Nowe kryteria oceny zagrożenia nielaserowym promieniowaniem optycznym Agnieszka Wolska Nielaserowe promieniowanie optyczne. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego Stanisław Marzec, Cezary Kozłowski, Jan Grzesik, Robert Kosiński, Eżbieta Janosik Nielaserowe promieniowanie widzialne i podczerwone. Procedura pomiarowa Stanisław Marzec, Cezary Kozłowski, Agnieszka Wolska Nielaserowe promieniowanie nadfioletowe. Procedura pomiarowa Stanisław Marzec, Cezary Kozłowski, Agnieszka Wolska Benzenotiol. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego Renata Soćko, Sławomir Czerczak Fenylometanol. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego   Katarzyna Konieczko, Sławomir Czerczak 2-Fenylopropen. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego Jerzy K. Piotrowski, Czesław Orłowski Fosgen. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego Roman Knapek Glicerol (aerozol). Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego Katarzyna Konieczko, Sławomir Czerczak Treść numerów 3(33)2002 – 2(36)2003

Nowe kryteria oceny zagrożenia nielaserowym promieniowaniem optycznym
Agnieszka Wolska

Dnia 18 grudnia 2002 r. zostało ogłoszone w Dzienniku Ustaw rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. Zawarte są w nim nowe kryteria oceny zagrożenia, jakie dla pracujących stanowi nielaserowe promieniowanie optyczne (obowiązują one od dnia 19 czerwca 2003 r.).
Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie nowych kryteriów, wykazanie różnic między nimi a poprzednimi kryteriami oraz wyjaśnienie pewnych kwestii, które mogą wyniknąć z ich błędnej interpretacji.

Nielaserowe promieniowanie optyczne. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego
Stanisław Marzec, Cezary Kozłowski, Jan Grzesik, Robert Kosiński, Eżbieta Janosik

Promieniowanie optyczne obejmuje: nadfiolet, światło i podczerwień. Źródłami nielaserowego promieniowania optycznego są najczęściej rozgrzane piece i materiały obrabiane na gorąco, lampy i łuki elektryczne, a także słońce. Zagrożenie promieniowaniem optycznym opisuje się wielkością natężenia napromienienia, napromienieniem lub luminancją energetyczną.
Promieniowanie optyczne działa fotochemicznie lub termicznie na oko i skórę, powodując stany zapalne rogówki i spojówki, zmętnienie soczewki, uszkodzenie siatkówki, rumień skóry oraz oparzenia skóry, przyspieszające jej starzenie się i prowadzące do zmian nowotworowych. Najbardziej aktywne biologicznie jest promieniowanie nadfioletowe, które działa silnie fotochemicznie. Promieniowanie widzialne może działać fotochemicznie lub termicznie, natomiast podczerwień działa termicznie.
Najwyższe dopuszczalne napromienienie skuteczne promieniowaniem nadfioletowym oka i skóry w ciągu zmiany roboczej wyznaczane według krzywej skuteczności S_λ, ustalono na poziomie 30 J/m². Dodatkowo ograniczono całkowite nieselektywne napromienienie oczu promieniowaniem pasma 315 ÷ 400 nm do wartości 10 000 J/m² w ciągu zmiany roboczej.
Za kryterium oceny zagrożenia oczu światłem przyjęto niedopuszczenie do uszkodzenia siatkówki na drodze fotochemicznej lub termicznej. Oceny zagrożenia fotochemicznego dokonuje się dla promieniowania o pasmie 300 ÷ 700 nm. Dla źródeł o wymiarze kątowym co najmniej 11 mrad i czasie narażenia w ciągu zmiany roboczej  t ≤ 10⁴ s, iloczyn czasu narażenia i skutecznej luminancji energetycznej źródła, ważonej według krzywej B_λ, nie powinien przekraczać wartości 100 J/cm² · sr. Gdy czas narażenia jest dłuższy niż  10⁴ s, to luminancja energetyczna źródła nie powinna przekraczać 10^-2 W/cm² · sr. Wówczas gdy wymiar kątowy źródła jest mniejszy niż 11 mrad, to dla t ≤ 10⁴ s dopuszczalne napromienienie skuteczne wynosi 10 mJ/cm², natomiast dla t > 10⁴ s natężenie napromienienia nie powinno przekraczać 1 μW/cm².
Oceny narażenia termicznego siatkówki dokonuje się dla zakresu promieniowania 380 ÷ 1 400 nm. Skuteczna luminancja energetyczna źródła powinna spełniać zależność (wyrażoną w W/cm² · sr):

