Wykonywanie oprysków
Wyeliminowanie z rolnictwa środków ochrony roślin nie jest możliwe, ale niebezpieczeństwa wynikające z ich stosowania można ograniczać. Istotne jest zwłaszcza właściwe przechowywanie preparatów na terenie gospodarstwa, ich prawidłowe stosowanie – zgodnie z przeznaczeniem i zasadami bezpiecznej pracy – oraz zwrócenie uwagi na sąsiednie uprawy, np. owoców miękkich, kwitnących roślin miododajnych, a także pasące się w pobliżu zwierzęta.
Prace związane ze stosowaniem środków ochrony roślin mogą wykonywać jedynie zdrowi mężczyźni, wyposażeni w odpowiednią odzież ochronną i ochrony indywidualne (rękawice, okulary ochronne i maski).
Nowoczesne zautomatyzowane opryskiwacze mają wiele udogodnień zapewniających ich bezpieczne użytkowanie: monitoring wykonywania zabiegu, możliwość mechanicznego, sterowanego z kabiny ciągnika składania w położenie transportowe i poziomowania lanc w zależności od ukształtowania terenu, mechaniczne podnoszenie lanc na żądaną odległość od opryskiwanych roślin, urządzenie do sporządzania roztworu i płukania opakowań, zbiornik z czystą wodą, którą operator może użyć w dowolnym miejscu na polu, podest kontrolny zabezpieczony barierką.
Nowoczesny zautomatyzowany opryskiwacz
Zabiegi najlepiej wykonywać przy bezwietrznej pogodzie, gdy prędkość wiatru nie przekracza 3 m/s, i z zachowaniem odległości co najmniej 5 m od dróg publicznych i co najmniej 20 m od zabudowań, pasiek, upraw zielarskich, ogrodów działkowych, rezerwatów przyrody, strefy pośredniej ujęć wody i wód powierzchniowych. Podczas przerwy w pracy należy odłączyć napęd pompy opryskiwacza, aby nie następowała kumulacja środka w miejscu jego postoju. Wszelkie awarie opryskiwacza w czasie wykonywania zabiegu należy usuwać natychmiast po ich zauważeniu.
Do prac w mniejszych gospodarstwach są używane także proste opryskiwacze, ale zasady wykonywania pracy są jednakowe w obydwu przypadkach.
Opryskiwacz dla małych gospodarstw
Zabiegi najlepiej wykonywać przy bezwietrznej pogodzie, gdy prędkość wiatru nie przekracza 3 m/s, i z zachowaniem odległości co najmniej 5 m od dróg publicznych i co najmniej 20 m od zabudowań, pasiek, upraw zielarskich, ogrodów działkowych, rezerwatów przyrody, strefy pośredniej ujęć wody i wód powierzchniowych. Podczas przerwy w pracy należy odłączyć napęd pompy opryskiwacza, aby nie następowała kumulacja środka w miejscu jego postoju. Wszelkie awarie opryskiwacza w czasie wykonywania zabiegu należy usuwać natychmiast po ich zauważeniu.
Dobrym zwyczajem użytkowników starszych modeli opryskiwaczy jest zabieranie w pole pojemnika z czystą wodą, która jest niezbędna do utrzymania higieny osobistej, płukania elementów opryskiwacza w czasie awarii i po wykonaniu zabiegu oraz płukania opakowań po sporządzeniu cieczy roboczej na polu.
Spożywanie posiłków, picie napojów oraz palenie tytoniu jest dopuszczalne podczas przerw w pracy, w miejscu oddalonym co najmniej 50 m od terenu, na którym przeprowadzano chemizację, po uprzednim zdjęciu odzieży ochronnej, umyciu rąk i twarzy czystą wodą z mydłem i przepłukaniu ust i nosa czystą wodą.
Po wykonaniu zabiegów chemizacyjnych należy uprawę oznakować czytelną tabliczką, na której podaje się nazwę i klasę toksyczności zastosowanego środka, datę opryskiwania, a także okres karencji i prewencji (podane przez producenta na opakowaniu).
Przepisy nakazują prowadzenie ewidencji wykonywanych zabiegów
i przechowywanie jej przez dwa lata od daty oprysku.
Po zakończeniu pracy należy umyć opryskiwacz z zewnątrz, najlepiej przed wyjazdem na drogi publiczne, i co najmniej trzykrotnie wypłukać jego zbiornik małą ilością wody; wodę po płukaniu zbiornika wypryskuje się na polu, na którym były wykonywane zabiegi. Szczególnie dokładnie należy umyć najbardziej skażone zewnętrzne elementy opryskiwacza, tj. belkę polową, elementy konstrukcyjne wokół rozpylaczy, przystawkę wentylatorową oraz koła jezdne.
Zaleca się również, aby po zakończeniu opryskiwania ciągnik
z opryskiwaczem dokładnie umyć w myjni wyposażonej w oczyszczalnię ścieków lub osadnik do ich neutralizacji.
Myjnię taką można wykonać we własnym zakresie. Myjnia z podłożem biologicznym powinna być usytuowane poza obejściem gospodarskim, na wolnej przestrzeni. Nie można jej lokalizować w zagłębieniach czy obniżeniach terenu z uwagi na możliwość przedostawania się wód opadowych.
Wykonując myjnię należy:
- wyrównać teren i zrobić wykop o wymiarach ok. 10 m x 5 do 10 m (w zależności od szerokości opryskiwacza) i głębokości ok. 70 - 80 cm
- wykonać podsypkę z piasku (ok. 5 cm) i rozłożyć grubą folię, wywijając ją na boki, lub wykonać izolację betonową, która utworzy nieprzepuszczalną wannę
- ułożyć na folii warstwę piasku o grubości 5 cm i warstwę drenażu żwirowego o grubości ok. 10 cm (na żwir kładzie się warstwę gliny o grubości ok. 10 cm, jeśli nie stosuje się izolacji foliowej lub betonowej)
- ułożyć następnie mieszaninę słomy 50%, torfu 25% i gleby 25% (warstwa o grubości ok. 50 cm).
- na tak przygotowanym podłożu zasiać trawę.
Przygotowane w ten sposób podłoże myjni (o powierzchni umożliwiającej swobodne wjechanie największym agregatem ciągnikowym lub maszyną samojezdną) może być użytkowane przez kilkanaście lat. Po okresie użytkowania i dodatkowej rocznej przerwie, podłoże myjni może być wykorzystane jako kompost; folia natomiast powinna trafić na składowisku odpadów komunalnych, z przeznaczeniem do recyklingu.
Myjni biologicznej nie należy używać do mycia sprzętu stosowanego do nawożenia roślin, zwłaszcza nawozami azotowymi, ze względu na niszczenie złoża biologicznego i osłabianie skuteczności biodegradacji środków chemicznych zmytych z opryskiwacza.