Profilaktyka dolegliwości mięśniowo-szkieletowych w kontekście psychospołecznych aspektów pracy
"BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 4/2011, str. 12-15
dr med. Joanna Bugajska
Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
dr Dorota Żołnierczyk-Zreda
Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
dr Katarzyna Hildt-Ciupińska
Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
|
|
W artykule podjęto próbę holistycznego spojrzenia na problem zaburzeń mięśniowo-szkieletowych. Obecnie przypuszcza się, że wiele czynników może mieć wpływ na schorzenia w obrębie tego układu. Największe jednak ryzyko stwarzają czynniki psychospołeczne pracy. W związku z tym, opracowano zalecenia dotyczące organizacji środowiska psychospołecznego pracy w kontekście profilaktyki dolegliwości mięśniowo-szkieletowych.
Ocena obciążenia statycznego z zastosowaniem metody OWAS
"BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 7-8/2010, str. 28-31
dr hab. inż. Danuta Roman-Liu
Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
|
|
W artykule zaprezentowano metodę OWAS służącą do oceny ryzyka rozwoju dolegliwości układu mięśniowo-szkieletowego wraz z dwoma przykładami oceny ryzyka z zastosowaniem tej metody w kontekście zapisów ustawy o emeryturach pomostowych. Przedstawiono stanowisko, które spełnia kryteria określone w ustawie o emeryturach pomostowych oraz takie, które wymagań tych nie spełnia.
Obciążenie i dolegliwości układu mięśniowo-szkieletowego a poziom wiedzy pracowników o ergonomii stanowiska komputerowego
"BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 2/2010, str. 21-23
mgr inż. Paweł Bartuzi
Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
|
|
Podczas wykonywania pracy biurowej na stanowisku komputerowym często dochodzi do nadmiernego obciążenia i zmęczenia mięśni, co może prowadzić do powstawania dolegliwości układu mięśniowo-szkieletowego. Dlatego też, zarówno badanie występowania tych dolegliwości, jak również ocena obciążenia na stanowisku pracy mają bardzo duże znaczenie.
W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczących występowania dolegliwości mięśniowo-szkieletowych oraz wyniki oceny obciążenia mięśniowo-szkieletowego, występującego na stanowiskach pracy z komputerem.
Ocena ryzyka rozwoju dolegliwości mięśniowo-szkieletowych z zastosowaniem metody REBA
"BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 11/2009, str. 12-15
dr hab. inż. Danuta Roman-Liu
Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
|
|
W artykule opisano metodę REBA służącą wstępnej ocenie ryzyka rozwoju dolegliwości mięśniowo-szkieletowych. Zastosowanie metody REBA pozwala na identyfikację wysiłku fizycznego powiązanego z pozycją ciała podczas pracy, wywieraniem sił i wykonywaniem pracy powodującej obciążenie i zmęczenie, z uwzględnieniem obciążenia o charakterze powtarzalnym bądź statycznym. Metodę opisano na przykładzie pozycji przyjmowanych podczas czynności czyszczenia kanałów.
Narażenie na powstawanie dolegliwości mięśniowo-szkieletowych w krajach Unii Europejskiej
"BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 11/2008, str. 16-20
dr hab. inż. Danuta Roman-Liu
Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
|
|
Artykuł przedstawia dane dotyczące zakresu narażenia różnych grup pracowników w krajach Unii Europejskiej na powstawanie dolegliwości mięśniowo-szkieletowych. Największe narażenie na większość czynników ryzyka występuje w rolnictwie, rybołówstwie, budownictwie oraz hotelarstwie. Największy odsetek pracowników narażony jest na wykonywanie powtarzalnych ruchów ramion i rąk, utrzymywanie niewygodnych pozycji ciała, wykonywanie pracy monotypowej oraz ponoszenie ciężkich przedmiotów. Mężczyźni w większym stopniu niż kobiety są narażeni na ekspozycję na męczące lub powodujące dolegliwości pozycje ciała oraz podnoszenie i przenoszenie ładunków.
Nadmierne obciążenie kręgosłupa uczniów tornistrami
"BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 9/2007, str. 4-7
mgr Aneta Grajda,
lek. med. Zbigniew Kułaga
Instytut "Pomnik - Centrum Zdrowia Dziecka"
|
|
Nadmierne obciążenie kręgosłupa uczniów plecakami szkolnymi dotyczy większości dzieci stając się jedną z przyczyn wad postawy w wieku szkolnym. Artykuł poświęcony jest problematyce obciążenia dzieci tornistrami. Omówiono w nim wpływ nadmiernego obciążenia kręgosłupów dzieci, związek obciążenia z bólem pleców oraz sytuację w tym zakresie w Polsce, a także stanowisko w kwestii obciążenia dzieci w USA i Polsce.
