Narzędzia wspomagające ocenę i ograniczanie ryzyka zawodowego

Do narzędzi wspomagających ocenę i ograniczanie ryzyka zawodowego zalicza się przede wszystkim listy kontrolne oraz programy komputerowe, które wspomagają identyfikację zagrożeń i ocenę związanego z nimi ryzyka zawodowego, a także dokumentowanie wyników oceny i planowanie działań ograniczających ryzyko zawodowe.

Krótkie charakterystyki narzędzi, które sprawdziły się w praktycznych zastosowaniach i są wykorzystywane w przedsiębiorstwach do wspomagania oceny ryzyka zawodowego przedstawiono poniżej, wskazując równocześnie strony internetowe, na których można znaleźć szersze informacje na ich temat.

Nazwa narzędzia	Krótka charakterystyka
STER	Oprogramowanie komputerowe wspomagające prowadzenie działań w zakresie BHP w przedsiębiorstwie, w tym identyfikację zagrożeń, ocenę ryzyka zawodowego, sporządzanie dokumentacji powypadkowej, dobór środków ochrony indywidualnej i innych, z wykorzystaniem źródeł wiedzy o BHP zawartych w systemie. Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej: https://www.ciop.pl/ster
MIKRO-BHP	Program wspomagający realizację najważniejszych, wymaganych przez prawo działań w zakresie BHP, a w szczególności ocenę ryzyka zawodowego. Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej: https://www.ciop.pl/mikro-bhp
IRYS	Internetowe narzędzie wspomagające ocenę ryzyka zawodowego, ogólnodostępne i udostępniane bezpłatnie na stronie internetowej http://www.ciop.pl/2569.html. Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej: http://www.ciop.pl/15021
PRO-M	Program wspierający ocenę ryzyka w procesie projektowania maszyn. Upraszcza i systematyzuje procedury postępowania prowadzące do wykazania, że zastosowano wszelkie dostępne środki w celu zredukowania ryzyka związanego z obsługą maszyny. Wspomaga sporządzanie wymaganej przez dyrektywę maszynową dokumentacji z zakresu oceny ryzyka. Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej: http://www.ciop.pl/17494.html
PODULT	Program umożliwia oszacowanie ryzyka zawodowego związanego z narażeniem pracowników na działanie promieniowania nadfioletowego i podczerwonego na stanowiskach pracy. Oszacowanie ryzyka jest oparte na aktualnie obowiązujących wartościach NDN, zawartych w odpowiednim rozporządzeniu ministra pracy i polityki społecznej w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w  środowisku pracy.   Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej: http://www.ciop.pl/588.html
KIM	Narzędzie służy do oceny ryzyka zawodowego związanego z ręcznym przemieszczaniem ciężarów. Dostępne są 2 arkusze kalkulacyjne, wspomagające ocenę ryzyka zawodowego dla grup czynności takich jak: podnoszenie, trzymanie, przenoszenie oraz ciągnięcie i pchanie. Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej: http://www.pip.gov.pl/handlingloads/pl/19.htm
MAC	Narzędzie wspomaga ocenę ryzyka zawodowego przy ręcznym przemieszczaniu ładunków. Karty Oceny Przemieszczania Ręcznego (MAC) dostępne są w postaci dwóch różnych arkuszy kalkulacyjnych dla następujących grup czynności: podnoszenie, przenoszenie oraz przemieszczanie zespołowe. Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej: http://www.pip.gov.pl/handlingloads/pl/20.htm
Lista kontrolna – ręczne przemieszczanie ciężarów	Lista kontrolna wspomaga ocenę ryzyka zawodowego przy ręcznym przemieszczaniu ciężarów. Lista składa się z 19 pytań dotyczących właściwości ciężarów oraz warunków pracy. Na pytania należy odpowiedzieć "tak" lub "nie". Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej: http://www.pip.gov.pl/handlingloads/pl/17.htm
Algorytm szacowania narażenia na czynniki chemiczne oparty o normę PN-N-18002:2000	Algorytm służy do szacowania ryzyka zawodowego związanego z narażeniem inhalacyjnym na szkodliwe czynniki chemiczne. Do określenia poziomu ryzyka niezbędne jest dokonanie pomiarów stężenia czynników szkodliwych w środowisku pracy oraz uwzględnienie ilości stosowanych czynników chemicznych, częstotliwości ich używania, skuteczności wentylacji, wielkości pomieszczeń oraz innych specyficznych parametrów pracy. Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej: http://www.pip.gov.pl/html/pl/wydawn/pdf/br-chemiczne-zagroz.pdf
Algorytm szacowania narażenia na hałas oparty o normę PN-N-18002:2000	Algorytm służy do szacowania ryzyka zawodowego związanego z narażeniem na hałas, jako czynnik szkodliwy dla narządu słuchu. Przy oszacowaniu ryzyka zawodowego uwzględnia się między innymi poziom ekspozycji na hałas (w czasie dnia i tygodnia pracy), maksymalne poziomy dźwięków oraz szczytowe poziomy dźwięków. Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej: http://www.pip.gov.pl/html/pl/doc/07040104.pdf
Karta szybkiej oceny zagrożeń związanych z dźwiganiem	Karta ułatwia ocenę, czy określona czynność dźwigania stwarza zagrożenie i jest niebezpieczna dla operatora. Zalecana w szczególności do stosowania u pracowników z dolegliwościami pleców lub innymi dolegliwościami układu mięśniowo – szkieletowego. Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej: http://www.szczecin.oip.pl/download/ Diagnoza_ergonomicznych_czynnikow_ryzyka.pdf
Zmodyfikowane Równanie Dźwigania NIOSH	&Narzędzie umożliwia dokonanie oceny ryzyka wystąpienia zespołów bólowych odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa, wynikających z dźwigania obiektów. Za pomocą narzędzia uzyskuje się dwa wyniki: zalecaną masę graniczną – masę obiektu, jaką w analizowanych warunkach może dźwigać zdrowy pracownik bez ryzyka; wskaźnik podnoszenia informujący o faktycznym ciężarze dźwiganego ładunku w odniesieniu do zalecanej masy granicznej. Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej: http://www.szczecin.oip.pl/download/ Diagnoza_ergonomicznych_czynnikow_ryzyka.pdf
ErgoEaser	Lista kontrolna do oceny ryzyka zawodowego związanego z czynnikami ergonomicznymi, opracowana na podstawie programu komputerowego ErgoEASER, która wspomaga ocenę obciążenia kończyn, obręczy barkowej i tułowia podczas wykonywania różnego rodzaju prac. Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej: http://www.szczecin.oip.pl/download/ Diagnoza_ergonomicznych_czynnikow_ryzyka.pdf
OWAS	Metoda oparta na klasyfikacji położenia poszczególnych części ciała służąca do oceny ryzyka zawodowego wywołanego czynnikami obciążenia statycznego. Ocena zalecana do wszelkiego typu prac charakteryzujących się stosunkowo niskim wydatkiem energetycznym, mogących obciążać układ mięśniowo szkieletowy (np. prace biurowe). Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej: http://osha.europa.eu/fop/poland/pl/good_practice/oums.stm
OCRA	Jest to metoda oceny ryzyka zawodowego związanego z wykonywaniem czynności powtarzalnych kończynami górnymi, opracowana według normy EN 1005 – 5. Ryzyko jest oceniane na podstawie indeksu OCRA, który określa stosunek liczby czynności podstawowych podczas wykonywania pracy do zalecanej liczby ich powtórzeń. Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej: http://www.ciop.pl/23305