gdzie:
L_λ – gęstość widmowa luminancji energetycznej,
Δλ  – szerokość  pasma promieniowania,
α  – wielkość kątowa źródła w radianach, przyjmująca wartości 1,7 ÷ 100 mrad,
R_λ – względna skuteczność widmowa termicznych uszkodzeń siatkówki,
t – czas jednorazowego narażenia, przyjmujący wartości z zakresu 10 μs – 10 s.
W razie narażenia przez czas dłuższy niż 10 s, na promieniowanie źródeł emitujących głównie w paśmie IR-A, luminancja energetyczna źródła powinna spełniać zależność (wyrażoną w W/cm² · sr):

W celu ochrony rogówki oraz soczewki natężenie napromienienia oka promieniowaniem podczerwonym, nie może przekraczać wartości (wyrażonej w watach na metr kwadratowy):
a) dla jednorazowego czasu narażenia t ≥ 1000 s,
E ≤ 100,
b) dla jednorazowego czasu narażenia t ‹ 1000 s,
E ≤ 18 000/t^-3/4.    
Maksymalne jednorazowe napromienienie skóry promieniowaniem podczerwonym i widzialnym N, przez czas  t ≤ 10 sekund określone jest zależnością (wyrażaną w dżulach na metr kwadratowy):
N = 20 000 · t^1/4.
Dla znacznie dłuższego narażenia skóry określa się obciążenie termiczne organizmu.

Nielaserowe promieniowanie widzialne i podczerwone. Procedura pomiarowa
Stanisław Marzec, Cezary Kozłowski, Agnieszka Wolska

Celem pomiarów jest wyznaczenie parametrów nielaserowego promieniowania widzialnego (VIS) i podczerwonego (IR) do oceny zagrożenia człowieka w środowisku pracy.

Nielaserowe promieniowanie nadfioletowe. Procedura pomiarowa
Stanisław Marzec, Cezary Kozłowski, Agnieszka Wolska

Celem pomiarów jest wyznaczenie napromienienia nielaserowym promieniowaniem nadfioletowym (UV) do oceny zagrożenia człowieka w środowisku pracy.

Benzenotiol. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego
Renata Soćko, Sławomir Czerczak

Benzenotiol jest białą lub jasnożółtą cieczą o zapachu czosnku. Jest stosowany w przemyśle chemicznym i farmaceutycznym do syntezy wielu związków chemicznych, w tym leków. W procesach syntezy organicznej jest stosowany jako rozpuszczalnik. Jest substancją czynną herbicydów i insektycydów.
Benzenotiol wchłania się do organizmu człowieka drogami oddechowymi, drogą pokarmową oraz przez skórę. W warunkach przemysłowych drogami narażenia są głównie droga oddechowa i skóra.
Zgodnie z rozporządzeniem ministra zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (DzU nr 140, poz. 1172) substancja jest klasyfikowana jako łatwo palna (R10) i toksyczna z przypisanymi zwrotami określającymi zagrożenie: działa toksycznie przez drogi oddechowe, w kontakcie ze skórą i po połknięciu (R23/24/25).
Objawami zatrucia ostrego i przewlekłego benzenotiolem u ludzi i zwierząt jest działanie drażniące na oczy i skórę. U zwierząt doświadczalnych stwierdzono poważne uszkodzenie rogówki z upośledzeniem widzenia.
Wartość NDS benzenotiolu w powietrzu na stanowisku pracy ustalono przez analogię do merkaptanu etylu, tj. na poziomie 2,0 mg/m³. Zaproponowana wartość NDS powinna zabezpieczyć przed działaniem drażniącym w warunkach narażenia zawodowego. Zaproponowano nieustalanie wartości NDSCh benzonotiolu. Ze względu na fakt, że substancja wchłania się przez skórę (LD_50s – 134 mg/kg) proponuje się oznakowanie jej literami „Sk”.

