Benzen – dokumentacja Grażyna Lebrecht, Sławomir Czerczak, Wiesław Szymczak N,N-Dimetyloformamid – dokumentacja Andrzej Sapota, Danuta Ligocka Fenol – dokumentacja Marek Jakubowski Metyloamina – dokumentacja Sławomir Czerczak, Małgorzata Kupczewska-Dobecka Selan – dokumentacja Małgorzata Kupczewska-Dobecka, Sławomir Czerczak Sulfotep – dokumentacja Renata Soćko, Sławomir Czerczak Trietyloamina – dokumentacja Andrzej Sapota, Małgorzata Skrzypińska-Gawrysiak Sprawozdanie z działalności Międzyresortowej Komisji ds. Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy w 2002 r. – Jolanta Skowroń Treść numerów 1(31)2002 – 4(34)2002

Benzen – dokumentacja
Grażyna Lebrecht, Sławomir Czerczak, Wiesław Szymczak

Benzen jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych związków organicznych. Jest otrzymywany z ropy naftowej podczas katalitycznego reformingu, w procesach alkalizacji i odwodornienia pochodnych benzenu, a także podczas cyklizacji i aromatyzacji węglowodorów parafinowych. Benzen znajduje zastosowanie w przemyśle chemicznym jako produkt wyjściowy w syntezie organicznej. Stanowi wysokoenergetyczny składnik benzyny silnikowej.
Liczbę osób potencjalnie narażonych zawodowo na benzen w Polsce ocenia się na 8000. W 1997 r. stwierdzono, że około 1450 osób pracowało w narażeniu na benzen o stężeniach powyżej obowiązującej wartości NDS. Publikowane w światowym piśmiennictwie dane odnośnie do poziomów narażenia na różnych stanowiskach pracy podają informacji o stężeniach benzenu w zakresie 0,16 ÷ 266 mg/m³, przy czym około 60% pracowników jest narażonych na benzen o stężeniu około 0,32 mg/m³, a tylko 1% – na benzen o stężeniu większym. Ze względu na zawartość benzenu w benzynie i spalinach silników samochodowych oraz w dymie tytoniowym narażenie pozazawodowe na benzen staje się istotnym problemem. Innym źródłem pozazawodowego narażenia na benzen jest obecność benzenu w produktach spożywczych i w wodzie pitnej.
Benzen wchłania się głównie w postaci par drogą oddechową, a ciekły benzen jest wchłaniany przez skórę. U ludzi ostre zatrucia benzenem o dużych stężeniach (od 10 000 do 65 200 mg/m³ przez 5 ÷ 10 min) prowadzą do śmierci, poprzedzonej objawami narkotycznymi, arytmią i zaburzeniem oddychania.
U zwierząt doświadczalnych w zatruciach ostrych benzen wykazuje niewielką toksyczność, na co wskazują wartości dawek LD₅₀ i LC₅₀: dla szczurów wynoszą one od 3000 ÷ 5870 mg/kg m.c., wartość LC₅₀ dla szczurów wynosi 44600 mg/m³/4 h, a dla myszy – 32000 mg/m³. Śmierć zwierząt następowała w wyniku zaburzeń w układzie sercowo-naczyniowym, oddechowym i nerwowym.
Po długotrwałym działaniu par benzenu o małych stężeniach zaznacza się wpływ związku na krew i narządy krwiotwórcze. O hematotoksyczności benzenu zarówno u ludzi, jak i u zwierząt świadczy spadek liczby jednego lub wielu elementów komórkowych krwi obwodowej prowadzącego do niedokrwistości aplastycznej, leukopenii lub trombocytopenii. W zaawansowanych przypadkach dochodzi do znacznego zmniejszenia liczby wszystkich elementów morfotycznych – pancytopenii, często poprzedzającej wystąpienie białaczki.
U osób narażonych na benzen występowanie białaczek zostało potwierdzone na podstawie wyników badań epidemiologicznych. Obserwuje się ostrą białaczkę szpikową, przewlekłą białaczkę szpikową i limfatyczną oraz szpiczaka mnogiego. U zwierząt doświadczalnych oprócz białaczek obserwowano wystepowanie raka gruczołu Zymbala, jamy nosowej i gębowej, gruczołu napletkowego oraz jajników.
Benzen nie jest czynnikiem mutagennym w testach in vitro. Natomiast związek ten i/lub jego metabolity w warunkach in vivo mogą indukować aberracje chromosomowe, powodować wzrost częstości mikrojąder lub wymiany chromatyd siostrzanych. Benzen podany do jamy otrzewnej może powodować uszkodzenia morfologiczne plemników.
Genotoksyczność benzenu wykazano u ludzi zawodowo narażonych na ten związek. Benzen nie jest teratogenem dla zwierząt; embriotoksyczność i fetotoksyczność benzenu stwierdzono jedynie wówczas, gdy stosowane stężenia były również toksyczne dla matek.
Wyniki licznych badań epidemiologicznych pozwalają uznać benzen za czynniki kancerogenny dla układu krwiotwórczego i chłonnego człowieka. W IARC zakwalifikowano ten związek do grupy 1., czyli uznano benzen za - czynnik rakotwórczy dla ludzi. Benzen jest uznany za związek rakotwórczy dla ludzi w USA i w większości państw europejskich. W ustawodawstwie polskim związek ten również umieszczono w wykazie substancji o udowodnionym działaniu rakotwórczym dla ludzi (kategoria 1.), a także w wykazie prac wzbronionych pracownikom młodocianym i kobietom w ciąży.
W Polsce dotychczas najwyższe dopuszczalne stężenie benzenu (NDS) w powietrzu środowiska pracy wynosi 10 mg/m³, a wartość NDSCh – 40 mg/m³.
Na podstawie wyników badań epidemiologicznych, przyjmując za efekt krytyczny białaczkotwócze działanie benzenu, proponuje się ustalenie wartości NDS na poziomie 1,6 mg/m³ (podobnie jak zrobiono to w ACGIH). Ryzyko wystąpienia białaczki po narażeniu na benzen o tym stężeniu jest zawarte w zakresie 6,6 x 10^-4 ÷ 1,4 x 10^-3, a więc w zakresie ryzyka akceptowalnego dla narażenia zawodowego. Ze względu na charakter efektu krytycznego nie ustala się wartości NDSCh. Za wartości DSB przyjęto poziom kwasu S-fenylomerkapturowego w moczu, czyli 25 μg/g kreatyniny i kwasu trans-, trans-mukonowego – 500 μg/kreatyniny.

