Akrylaldehyd – metoda oznaczania Anna Jeżewska 2,2-Bis(4-hydroksyfenylo)propan – metoda oznaczania Sławomir Brzeźnicki Bromoform – metoda oznaczania Barbara Romanowicz 1-Chloro-1-nitropropan – metoda oznaczania Anna Jeżewska Chlorooctan metylu – metoda oznaczania Barbara Romanowicz Dichlorek cynku – metoda oznaczania Wanda Matczak Ditlenek azotu – metoda oznaczania Wanda Matczak Diwinylobenzen – metoda oznaczania Małgorzata Kucharska, Wiktor Wesołowski Eter metylowo-tert-butylowy – metoda oznaczania Małgorzata Kucharska, Wiktor Wesołowski 2-Fenoksyetanol – metoda oznaczania Joanna Kowalska Glicerol – metoda oznaczania Krystyna Wróblewska-Jakubowska Izocyjanian metylu – metoda oznaczania Sławomir Brzeźnicki Izooktan-1-ol – metoda oznaczania Barbara Romanowicz Izopentan – metoda oznaczania Małgorzata Kucharska, Wiktor Wesołowski 2-Izopropoksyetanol – metoda oznaczania Anna Jeżewska Kadm i jego związki – metoda oznaczania Ewa Gawęda Metale i metaloidy oraz ich związki – metoda oznaczania Ewa Gawęda 4-Metoksyfenol – metoda oznaczania Małgorzata Kucharska, Wiktor Wesołowski 1-Metylo-2-pirolidon – metoda oznaczania Małgorzata Kucharska, Wiktor Wesołowski Mrówczan metylu – metoda oznaczania w obecności związków niepolarnych Barbara Romanowicz Mrówczan metylu – metoda oznaczania w obecności związków polarnych Barbara Romanowicz Nikotyna – metoda oznaczania Małgorzata Kucharska, Wiktor Wesołowski Parafina – metoda oznaczania Krystyna Wróblewska-Jakubowska Piperazyna – metoda oznaczania Krystyna Wróblewska-Jakubowska Pirydyna – metoda oznaczania Krystyna Wróblewska-Jakubowska Propen – metoda oznaczania Krystyna Wróblewska-Jakubowska Sulfotep – metoda oznaczania Teresa Nazimek, Hanna Badach 3a,4,7,7a-Tetrahydro-4,7-metanoiden – metoda oznaczania Anna Jeżewska Tlenek azotu – metoda oznaczania Wanda Matczak Treść numerów 4(34) – 3(37)

Akrylaldehyd – metoda oznaczania
Anna Jeżewska

Metoda polega na adsorpcji par akrylaldehydu na żelu krzemionkowym pokrytym 2,4-dinitrofenylohydrazyną, desorpcji acetonitrylem, otrzymanej w wyniku reakcji pochodnej akrylaldehydu i analizie chromatograficznej otrzymanego roztworu metodą wysokosprawnej chromatografii cieczowej.
Oznaczalność metody wynosi 0,0125 mg/m³.

2,2-Bis(4-hydroksyfenylo)propan – metoda oznaczania
Sławomir Brzeźnicki

Metodę stosuje się do oznaczania 2,2-bis(4-hydroksyfenylo)propanu (bisfenolu A) w powietrzu na stanowiskach pracy podczas przeprowadzania kontroli warunków sanitarnohigienicznych.
Metoda polega na przepuszczeniu badanego powietrza przez filtr z włókna szklanego, ultradźwiękowej ekstrakcji pochłoniętego na filtrze związku acetonitrylem i chromatograficznym oznaczaniu 2,2-bis(4-hydroksyfenylo)propanu techniką wysokosprawnej chromatografii cieczowej z detekcją spektrofotometryczną.
Oznaczalność metody wynosi od 0,1 do 10 mg/m³ dla próbki powietrza 500 l.

Bromoform – metoda oznaczania
Barbara Romanowicz

Metodę stosuje się do oznaczania par bromoformu na stanowiskach pracy podczas przeprowadzania kontroli warunków sanitarnohigienicznych.
Metoda polega na adsorpcji par bromoformu na węglu aktywnym, desorpcji disiarczkiem węgla i analizie chromatograficznej otrzymanego roztworu.
Oznaczalność metody wynosi 1,0 mg/m³.

