Oświetlenie w pomieszczeniach biurowych

Podstawowym parametrem oświetlenia, który ocenia się na stanowisku pracy, jest poziom natężenia oświetlenia. Zgodnie z polską normą [PN-EN 12464-1:2003, która zastąpiła normę PN-84/E-02033] powinien on wynosić co najmniej 500 lx, przy czym nie precyzuje się żadnych dodatkowych zaleceń.

W wymienionej polskiej normie dopuszcza się obniżenie wymaganego średniego poziomu natężenia oświetlenia o jeden stopień (wg zamieszczonego w normie szeregu) dla stanowisk, na których praca jest wykonywana w sposób dorywczy. Można zatem przyjąć dla tych stanowisk najmniejszy dopuszczalny poziom natężenia oświetlenia równy 300 lx. Zgodnie z normą wymagany minimalny poziom natężenia oświetlenia dla stanowisk pracy z komputerem wynosi:

• 500 lx - dla pracy ciągłej (np. wprowadzanie danych odczytywanych z klisz oraz dokumentów o słabej jakości technicznej
• 300 lx - dla pracy dorywczej (np. sporadyczne odszukiwanie informacji na ekranie).

Przy oświetleniu pomieszczeń z komputerami bardzo ważnym zaleceniem jest ograniczenie olśnienia odbiciowego pochodzącego od ekranu monitora, na którym widoczne są jaskrawe części opraw oświetleniowych lub okien. Ze względu na ograniczenie olśnienia bezpośredniego i odbiciowego od opraw oświetleniowych oraz płaszczyzn pomieszczenia sformułowano wymagania dotyczące ograniczenia luminancji opraw oświetleniowych oraz tych płaszczyzn.

Ograniczenie olśnienia odbiciowego zależy przede wszystkim od własności odbiciowych powierzchni ekranu komputera. Wyróżnia się trzy klasy monitorów ze względu na ich własności odbiciowe:

• klasa I - najefektywniejsza powłoka antyodbiciowa - monitory odpowiednie do  używania w pomieszczeniach biurowych
• klasa II - monitory odpowiednie do większości, lecz nie do wszystkich   pomieszczeń biurowych
• klasa III - najsłabsza dopuszczalna powłoka antyodbiciowa - monitory, przy których można pracować pod warunkiem odpowiedniego dobrania otoczenia świetlnego.

Luminancje opraw lub powierzchni, które mogą odbijać się na ekranie, powinny być ograniczone do następujących wartości:

• poniżej 1000 cd/m² - dla monitorów klasy I i II
• poniżej 200 cd/m² - dla monitorów klasy III.

W celu ograniczenia olśnienia bezpośredniego pochodzącego od opraw oświetleniowych i/lub płaszczyzn pomieszczenia zaleca się, aby luminancja średnia oświetlonego sufitu lub opraw, które przy obserwacji w głąb pomieszczenia dają wrażenie wzrokowe w postaci ciągłej płaszczyzny, była koniecznie ograniczona do 200 cd/m² w kącie 45° licząc od poziomu.

Aby spełnić te wymagania zaleca się stosowanie opraw oświetleniowych o odpowiednim kształtowaniu bryły światłości.

Nie powinno się stosować doświetlania komputerowych stanowisk pracy przypadkowymi oprawami oświetlenia miejscowego, gdyż najczęściej powodują one olśnienie bezpośrednie, odbiciowe oraz niewłaściwy rozkład luminancji w polu widzenia (zbyt duży kontrast jaskrawości). Jedynie stosowanie specjalnych opraw oświetlenia miejscowego przeznaczonych do pracy przy komputerze, mających odpowiednio ukształtowany odbłyśnik i raster w celu ograniczenia olśnienia od oprawy oraz odbić na stanowisku pracy daje korzystne rezultaty i jest dobrze oceniane przez użytkowników. Dopuszczalne jest stosowanie opraw oświetlenia miejscowego bez rastra, ale o odpowiedniej budowie (odpowiedni kąt ochrony oprawy, regulowany, przegubowy, dość wysoki wysięgnik) zapewniającej ograniczenie olśnienia.