N,N-Dimetyloformamid – dokumentacja
Andrzej Sapota, Danuta Ligocka

N,N-Dimetyloformamid (DMF) jest bezbarwną, higroskopijną cieczą o słabym zapachu amin. Stosowany jest głównie jako rozpuszczalnik cieczy i gazów w syntezie organicznej, w procesie produkcji polimerów winylowych i akrylowych nisko oraz wysokocząsteczkowych, folii, włókien i powłok.
Światowa produkcja DMF w 1995 r. wynosiła około 500 tys. ton. W Stanach Zjednoczonych, gdzie produkcja DMF w 1987 r. przekroczyła 250 tys. ton, liczba osób narażonych na ten związek wynosiła około 120.000 osób. W Polsce dokładna liczba osób narażonych na DMF nie jest znana. W 1995 r. w jednym z zakładów produkujących sztuczną skórę liczba narażonych zawodowo na ten związek wynosiła około 300 osób, w tym 50 osób narażonych na związek o stężeniach przekraczających dotychczas obowiązującą wartość NDS, tj. 10 mg/m³. Zgodnie z dyrektywą nr 92/32/EEC należy zaliczyć DMF do grupy związków szkodliwych. Na podstawie wyników badań na zwierzętach doświadczalnych nie stwierdzono, aby związek ten wykazał działanie drażniące czy uczulające; nie wykazano również jego działania rakotwórczego i teratogennego. W licznych testach in vitro i in vivo wykazano brak działania genotoksycznego związku.
DMF w dużych dawkach wykazuje działanie hepatotoksyczne, które stwierdzono u wielu gatunków zwierząt po podaniu związku różnymi drogami i w różnym czasie. Obserwowano nasilanie się skutków działania hepatotoksycznego DMF w zależności od stosowanych dawek. DMF ulega wchłanianiu w postaci par w drogach oddechowych i przez skórę. W badaniach eksperymentalnych na ochotnikach retencja DMF w płucach wynosiła około 90%. Ciekły DMF naniesiony na skórę wchłania się bardzo szybko, a wyznaczony u ludzi współczynnik wchłaniania wynosi 9 mg/cm²/h.
Za efekt krytyczny działania tego związku przyjęto działanie układowe na wątrobę. W celu obliczenia i ustalenia wartości NDS przyjęto wartość NOEL dla szczurów w warunkach 2-letniego narażenia inhalacyjnego, która wynosiła 75 mg/m³. Po uwzględnieniu powyższych danych zaproponowano utrzymanie dotychczasowej wartości 10 mg/m³ jako wartości NDS DMF. Wyliczona wartość NDS związku powinna zapobiec skutkom zdrowotnym długotrwałego narażenia na DMF w warunkach narażenia zawodowego. Proponujemy ponadto przyjąć wartość DSB, podobnie jak w Niemczech i USA, gdzie wymagane jest oznaczanie w moczu jednego z głównych metabolitów DMF N-metyloformamidu (NMF).
Obowiązująca w Niemczech wartość NDS DMF wynosi 30 mg/m³, a wartość DSB – 15 mg N-metyloformamidu/l moczu. Ze względu na prostoliniową zależność stężenia N-metyloformamidu w moczu od stężenia DMF w powietrzu, po odpowiednim przeliczeniu dla wartości proponowanego przez nas NDS (10 mg/m³) DSB w Polsce powinno wynosić 5 mg NMF/l moczu. Ze względu na duże wchłanianie DMF przez skórę w postaci ciekłej i w postaci par, proponujemy dodatkowe oznaczenie literami Sk.
Nie ma podstaw do ustalenia wartości NDSCh N,N-dimetyloformamidu.