Fenylometanol. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego  
Katarzyna Konieczko, Sławomir Czerczak

Fenylometanol jest najprostszym związkiem z grupy alkoholi aromatycznych. W temperaturze pokojowej jest przezroczystą, bezbarwną cieczą o lekkim zapachu, charakterystycznym dla węglowodorów aromatycznych oraz o ostrym i piekącym smaku. Występuje w olejku jaśminowym, hiacyntowym i ylang-ylang, a na skalę przemysłową jest otrzymywany syntetycznie.
Fenylometanol znalazł zastosowanie w różnorodnych gałęziach przemysłu; 60% światowej produkcji alkoholu benzylowego wykorzystuje przemysł tekstylny w procesach barwienia nylonu. Związek powszechnie jest stosowany jako środek zapachowy i konserwujący w przemyśle kosmetycznym, spożywczym i farmaceutycznym, a także jako wywoływacz w fotografice, składnik preparatów owadobójczych i repelentów w rolnictwie oraz w wielu gałęziach przemysłu jako rozpuszczalnik. W przemyśle chemicznym stanowi substrat do syntezy estrów i eterów benzylowych.
W dostępnym piśmiennictwie nie ma doniesień o ostrych ani o przewlekłych zatruciach ludzi w warunkach narażenia zawodowego. Informacje podawane przez Międzynarodowy Program Bezpieczeństwa Chemicznego (IPCS) oraz Międzynarodową Organizację Pracy (ILO) wskazują na działanie drażniące i narkotyczne związku jako efekt krytyczny tej substancji. Narażenie inhalacyjne na pary lub aerozole fenylometanolu może spowodować podrażnienie oczu oraz błon śluzowych nosa i gardła, z takimi objawami, jak: kaszel, ból gardła i zaburzenia oddychania. Spożycie dużych ilości fenylometanolu lub inhalacja par (brak danych liczbowych o dawkach lub stężeniach) może powodować nudności, wymioty, biegunkę, bóle i zawroty głowy oraz depresję ośrodkowego układu nerwowego. Fenylometanol działa drażniąco na oczy, może powodować niewielkie podrażnienie skóry, a liczne doniesienia wskazują na działanie uczulające alkoholu benzylowego na skórę.
Wartości DL₅₀ fenylometanolu po podaniu dożołądkowym wyznaczone przez różnych autorów dla różnych gatunków zwierząt są w granicach 1040 ÷ 3100 mg/kg m.c., ale w większości wypadków nie przekraczają jednak 2000 mg/kg m.c. Po podaniu dożołądkowym fenylometanolu psom obserwowano wymioty i działanie przeczyszczające, a letalne dawki powodowały u szczurów zaburzenia oddychania i chwiejny chód, co sugeruje działanie fenylometanolu na ośrodkowy układ nerwowy. Wartość CL₅₀ dla szczura wynosi 4410 mg/m³/8 h, a żadnych objawów klinicznych nie obserwowano po narażeniu przez 6 h na fenylometanol, którego stężenie oszacowano na 270 mg/m³ (61 ppm), lub na pary fenylometanolu, znajdujące się w powietrzu przepuszczanym przez płuczkę, zawierającą fenylometanol ogrzany do temperatury 100 ÷ 150 °C. Wartość DL₅₀ dla królika po podaniu na skórę wynosi 2000 mg/kg m.c.
Zgodnie z rozporządzeniem ministra zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem (DzU nr 129, poz. 1110) fenylometanol jest zamieszczony w wykazie substancji niebezpiecznych i klasyfikowany jako substancja szkodliwa (Xn) z przypisanym zwrotem wskazującym zagrożenie R20/22 – „działa szkodliwie przez drogi oddechowe i po połknięciu”.
Badanie toksyczności fenylometanolu po podaniu dożołądkowym w warunkach narażenia krótkoterminowego
i przewlekłego przeprowadzono w ramach National Toxicology Program (NTP). Doświadczenia wykonano na dwóch gatunkach zwierząt: szczurach i myszach. Przeprowadzono eksperymenty: 16-dniowe, 13-tygodniowe i 2-letnie. Na podstawie wyników badań stwierdzono, że wartość NOAEL działania układowego alkoholu benzylowego wynosi 400 mg/kg m.c./dzień, a w doświadczeniu 2-letnim przeprowadzonym na szczurach nie zaobserwowano żadnych skutków narażenia.
Nie stwierdzono także działania rakotwórczego fenylometanolu. Wyniki badań działania mutagennego fenylometanolu in vitro były w większości negatywne. Negatywny wynik uzyskano również w badaniu genotoksyczności in vivo. Działanie embriotoksyczne fenylometanolu obserwowano jedynie po dawkach toksycznych dla matek. Normatyw higieniczny fenylometanolu ustalono jedynie w Rosji, określając wartość NDSCh na poziomie 5 mg/m³ i stwierdzono, że substancja wchłania się przez skórę.
W piśmiennictwie nie znaleziono danych ilościowych o skutkach narażenia inhalacyjnego ludzi, a dane, dotyczące zwierząt, pochodzą sprzed wielu lat i są zbyt mało wiarygodne, aby mogły posłużyć do obliczenia normatywów higienicznych.
Proponowaną wartość NDS fenylometanolu obliczono, przyjmując za efekt krytyczny działanie układowe związku na podstawie wyników badań NTP. Za wartość NOAEL dla działania układowego fenylometanolu przyjęto dawkę 400 mg/kg m.c./dzień, po której w eksperymencie 2-letnim nie obserwowano u szczurów skutków narażenia. Po przyjęciu współczynników niepewności o wartościach: równej 2 dla współczynnika związanego z wrażliwością osobniczą, równej 2 dla wspólczynnika związanego z różnicami międzygatunkowymi oraz równej 3 dla współczynnika związanego z drogą podania inną niż inhalacyjna, obliczono wartość NDS fenylometanolu na poziomie 240 mg/m³.
Ze względu na stosunkowo małe stężenie pary nasyconej fenylometanolu (około 880 mg/m³) oceniono, że istnieje małe prawdopodobieństwo wystąpienia w warunkach przemysłowych stężeń znacznie przekraczających wartość zaproponowanego NDS i w związku z tym uznano, że nie ma potrzeby ustalania wartości NDSCh fenylometanolu.

