PYŁY W ŚRODOWISKU PRACY

Znaczniki gazowe w ocenie emisji zanieczyszczeń przenoszonych powietrzem "BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 2/2009, str. 14-17 mgr inż. Tomasz Jankowski Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy W artykule przedstawiono założenia metody oceny emisji substancji przenoszonych powietrzem z maszyn zgodnie z zaleceniami PN-EN 1093-2. W normie tej określono sposoby postępowania podczas wyznaczania wielkości emisji zanieczyszczeń z maszyny, w określonych warunkach pracy maszyny, z zastosowaniem metody znaczników gazowych. Zasadą metody pomiarów jest generowanie znacznika gazowego ze znanym i stałym strumieniem, symulującym aerodynamiczne zachowanie się rzeczywistego zanieczyszczenia, a następnie na prowadzeniu pomiarów stężenia znacznika gazowego i rzeczywistego zanieczyszczenia w otoczeniu źródła emisji. Zagrożenia chemiczne i pyłowe w procesach produkcji wyrobów metalowych "BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 4/2008, str. 7-11 dr Ewa Gawęda Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy W artykule przedstawiono zagadnienia dotyczące szkodliwych czynników chemicznych oraz pyłów występujących na stanowiskach produkcji wyrobów metalowych. Opisano procesy produkcyjne i materiały stosowane do produkcji. Wskazano czynniki chemiczne, które powinny być przedmiotem pomiarów oraz oceny narażenia zawodowego w poszczególnych grupach procesów. Smog w środowisku miejskim "BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 7-8/2006, str. 20-23 mgr inż. Ivan Makhniashvili, doc. dr hab. Zbigniew Makles Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy W artykule przedstawiono informacje o negatywnych oddziaływaniach przemysłu i transportu na skład powietrza atmosferycznego w miastach oraz o przemianach fizycznych i chemicznych emitowanych zanieczyszczeń tworzących swoisty stan powietrza zwany smogiem. Przedstawiono także kierunki działań zmierzających do zminimalizowania lub wyeliminowania procesów towarzyszących tworzeniu się smogu w powietrzu miejskim. Skuteczność filtracji cząstek nanometrycznych przez materiały filtracyjne "BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 9/2005, str. 9-11 dr inż. Elżbieta Jankowska Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy W artykule przedstawiono wyniki badania skuteczności frakcyjnej materiałów stosowanych w filtrach dokładnych z grupy F (dla frakcji cząstek od 29 do 279 nm) i w filtrze wysoko skutecznym z grupy HEPA (dla frakcji cząstek od 32 do 225 nm). Badania przeprowadzono przy różnych prędkościach przepływu aerozolu atmosferycznego (filtry z grupy F) i aerozolu DEHS (filtr z grupy HEPA). Wykorzystanie metod wizualizacji przepływu powietrza i znaczników gazowych w badaniach rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w pomieszczeniu pracy "BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 5/2005, str. 10-12 mgr inż. Tomasz Jankowski, dr inż. Elżbieta Jankowska Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy W artykule przedstawiono wyniki badań rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń powietrza w pomieszczeniu pracy z zastosowaniem wizualizacji przepływu powietrza oraz metody znaczników gazowych. Badania przeprowadzono przez określanie kierunków przepływu powietrza i stężeń znacznika gazowego w strefie oddychania pracowników obsługujących stanowisko pracy, stanowiące źródło emisji, oraz w strefie oddychania pracownika wykonującego czynności na stanowisku pracy, znajdującym się w tym samym pomieszczeniu. Azbest - narażenie i skutki zdrowotne "BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 