OCRA - metoda oceny ryzyka związanego z pracą powtarzalną
"BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 7-8/2007, str. 28-31
dr hab. inż. Danuta Roman-Liu
Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
|
|
W artykule opisano metodę oceny ryzyka mięśniowo-szkieletowych dolegliwości kończyn górnych będących wynikiem pracy powtarzalnej. Metoda OCRA (Occupational Repetitive Action) jest zawarta normie EN 1005-5 zatwierdzonej w 2007 roku.
Ocena obciążenia i zmęczenia układu mięśniowo-szkieletowego z zastosowaniem elektromiografii
"BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 4/2007, str. 7-10
mgr inż. Paweł Bartuzi,
dr hab. inż. Danuta Roman-Liu
Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
|
|
"Elektromiografia (EMG) jest nieinwazyjną metodą oceny obciążenia i zmęczenia układu mięśniowo-szkieletowego, polegającą na rejestracji czynności elektrycznej mięśni.
Artykuł ma na celu przybliżenie czytelnikowi tej metody badawczej jako niezbędnej do oceny obciążenia pracownika w kontekście wykonywanej pracy. W artykule omówiono właściwości i specyfikę pomiaru sygnału EMG, podano podstawowe informacje dotyczące aparatury badawczej niezbędnej do przeprowadzenia pomiarów z wykorzystaniem elektromiografii oraz przedstawiono sposób analizy mającej na celu ocenę obciążenia i zmęczenia mięśniowego, powstającego np. w wyniku wykonywania czynności pracy."
Lipoatrofia półkolista - nowa dolegliwość biurowa?
"BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 9/2005, str. 20-22
dr inż. Zygmunt J. Grabarczyk,
dr med. Joanna Bugajska
Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
|
|
W krajach Europy Zachodniej od roku 1995 obserwuje się u pracowników nowoczesnych, skomputeryzowanych biur, zwłaszcza u kobiet, wzrost częstości występowania (lipoatrofii półkolistej) lokalnego zaniku podskórnej tkanki tłuszczowej na udach. W artykule przedstawiono charakterystykę i analizę potencjalnych przyczyn tej dolegliwości, warunki jej występowania oraz wskazano środki profilaktyczne.
Ocena obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego pracą fizyczną z wykorzystaniem programu komputerowego LIMB
"BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 5/2005, str. 20-24
dr hab. inż. Danuta Roman-Liu
Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
|
|
Program LIMB składa się z dwóch części opisanych jako Ręczny transport ładunków i Praca kończyn górnych. Część Ręczny transport ładunków umożliwia policzenie dopuszczalnej siły dla czynności, w których zaangażowane jest całe ciało, jak: podnoszenie, ciągnięcie i pchanie w zależności od wartości parametrów opisujących warunki pracy. Część Praca kończyn górnych dotyczy takich czynności, w których zaangażowane są głównie kończyny górne. Część ta składa się z dwóch modułów Siła maksymalna oraz Praca powtarzalna. Moduł Siła maksymalna umożliwia wyznaczenie wartości maksymalnej siły podstawowych typów aktywności siłowej kończyny górnej (pchanie, podnoszenie, nawracanie, odwracanie, ścisk ręki, chwyt palcowy, chwyt boczny, chwyt szczypcowy) dla dowolnego położenia kończyny górnej, opisywanego za pomocą siedmiu kątów. Moduł Praca powtarzalna dostarcza wartości wskaźników obciążenia kończyny górnej (wskaźnik obciążenia cyklu oraz wskaźnik obciążenia pracą powtarzalną) wynikającego z wykonywania pracy opisanej wartościami określonych parametrów (długość fazy, liczba typów sił składających się na fazę, wartość względna lub bezwzględna każdego z typów sił).
|
Jak prawidłowo siedzieć?
"BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 5/2005, str. 26-28
mgr inż. Joanna Kamińska
Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
|
|
W artykule zaprezentowano zalecenia dotyczące pracy w pozycji siedzącej i siedzenia. W pierwszej części przedstawiono wymagania dotyczące siedzisk biurowych - ich wymiarów i regulacji. Omówiono też sposoby oceny siedzisk: porównanie parametrów siedziska z wartościami rekomendowanymi, dopasowanie siedziska do wymiarów antropometrycznych człowieka, subiektywną ocenę siedzisk przez osoby badane. W drugiej części podkreślono znaczenie wiedzy i świadomości pracownika oraz przedstawiono zalecenia osób pracujących w pozycji siedzącej pod kątem zapobiegania powstawaniu dolegliwości układu mięśniowo-szkieletowego.