1-Chloro-1-nitropropan – metoda oznaczania
Anna Jeżewska

Metoda polega na adsorpcji par 1-chloro-1-nitropropanu na żelu krzemionkowym, desorpcji octanem etylu i analizie chromatograficznej (GC-FID) otrzymanego roztworu.
Oznaczalność metody wynosi 1,25 mg/m³.

Chlorooctan metylu – metoda oznaczania
Barbara Romanowicz

Metodę stosuje się do oznaczania par chlorooctanu metylu na stanowiskach pracy podczas przeprowadzania kontroli warunków sanitarnohigienicznych.
Metoda polega na adsorpcji par chlorooctanu metylu na Amberlicie XAD-7, desorpcji metanolem i analizie chromatograficznej otrzymanego roztworu.
Oznaczalność metody wynosi 0,5 mg/m³.

Dichlorek cynku – metoda oznaczania
Wanda Matczak

Metodę stosuje się do oznaczania zawartości dichlorku cynku, w powietrzu otaczającym stanowiska pracy, podczas przeprowadzania kontroli warunków sanitarnohigienicznych.
Metoda polega na zatrzymaniu dichlorku cynku na filtrze membranowym umieszczonym na podkładce (dwa filtry membranowe ułożone jeden na drugim), wymywaniu próbki wodą, sporządzeniu próbki w 0,1 mol/l roztworze kwasu azotowego i analizie cynku techniką płomieniową absorpcyjnej spektrometrii atomowej.
Oznaczalność metody wynosi 0,15 mg/m³.

Ditlenek azotu – metoda oznaczania
Wanda Matczak

Metodę stosuje się do oznaczania ditlenku azotu w powietrzu na stanowiskach pracy podczas przeprowadzania kontroli warunków sanitarnohigienicznych.
Ditlenek azotu obecny w badanym powietrzu pochłania się w zasadowym roztworze arsenianu(III) sodu i kwasu sulfanilowego, w którym następuje ilościowa przemiana ditlenku azotu w azotan(III) sodu oraz reakcja diazowania kwasu sulfanilowego. Następnie przeprowadza się sprzęgnięcie powstałego związku diazowego z N-(1-naftylo)-etylenodiaminą w postaci chlorowodorku, w wyniku czego powstaje barwny związek diazowy. Intensywność zabarwienia, proporcjonalną do stężenia pochłoniętego ditlenku azotu, mierzy się spektrofotometrycznie przy długości fali 550 nm.
Oznaczalność metody wynosi 0,2 mg/m³.

Diwinylobenzen – metoda oznaczania
Małgorzata Kucharska, Wiktor Wesołowski

Metodę stosuje się do oznaczania stężeń par diwinylobenzenu (DVB) na stanowiskach pracy podczas przeprowadzania kontroli warunków sanitarnohigienicznych.
Metoda polega na adsorpcji par DVB na sorbencie (żywicy XAD-2), wyekstrahowaniu go roztworem do desorpcji (acetonitrylem) i analizie chromatograficznej otrzymanego roztworu.
Oznaczalność metody wynosi 4 mg/m³ powietrza.

Eter metylowo-tert-butylowy – metoda oznaczania
Małgorzata Kucharska, Wiktor Wesołowski

Metodę stosuje się do oznaczania stężeń par eteru metylowo-tert-butylowego w powietrzu na stanowiskach pracy podczas przeprowadzania kontroli warunków sanitarnohigienicznych.
Metoda polega na adsorpcji par eteru metylowo-tert-butylowego na węglu aktywnym, desorpcji mieszaniną dichlorometanu i izopropanolu oraz analizie chromatograficznej otrzymanego roztworu.
Oznaczalność metody wynosi 10 mg/m³.

2-Fenoksyetanol – metoda oznaczania
Joanna Kowalska

Metoda polega na zatrzymaniu aerozolu 2-fenoksyetanolu na filtrze polipropylenowym i adsorpcji par na węglu aktywnym, desorpcji roztworem metanolu w dichlorometanie i analizie chromatograficznej (GC-FID) otrzymanego roztworu.
Oznaczalność metody wynosi 14,37 mg/m³.

