Zgodnie z ustawą z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej ocenę stanu bezpieczeństwa i higieny pracy wraz z wnioskami przygotowuje właściwy minister ds. pracy, zaś obowiązek analizowania przez rząd tego zagadnienia wynika z art. 3 ratyfikowanej przez Polskę Europejskiej Karty Społecznej. Materiały te opracowywane są co roku na podstawie informacji uzyskiwanych z poszczególnych urzędów i instytutów (jak: GUS, ZUS, KRUS, PIP,PIS, WUG, PAA, CIOP-PIB, IMP). Przygotowaną przez Ministerstwo Gospodarki i Pracy Ocenę stanu bezpieczeństwa i higieny pracy w 2004 roku, 23 sierpnia br. przyjęła Rada Ministrów. A oto niektóre dane zawarte w tej ocenie.

Wypadki przy pracy

Według wstępnych danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2004 r. zgłoszono
87 050 osób (w 2003 r. – 85 440 osób) poszkodowanych w wypadkach przy pracy (bez rolnictwa indywidualnego) – co stanowi wzrost liczby poszkodowanych o 1,9% w stosunku do roku poprzedniego (rys. 1.). Wypadki przy pracy spowodowały śmierć 490 osób (w 2003 r.– 522), tj. o 6,1% mniej niż w 2003 r. (rys. 2.), 1029 osób uległo wypadkom ciężkim (w 2003 r. – 1005), tj. o 2,4% więcej niż w roku poprzednim (rys. 3.).Jedną z konsekwencji wypadków jest niezdolność do pracy osób poszkodowanych. Zgłoszone wypadki przy pracy spowodowały w 2004 roku
3 076 483 dni niezdolności do pracy (nie są to dane ostateczne, gdyż rzeczywiste skutki mogą być określone dopiero po okresie niezbędnym np. na leczenie i rehabilitację osoby poszkodowanej i są rejestrowane po upływie 6 miesięcy od zaistnienia wypadku). Liczba dni niezdolności do pracy na jednego poszkodowanego zmniejszyła się z 36,2 w 2003 r. do 35,5 w 2004 r.







Największą liczbę osób, które uległy wypadkom przy pracy odnotowano w 2004 r. w następujących sekcjach (wg Polskiej Klasyfikacji Działalności), (rys. 4.):

– przetwórstwo przemysłowe 39,3%
– handel i naprawy 10,1%
– ochrona zdrowia i opieka społeczna 9,1%
– budownictwo 8,1%
– obsługa nieruchomości i firm;
– nauka  6,9%
– transport, gospodarka magazynowa i łączność 6,4%
– administracja publiczna i obrona narodowa, obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i zdrowotne 4,1%
– górnictwo i kopalnictwo 3,7%.




W 2004 r. wskaźnik częstotliwości wypadków przy pracy (mierzony liczbą poszkodowanych na 1000 pracujących) wynosił 8,35 (w 2003 r.– 8,24), przy czym największą częstotliwość odnotowano w sekcjach: górnictwo i kopalnictwo (16,37), przetwórstwo przemysłowe (13,94), rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo (12,74), budownictwo (11,58), ochrona zdrowia i opieka społeczna (11,24), rybołówstwo i rybactwo (9,31), wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę (8,7), transport, gospodarka magazynowa i łączność (8,0), (rys.5.).



Najwyższe wskaźniki częstotliwości wypadków przy pracy ogółem (bez pracowników cywilnych jednostek budżetowych prowadzących działalność w zakresie obrony i bezpieczeństwa publicznego) zanotowano w następujących województwach: warmińsko-mazurskim (11,41), dolnośląskim (11,38), opolskim (10,81), lubuskim (10,45), kujawsko-pomorskim(9,63) zachodniopomorskim (9,24), wielkopolskim (9,04). Najniższe wskaźniki zanotowano w województwach: mazowieckim (5,86), lubelskim (6,35), małopolskim (6,77), świętokrzyskim(6,83), (rys. 6.).