Zespoły przeciążeniowe kończyn górnych podczas pracy powtarzalnej na przykładzie pakowaczek
"BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 12/2002, str. 4-8
dr Joanna Bugajska,
lek. Elżbieta Łastowiecka
Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
|
|
Wartykule opisano najczęściej występujące zespoły przeciążeniowe kończyn górnych, będące rezultatem wykonywania pracy powtarzalnej. Jako przykład tego typu prac przedstawiono pracę pakowaczek ręcznych. Omówiono czynniki powodujące przeciążenie kończyn górnych podczas pracy oraz profilaktykę zespołów przeciążeniowych.
Zapobieganie ryzyku zawodowemu przy ręcznych pracach transportowych
"BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 9/2002, str. 13-14
dr Tomasz Tokarski
Centralny Instytut Ochrony Pracy
|
|
Na podstawie postanowień polskiego prawa i zaleceń dyrektywy UE przygotowano zasady zapobiegania ryzyku zawodowemu przy ręcznych pracach transportowych. Zasady te dotyczą prawidłowych sposobów podnoszenia i przenoszenia, przedstawiają technikę - pokaz prawidłowych metod podnoszenia i przenoszenia oraz służą także ich praktycznemu zastosowaniu w codziennej pracy i przy codziennych czynnościach poza pracą.
Metoda oceny pozycji przy pracy z wykorzystaniem rejestracji goniometrycznej
"BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 12/2000, str. 20-23
mgr inż. Joanna Kamińska
dr Tomasz Tokarski
dr inż. Danuta Roman-Liu
Centralny Instytut Ochrony Pracy
|
|
Główną przyczyną dolegliwości narządu ruchu poza zbyt dużym obciążeniem zewnętrznym oraz długim czasem wykonywania czynności jest niewłaściwa pozycja podczas pracy. Szczególnie groźne dla zdrowia jest wykonywanie czynności w pozycji wymuszonej (na przykład z powodu nieodpowiedniej budowy stanowiska), z pochylonym, czy skręconym tułowiem. Pozycje takie są bardzo niebezpieczne dla kręgosłupa- mięśnie podtrzymujące kręgosłup są zbyt słabe, aby utrzymać kręgosłup, w dyskach międzykrągowych i stawach kręgosłupa występują duże siły ściskające i tnące.
Dotychczas opracowywane dokumenty normatywne zmierzają do określenia, jakie wartości kątów w stawach mogą być przyjmowane podczas pracy, a jakie sanie zalecane lub niedopuszczalne. Żadna ze stosowanych wcześniej metod nie umożliwiała jednak jednocześnie dokładnego pomiaru i możliwości oceny kątów w stawach. W związku z tym, opracowano metodę, która umożliwia zarówno dokładny pomiar, jak też analizę i ocenę pozycji podczas pracy. Metoda ta opiera się na rejestracji goniometrycznej pozycji ciała pracownika (kątów w stawach) oraz rejestracji metodą video innych parametrów (relacji przestrzennych w trakcie czynności roboczych). (...)
|
Czynnik ludzki w bezpieczeństwie pracy. Zmęczenie układu mięśniowo-szkieletowego - stary problem cywilizacyjny...
"BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 9/2000, str. 28-29
prof. KRZYSZTOF KWARECKI,
dr DANUTA LIU, dr KRYSTYNA ZUŻEWICZ
Zakład Ergonomii
Centralny Instytut Ochrony Pracy
|
|
W poprzednim artykule naszego cyklu obiecaliśmy powrót do problemów ergonomii pracy personelu służby zdrowia. Zagadnienia zmęczenia fizycznego, bólów kręgosłupa wśród sfeminizowanego audytorium sympozjum „Blok Operacyjny” wzbudziły szczególne zainteresowanie. Praca pielęgniarki jest wysoce zróżnicowana pod względem obowiązków i wykonywanych czynności. Innemu obciążeniu podlega bowiem pielęgniarka zatrudniona tylko na zmianie rannej, innemu w trybie pracy zmianowej, obowiązki pielęgniarki - instrumentariuszki różnią się od obowiązków pielęgniarki odcinkowej oddziału terapii zachowawczej. Do obowiązków pielęgniarek mogą należeć czynności związane z wewnętrznym transportem chorych, wówczas pracy tej towarzyszy liczący się wysiłek fizyczny.