Glicerol – metoda oznaczania
Krystyna Wróblewska-Jakubowska

Metodę stosuje się do oznaczania aerozolu glicerolu w powietrzu na stanowiskach pracy, podczas przeprowadzania kontroli warunków sanitarnohigienicznych.
Metoda polega na osadzaniu aerozolu glicerolu na filtrze polipropylenowym FIPRO, wymyciu metanolem i analizie chromatograficznej otrzymanego roztworu.
Oznaczalność metody wynosi 2 mg/m³.

Izocyjanian metylu – metoda oznaczania
Sławomir Brzeźnicki

Metodę stosuje się do oznaczania zawartości izocyjanianu metylu w powietrzu na stanowiskach pracy podczas przeprowadzania kontroli warunków sanitarnohigienicznych.
Metoda polega na przepuszczeniu badanego powietrza przez filtr z włókna szklanego pokryty 1-(2-pirydylo)piperazyną (1-2PP), ekstrakcji powstałej pochodnej za pomocą 2 ml mieszaniny acetonitrylu i dimetylosulfotlenku (9:1) i chromatograficznym oznaczaniu izocyjanianu metylu techniką wysokosprawnej chromatografii cieczowej z detekcją spektrofotometryczną (UV-VIS) lub spektrofluorymetryczną (FLD).
Oznaczalność metody wynosi dla detektora spektrofotometrycznego 0,01 µg/ml i dla detektora spektrofluorymetrycznego  0,005 µg/ml.

Izooktan-1-ol – metoda oznaczania
Barbara Romanowicz

Metodę stosuje się do oznaczania zawartości izooktan-1-olu w powietrzu na stanowiskach pracy podczas przeprowadzania kontroli warunków sanitarnohigienicznych.
Metoda polega na na adsorpcji par izooktan-1-olu na węglu aktywnym, desorpcji roztworem disiarczek węgla/dimetyloformamid (99:1) i analizie chromatograficznej otrzymanego roztworu.
Oznaczalność metody wynosi 22 mg/m³.

Izopentan – metoda oznaczania
Małgorzata Kucharska, Wiktor Wesołowski

Metodę stosuje się do oznaczania stężeń par izopentanu w powietrzu na stanowiskach pracy podczas przeprowadzania kontroli warunków sanitarnohigienicznych.
Metoda polega na adsorpcji par izopentanu na węglu aktywnym, desorpcji disiarczkiem węgla i analizie chromatograficznej otrzymanego roztworu.
Oznaczalność metody wynosi 150 mg/m³.

2-Izopropoksyetanol – metoda oznaczania
Anna Jeżewska

Metoda polega na adsorpcji par 2-izopropoksyetanolu na węglu aktywnym, desorpcji roztworem metanolu w dichlorometanie i analizie chromatograficznej (GC-FID) otrzymanego roztworu.
Oznaczalność metody wynosi 2,5 mg/m³.

Kadm i jego związki – metoda oznaczania
Ewa Gawęda

Metodę stosuje do oznaczania kadmu i jego związków w powietrzu na stanowiskach pracy z zastosowaniem absorpcyjnej spektrometrii atomowej z kuwetą grafitową, podczas przeprowadzania kontroli warunków sanitarnohigienicznych.
Najmniejsze stężenie kadmu, jakie można oznaczyć w warunkach pobierania próbek powietrza i wykonania oznaczania opisanych w niniejszej procedurze, wynosi 0,0024 mg/m³.