Z informacji GUS wynika, że w 2004 r. w zakładach pracy sektora publicznego 30373 osoby uległy wypadkom przy pracy, z tego 118 osób poniosło śmierć wskutek tych wypadków, a 205 osób uległo ciężkim wypadkom przy pracy (w 2003 r. odpowiednio – 31 151; 143 i 257). Poszkodowani w wypadkach przy pracy w sektorze publicznym stanowili w 2004 r. 34,9% ogółu poszkodowanych w wypadkach przy pracy, a ich udział w śmiertelnych wypadkach przy pracy wynosił 24,1% oraz w ciężkich wypadkach przy pracy – 19,9% (w 2003 r. odpowiednio – 36,5%; 27,4% i 25,6%). Natomiast w zakładach pracy sektora prywatnego wypadkom przy pracy uległo 56 677 osób, z tego 372 – śmiertelnym, a 824 – ciężkim (w 2003 r. odpowiednio – 54 289; 379 i 748). Poszkodowani w wypadkach przy pracy w sektorze prywatnym stanowili w 2004 r. około 65,1% ogółu poszkodowanych w wypadkach przy pracy, a ich udział w śmiertelnych wypadkach przy pracy wynosił 75,9% oraz w ciężkich wypadkach przy pracy – 80,1% (w 2003 r. odpowiednio – 63,5%; 72,6% i 74,4%).

Według informacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w 2004 r. przyznano 1 791 rent z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej skutkami wypadków przy pracy, tj. o 16,5% mniej niż w 2003 r. (2146 rent). W 69 przypadkach orzeczono renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji(w 2003 r. – 100) i w 397 przypadkach renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (w 2003 r. – 426). Jak wynika z informacji GUS, podobnie jak w latach poprzednich głównymi wydarzeniami powodującymi wypadki przy pracy w 2004 r. były: uderzenia – 34,4% ogółu wydarzeń; upadek osób – 32,2%; zderzenie się z ostrymi czynnikami materialnymi – 8,6% oraz działanie szkodliwych substancji chemicznych i innych czynników materialnych – 7,2%.

Dominującą przyczyną wypadków przy pracy w 2004 roku, podobnie jak w latach ubiegłych, było nieprawidłowe zachowanie się pracownika (53,7% ogólnej liczby przyczyn). Drugą pod względem liczebności przyczyną była niewłaściwa organizacja (12,8 %), z tego niewłaściwa organizacja pracy (6,4%) oraz stanowiska pracy(6,4%). Kolejną pod względem liczebności przyczyną wypadków przy pracy był niewłaściwy stan czynnika materialnego (12,2%), a następnie brak lub niewłaściwe posługiwanie się czynnikiem materialnym (8,5%) oraz niewłaściwe samowolne zachowanie się pracowników (8,3%).

Wśród osób poszkodowanych w wypadkach przy pracy w 2004 roku kobiety stanowiły 27,7%, a młodociani 0,2% ogółu poszkodowanych. Analizując staż pracy na zajmowanym stanowisku przez osoby, które uległy wypadkom stwierdzono, że prawie połowa (47,4%) spośród nich to osoby ze stażem do 3 lat, a jedna trzecia (33,6%) to osoby o stażu nie przekraczającym jednego roku. Należy jednak zauważyć, że następną najliczniejszą grupą osób poszkodowanych byli pracownicy doświadczeni, o stażu pracy od 6 do 10 lat (16,9%) oraz 16 lat i więcej na danym stanowisku (16,0%). Największą liczbę poszkodowanych w 2004 r. odnotowano wśród osób w przedziale wiekowym 20-49 lat. Osoby te stanowiły aż 82,2% wszystkich poszkodowanych, z tego 29,0% wszystkich poszkodowanych zarejestrowano w grupie wiekowej 40-49 lat, 27,2% – w wieku 30-39 lat oraz 26,0% – dotyczyło grupy w wieku 20-29 lat. Największą liczbę osób poszkodowanych w wypadkach w 2004 r. stwierdzono w takich grupach zawodowych, jak: kowale, ślusarze i pokrewni (6,8% ogółu poszkodowanych); robotnicy budowlani – ogółem (5,9%), w tym robót stanu surowego i pokrewni (3,8%) oraz robót wykończeniowych (2,2%); kierowcy pojazdów silnikowych (4,8%); formierze odlewniczy, spawacze, blacharze, monterzy konstrukcji metalowych i pokrewni (4,0%); robotnicy obróbki drewna, stolarze meblowi i pokrewni (3,9%); pomoce domowe, sprzątaczki i praczki (3,6%); robotnicy w przetwórstwie spożywczym (3,3%); pielęgniarki i położne (3,2%); mechanicy maszyn i urządzeń (2,9%); elektromonterzy sprzętu elektrycznego i elektronicznego (2,5%); robotnicy przy pracach prostych w przemyśle przetwórczym(2,5%) oraz górnicy i robotnicy obróbki kamienia (2,2%).

