Prawna ochrona pracy" - Wypadki przy pracy i choroby zawodowe źródło:  "Prawna ochrona pracy, Wiktor Leszczyński, Krystyna Zakrzewska-Szczepańska - Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, dr Barbara Krzyśków - Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

W rozdziale siódmym Kodeksu pracy -  „Wypadki przy pracy i choroby zawodowe” określono obowiązki dotyczące postępowania w razie wystąpienia takich wypadków i chorób.

Art. 234 § 1 k.p. ustala, że w razie wypadku przy pracy pracodawca jest obowiązany podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie, zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym i ustalić w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyny wypadku oraz zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom.
Ustalanie okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy reguluje rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w tej sprawie (Dz.U. nr 105, poz. 870).

Paragraf 2 tego artykułu zobowiązuje pracodawcę do niezwłocznego zawiadomienia właściwego okręgowego inspektora pracy i prokuratora (jest to szczególnie istotne, gdy wypadek może nosić znamiona przestępstwa) o śmiertelnym, ciężkim i zbiorowym wypadku przy pracy oraz o każdym innym, który wywołał wymienione skutki, mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy.

Pracodawca jest obowiązany prowadzić rejestr wypadków przy pracy art. 234 § 3.
Art. 234 § 4 ustala, że koszty związane z ustalaniem okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy ponosi pracodawca.

Postępowanie w sprawach chorób zawodowych określa art. 235. Zgodnie z § 1 tego artykułu - pracodawca jest obowiązany niezwłocznie zgłosić właściwemu organowi Państwowej Inspekcji Sanitarnej i właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy każdy przypadek rozpoznanej choroby zawodowej albo podejrzenia o taką chorobę. Obowiązek ten dotyczy także lekarza, który rozpoznał lub podejrzewa przypadek choroby zawodowej (art. 235 § 2).

Art. 235 § 3 ustala, że w razie rozpoznania u pracownika choroby zawodowej, pracodawca jest obowiązany:

• ustalić przyczyny powstania choroby zawodowej oraz charakter i rozmiar zagrożenia tą chorobą, działając w porozumieniu z właściwym organem Państwowej Inspekcji Sanitarnej;


• przystąpić niezwłocznie do usunięcia czynników powodujących powstanie choroby zawodowej i zastosować inne niezbędne środki zapobiegawcze;


• zapewnić realizację zaleceń lekarskich.

Art. 235 § 4 zobowiązuje pracodawcę do prowadzenia rejestru zachorowań na choroby zawodowe i podejrzeń o takie choroby.

Art. 236 nakłada na pracodawcę obowiązek systematycznego analizowania przyczyn wypadków przy pracy, chorób zawodowych i innych chorób związanych z warunkami środowiska pracy oraz na podstawie wyników tych analiz stosowania właściwych środków zapobiegawczych. Rada Ministrów, zgodnie z art. 237 § 1, została upoważniona do określenia, w drodze rozporządzenia:

• szczegółowych zasad postępowania przy ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a także zakresu informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy;


• wykazu chorób zawodowych;


• szczegółowych zasad postępowania dotyczących zgłaszania podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych oraz podmiotów właściwych w tych sprawach.

Obecnie szczegółowe zasady postępowania w sprawach chorób zawodowych oraz wykaz takich chorób określa rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (Dz.U, 105 poz. 869).

Minister właściwy ds. pracy, zgodnie z art. 237 § 2, został upoważniony do określenia w drodze rozporządzenia wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy. Także art. 237 § 3 upoważnia ministra właściwego ds. pracy do określenia, wzoru statystycznej karty wypadku przy pracy.

Minister właściwy ds. zdrowia, zgodnie z art. 237 § 4, został upoważniony do określenia w drodze rozporządzenia:

• sposobu dokumentowania chorób zawodowych i skutków tych chorób, a także prowadzenia rejestrów chorób zawodowych;


• wytycznych diagnostyczno-orzeczniczych i kryteriów rozpoznawania chorób zawodowych.

Art. 237¹ § 1 informuje, że pracownikowi, który uległ wypadkowi przy pracy lub zachorował na chorobę zawodową określoną w wykazie, o którym mowa w art. 237 § 1 pkt 2, przysługują z tego tytułu świadczenia określone w odrębnych przepisach, tj. przede wszystkim w ustawie z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. nr 199, poz. 1673 ze zm.) oraz w ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 31, poz. 267 ze zm.).

Natomiast § 2 tego artykułu nakłada na pracodawcę obowiązek wypłaty odszkodowania pracownikowi za utracone lub uszkodzone w związku z wypadkiem przedmioty osobistego użytku oraz niezbędne do wykonywania pracy, z wyjątkiem utraty lub uszkodzenia pojazdów samochodowych oraz wartości pieniężnych.