Fenol – dokumentacja
Marek Jakubowski

Fenol jest związkiem o szerokim zastosowaniu; stosuje się jako surowiec do produkcji takich ważnych substancji, jak: żywice, kaprolaktam, alkilofenole, ksylenole i anilina. Jest stosowany również jako środek dezynfekujący w sanitarnych środkach czyszczących, a także w takich preparatach medycznych, jak: maści, krople do oczu i nosa, płyny do płukania ust czy płyny antyseptyczne.
Narażenie zawodowe na fenol występuje głównie podczas stosowania żywic fenolowych. Są one wykorzystywane jako materiał wiążący w materiałach izolacyjnych, płytach wiórowych, farbach oraz jako składnik mas formierskich.
Fenol może ulegać wchłanianiu przez płuca, z przewodu pokarmowego i przez skórę, w tym także w postaci par. Retencja par fenolu w płucach wynosi u ludzi około 60 ÷ 80%. Obliczony współczynnik wchłaniania par fenolu przez skórę wynosi 0,35/h, co oznacza, że w ciągu godziny ulega wchłonięciu ilość fenolu zawarta w 0,35 m³ powietrza. Szybkość wchłaniania fenolu przez skórę z roztworów wodnych wynosiła 0,08 h – 0,3 mg/cm²/h w zakresie stężeń 2,5 ÷ 10 g/l. Główną drogą przemiany fenolu u ludzie jest sprzęganie z kwasem siarkowym i glukuronowym. Półokres wydalania fenolu w moczu po narażeniu inhalacyjnym wynosi około 3,5 h.
W dostępnym piśmiennictwie istnieje duża liczba informacji na temat zatruć ostrych u ludzi, nie ma natomiast wyników badań, które mogłyby stanowić podstawę określenia wartości NDS. Narażenie małp, szczurów i myszy na pary fenolu o stężeniu 19 mg/m³ w sposób ciągły przez 90 dni nie spowodowało zmian histopatologicznych w nerkach, wątrobie, mózgu i sercu zwierząt. Wyniki badań biochemicznych i hematologicznych nie różniły się od wyników uzyskanych w grupie kontrolnej, dlatego wartość tę uznano za wartość NOAEL na narażenia drogą inhalacyjną. Nie stwierdzono zmian histologicznych w wyniku podawania w wodzie pitnej szczurom i myszom fenolu o stężeniach, odpowiednio: 2500 i 5000 mg/l. Podawanie fenolu dożołądkowo w dawkach jednorazowych, w roztworze wodnym, w okresie od 1 dnia do 14 dni powodowało wystąpienie skutków działania związku na nerki, wątrobę, płuca oraz działanie neurotoksyczne, gdy dawki fenolu przekraczały 40 mg/kg/dzień. U.S. EPA przyjęła dawkę 60 mg/kg/dzień za wartość NOAEL fenolu dla działania na potomstwo. Wartość RD50 określono na podstawie wyników badań na myszach na poziomie 624 mg/m³.
Fenol wykazuje silne działanie drażniące na skórę. W miejscu kontaktu występowało: zaczerwienienie, stany zapalne, wypryski i martwica skóry.
Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC) stwierdziła w 1999 r., że dowody działania rakotwórczego fenolu u ludzi i zwierząt są niewystarczające i zaliczyła związek do grupy 3. (czynnik niemożliwy do klasyfikacji z punktu widzenia działania rakotwórczego u ludzi).
Istniejące wartości NDS fenolu w różnych państwach mieszczą się w zakresie od 4 do 19 mg/m³. W części państw przyjęto wartości NDSCh fenolu, stanowiące dwukrotną wartość NDS. We wszystkich państwach stosuje się oznakowanie, wskazujące na wchłanianie związku przez skórę.
Po przyjęciu za wartość NOAEL fenolu dla narażenia inhalacyjnego stężenia par fenolu w powietrzu na poziomie 19 mg/m³, zaproponowano przyjęcie za wartość NDS fenolu stężenie na poziomie 7,8 mg/m³.
Brak podstaw do ustalenia wartości NDSCh fenolu. Proponuje się wprowadzenie oznakowania związku literami Sk i C.