Ocena narażenia zawodowego

W celu oceny narażenia zawodowego pracowników gospodarki narodowej wykorzystano informacje GUS, które uzyskano na podstawie sprawozdania o warunkach pracy. W 2004 r. badaniem objęto59,5 tys. zakładów pracy, w tym 52,5 tys. zakładów sektora prywatnego i 7,0 tys. sektora publicznego (w 2003 r. odpowiednio– 59,9 tys.; 52,6 tys. i 7,3 tys.). Z uzyskanych danych wynika, że w końcu 2004 r. na 4 762,9 tys. osób objętych tą sprawozdawczością 12,1% osób było zatrudnionych w warunkach zagrożenia czynnikami związanymi ze środowiskiem pracy, z uciążliwością pracy i czynnikami mechanicznymi związanymi z maszynami szczególnie niebezpiecznymi (w 2003 r. odpowiednio – 4 708,4 tys. osób i 12,3%). Łącznie w tych warunkach w sektorze publicznym i prywatnym pracowało 577,2 tys. osób. W porównaniu do 2003 roku o 0,7% zmniejszyła się liczba osób pracujących w warunkach zagrożenia. Liczba osób zatrudnionych w warunkach zagrożenia czynnikami związanymi ze środowiskiem pracy (przekroczenie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia) zmniejszyła się z 348,9 tys. osób w 2003 r.do 341,2 tys. w 2004W 2004 r. zlikwidowano lub ograniczono 165,0 tys. osobo zagrożeń (liczba osób liczonych tyle razy, na ile czynników szkodliwych są narażone) związanych z czynnikami środowiska pracy (2003 r. – 195,4 tys. osobo zagrożeń), stwierdzono też 85,7 tys. nowo powstałych lub nowo ujawnionych osobo zagrożeń (w2003 r. 81,5 tys.).Zwiększyła się liczba osób zatrudnionych w warunkach zagrożenia związanego z uciążliwością pracy ze 166,9 tys. w 2003 r. do 171,0 tys. w 2004 r. W 2004 roku zlikwidowano lub ograniczono 33,4 tys. osobo zagrożeń związanych z uciążliwością pracy (2003 r. – 39,3 tys.),jednak równocześnie stwierdzono 23,6 tys. osobo zagrożeń nowo powstałych lub nowo ujawnionych (2003 – 25,4 tys.).Obniżeniu uległa liczba osób zatrudnionych w warunkach zagrożenia czynnikami mechanicznymi związanymi z maszynami szczególnie niebezpiecznymi – z 65,7 tys. osób w 2003 r. do 65,0 tys. osób w 2004 r. W 2004 r. zlikwidowano lub ograniczono 17,6 tys. osobo zagrożeń związanych z czynnikami mechanicznymi (2003 – 17,8 tys.), jednak równocześnie stwierdzono 11,1 tys. osobo zagrożeń nowo powstałych lub nowo ujawnionych (2003 – 11,3 tys.). Sprawozdanie GUS o warunkach pracy za rok 2004 uwzględnia informację dotyczącą przeprowadzonej przez zakłady pracy oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy. Przeprowadzając ocenę ryzyka, zalecane jest korzystanie z Polskiej Normy PN-N--18002:2000 Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego. Jak wynika z badania, ocenę ryzyka zawodowego przeprowadzono na 557,4 tys. stanowisk pracy, na których było zatrudnionych 1952,5 tys. osób(w 2003 r. odpowiednio – 544,3 i 1 937,0). Wyeliminowano lub ograniczono ryzyko zawodowe na 194,9 tys. stanowisk pracy, na których było zatrudnionych 663,0 tys. osób (w 2003 r. odpowiednio– 177,9 i 643,4).