Charakterystyczne dla zawodu pielęgniarki jest wykonywanie pracy w pozycji stojącej z częstym przemieszczaniem się z pomieszczenia do pomieszczenia. Szacuje się, że podczas 8-godzinnej pracy pokonuje ona dystans 4-7 km. Na podstawie ankiety przeprowadzonej wśród pielęgniarek francuskich stwierdzono, że 16-24% czasu pracy spędzają one w pozycji stojącej, w przysiadzie lub z obciążonymi lub/i uniesionymi rękoma. Pozycja zgięcia ciała towarzyszy wykonywaniu wielu czynności pielęgnacyjnych. (...)
|
Dolegliwości kręgosłupa przyczyny i sposoby ochrony
"BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 4/2000, str. 16-19
mgr inż. JOANNA KAMINSKA,
dr inż. DANUTA LIU
Centralny Instytut Ochrony Pracy
|
|
Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego, choroby narządu ruchu stanowiły w Polsce w 1998 roku 2,4%, uznanych chorób zawodowych. W roku 1996 na choroby układu mięśniowo-kostnego i tkanki łącznej leczonych było 0,6% zatrudnionych kobiet i 0,5% mężczyzn. Według danych z innych krajów zakres tego zjawiska jest znacznie szerszy. Stwierdzono na przykład, że około 23 milionów ludzi w USA cierpi z powodu dolegliwości układu mięśniowo-szkieletowego, do których należą bóle mięśni, sztywność lub ich napięcie, drętwienie czy ograniczenie ruchomości w stawach. Wymienione dolegliwości, często występujące tylko czasowo, poprzedzają rozpoznanie choroby. Choroby i dolegliwości układu mięśniowo-szkieletowego (szczególnie kręgosłupa) są najczęściej rezultatem wieloletniego oddziaływania środowiska pracy i czynników związanych z aktywnością pozazawodową (np. prace domowe, w ogrodzie, długotrwała jazda samochodem). (...)
Ręczne podnoszenie i przenoszenie ładunków
"BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 2/1999, str. 5-8
dr Tomasz Tokarski
mgr inż. Joanna Kamińska
mgr inż Adam Wittek
Centralny Instytut Ochrony Pracy
|
|
Choroby narządu ruchu stanowią w Polsce około 2,5% uznanych chorób zawodowych. Są one rezultatem wieloletniego oddziaływania środowiska pracy i czynników związanych z aktywnością pozazawodową. Podczas pracy wiele czynności roboczych wymaga ręcznego podnoszenia lub przenoszenia przedmiotów o różnej masie i kształcie. Wykonywanie tych czynności obciąża układ ruchu człowieka i może powodować dolegliwości lub nawet urazy, dlatego istnieje na przykład tendencja do ochrony starszych pracowników przed wykonywaniem prac wymagających rozwijania znacznych sił mięśniowych. Również wartości obciążeń dopuszczalnych zalecane dla pracowników młodocianych są znacznie niższe od tych dla populacji dorosłych. Dla kobiet zaleca się zwykle mniejsze wartości dopuszczalne zmiennych charakteryzujących obciążenie niż dla mężczyzn, a dodatkowo przepisy prawne wymagają znacznego obniżenia tych wartości dla kobiet w ciąży.
W celu określenia obciążenia pracownika w środowisku pracy niezbędne jest przeanalizowanie czynników charakteryzujących stanowiska pracy. (...)
|
Projektowanie czynności na stanowiskach pracy metodą ErgoMES
"BEZPIECZEŃSTWO PRACY - nauka i praktyka" 1/1999, str. 4-7
mgr inż. Joanna Kamińska
dr hab. inż. Danuta Roman-Liu
dr Tomasz Tokarski
Centralny Instytut Ochrony Pracy
|
|
Schorzenia i dolegliwości układu mięśniowo-szkieletowego stanowią obecnie jedną z najważniejszych przyczyn niezdolności do pracy i ograniczenia aktywności zawodowej. Schorzenia te są dość powszechne i występują u ok. 90% osób po 50 roku życia, Wiele badań wskazuje na to, że ich przyczyną -oprócz zmian związanych z wiekiem - są też obciążenia wywołane aktywnością zawodową. Dlatego tak potrzebna jest ocena obciążenia układu ruchu na stanowiskach pracy. Do analizy tego obciążenia można wykorzystać metody doświadczalne i kliniczne, badania subiektywne czy techniki symulacji komputerowej.
Nowa wizyjno-komputerowa metoda ErgoMES opracowana w Centralnym Instytucie Ochrony Pracy łączy pomiary w warunkach naturalnych z modelowaniem komputerowym (szybkość, dokładność, łatwa analiza wyników). Metoda służy do symulacji czynności wykonywanych na stanowiskach pracy i ich szczegółowej analizy pod kątem obciążenia układu ruchu. Metoda nadaje się do oceny stanowisk już istniejących, ale zalecane jest wykorzystanie jej na etapie projektowania czynności pracy. Umożliwi to zaprojektowanie poprawnych ergonomicznie stanowisk pracy. (...)
|
|