Metyloamina – dokumentacja
Sławomir Czerczak, Małgorzata Kupczewska-Dobecka

Metyloamina (MMA) jest bezbarwnym palnym gazem lub cieczą, o ostrym amoniakalnym lub rybim zapachu oraz słonym smaku. Metyloamina znalazła zastosowanie jako rozpuszczalnik, w preparatyce farmaceutycznej i syntezie chemicznej (półprodukt do produkcji pestycydów, surfaktantów i przyspieszaczy). Narażenie na metyloaminę może występować w przemyśle barwników i garbników, gdzie związek stanowi produkt przejściowy.
Głównym skutkiem działania MMA po narażeniu drogą inhalacyjną u ludzi jest działanie drażniące na oczy, skórę i układ oddechowy. Nie obserwowano skutków działania drażniącego u narażonych zawodowo na MMA o stężeniach poniżej 12,8 mg/m³ (10 ppm). U narażonych metyloaminą o stężeniach 25,6 ÷ 128 mg/m³ (20 ÷ 100 ppm) obserwowano umiarkowane skutki działania drażniącego na układ oddechowy i oczy, charakteryzujące się pieczeniem w nosie i gardle, łzawieniem i zaczerwienieniem oczu. Po narażeniu na metyloaminę o stężeniu około 76,8 mg/m³ (60 ppm) obserwowano przypadki alergicznego i chemicznego zapalenia oskrzeli. Po narażeniu na związek o większych stężeniach obserwowano kaszel, nudności, zaczerwienienie twarzy i oczu, niewyraźne widzenie, a także osłabienie, bóle głowy i brzucha, wymioty oraz biegunkę. Objawy ustępowały po zakończeniu narażenia.
Powtarzane narażenie na pary MMA powoduje działanie drażniące na układ oddechowy u zwierząt. Wyznaczona w doświadczeniu inhalacyjnym podchronicznym wartość NOAEL wynosi 96 mg/m³.
Za podstawę wartości NDS metyloaminy przyjęto stężenie związku, które nie powodowało skutków działania drażniącego u narażonych zawodowo na MMA, tj. 12,8 mg/m³ (10 ppm).
Przyjmując współczynnik niepewności dla różnic wrażliwości osobniczej równy 2, proponuje się nie zmieniać obowiązujących dotychczas w Polsce wartości normatywów higienicznych metyloaminy, czyli pozostawić wartość NDS na poziomie 5 mg/m³ i wartość NDSCh na poziomie 15 mg/m³ (3 x wartość NDS ze względu na działanie drażniące.
Wyznaczone na podstawie wyników badań na myszach stężenie MMA, które powodowało, że częstość oddechów spadła o 50% (RD₅₀), wynosiło 180 mg/m³ (141 ppm). Zaproponowana wartość NDS stanowi 0,028 RD₅₀, co jest zgodne z przyjętymi kryteriami, że wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia substancji ustalana na podstawie ostrego działania drażniącego powinna mieścić się w granicach 0,01 ÷ 0,1 wartości RD₅₀, tj. 1,8 ÷  18 mg/m³.

Selan – dokumentacja
Małgorzata Kupczewska-Dobecka, Sławomir Czerczak

Selan jest gazem o charakterystycznym zapachu zgniłej rzodkwi. Jest stosowany do produkcji selenków i związków selenoorganicznych oraz jako składnik mieszaniny do produkcji półprzewodników. Narażenie na selan ma miejsce w procesach oczyszczania selenu i podczas produkcji farb na bazie selenianów i seleninów.