Choroby zawodowe

Analizę zapadalności na choroby zawodowe w 2004 r. przeprowadzono na podstawie informacji zawartych w indywidualnych „Kartach stwierdzenia choroby zawodowej”, które przesyłają stacje sanitarno-epidemiologiczne do Centralnego Rejestru Chorób Zawodowych Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi, co jest zgodne z zaleceniem Komisji Europejskiej z dnia 22 maja 1990 roku dla Państw Członkowskich, dotyczącym przyjęcia Europejskiego Wykazu Chorób Zawodowych 90/326/EWG. Jak wynika z opracowania pt. „Choroby zawodowe w Polsce w 2004 roku” przygotowanego przez Instytut Medycyny Pracy w Łodzi – w 2004 r. stwierdzono 3 790 przypadków chorób zawodowych. Roczny współczynnik zachorowalności wyniósł 41,0 przypadków na 100 tys. zatrudnionych (rys. 7.).



Najliczniejszą grupę, pod względem poziomu zapadalności, tworzyły w 2004 r. choroby narządu głosu, wywołane nadmiernym wysiłkiem głosowym– 881 przypadków, tj. 23,2% wszystkich chorób zawodowych. W celu ograniczenia zachorowań na choroby narządu głosu spowodowane nadmiernym wysiłkiem głosowym podejmowane są różne działania. Na zlecenie Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu w sześciu szkołach wyższych zostały zrealizowane trzysemestralne studia podyplomowe z zakresu emisji głosu dla nauczycieli. Zostało także wydane rozporządzenie MENiS z dnia 7 września 2004 r. w sprawie standardów kształcenia nauczycieli (DzU nr 207 poz. 2110), które zobowiązuje uczelnie kształcące nauczycieli do wprowadzenia zajęć z zakresu emisji głosu.

Drugą grupą chorób pod względem zapadalności były pylice płuc– 754 przypadki, tj. 19,9% ogółu chorób zawodowych. Najliczniejsze były pylice u górników kopalń węgla – 452 przypadki (59,9% w tej grupie), pylica azbestowa – 163 przypadki (21,6%) i pylica krzemowa– 103 przypadki (13,7%).

Trzecią grupę stanowiły choroby zakaźne lub pasożytnicze, albo ich następstwa – 541 przypadków, tj. 14,3% ogółu chorób zawodowych. Wśród nich przeważały zachorowania na: boreliozę– 245 przypadków (45,3% tej grupy), wirusowe zapalenie wątroby (wzw) – 153 przypadki (28,3%).

Kolejne grupy to obustronny trwały ubytek słuchu – 506 przypadków(13,4%) stwierdzonych chorób zawodowych, choroby skóry – 181 przypadków (4,8%), alergiczne kontaktowe zapalenia skóry – 160 przypadków (88,4%), choroby opłucnej i osierdzia wywołane pyłem z azbestu – 130 przypadków (3,4%). Instytut Medycyny Pracy wyjaśnia, że niezwykle duży wzrost liczby przypadków spowodowany działaniem azbestu wynika z tego, że ta grupa patologii jest rejestrowana od 2003 r. i w kolejnych latach są rejestrowane przypadki rozpoznane dużo wcześniej. Stwierdzono także 125 przypadków zespołu wibracyjnego (3,3%),124 przypadki nowotworów, przy czym najczęściej występującym czynnikiem powodującym te choroby był azbest (47 przypadków)i wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (12 przypadków), 122 przypadki (3,2%) astmy oskrzelowej, choroby układu ruchu – 93 przypadki (2,5%), 92 przypadki (2,4%) ostrych i przewlekłych zatruć substancjami chemicznymi lub ich następstw. W 2004 r. liczba nowo stwierdzonych chorób zawodowych w porównaniu z 2003 r. zmniejszyła się o 575 przypadków, tj. o 13,2%.

