2011 r. odwiedziło go ponad 47 tys. osób).  Na bazie tych materiałów ukazało się kilkadziesiąt publikacji prasowych oraz kilkaset informacji w prawie 100 serwisach internetowych.

Ocena skuteczności kampanii

Bardzo ważnym elementem kampanii społecznych z zakresu bezpieczeństwa pracy jest ocena skuteczności podejmowanych działań. Dzięki temu można sprawdzić, czy założone cele zostały zrealizowane i w jakim stopniu. W związku z tym przez cały rok prowadzono ankietowe badania skuteczności kampanii, w którym wzięło udział prawie 300 pracowników i pracodawców uczestniczących w wybranych konferencjach. Osoby te oceniły, że wiedza z zakresu bezpieczeństwa pracy, przekazana podczas konferencji, może przyczynić się do poprawy warunków pracy ponad 61 tys. pracowników przedsiębiorstw, które reprezentują. Wyniki badania pokazały także, że konferencje spełniły założoną rolę, tzn. wypłynęły na podniesienie poziomu wiedzy z zakresu bezpieczeństwa pracy u 70% przedstawicieli przedsiębiorstw.

Sprzyjały temu forma ich przygotowania i organizacji oraz wysoka jakość merytoryczna poszczególnych cześci programów. Co więcej, w wyniku udziału w konferencjach wzrósł o 15% odsetek pracowników, którzy są skłonni podejmować działania dotyczące tematyki poszczególnych konferencji - co świadczy o wzroście ich świadomości z zakresu bezpieczeństwa pracy.

Wnioski

Szczegółowa analiza wyników oceny skuteczności kampanii pokazała, że uczestnicy konferencji najlepiej oceniali prezentacje dobrych praktyk z zakresu bhp. Dlatego też przy organizacji kolejnej kampanii społecznej (kampania społeczna 2012 pn. „Prewencja wypadkowa”) należy zadbać o włączanie do programów  konferencji i seminariów takich wystąpień. W miarę możliwości programy konferencji powinny być także uzupełniane o wizyty techniczne w przedsiębiorstwach. Na bazie opinii uczestników badania konieczne wydaje się organizowanie w ramach kolejnej kampanii przedsięwzięć dla określonej grupy przedstawicieli przedsiębiorstw - z określonej sekcji, czy działu gospodarki, z określonego województwa, czy regionu polski. Pozwoli to na szczegółowe omawianie tematyki prewencji wypadkowej z uwzględnieniem specyfiki grup odbiorców.

Tegoroczne doświadczenia organizatorów kampanii wskazują na konieczność jeszcze szerszego zaangażowania w działania kampanii partnerów z całego kraju. Pozwoli to na jeszcze większe dotarcie z przesłaniem kampanii do przedstawicieli przedsiębiorstw.

Przyjęty model realizacji kampanii społecznej okazał się więc skutecznym narzędziem kształtowania świadomości pracowników oraz podnoszenia poziomu wiedzy z zakresu bezpieczeństwa pracy. W przyszłym roku w ramach kampanii społecznej 2012 pn.: „Prewencja wypadkowa” powinien być kontynuowany.

Serdecznie zapraszamy do współpracy w ramach kampanii społecznej 2012 pn. „Prewencja wypadkowa”. Szczegółowe informacje na temat możliwych form współpracy będą dostępne na stronie internetowej www.ciop.pl/prewencja_wypadkowa już od początku 2012 roku.

Agnieszka Szczygielska
CIOP-PIB