Dotychczas w Polsce ustalono wartości normatywów higienicznych selenu i jego związków na poziomie: wartość NDS – 0,1 mgSe/m³ i wartość NDSCh – 0,3 mgSe/m³, nie wyłączając selenowodoru. W państwach Unii Europejskiej i w USA ustalono wartości normatywów higienicznych dla selenu niezależnie od wartości NDS zaproponowanych dla selenu i innych jego związków. Jest to spowodowane tym, że selenowodór występuje w postaci gazowej, natomiast takie związki selenu, jak: seleniany, seleniny i selenki są to substancje stałe.
Selan jest substancją bardzo toksyczną. Wartości LC₅₀ selanu wyznaczone na podstawie wyników badań na świnkach morskich podczas 1-, 4- lub 8-godzinnego narażenia wynoszą odpowiednio: 12,7; 9 i 1 mgSe/m³.
Efektem krytycznym działania par selanu u ludzi jest działanie drażniące na błony śluzowe układu oddechowego, oczy i skórę oraz zaburzenia ze strony układu pokarmowego. Działanie drażniące przejawia się kaszlem, katarem, bólem gardła, trudnościami w oddychaniu, uczuciem pieczenia w klatce piersiowej, skurczem oskrzeli, a także może wystąpić zapalenie płuc i obrzęk płuc poprzedzony kilkugodzinnym okresem atencji. U narażonych stwierdzono ponadto zaczerwienienie i ból oczu, łzawienie i zapalenie skóry, a także zaburzenia ze strony układu pokarmowego (nudności i wymioty) oraz ogólne osłabienie.
U pracowników laboratorium narażonych na selenowodór o stężeniu 0,67 mg/m³ stwierdzono zaburzenia ze strony układu pokarmowego (nudności i wymioty), osłabienie oraz metaboliczny smak w ustach. Według National Institute of Occupational Safety and Health w USA wartość stężenia, stwarzającego natychmiastowe zagrożenie dla zdrowia i życia (IDLH) wynosi 3,2 mg/m³.
U 21-letniej studentki, zatrudnionej w laboratorium badawczym i narażonej na selenowodór o nieznanym stężeniu przynajmniej raz w tygodniu przez rok – obserwowano: przewlekłe biegunki, bóle brzucha, zapach czosnku w powietrzu wydychanym, a także ostrą próchnicę zębów. Badana uskarżała się na łzawienie oczu i chroniczny nieżyt nosa.
Autorzy dokumentacji proponują przyjąć stężenie 0,67 mg/m³ za wartość LOAEL dla selenowodoru i wyznaczyć wartość NDS, przyjmując następujące współczynniki niepewności: współczynnik związany z wrażliwością osobniczą człowieka równy 2, współczynnik związany z przejściem z badań krótkoterminowych do przewlekłych równy 2 oraz współczynnik równy 3, w razie stosowania wartości LOAEL zamiast wartości NOAEL.
Na podstawie powyższego wyliczenia, przyjęto wartości normatywów higienicznych selanu na poziomie: wartość NDS – 0,05 mg/m³ i wartość NDSCh – 0,1 mg/m³ (2 x wartość NDS ze względu na działanie drażniące związku).
Nie ma podstaw do ustalenia DSB selanu.