2/2004, str. 2-6 dr hab. Edward Więcek prof.. PŁ Katedra Inżynierii Środowiska Politecznika Łódzka W artykule przedstawiono problemy zawodowej, parazawodowej i środowiskowej ekspozycji na włókna azbestowe. Jak wynika z badań klinicznych i epidemiologicznych, narażenie na pyły azbestu jest związane z rozwojem pylicy azbestowej, raka płuca oraz nowotworów opłucnej i otrzewnej. W pracy przedyskutowano możliwe mechanizmy tych chorób. Przedstawiono także zapadalność na azbestozależne choroby zawodowe w Polsce i ryzyko nowotworowe przy różnych scenariuszach narażenia. Klasyfikacja typowych prac rolniczych według narażenia rolnika na działanie pyłu - zalecenia profilaktyczne "BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 10/2002, str. 22-25 drn. Techn. Anna Mołocznik Instytut Medycyny Wsi im. Witolda Chodżki "Artykuł przedstawia główne problemy, które są zawarte w broszurze "Klasyfikacja typowych prac rolniczych w gospodarstwach indywidualnych w zależności od poziomu zawodowego narażenia rolnika na działanie pyłu - zalecenia profilaktyczne". Pył rolniczy omówiony jest w aspekcie źródeł pyłu, właściwości chorobotwórczych jego składników, poziomu zapylenia przy pracach rolniczych, rocznej ekspozycji rolnika na pył w gospodarstwach o różnych profilach produkcji oraz technicznej, technologicznej i zdrowotnej profilaktyki." Środki ochrony zbiorowej przed zapyleniem - filtry powietrza "BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 3/2002, str. 10-13 dr inż. Elżbieta Jankowska Centralny Instytut Ochrony Pracy W artykule przedstawiono rolę środków ochrony zbiorowej przed zapyleniem w systemach zarządzania jakością, środowiskiem oraz bezpieczeństwem i higieną pracy. Omówiono metody badania i zasady klasyfikacji filtrów powietrza (wstępnych, dokładnych i wysoko skutecznych) stosowanych w systemach wentylacyjnych. Materiały izolacyjne zawierające sztuczne włókna mineralne - zagrożenia "BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 3/2002, str. 17-20 dr Jan A. Krajewski, prof. dr hab. Stanisław Tarkowski Instytut Medycyny Pracy im. Prof.. Dr. med Jerzego Nofera W pracy omówiono zagrożenia dla zdrowia związane ze stosowaniem sztucznych włókien mineralnych a zwłaszcza wełny izolacyjnej. Pracownicy zatrudnieni przy produkcji: sztucznych włókien mineralnych, wyrobów szczelniających oraz ich montażu i wymianie, należą do najbardziej narażonych. Zgodnie z dyrektywą 98/98/WE wełna mineralna została sklasyfikowana jako drażniąca i rakotwórcza (kategoria 3). W pracy omówiono, obowiązujące za granicą i w Polsce, procedury i przepisy prawa zapewniające bezpieczne dla zdrowia stosowanie wełny mineralnej przy pracach izolacyjnych. Szczegółowo przedstawiono Kodeks ILO dotyczący bezpiecznego stosowania wełny izolacyjnej z syntetycznych włókien szklanych. Zagrożenie pyłem kobiet w rodzinnych gospodarstwach rolniczych "BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 5/2001, str. 14-16 dr n. tech. Anna Mołocznik Instytut Medycyny Wsi im. W.Chodżki w Lublinie Badania przeprowadzone w dziesięciu gospodarstwach rodzinnych, prowadzących produkcje mieszaną wykazały aktywne współuczestnictwo kobiet w prowadzeniu gospodarstw. Prace wykonywane przez kobiety koncentrują się w obrębie obejścia - głównie obrządek inwentarza, w polu natomiast są to przede wszystkim ręczne prace pielęgnacyjne oraz prace pomocnicze przy zbiorze płodów rolnych. Metody badania wysoko skutecznych materiałów filtracyjnych "BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 1/2001, str. 11-14 dr inż.. Elżbieta Jankowska Centralny Instytut Ochrony Pracy Jednym z ważniejszych elementów środków ochrony