Metale i metaloidy oraz ich związki – metoda oznaczania
Ewa Gawęda

Metodę stosuje się do oznaczania: ołowiu, kadmu, srebra, miedzi, selenu, antymonu, niklu, arsenu, chromu, żelaza i ich związków oraz tlenku cynku, tlenku magnezu i tlenku wapnia w powietrzu na stanowiskach pracy z zastosowaniem absorpcyjnej spektrometrii atomowej, podczas przeprowadzania kontroli warunków sanitarnohigienicznych.
Opracowana metoda jest uniwersalna, z uwagi na zaproponowaną metodę przygotowania do oznaczania pobranej na stanowisku pracy próbki powietrza.
Metody nie należy stosować do oznaczania gazowych związków arsenu i selenu.  
Najmniejsze stężenia substancji, jakie można oznaczyć w warunkach pobierania próbek powietrza i wykonania oznaczania niniejszą metodą, wynoszą: antymon: 0,04 mg/m³, arsen: 0,0008 mg/m³, chrom: 0,05 mg/m³, kadm: 0,0006 mg/m³, miedź: 0,008 mg/m³, nikiel: 0,02 mg/m³, ołów: 0,0008 mg/m³, selen: 0,008 mg/m³, srebro: 0,004 mg/m³, tlenek cynku: 0,4 mg/m³, tlenek magnezu: 0,4 mg/m³ (dymy), 0,8 mg/m³ (pyły), tlenek wapnia: 0,14 mg/m³, żelazo: 0,4 mg/m³.

4-Metoksyfenol – metoda oznaczania
Małgorzata Kucharska, Wiktor Wesołowski

Metodę stosuje się do oznaczania stężeń par 4-metoksyfenolu (4-MF) w powietrzu na stanowiskach pracy podczas przeprowadzania kontroli warunków sanitarnohigienicznych.
Metoda polega na asorpcji par 4-metoksyfenolu na żywicy XAD-2, wyekstrahowaniu go acetonirylem i analizie chromatograficznej otrzymanego roztworu.
Oznaczalność metody wynosi 0,5 mg/m³ powietrza.

1-Metylo-2-pirolidon – metoda oznaczania
Małgorzata Kucharska, Wiktor Wesołowski

Metodę stosuje się do oznaczania stężeń par 1-metylo-2-pirolidonu (NMP) w powietrzu na stanowiskach pracy podczas przeprowadzania kontroli warunków sanitarnohigienicznych.
Metoda polega na adsorpcji par 1-metylo-2-pirolidonu na żywicy XAD-2, ekstrakcji acetonitrylem i analizie chromatograficznej otrzymanego roztworu.
Oznaczalność metody wynosi 10 mg/m³ powietrza.

Mrówczan metylu – metoda oznaczania w obecności związków niepolarnych
Barbara Romanowicz

Metodę stosuje się do oznaczania w powietrzu na stanowiskach pracy zawartości par mrówczan metylu w obecności związków niepolarnych, podczas przeprowadzania kontroli warunków sanitarnohigienicznych.
Metoda polega na adsorpcji par mrówczanu metylu na Anasorbie 747, desorpcji roztworem dimetyloformamidu w disiarczku węgla i analizie chromatograficznej otrzymanego roztworu.
Oznaczalność metody wynosi od 10 mg/m³.

Mrówczan metylu – metoda oznaczania w obecności związków polarnych
Barbara Romanowicz

Metodę stosuje się do oznaczania w powietrzu na stanowiskach pracy zawartości par mrówczanu metylu w obecności związków polarnych, podczas przeprowadzania kontroli warunków sanitarnohigienicznych.
Metoda polega na adsorpcji par mrówczanu metylu na Anasorbie 747, desorpcji 10-procentowym roztworem dimetyloformamidu w metanolu i analizie chromatograficznej otrzymanego roztworu.
Oznaczalność metody wynosi od 10 mg/m³.

Nikotyna – metoda oznaczania
Małgorzata Kucharska, Wiktor Wesołowski

Metodę stosuje się do oznaczania stężeń par nikotyny w powietrzu na stanowiskach pracy podczas przeprowadzania kontroli warunków sanitarnohigienicznych.
Metoda polega na adsorpcji par nikotyny na żywicy XAD-2, wyekstrahowaniu jej octanem etylu i analizie chromatograficznej otrzymanego roztworu.
Oznaczalność metody wynosi 0,02 mg/m³.

Parafina – metoda oznaczania
Krystyna Wróblewska-Jakubowska

Metodę stosuje się do oznaczania dymów parafiny w powietrzu na stanowiskach pracy podczas przeprowadzania kontroli warunków sanitarnohigienicznych.
Metoda polega na osadzaniu dymów parafiny na filtrze szklanym Whatman GF/A, wymyciu disiarczkiem węgla i analizie chromatograficznej otrzymanego roztworu.
Oznaczalność metody wynosi 0,4 mg/m³.