2-Fenylopropen. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego
Jerzy K. Piotrowski, Czesław Orłowski

2-Fenylopropen (alfa-metylostyren, AMS) jest bezbarwną cieczą o charakterystycznym zapachu. AMS jest otrzymywany przez katalityczną alkilację benzenu propylenem lub przez odwodornienie kumenu. Stosowany jest jako monomer przy produkcji specyficznych polimerów i żywic, gdzie też głównie występuje narażenie na ten związek.
Nie ma danych klinicznych oraz epidemiologicznych na temat toksyczności AMS u ludzi. Jedyne badania na ludziach (4 ochotnikach) dotyczyły wrażliwości węchowej. Ograniczone dane wskazują, że próg wyczuwalności węchowej u ludzi leży poniżej 50 mg/m³. Po kilkuminutowym narażeniu inhalacyjnym na 2-fenylopropen o stężeniu 241 mg/m³ (50 ppm) stwierdzono wyczuwalny zapach, bez działania drażniącego, a po narażeniu na związek o stężeniu 482 mg/m³ (100 ppm) odnotowano silny zapach, lecz niewywołujący jeszcze wyraźnego dyskomfortu.
Wartość LD₅₀ AMS (per os) dla samców szczurów wynosi 4900 mg/kg. Związek AMS wykazuje umiarkowane działanie drażniące na oko oraz skórę królików.
U szczurów, świnek morskich, królików i małp narażonych inhalacyjnie na AMS o stężeniu 964 mg/m³ (200 ppm), 7 h/dobę, 5 dni w tygodniu przez 197 dni nie obserwowano żadnych skutków, natomiast po narażeniu na AMS o stężeniu 2892 mg/m³ (600 ppm) padła część królików, a u szczurów i świnek morskich obserwowano nieznaczne zmiany masy wątroby i nerek, natomiast u małp zmian tych nie stwierdzono. Najbardziej czułym skutkiem, który u ludzi prawdopodobnie nie występuje, są nefropatie hialinowe zaobserwowane wyłączne u samców szczurów. Próg dla tego rezultatu wynosi 250 ppm (1205 mg/m³) po narażeniu 6 h/dobę, 5 dni w tygodniu przez 9 dni. Charakterystyczne, że narażenie na AMS o większych stężeniach nie pozwoliło autorom na zaobserwowanie, pomimo padnięć zwierząt, zmian biochemicznych ani histopatologicznych, a stwierdzili jedynie zmiany masy ciała i zmiany masy niektórych narządów.
Nieliczne dane wskazują, że AMS może działać mutagennie. Brak danych na temat innych skutków odległych.
W większości państw dla AMS przyjęto wartość NDS na poziomie 242 mg/m³, co według ACGIH powinno zabezpieczyć pracowników przed działaniem drażniącym związku.  
Na podstawie dostępnych wyników badań stwierdzono, że próg działania drażniącego AMS u ludzi (100 ppm) jest niższy niż próg efektów toksycznych u zwierząt doświadczalnych (600 ppm). Przyjmując wartość stężenia AMS na poziomie 200 ppm (964 mg/m³) za wartość NOAEL – po którym to stężeniu po narażeniu przewlekłym u kilku gatunków zwierząt nie obserwowano żadnych skutków, a także dwa współczynniki niepewności (A = 2, współczynnik związany z różnicami wrażliwości osobniczej u ludzi; B = 2, współczynnik związany z różnicami wrażliwości międzygatunkowej) o łącznym iloczynie równym 4, otrzymano wartość NDS na poziomie 240 mg/m³.