zbiorowej przed zapyleniem są filtry powietrza. Systemy oczyszczające powietrze, w zależności od ich przeznaczenia, są wyposażone w filtry wstępne (typu G), filtry dokładne (typu F) i filtry wysoko skuteczne (typu HEPA i ULPA), Oczyszczanie powietrza z cząstek drobnodyspersyjnych, najbardziej szkodliwych dla ludzi i niebezpiecznych dla wyrobów, takich jak: produkty farmaceutyczne, elektroniczne itd., zwykle wymaga zastosowania trójstopniowego systemu oczyszczania powietrza, który zawiera filtry każdego z wymienionych typów. Metody grawimetryczne, stosowane do badania skuteczności i penetracji filtrów powietrza, nie dają informacji o liczbowym stężeniu i rozkładzie wymiarowym cząstek, co jak wiadomo jest niezbędne do określenia szkodliwego działania pyłów (proces osadzania się pyłu w układzie oddechowym człowieka jest uzależniony od wymiarów cząstek) lub niebezpiecznego działania pyłów (jakość produktu jest zdeterminowana klasą czystości pomieszczenia). Rozwój technik pomiarowych, umożliwiających zliczanie cząstek pyłów o bardzo małych wymiarach, poczynając już od kilku nanometrów, umożliwił podjęcie prac nad nowymi normami, w których skuteczność i penetracja, określone metodą zliczania cząstek, będą podstawą do klasyfikacji i oceny filtrów powietrza. Normy te są opracowywane w ramach działalności Europejskiego Komitetu Normalizacyjnego CEN/TC 195 Filtry do oczyszczania powietrza. Jednym z obecnie opracowywanych projektów norm jest prEN 779, w którym są opisane metody badania i klasyfikacji filtrów wstępnych (bazujące nadal na metodach grawimetrycznych, ze względu na niewysoką skuteczność tych filtrów) i metody badania filtrów dokładnych metodą zliczania cząstek, przy użyciu aerozolu o średnim wymiarze cząstek 0,4 mm. Metody badania filtrów wysoko skutecznych (typu HEPA i ULPA) są bardziej skomplikowane i wymagają przeprowadzenia badań w kilku etapach. Decyzją Europejskiego Komitetu Normalizacyjnego CEN/TC 195, podstawą normy europejskiej EN 1822 są metody zliczania cząstek najbardziej penetrujących (MPPS) o wymiarach z zakresu 0,15-0,30 mm. W celu określenia wymiaru cząstek najbardziej penetrujących (MPPS), najpierw bada się materiał filtracyjny zastosowany w filtrze. Następnie określa się skuteczności miejscowe (przecieki) i skuteczność całkowitą filtru dla cząstek MPPS. Metody badania wraz z opisem stosowanej aparatury oraz zasady klasyfikacji filtrów są zawarte w normach europejskich. W niniejszym artykule, który jest kontynuacją artykułów wcześniej opublikowanych, przedstawiono szczegółowy opis metod badania materiałów filtracyjnych stosowanych w wysoko skutecznych filtrach powietrza typu HEPA i ULPA. (...) Ocena higieniczna zapylenia w środowisku pracy rolnika "BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 6/1999, str. 29-31 dr n. tech. Anna Mołocznik Instytut Medycyny Wsi im. W.Chodżki w Lublinie Higiena pracy, łącząca w sobie wszelkie działania zmierzające do ochrony pracującego przed utratą zdrowia w wyniku oddziaływania różnych czynników związanych z charakterem pracy oraz z materialnym i społecznym środowiskiem pracy, w warunkach polskich funkcjonuje w odniesieniu do stanowisk przemysłowych. Rolnicze środowisko pracy, zwłaszcza w sferze gospodarstw indywidualnych, stanowi otwarty problem higieniczny zarówno pod względem metodycznym, jak i organizacyjno-prawnym. Pył jest tym czynnikiem, który towarzyszy najczęściej rolnikowi w jego pracy. Definicja funkcjonująca w Unii Europejskiej określa pył jako dyspersyjne rozmieszczenie substancji stałych w powietrzu, powstałe w wyniku procesów mechanicznych lub na skutek poruszania tej substancji. (...)