Piperazyna – metoda oznaczania
Krystyna Wróblewska-Jakubowska

Metodę stosuje się do oznaczania piperazyny w powietrzu na stanowiskach pracy podczas przeprowadzania kontroli warunków sanitarnohigienicznych.
Metoda polega na pochłanianiu piperazyny w wodzie, reakcji piperazyny z p-benzochinonem w środowisku o pH = 5,0 z wytworzeniem żółtopomarańczowego związku, który jest podstawą oznaczania spektro-fotometrycznego.
Oznaczalność metody wynosi 0,025 mg/m³.

Pirydyna – metoda oznaczania
Krystyna Wróblewska-Jakubowska

Metodę stosuje się do oznaczania par pirydyny w powietrzu na stanowiskach pracy podczas przeprowadzania kontroli warunków sanitarnohigienicznych.
Metoda polega na adsorpcji par pirydyny na żelu krzemionkowym, desorpcji metanolem i analizie chromatograficznej otrzymanego roztworu.
Oznaczalność metody wynosi 1 mg/m³.

Propen – metoda oznaczania
Krystyna Wróblewska-Jakubowska

Metodę stosuje się do oznaczania par propenu w powietrzu na stanowiskach pracy podczas przeprowadzania kontroli warunków sanitarnohigienicznych.
Metoda polega na pobraniu próbki powietrza do szklanej pipety gazowej lub worków Tedlar®, a następnie analizie chromatograficznej gazowych próbek.
Oznaczalność metody wynosi 300 mg/m³.

Sulfotep – metoda oznaczania
Teresa Nazimek, Hanna Badach

Metoda polega na pobieraniu zawartego w powietrzu sulfotepu na  sorbent – żel krzemionkowy z chemicznie związaną fazą oktadecylową (ODS-C18) i ekstrakcji z sorbentu eterem dietylowym. Suchą pozostałość po odparowaniu eteru rozpuszcza się w izooktanie.
Sulfotep oznacza się w otrzymanym roztworze metodą chromatografii gazowej z detektorem azotowo-fosforowym (NPD) na kolumnie kapilarnej.
Najmniejsze stężenie sulfotepu, jakie można oznaczać podaną metodą, wynosi 0,025 mg/m³.

3a,4,7,7a-Tetrahydro-4,7-metanoiden – metoda oznaczania
Anna Jeżewska

Metoda polega na adsorpcji par 3a,4,7,7a-tetrahydro-4,7-metanoindenu na węglu aktywnym, desorpcji disiarczkiem węgla i analizie chromatograficznej (GC-FID) otrzymanego roztworu.
Oznaczalność metody wynosi 1,25 mg/m³.

Tlenek azotu – metoda oznaczania
Wanda Matczak

Metodę stosuje się do oznaczania tlenku azotu (i ditlenku azotu) w powietrzu na stanowiskach pracy podczas przeprowadzania kontroli warunków sanitarnohigienicznych.
Metoda oznaczania tlenku azotu polega na przepuszczeniu badanego powietrza przez zestaw czterech płuczek, z których pierwsza, trzecia  i czwarta zawierają zasadowy roztwór arsenianu(III) sodu i kwasu sulfanilowego, pochłaniający ditlenek azotu, a druga – kwaśny roztwór manganianu(VII) potasu, utleniający tlenek azotu do ditlenku azotu.
W roztworze pochłaniającym następuje ilościowa przemiana ditlenku azotu w azotan(III) sodu oraz reakcja diazowania kwasu sulfanilowego. Następnie przeprowadza się sprzęgnięcie powstałego związku diazowego z N-(1-naftylo)-etylenodiaminą w postaci chlorowodorku, w wyniku czego powstaje barwny związek diazowy. Intensywność zabarwienia, proporcjonalną do stężenia pochłoniętego w trzeciej i czwartej płuczce ditlenku azotu powstałego przez utlenienie tlenku azotu, mierzy się spektrofotometrycznie przy długości fali 550 nm. Stężenie współwystępującego w powietrzu ditlenku azotu można oznaczyć w roztworze z pierwszej płuczki.
Oznaczalność metody dla tlenku azotu wynosi 0,7 mg/m³.