Komentarz do zmian w przepisach bhp.
Zmiana rozporządzenia z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tj. Dz. U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650).
dr Barbara Krzyśków, CIOP-PIB
W dniu 2 marca 2007 r. zostały rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej zmienione niektóre przepisy rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. nr 49, poz. 330).
Przepisem tym wprowadzono szereg zmian, które wynikały z:
• Konieczności dokładniejszej transpozycji wymagań zawartych w dyrektywie ramowej 89/391/EWG z dnia 12 czerwca 1989 r. w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników,
• Dostosowania dotychczasowej treści rozporządzenia do uchwalonych w międzyczasie innych aktów prawnych (rozporządzeń) regulujących w sposób kompleksowy zagadnienia częściowo poruszane w zmienionym rozporządzeniu (dotyczy to przede wszystkim rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy; rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy; rozporządzenia Ministra gospodarki i Pracy z dnia 5 sierpnia 2005 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na hałas lub drgania mechaniczne; ustawy z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych). Chodziło przede wszystkim o wyeliminowanie powtórek i zapewnienia spójności rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy z wymienionymi przepisami.
Najistotniejsza zmiana dotyczyła dalszego dostosowania przepisów dyrektywy ramowej i dokładniejszej transpozycji jej wymagań do prawa polskiego przede wszystkim w zakresie oceny ryzyka zawodowego. Zmiany dotyczą treści § 39 rozporządzenia odmiennie ustalającego działania pracodawcy zmierzające do zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy.
Działania te powinny być podejmowane na podstawie ogólnych zasad dotyczących zapobiegania wypadkom i chorobom zawodowym w szczególności przez:
- ograniczenie ryzyka zawodowego;
- przeprowadzenie oceny ryzyka zawodowego;
- likwidowanie zagrożeń u źródeł ich powstawania;
- dostosowanie warunków i procesów pracy do możliwości pracownika, w szczególności przez odpowiednie projektowanie i organizowanie stanowisk pracy, dobór maszyn i innych urządzeń technicznych oraz narzędzi pracy, a także metod produkcji i pracy – z uwzględnieniem zmniejszenia uciążliwości pracy, zwłaszcza pracy monotonnej i pracy w ustalonym z góry tempie, oraz ograniczenia negatywnego wpływu takiej pracy na zdrowie pracownika;
- stosowanie nowych rozwiązań technicznych;
- zastępowanie niebezpiecznych procesów technologicznych, urządzeń, substancji i innych ,materiałów – bezpiecznymi lub mniej niebezpiecznymi;
- nadawanie priorytetu środkom ochrony zbiorowej przed środkami ochrony indywidualnej;
- instruowanie pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
Ponadto przepisy rozporządzenia uzupełnione zostały o §§ 39 a, b i c. Odnoszą się one do obowiązku przeprowadzenia przez pracodawcę oceny ryzyka zawodowego. Ryzyko powinien oceniać pracodawca w każdym przypadku zmian w pracy a w szczególności przy doborze wyposażenia stanowisk pracy, stosowanych substancji i preparatów chemicznych, biologicznych, rakotwórczych lub mutagennych oraz zmianie organizacji pracy. Przy ocenie ryzyka należy uwzględnić wszystkie czynniki środowiska pracy występujące przy wykonywanych pracach oraz sposoby wykonywania prac. Z przepisu tego wynika, że nie ma jednej oceny ryzyka dla określonego stanowiska pracy. Ocena ryzyka jest dla każdego czynnika występującego w pracy, a więc powinno na określonym stanowisku być tyle ocen ile jest czynników środowiska pracy.
Istotną zmianą jest również uszczegółowienie jak powinna wyglądać dokumentacja przeprowadzonej oceny ryzyka oraz zastosowanych środków profilaktycznych. W dokumencie takim powinny być uwzględnione przede wszystkim:
- opis ocenianego stanowiska pracy, w tym w szczególności: stosowanych maszyn, narzędzi i materiałów; wykonywanych zadań; występujących na stanowisku niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych czynników środowiska pracy; zastosowanych środków ochrony zbiorowej i indywidualnej; osób pracujących na tym stanowisku,
- wyniki przeprowadzonej oceny ryzyka zawodowego dla każdego czynnika środowiska pracy oraz niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko,
- datę przeprowadzonej oceny oraz osoby jej dokonujące.
Istotna jest również zmiana dokonana w przepisach rozporządzenia dotyczących wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych. Zmiana ta polega na wprowadzeniu dodatkowego obowiązku dla pracodawcy zapewnienia, aby dostęp do miejsc wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych miały jedynie osoby upoważnione i odpowiednio przeszkolone (§ 81 ust.2).
Poza wspomnianymi już zmianami dostosowującymi używane określenia do obowiązujących przepisów (dotyczy do przede wszystkich czynników chemicznych i biologicznych), należy zwrócić uwagę na uchylenie przepisów rozporządzenia w zakresie uregulowanym odrębnymi przepisami. Dotyczy to wymagań dla drabin oraz wymagań dotyczących ochrony zdrowia pracowników zatrudnionych przy pracach związanych z narażeniem na hałas.
Wymagania dotyczące pomieszczeń do wypoczynku zostały w znacznym stopniu rozbudowane i przeniesione z treści rozporządzenia do załącznika nr 3 dotyczącego wymagań dla pomieszczeń i urządzeń higienicznosanitarnych.
