Azbest chryzotylowy jest uwodnionym krzemianem magnezu, który  znalazł zastosowanie głównie do produkcji wyrobów azbestowo-cementowych, włókienniczych, izolacyjnych, uszczelniających i ciernych.

Największe stężenia pyłu całkowitego azbestu chryzotylowego w Polsce stwierdzono w zakładach wyrobów azbestowo-cementowych i stosujących wyroby azbestowe, a największe stężenia respirabilnych włókien mineralnych - w zakładach włókienniczo-azbestowych i wyrobów ciernych. Stężenia te często przekraczały wartości NDS.

Narażenie zawodowe na azbest może być przyczyną następujących chorób: pylicy płuc (azbestozy), raka płuca i znacznie rzadziej międzybłoniaka. Możliwe są także nowotwory o innej lokalizacji. Dla pylicy płuc i raka płuca udowodniono zależność między skutkiem zdrowotnym a dawką kumulowaną pyłu; w przypadku obydwu scho-rzeń udowodniono wzrost ryzyka u nałogowych palaczy tytoniu.

Uwzględniając wyniki  badań epidemiologicznych, z których wynika, że średnia wartość LOAEL wynosi 86 wł * lata * cm³, a także po przyjęciu odpowiednich współczynników niepewności, zaproponowano wartość NDS dla pyłów azbestu chryzotylowego oraz pyłów zawierających azbest chryzotylowy i inne minerały włókniste z wyjątkiem krokidolitu, która wynosi 0,2 wł/cm³, zamiast dotychczasowej wartości 0,5 wł/cm³. Nie ma podstaw do zmiany wartości NDS dla pyłu całkowitego, która wynosi 1 mg/m³.

Oszacowane ryzyko nowotworowe (rak płuca) dla narażenia zawodowego na stężenia 0,2 wł/cm3 dla osób palą-cych wynosi: od 1,2 * 10^-3 przy 10-letnim okresie narażenia do 4,8 * 10^-3 dla 40-letniego okresu narażenia, a dla osób niepalących od 1,2  10^-4 do 4,8 * 10^-4, odpowiednio przy 10- i 40-letnim okresie narażenia. Ryzyko nowo-tworowe (rak płuca i międzybłoniak) wynosi od 5 * 10^-4 przy rocznym narażeniu  i do 4 * 10^-3 przy 20-letnim okresie narażenia.

Ogólna charakterystyka substancji:

nazwy chemiczne:	chryzotyl, azbest chryzotylowy
numer identyfikacyjny CAS	12001 –29 – 5 9 (Toxicological...1995)
numer identyfikacyjny NIOSH RTECS	GC 2625000 (Toxicological...1995)
numer identyfikacyjny HSDB	2966 (Toxicological...1995)
numer identyfikacyjny NCI C	61223A (Toxicological...1995)
wzór chemiczny	Mg3 (Si2O5)(OH)8 (Toxicological...1995)
synonimy:	azbest serpentynowy, azbest biały (Toxicolo-gical...1995)
nazwy handlowe:	Avibest, Cassiar AK, Calidria RG 144, Calidria RG 600.

Właściwości fizykochemiczne:

barwa:	biała, szara, żółtawa, zielona  (Toxicological...1995)
postać	substancja stała (Toxicological...1995)
gęstość	2,5 g/cm3 (Toxicological...1995)
temperatura rozkładu	w temp. 800 ÷ 850 oC (Toxicological...1995)
temperatura topnienia	w temp. 1500 oC (Azbest....1990)
temperatura zapłonu	niepalny (Toxicological...1995)
rozpuszczalność w:
- wodzie	nierozpuszczalny
- rozpuszczalnikach organicznych	nierozpuszczalny
- kwasach	dobra (Azbest...1990), (56) (Toxicological...1995)
- zasadach	słaba (Azbest...1990), (1,03) (Toxicological...1995)
punkt izoelektryczny	11,8 (Toxicological...1995)
ładunek elektryczny przy pH obojętnym	dodatni (Toxicological...1995)

