|
W krajach Unii Europejskiej zagadnienia dotyczące ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem na działanie czynników biologicznych reguluje dyrektywa o numerze 2000/54/WE z dnia 18 września 2000 r.
Dyrektywa 2000/54/WE została już wprowadzona w większości krajów europejskich, w tym także w Polsce. Określa ona obowiązki pracodawcy dotyczące oceny i dokumentowania ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą, stosowania niezbędnych środków profilaktycznych zmniejszających ryzyko oraz informowania pracowników o ryzyku zawodowym, a także zapewnienia właściwej ochrony przed zagrożeniami wynikają bezpośrednio z zapisów kodeksu pracy.
Według terminologii stosowanej w dyrektywie 2000/54/WE czynniki biologiczne oznaczają wszystkie drobnoustroje łącznie z mutantami, hodowlami komórkowymi i pasożytami wewnętrznymi człowieka, które mogą być przyczyną zakażenia, alergii lub innego działania toksycznego. Czynniki te zaklasyfikowano do 4 grup ryzyka w zależności od ich zdolności wywoływania zakażenia:
Ocena ryzyka powinna być przeprowadzana regularnie, począwszy od 2 grupy. Pracodawca, oprócz obowiązku informowania pracowników o zagrożeniu, jest zobligowany do podjęcia wszelkich możliwych działań w celu jego zminimalizowania. Według dyrektywy jednym z elementów ograniczenia ryzyka jest „...stosowanie zbiorowych środków ochronnych i(lub), gdy narażenie nie może być zlikwidowane w inny sposób, indywidualnych środków ochronnych”.
Wymagania związane ze stosowaniem znaków ostrzegawczych, dostępu do stref kontrolowanych, stosowania odzieży i odkażania przedstawiono w tabeli 1.
Tabela 1 Środki bezpieczeństwa przy procesach przemysłowych
Środki bezpieczeństwa |
Poziom zagrożenia |
2 |
3 |
4 |
Znak: zagrożenie skażenia biologicznego |
Tak |
Tak |
Tak |
Ograniczenie dostępu dla pracowników |
Zalecane |
Tak |
Tak przez komorę powietrzną |
Ubranie personelu |
Odzież robocza |
odzież ochronna |
Odzież ochronna (całkowicie zmieniana) |
Środki ochrony układu oddechowego, oczu twarzy, rąk i stóp |
Tak |
Tak |
Kombinezony gazoszczelne oraz izolujący sprzęt ochrony układu oddechowego |
Dostępność środków higienicznych i odkażania |
Tak |
Tak |
Tak |
W załączniku 1 dyrektywy 2000/54/WE w wykazie rodzajów działalności, związanej z narażeniem na czynniki biologiczne wymieniono prace w służbie zdrowia, w tym w zakładach odizolowanych, zakładach typu post mortem, prace w laboratoriach klinicznych i diagnostycznych. W tych przypadkach dyrektywa 2000/54/WE zobowiązuje pracodawców do ustalenia rodzaju, stopnia oraz czasu trwania narażenia pracowników na działanie czynników biologicznych, jeżeli wykonują oni jakiekolwiek czynności mogące stwarzać ryzyko. Pracodawca zobowiązany jest również przeciwdziałać takiemu narażeniu, między innymi, przez zastosowanie środków ochrony indywidualnej (rys. 1).
Rysunek 1 Przykładowy zestaw środków ochrony indywidualnej
Czynniki biologiczne - Zalecenia dotyczące stosowania środków ochrony indywidualnej
  Do ochrony pracowników przed czynnikami biologicznymi zalecane jest stosowanie:
Z zaleceń dyrektywy wynika, że przy narażeniu na czynniki biologiczne z 1 grupy ryzyka nie jest konieczne stosowanie środków ochrony indywidualnej, a sugeruje się stosowanie jedynie odzieży roboczej. Natomiast przy narażeniu na czynniki biologiczne z 2 grupy ryzyka jest konieczne stosowanie odpowiedniej odzieży roboczej, a przy narażeniu na czynniki biologiczne z 3 grupy ryzyka odpowiedniej odzieży ochronnej. W warunkach narażenia pracowników na działanie czynników biologicznych zaklasyfikowanych do 4 grupy ryzyka, należy stosować kombinezony gazoszczelne oraz izolujący sprzęt ochrony układu oddechowego o najwyższym wskaźniku ochrony. Ponadto w grupach 2 i 3 zaleca się stosowanie odpowiednio sprzętu ochrony układu oddechowego, sprzętu ochrony oczu i twarzy oraz obuwia ochronnego i rękawic ochronnych. Środki te muszą spełniać określone wymagania.
Środki ochrony indywidualnej stosowane przez personel medyczny do ochrony przed czynnikami biologicznymi należą do wyrobów, których zasady wprowadzania na rynek reguluje wymieniona w rozdziale 2 dyrektywa 89/686/EWG z dnia 21 grudnia 1989 r. Jednocześnie należy podkreślić, że niektóre środki ochrony indywidualnej, np. odzież dla personelu bloku operacyjnego może mieć kontakt z ranami operacyjnymi a jej stosowanie powinno zminimalizować rozprzestrzeniania się czynników infekcyjnych do ran pacjenta, w wyniku czego zapobiega się zakażeniom pooperacyjnym. W tym znaczeniu odzież przeznaczoną do stosowania przez personel medyczny na sali operacyjnej należy zaliczyć do wyrobów medycznych. A zatem zasady jej wprowadzenia na rynek reguluje dyrektywa 93/42/EWG z dnia 14 czerwca 1993, przeniesiona do prawa polskiego na mocy Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. Środki ochrony indywidualnej spełniające wymagania dyrektywy 93/42/EWG powinny zapewnić pacjentom, użytkownikom i osobom trzecim wysoki poziom ochrony a także zmniejszyć narażenie personelu operacyjnego na krwiopochodne czynniki infekcyjne przenoszone przez krew i płyny ustrojowe.
Literatura
1. Dyrektywa 2000/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 września 2000 r. w sprawie ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem na działanie czynników biologicznych w miejscu pracy.
2. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005 r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników narażonych na te czynniki, Dz. U., nr 81, poz. 716.
|
|