Sulfotep – dokumentacja
Renata Soćko, Sławomir Czerczak

Sulfotep jest bladożółtą cieczą o zapachu czosnku. Sulfotep jest pestycydem fosforoorganicznym stosowanym w szklarniach w celu zwalczania mszyc, drobnych pająków i innych owadów. W Polsce nie jest produkowany. Insektycyd ten wchłania się do organizmu człowieka drogą oddechową, drogą pokarmową oraz przez skórę. W warunkach przemysłowych drogami narażenia są głównie droga oddechowa i skóra.
Zgodnie z rozporządzeniem ministra zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem, sulfotep jest klasyfikowany jako substancja bardzo toksyczna, której przypisano symbol T+ i oznaczono ją R27/28, co oznacza, że substancja działa bardzo toksycznie w kontakcie ze skórą i po połknięciu.
Objawami zatrucia ostrego i przewlekłego sulfotepem u ludzi i zwierząt jest zahamowanie aktywności cholinoesterazy osocza, acetylocholinoesterazy erytrocytów i mózgu oraz zespół objawów charakterystycznych dla zatrucia związkami fosforoorganicznymi.
Mechanizm działania toksycznego sulfotepu wynika z hamowania przez ten związek aktywności esterazy acetylocholinowej (AChE), co w konsekwencji prowadzi do nadczynności układu cholinergicznego.
Sulfotep nie wykazuje działania mutagennego, embriotoksycznego, teratogennego i rakotwórczego.
Wartość NDS sulfotepu w powietrzu na stanowisku pracy ustalono na podstawie wyników 12-tygodniowego badania inhalacyjnego na szczurach, w których wyznaczono wartość NOAEL na poziomie 1,94 mg/m³. Wyliczoną na podstawie tych badań wartość NDS równą 0,158 mg/m³ postanowiono zmniejszyć do 0,1 mg/m³, tj. do wartości, jaką ustalono w Unii Europejskiej. Wartość ta powinna zabezpieczyć przed wystąpieniem skutków długotrwałego narażenia na sulfotep (głównie zmniejszeniu aktywności cholinoesteraz) w warunkach narażenia zawodowego. Podobnie jak w Unii Europejskiej, tak i w innych państwach proponuje się nieustalanie wartości NDSCh. Zgodnie z zaleceniami WHO (1982) proponuje się natomiast ustalenie wartości DSB, tj. obniżenie aktywności acetylocholinoesterazy w krwinkach czerwonych do poziomu 70% aktywności wyjściowej. Ponadto związek należy oznaczyć literami "Sk", ze względu na jego wchłanialność przez skórę.

