Zgodnie z ustawą z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych wysokość składki na ubezpieczenie wypadkowe jest zróżnicowana w zależności od wielkości płatnika składek oraz zagrożeń zawodowych i ich skutków. Zasady różnicowania składki określa Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 6 marca 2006 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zasad wynagradzania za pracę i przyznawania innych świadczeń związanych z pracą dla niektórych pracowników cywilnych więziennictwa (http://www.mps.gov.pl/index.php?gid=580)

Składka na ubezpieczenie wypadkowe ustalana jest na rok składkowy obejmujący okres od 1 kwietnia danego roku do 31 marca roku następnego. Płatnicy składek podzieleni zostali na dwie grupy:

• zgłaszający do ubezpieczenia wypadkowego nie więcej niż 9 ubezpieczonych;
• zgłaszający do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych.

Dla wszystkich płatników składek zgłaszających do ubezpieczenia wypadkowego nie więcej niż 9 ubezpieczonych stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe jest taka sama i wynosi 50% najwyższej stopy procentowej ustalonej na dany rok składkowy dla grup działalności.

Dla płatników składek zgłaszających do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe jest zróżnicowana. Podstawę zróżnicowania stanowi kategoria ryzyka ustalana zarówno na poziomie grup działalności jak i płatników składek.

Kategorie ryzyka i stopy procentowe składki na ubezpieczenie wypadkowe dla grup działalności ustala na okres maksimum trzech lat składkowych Minister Pracy i Polityki Społecznej w zależności od ryzyka określonego dla tych grup na podstawie wskaźników częstości poszkodowanych w wypadkach przy pracy ogółem, poszkodowanych w wypadkach przy pracy śmiertelnych i ciężkich, stwierdzonych chorób zawodowych oraz zatrudnionych w warunkach zagrożenia.

Od 1 kwietnia 2006 r. stopa procentowa składki jest zróżnicowana na poziomie płatników składek. Podstawę rokrocznego ustalania przez ZUS składki dla płatników składek stanowi kategoria ryzyka dla poszczególnych płatników składek w zależności od ryzyka określonego następującymi wskaźnikami częstości:

• poszkodowanych w wypadkach przy pracy ogółem;
• poszkodowanych w wypadkach przy pracy śmiertelnych i ciężkich;
• zatrudnionych w warunkach zagrożenia czynnikami szkodliwymi dla zdrowia.

Kategoria ryzyka ustalana jest na podstawie danych za trzy kolejne lata kalendarzowe przekazywanych przez płatników składek do odpowiednich oddziałów lub inspektoratów ZUS na formularzu ZUS IWA (zasady wypełniania można znaleźć w poradniku ZUS pod adresem: http://e-inspektorat.zus.pl/pliki/poradniki/porad17.pdf). Na podstawie przekazanych danych ustalony zostaje rokrocznie dla płatników składek wskaźnik korygujący. Podstawę obliczenia wskaźnika korygującego stanowi porównanie kategorii ryzyka obliczonej dla danego płatnika składek z kategorią ryzyka ustaloną dla grupy działalności, do której dany płatnik został zaliczony.

W okresie od 1 kwietnia 2006 r. do 31 marca 2009 r. rozpiętość wskaźnika korygującego wynosić ma od 0,8 do 1,2 a w okresie od 1 kwietnia 2009 r. od 0,5 do 1,5. Ogólnie biorąc, jeśli kategoria ryzyka ustalona dla płatnika składek będzie wyższa od kategorii ryzyka ustalonej dla grupy działalności, wskaźnik korygujący będzie wyższy od 1, jeśli niższa, wskaźnik korygujący będzie niższy od 1. W przypadku, gdy kategoria ryzyka ustalona dla płatnika składek będzie wyższa o 2 lub 3 kategorie od kategorii ryzyka ustalonej dla grupy działalności wówczas wskaźnik korygujący wyniesie odpowiednio 1,1 lub 1,2. Jeżeli z kolei kategoria ta będzie niższa o 2 lub 3 kategorie wówczas wskaźnik korygujący wyniesie odpowiednio 0,9 lub 0,8.