Odzież ostrzegawcza przeznaczona jest do stosowania w sytuacjach, w których obecność osoby musi być wizualnie sygnalizowana zarówno w dzień jak i w nocy, w warunkach oświetlenia sztucznego lub ograniczonego oświetlenia naturalnego. Najczęściej stosowane wzory tego typu odzieży to:

kamizelki ostrzegawcze, ubrania ostrzegawcze (bluza, spodnie), kurtki, kombinezony,

Właściwości ochronne tej grupy odzieży zależą przede wszystkim od materiałów użytych w jej konstrukcji. Zgodnie z wymaganiami normy PN-EN 471:2005 „Odzież ostrzegawcza o intensywnej widzialności do użytku profesjonalnego - Metody badania i wymagania” w każdym przypadku odzież powinna być wykonana z udziałem:

materiału tła o powierzchni co najmniej 0,5 m2 , materiału odblaskowego o powierzchni co najmniej 0,13 m2.

Materiał tła powinien być rozmieszczony równomiernie na powierzchni odzieży, tj. z przodu i z tyłu wielkość powierzchni powinna być w przybliżeniu równa (z tolerancją ±10%). Taśmy z materiału odblaskowego powinny poziomo opasywać tors, rękawy i nogawki spodni i nie powinny być węższe niż 50 mm.

W niektórych przypadkach ubrania, kurtki lub spodnie ostrzegawcze szyte są z udziałem innych materiałów włókienniczych. Jednak wielkość tworzonych przez nie powierzchni nie powinna powodować zmniejszenia wymaganych minimalnych wielkości powierzchni materiału tła i materiału odblaskowego.  

Właściwości ochronne odzieży ostrzegawczej charakteryzowane są odpowiednimi wskaźnikami właściwości fizycznych materiałów: współrzędnymi chromatyczności i współczynnikiem luminancji świetlnej wyznaczanych dla materiałów tła o barwach fluorescencyjnych: żółtej, pomarańczowo-czerwonej i czerwonej, oraz gęstością powierzchniową współczynnika odblasku materiału odblaskowego, przy różnych kątach padania światła i różnych kątach obserwacji [1].

Odzież ostrzegawcza dzieli się na trzy klasy ze względu na wielkość minimalnej powierzchni materiału tła i materiału odblaskowego. Największe powierzchnie tych materiałów odpowiadają odzieży klasy 3. Ze względu na właściwości materiału odblaskowego w normie wprowadzono 2 klasy odzieży. Klasa 2 odpowiada wyższym wartościom gęstości powierzchniowej współczynnika odblasku.

Istotną cechą materiałów tła odzieży ostrzegawczej powinna być wysoka odporność wybarwień na pranie (czyszczenie chemiczne), na działanie potu oraz na działanie światła, zwłaszcza w warunkach naturalnych. W praktyce zmniejszenie lub utrata właściwości ochronnych następuje głównie z powodu trwałego zabrudzenia odzieży lub wypłowienia materiału tła pod wpływem długiej ekspozycji na działanie światła słonecznego. Płowienie jest znacznie przyśpieszone gdy następują częste zmiany wilgotności materiału (na skutek sorpcji potu lub wilgoci z otoczenia) [3].

Producent odzieży ostrzegawczej zobowiązany jest do określenia maksymalnej liczby cykli konserwacyjnych, w wyniku których nie nastąpi zmniejszenie poziomu ochrony poniżej granic określonych w normie. Użytkownik takiej odzieży powinien przestrzegać instrukcji użytkowania a przede wszystkim warunków konserwacji.

Dobór odzieży ostrzegawczej powinien zależeć min. od warunków panujących na stanowisku pracy (np. rodzaju i natężenia oświetlenia, natężenia ruch, odległości od strefy przemieszczania się pojazdów, itp.) oraz od charakteru wykonywanych czynności (np. z uwzględnieniem wielkości podejmowanego wysiłku fizycznego).

Przykłady sposobów rozmieszczenia taśm odblaskowych na spodniach i kamizelkach ostrzegawczych zgodnie z wymaganiami normy PN-EN 471:2005 przedstawiono na  rysunku 1.

Rys. 1  Przykłady rozmieszczenia taśm odblaskowych na spodniach i kamizelkach ostrzegawczych

Każda część odzieży ostrzegawczej (bluza i spodnie w skompletowanym ubraniu) powinna być trwale oznaczona z podaniem następujących informacji:

nazwa lub kod producenta lub upoważnionego przedstawiciela, nazwa, rodzaj lub typ wyrobu, wielkość odzieży zgodnie z PN-EN 340:2006 [2], numer normy przedmiotowej PN-EN 471:2005 [1], znak graficzny jak przedstawiono na rys. 2.

Rys. 2  Znak graficzny dla odzieży ostrzegawczej gdzie:
X – oznacza klasę odzieży ze względu na zastosowaną wielkość powierzchni materiału tła i materiału odblaskowego wg PN-EN 471:2005 (1-3),
Y – oznacza klasę odzieży ze względu na wielkość gęstości powierzchniowej współczynnika odblasku zastosowanego materiału odblaskowego wg PN-EN 471:2005 (1 lub 2).

Instrukcja użytkowania odzieży ostrzegawczej powinna zawierać min. przeciwwskazania w użytkowaniu odzieży, przepis konserwacji oraz dopuszczalną liczbę cykli prania lub czyszczenia chemicznego, po której nie nastąpi obniżenie poziomu wykonania odzieży.

Literatura

1. PN-EN 471:2005 „Odzież ostrzegawcza o intensywnej widzialności”
2. PN-EN 340:2006 „Odzież ochronna. Wymagania ogólne”
1. K. Łężak „Odzież ochronna ostrzegawcza – cz. III. Wpływ użytkowania na właściwości ochronne”, Promotor, 1-2/07, 35.