Proponowana wartość NDS jest identyczna z obowiązującą w większości państw oraz około pięciokrotnie większa od wartości NDS przyjętej w Polsce dla styrenu (50 mg/m³). Za wartość NDSCh 2-fenylopropenu proponuje się przyjąć arbitralnie wartość 480 mg/m³.

Fosgen. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego
Roman Knapek

Fosgen w warunkach normalnych jest bezbarwnym gazem o duszącym zapachu, a w temperaturze poniżej 7 °C lub pod ciśnieniem jest słabożółtą cieczą. W Polsce jedynym producentem fosgenenu jest  ZACHEM w Bydgoszczy,  gdzie produkuje się go w ilości około 40 tys. ton rocznie i prawie w całości wykorzystuje na miejscu do produkcji izocyjanianu. Zgodnie z rozporządzeniem ministra zdrowia i opieki społecznej z dnia 21 sierpnia 1997 r. w sprawie substancji chemicznych, stwarzających zagrożenie dla zdrowia lub życia ludzi, fosgen został zakwalifikowany jako substancja bardzo toksyczna przy narażeniu życia ludzi, a także jako substancja bardzo toksyczna przy narażeniu inhalacyjnym i oznakowany symbolami T+ oraz R26.
Objawami ostrego zatrucia fosgenem są silne podrażnienie dróg oddechowych oraz obrzęk płuc. Ciężkie ostre zatrucie może spowodować rozedmę płuc. Nie ma danych ilościowych o działaniu toksycznym fosgenu po przewlekłym narażeniu zawodowym, lecz przyjmuje się, że powtarzane narażanie na fosgen o małym stężeniu może spowodować zmniejszenie wydolności płuc. Dość licznie opisane wyniki badań epidemiologicznych nie mogą być, ze względu na brak danych ilościowych, dotyczących stężeń lub czasu narażania, wykorzystywane do ustalenia wartości NDS fosgenu.
Objawy zatrucia ostrego u zwierząt są podobne do obserwowanych u ludzi. W badaniach immunotoksycznych na zwierzętach stwierdzono szkodliwe działanie fosgenu po narażeniu na związek o małym stężeniu. Po kilkunastokrotnym narażaniu szczurów na fosgen o stężeniu 0,5 mg/m³ można przyjąć stężenie to za nieszkodliwe.
Nie stwierdzono odległych skutków działania toksycznego fosgenu. Dane uzyskane w wyniku obserwacji ludzi oraz wyniki badań epidemiologicznych nie stanowią podstawy do zaproponowania wartości NDS fosgenu. Brakuje również odpowiednich danych z badań przewlekłych na zwierzętach. Propozycję wartości NDS fosgenu oparto na danych z badań po wielokrotnym narażeniu. Stężenie fosgenu od 0,5 mg/m³ można uznać za wartość NOAEL w tym badaniu. Proponuje się zmniejszenie obowiązującej wartości NDS fosgenu z 0,5 mg/m³ do 0,08 mg/m³. Ze względu na silne działanie drażniące układ oddechowy proponuje się ustalenie wartości NDSCh fosgenu na poziomie 0,16 mg/m³.