skład chemiczny (Azbest....1990)	zawartość głównych składników, w procentach:
- SiO2O	38 ÷ 42
- Al2O3	0 ÷ 2
- Fe2O	0 ÷ 5
- FeO	0 ÷ 3
- MgO	38 ÷ 42
- CaO	0 ÷ 2
- Na2O	0 ÷ 1
- NiO	0 ÷ 0,09 (Łącki 1974)
- MnO	0 ÷ 0,45 (Łącki 1974)
rozkład długości włókien w próbach  referencyjnych UICC (Toxicolo- gical...1995):	% > 1 µm 36 ÷ 40 % > 5 µm 3 ÷ 6 % > 10 µm 1 ÷ 3
układ włókien (tekstura)	zwykle elastyczna, jedwabista i twarda (Azbest... 1990).

Azbest jest nazwą handlową wspólną dla włóknistych minerałów z grupy serpentynów i amfiboli, które są  pod względem chemicznym uwodnionymi krzemianami metali. Do grupy serpentynów należy chryzotyl, który  jest krzemianem warstwowym zbudowanym z tetraedrów krzemowo-tlenowych łączących się narożami, leżącymi w jednej płaszczyźnie i pokrytych warstwą brucytu. Warstwy krzemowo-tlenowo-brucytowe są lekko zagięte wskutek strukturalnych niedopasowań  powstających w procesie tworzenia się zwoju, co prowadzi do utworzenia pustej długiej rurki (fibryli), stanowiącej element wiązki włókien chryzotylowych z rozszczepionymi końcami. Włókna w wiązce są połączone za pomocą wiązań wodorowych i międzyfibralną bezpostaciową substancją krzemianu magnezowego.

Włókna chryzotylowe występujące w przyrodzie mają od 1 do 20 mm długości, a wyjątkowo do 100 mm. Jest to surowiec miękki i  jedwabisty, co znalazło swoje odbicie w jego nazwie „chryzotyl”, która  oznacza w języku greckim puszyste złote włosy (Łącki 1974). Chryzotyl ma kolor przeważnie żółtawy lub zielonkawy (w masie), natomiast po rozwłóknieniu jest prawie biały, stąd pochodzi jego potoczna nazwa – azbest biały (Łącki 1974). Surowce azbestowe, a zwłaszcza chryzotyl, mogą zawierać domieszki takich innych minerałów włóknistych, jak: tremolit, nemalit, antofyllit, w różnych ilościach – od niewykrywalnie małych do około 34% (Langer, Nolan 1994).
W przyrodzie chryzotyl występuje w trzech odmianach polimorficznych:
– ortochryzotyl (rombowy)
– klinochryzotyl (chryzotyl jednoskośny)
– parachryzotyl (jednoskośny).

Najczęściej w złożu występuje mieszanina orto- i klinochryzotylu w różnych proporcjach. Znaczenie tych odmian polimorficznych dla skutków zdrowotnych pracowników nie było badane. Włókna chryzotylu mogą różnić się elastycznością, a  dotyczy to zarówno włókien pochodzących z różnych złóż chryzotylu, jak i włókien pochodzących z tego samego złoża. Twardość niektórych włókien chryzotylowych jest zbliżona do twardości włókien amfibolowych, co może powodować, że penetracja oskrzelików końcowych przez włókna twarde może być łatwiejsza w porównaniu z włókninami miękkimi (Langer, Nolan 1994).

W grupie amfibolowej wyróżnia się pięć gatunków włóknistych o ogólnej formule chemicznej M₂Si₈O₂₂(OH)₂, przy czym M oznacza metal: wapń, magnez, sód lub żelazo o różnym udziale procentowym. Do azbestów amfibolowych należą: amosyt, krokidolit, anto-fyllit, a także tremolit i aktynolit, które nie mają większego znaczenia przemysłowego.