Trietyloamina – dokumentacja
Andrzej Sapota, Małgorzata Skrzypińska-Gawrysiak

Trietyloamina (TEA) jest silnie zasadową cieczą, stosowaną głównie jako katalizator w procesach polimeryzacji oraz środek emulgujący, np. dla barwników i pestycydów. Pary TEA o dużych stężeniach działają drażniąco na błony śluzowe oczu i górnych dróg oddechowych. W postaci roztworów związek działa silnie drażniąco na oczy i umiarkowanie drażniąco na skórę królików. W badaniach podprzewlekłych, 6-tygodniowe narażenie królików na TEA o stężeniu 210 ÷ 414 mg/m³ powodowało zmiany zwyrodnieniowe w wątrobie, nerkach, mięśniu sercowym oraz nadżerki rogówki.
Związek nie wykazywał działania mutagennego w teście Amesa i teście wymiany chromatyd siostrzanych. Nie ma danych na temat rakotwórczego działania TEA u zwierząt i u ludzi. Związek ten wchłania się z dużą wydajnością w postaci par w drogach oddechowych oraz przez skórę w postaci roztworów.
Na podstawie wyników badań epidemiologicznych osób narażonych zawodowo TEA wykazano odwracalne, przemijające zaburzenia widzenia, objawiające się osłabieniem ostrości widzenia i postrzegania kontrastu oraz zgrubieniem i obrzękiem rogówki, a także tworzeniem się podnabłonkowych mikrotorbieli – zaburzenie widzenia jest typowym objawem działania trietyloaminy u ludzi.
Na podstawie wyników badań, dotyczących oceny narażenia na TEA w przemyśle, wynika, że objawy subiektywne i obiektywne zaburzenia widzenia występowały, gdy średnie stężenia TEA w powietrzu przekraczały 10 mg/m³. Na stanowiskach pracy, gdzie średnie stężenia wynosiły 4 i 5 mg/m³, nie notowano objawów zaburzeń widzenia.
Za podstawę ustalenia wartości NDS trietyloaminy przyjęto wyniki badań doświadczalnej oceny zaburzeń widzenia po inhalacyjnym narażeniu na TEA, wykonanej na 4 ochotnikach przez Jarvinena i in. w 1999 r. Narażenie 4-godzinne na TEA o stężeniu 40,6 mg/m³ powodowało u wszystkich badanych subiektywne zaburzenie widzenia, obiektywne osłabienie ostrości widzenia i postrzegania kontrastu oraz zgrubienie, znaczny obrzęk rogówki i powstanie podnabłonkowych mikrotorbieli. Po narażeniu na TEA o stężeniu 6,5 mg/m³ subiektywne zaburzenia widzenia wystąpiły tylko u 2 osób, natomiast w rogówce wystapiły tylko niewielkie zmiany. Po narażeniu na TEA o stężeniu 3 mg/m³ nie wykryto zmian w rogówce; nie wystąpiły też subiektywne zaburzenia widzenia.
Proponujemy przyjęcie dla trietyloaminy wartości NDS na poziomie 3 mg/m³ jako stężenie średnie ważone 8-godzinnym czasem pracy. Ze względu na działanie drażniące proponujemy przyjąć za wartość NDSCh trietyloaminy, stężenie 9 mg/m³. Proponujemy także przyjąć wartość DSB na poziomie 28 mmol niezmienionego TEA w moczu pobranego przed zakończeniem pracy, w przeliczeniu na mol kreatyniny (25 mg TEA/g kreatyniny).
Ze względu na fakt, że TEA u królików wchłania się z dużą wydajnością przez skórę, należy wprowadzić oznaczenie związku literami Sk.