Glicerol (aerozol). Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego
Katarzyna Konieczko, Sławomir Czerczak

Glicerol należy do alkoholi wielowodorotlenowych. W temperaturze pokojowej jest przezroczystą, bezbarwną i prawie bezwonną, oleistą cieczą o słodkim smaku. Charakteryzuje się bardzo małą prężnością par: w temperaturze 25 °C stężenie pary nasyconej jest mniejsze niż 1 mg/m³, a w temperaturze 50 °C wynosi około 11 mg/m³.
Glicerol powstaje w wyniku hydrolizy tłuszczów jako produkt uboczny przy produkcji mydła. Obecnie na skalę przemysłową otrzymuje się go metodami syntetycznymi. Glicerol znalazł szerokie zastosowanie w różnorodnych gałęziach przemysłu, m.in. w przemyśle chemicznym, farmaceutycznym, kosmetycznym, włókienniczym i spożywczym.
Glicerol może być wchłaniany przez organizm drogą inhalacyjną (mgły glicerolu) oraz z przewodu pokarmowego. Przy narażeniu inhalacyjnym efektem krytycznym glicerolu jest działanie drażniące na błony śluzowe dróg oddechowych.
Brakuje doniesień o ostrych zatruciach glicerolem w warunkach narażenia zawodowego. Dane, dotyczące szkodliwego działania glicerolu na ludzi, pochodzą z obserwacji pacjentów, którym podawano glicerol. Głównymi objawami ubocznymi spożycia dużych dawek glicerolu są: ból i zawroty głowy, nudności i wymioty, rzadziej – biegunka, zwiększone pragnienie, dezorientacja, hiperglikemia. Może wystąpić arytmia, obrzęk płuc i zastoinowa niewydolność serca. Glicerol, podany dożylnie, może wywołać: drgawki, porażenie, hemolizę, hemoglobinurię i niewydolność nerek. Kontakt nierozcieńczonej substancji z okiem powoduje silne uczucie pieczenia i łzawienie, nie stwierdzono natomiast uszkodzeń oka.
Nie zaobserwowano żadnych skutków toksycznego działania glicerolu w badaniu na ochotnikach, którym podawano glicerol z pożywieniem w dawce 110 g/dzień przez 50 dni.
Ostra toksyczność glicerolu u zwierząt laboratoryjnych jest mała; wartości DL₅₀ – w przypadku podania drogą dożołądkową, dootrzewnową i dożylną – dla różnych gatunków zwierząt wahają się od kilku do kilkudziesięciu g/kg m.c. Znacznie mniejsze wartości DL₅₀ wyznaczono przy podaniu podskórnym: około 100 mg/kg m.c. Glicerol wykazuje małą toksyczność ostrą po podaniu drogą dermalną. Podanie na skórę królików 18 700 mg/kg m.c. substancji nie spowodowało śmierci zwierząt. Bez względu na sposób podania głównym skutkiem narażenia ostrego jest stymulacja układu nerwowego. Letalne dawki powodowały takie objawy, jak: niepokój, niewielka sinica, obniżenie ciśnienia tętniczego krwi, przyspieszony a następnie zwolniony oddech, osłabienie, diureza, drżenie, zapaść, śpiączka i śmierć. Ponadto po podaniu podskórnym, a także w niektórych przypadkach po dożylnym lub dootrzewnowym obserwowano hemoglobinurię.