Podobnie jak w latach poprzednich, większość stwierdzonych w Polsce w 2004 roku chorób zawodowych, powstała w wyniku wieloletniej ekspozycji na czynniki szkodliwe i uciążliwe. Po wyłączeniu z analizy tych chorób, w przypadku których okres narażenia na czynnik etiologiczny nie odgrywał istotnej roli w ich powstaniu, tj. chorób zakaźnych i inwazyjnych oraz chorób o podłożu alergicznym okazało się, że 89,5% stwierdzonych przypadków powstało po minimum 10-letnim, zaś 72,4% po 20-letnim okresie pracy w kontakcie z czynnikiem, który spowodował te zachorowania. Fakt ten miał wpływ na strukturę chorób zawodowych według wieku – ogółem 89,8% stwierdzeń dotyczy osób powyżej 40. roku życia. Najliczniejszą grupę stanowiły osoby w wieku 50-59 lat– 46,3% ogółu przypadków.

Najwyższe współczynniki zapadalności na choroby zawodowe na 100 tys. zatrudnionych odnotowano w województwach: lubelskim (122,0), śląskim (85,6), podlaskim (62,6), małopolskim(48,8), dolnośląskim (47,2), warmińsko-mazurskim (44,4), świętokrzyskim(40,9), najniższe zaś w województwie mazowieckim(11,7) i podkarpackim (19,5).

Według informacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w 2004 roku zostało przyznanych 1 506 rent z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej skutkami chorób zawodowych, tj. o 13,8%mniej niż w 2003 r. Opracowanie pt. Ocena stanu bezpieczeństwa i higieny pracyw Polsce w 2004 roku obejmuje również sytuację w rolnictwie indywidualnym, a także ocenę wypełniania obowiązków w omawianym zakresie przez pracodawców, organy administracji rządowej, działania podejmowane przez instytucje naukowo-badawcze oraz instytucje nadzoru i kontroli nad warunkami pracy.

Ocena i działania

W Ocenie stanu bezpieczeństwa i higieny pracy w Polsce w 2004 roku stwierdzono, że stan bezpieczeństwa i higieny pracy jest nadal niezadowalający, chociaż występują takie symptomy poprawy, jak coraz mniejsza liczba wypadków i chorób zawodowych oraz mniejszy wskaźnik zachorowalności na choroby zawodowe. Danych dotyczących wypadków przy pracy nie można porównywać z pochodzącymi z innych krajów UE ze względu na inne zasady klasyfikowania wypadków. Można porównywać tylko wskaźnik dotyczący wypadków śmiertelnych na 1 tys. zatrudnionych, który wynosił 0,050 w Polsce w 2004 r., a np. 0,008 w Wielkiej Brytanii(2001 r.) i 0,014 w Szwecji (2001 r.).

Na stan warunków pracy w Polsce wpływa spowolnienie w ubiegłych latach tempa wzrostu rozwoju gospodarczego. Odnotowany od niedawna wzrost nie przełożył się na widoczną poprawę stanu bhp. Także utrzymujące się bezrobocie powoduje, że pracownicy w obawie o utratę pracy będą zgadzać się na pracę w warunkach uciążliwych, szkodliwych lub niebezpiecznych.

Najwięcej nieprawidłowości stwierdza się w małych i średnich przedsiębiorstwach, co rzutuje na ogólną statystykę, bowiem firmy najmniejsze (do 9 pracowników) stanowią 95% ogółu podmiotów gospodarczych (małe, 10 do 49 pracowników – 4%; średnie, 50 do 249 pracowników– 0,8%).

Stan ten wymaga poprawy i konsekwentnych działań – szczególnie ze strony pracodawców, których wysiłki uznano za niewspółmierne do potrzeb, a wiedzę o przepisach prawa pracy za niewystarczającą. Działania te muszą być wspierane przez organy państwa. Niezbędne jest również intensyfikowanie działalności kontrolnej przez organy nadzoru i kontroli nad warunkami pracy. Polska, jako członek Unii Europejskiej jest zobowiązana do wypełniania deklaracji zawartych w dokumencie pt. Dostosowanie do zmian w pracy i społeczeństwie: nowa strategia Wspólnoty w dziedzinie zdrowia i bezpieczeństwa w pracy na lata 2002–2006 – główne założenia.