W badaniach toksyczności krótkoterminowej i przewlekłej na zwierzętach nie stwierdzono działania układowego tej substancji. W 13-tygodniowym eksperymencie (podanie inhalacyjne) na szczurach wyznaczono wartość NOEL –167 mg/m³ (przy większych stężeniach obserwowano niewielką metaplazję nabłonka wyściełającego podstawę nagłośni, spowodowaną, zdaniem badających, słabym działaniem drażniącym glicerolu).
Na podstawie wyników badań na zwierzętach można stwierdzić, że glicerol wykazuje słabe działanie drażniące na oczy i nie wykazuje działania drażniącego na skórę.
Nie stwierdzono działania mutagennego, rakotwórczego, embriotoksycznego, teratogennego ani wpływu glicerolu na rozrodczość. Alkohol ten nie był klasyfikowany przez Międzynarodową Agencję Badań nad Rakiem (IARC) pod względem działania rakotwórczego.
W Polsce nie ustalono dotychczas wartości normatywów higienicznych glicerolu. W większości krajów przyjeto za wartość NDS 10 mg/m³.
Należy podkreślić, że narażenie na pary glicerolu w środowisku pracy jest problemem drugorzędnym. Wynika to z właściwości fizykochemicznych substancji: ma ona bardzo małą prężność par, a stężenie pary nasyconej w temperaturze 25 °C wynosi 0,78 mg/m³. Potwierdza to także brak doniesień o zatruciach ludzi w warunkach przemysłowych pomimo szerokiego stosowania tej substancji. W specyficznych warunkach, np. przy pracach związanych z rozpryskiwaniem ciekłego glicerolu lub podczas parowania rozgrzanego glicerolu z dużych powierzchni, istnieje możliwość powstawania aerozolu.
Wykorzystując do obliczenia największego dopuszczalnego stężenia NOEL (167 mg/m³) dla działania drażniącego glicerolu, wyznaczony w 13-tygodniowym (podanie inhalacyjne) doświadczeniu na szczurach, otrzymano wartość NDS równą 21 mg/m³ (przyjęto współczynniki niepewności: związany z wrażliwością osobniczą – 2, związany z różnicami międzygatunkowymi – 2 oraz związany z przejściem z badań krótkoterminowych do przewlekłych – 2). Wartość ta jest mniej więcej 27-krotnie większa od wartości stężenia pary nasyconej glicerolu w temperaturze pokojowej. Aby wyeliminować możliwość powstawania uciążliwych warunków pracy w przypadku narażenia na mgły glicerolu (uczucie dyskomfortu, pogorszenie warunków widzenia itp.), proponuje się ustalenie NDS glicerolu na poziomie 10 mg/m³. Należy podkreślić, że jest to sytuacja bardzo podobna do sytuacji glikolu dietylenowego (NDS = 10 mg/m³), rozpatrywanej wcześniej przez zespół ekspertów. W tym ostatnim przypadku znaczne zanieczyszczenie środowiska pracy było również możliwe tylko podczas powstawania aerozoli.
Ze względu na fakt, że przy stężeniach większych niż 10 mg/m³ występuje uczucie dyskomfortu i pogorszenie warunków widzenia, nie ma podstaw do ustalenia wartości NDSCh glicerolu.
Nie ma również podstaw do ustalenia wartości DSB glicerolu.