Realizacji tej strategii sprzyja wdrożenie do prawa krajowego większości dyrektyw UE z obszaru Polityka społeczna i zatrudnienie. Jednak nie w pełni zostały wdrożone do prawa polskiego następujące dyrektywy (w nawiasach podajemy terminy, w których powinny być wdrożone):

• 2002/44/WE w sprawie minimalnych wymagań w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa dotyczących narażenia pracowników na ryzyko spowodowane czynnikami fizycznymi (wibracją),(do 6 lipca 2006 r.)

• 2003/10/WE w sprawie minimalnych wymagań w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa dotyczących narażenia pracownikówna ryzyko spowodowane czynnikami fizycznymi (hałasem),(do 15 lutego 2006 r.)

• 2003/18/WE zmieniająca dyrektywę Rady 83/477/EWG w sprawie ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem na działanie azbestu w miejscu pracy (do 15 kwietnia 2006 r.)

• 2004/40/WE w sprawie minimalnych wymagań bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników narażonych na zagrożenia spowodowane czynnikami fizycznymi (pola elektromagnetyczne),(do 30 kwietnia 2008 r.).

MGiP zapowiada, że nadal będą prowadzone prace związane z uwzględnieniem w prawie krajowym postanowień dotychczas nieratyfikowanych konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.

W 2004 roku i na początku 2005 r. ratyfikowano następujące konwencje MOP:

– nr 148 dotyczącą ochrony pracowników przed zagrożeniami zawodowymi w miejscu pracy, spowodowanymi zanieczyszczeniem powietrza, hałasem i wibracją

– nr 161 dotyczącą pracowniczych służb zdrowia

– nr 170 dotyczącą bezpieczeństwa przy używaniu substancji i preparatów chemicznych w pracy.

W ubiegłym roku trwały prace nad zbadaniem możliwości związania się przez Polskę postanowieniami konwencji MOP nr 162 dotyczącej bezpieczeństwa w stosowaniu azbestu oraz konwencji MOP nr 174 dotyczącej zapobiegania poważnym wypadkom przemysłowym. Wśród zadań stwierdzono m.in., że 2005 rok zainicjował badanie możliwości ratyfikacji konwencji MOP nr 155 dotyczącej bezpieczeństwa, zdrowia pracowników i środowiska pracy.

W Centralnym Instytucie Ochrony Pracy – Państwowym Instytucie Badawczym są finalizowane prace nad realizacją programu wieloletniego pn. „Dostosowywanie warunków pracy w Polsce do standardów Unii Europejskiej”, na lata 2005 – 2007 (uchwała została podjęta 29 czerwca 2004 r.). W ramach tego programu przewiduje się opracowanie rozwiązań prawnych, organizacyjnych i technicznych, ukierunkowanych na rozwój zasobów ludzkich oraz nowych wyrobów i technologii, umożliwiających pracodawcom i pracownikom w Polsce osiągnięcie stanu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w pracy porównywalnego z istniejącym w krajach UEw aspekcie wzrostu konkurencyjności gospodarki.

CIOP-PIB będzie także rozszerzał działalność edukacyjną i certyfikacyjną w zakresie kompetencji personelu. Szczególną rolę w dziedzinie powszechnej edukacji przypisano Ministerstwu Edukacji Narodowej i Sportu, które powinno kontynuować działania zmierzające do stałego uwzględniania problematyki bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii w szkolnych programach nauczania. Ministerstwo Gospodarki i Pracy w porozumieniu z MENiS będzie kontynuowało prace nad przygotowaniem projektu standardów nauczania dla nowego kierunku studiów „bezpieczeństwo i higiena pracy”, zaś wraz z CIOP-PIB będzie nadal upowszechniało wdrażanie systemów zarządzania bhp w zakładach pracy.

W prezentowanej Ocenie stanu bezpieczeństwa i higieny pracy w 2004 roku uznano, że w związku z utrzymującą się wysoką liczbą wypadków przy pracy w górnictwie – Wyższy Urząd Górniczy wspólnie z Państwową Inspekcją Pracy powinien kontynuować intensywne działania o charakterze kontrolnymi prewencyjnym. Za konieczne uznano także wdrażanie kolejnych etapów nowego systemu ubezpieczeń wypadkowych. Są to tylko niektóre zadania wymienione w podsumowaniu tego dokumentu. (bs)