Wymagania dotyczące czasu pracy kierowców

Pogodzenie konieczności zaspokojenia potrzeby szybkiego przewozu ładunków i dostarczenia go na czas pod wskazany adres, a obowiązkiem zagwarantowania bezpieczeństwa tego przewozu jest przestrzeganie maksymalnych okresów (czasów) prowadzenia pojazdów przez kierowców tych pojazdów oraz minimalnych okresów odpoczynku i przerw w czasie jazdy, które to określono w przepisach:

• Ustawa o czasie pracy kierowców z dnia 16 kwietnia.2004 r. (Dz. U. Nr 92, poz. 879) z późn. zm.


• Rozporządzenie Rady EWG nr 3820/85 z 20.12.1985 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego (Dz. U. Wspólnot L 370 z 31.12.1985r.) (zwane dalej rozporządzeniem) (Dz. U. WE 31.12.2002) – z dniem 11 kwietnia 2007r. wchodzi w życie rozporządzenie (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego (zmieniające rozporządzenie Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE) 2135/98 w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym, jak również uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85).


• Umowa europejska z 01.07.1970 r., sporządzona w Genewie dnia 1 lipca 1970 r., dotycząca pracy załóg pojazdów wykonujących międzynarodowe przewozy drogowe – AETR (oświadczenie rządowe z dnia 30 sierpnia 1999 r. w sprawie ratyfikacji przez Rzeczpospolitą Polską tej Umowy Europejskiej, Dz. U. z 1999 r. Nr 94, poz. 1086 i 1087. (zwana dalej umową AETR).

Ustawę stosuje się do kierowców będących pracownikami w znaczeniu wynikającym z przepisów Kodeksu pracy, tzn. Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r Kodeks pracy (t.j. Dz. U. 1998  nr 21, poz. 94 z późn. zmianami), a rozporządzenie - do kierowców niezależnie od tego, czy są pracownikami, czy też pracują na podstawie umów cywilnoprawnych, np. umowy zlecenia. Jeśli pracodawca zatrudnia pracowników na podstawie umowy o pracę, to jest zobowiązany do stosowania przepisów ustawy i przepisów rozporządzenia (a także innych aktów prawnych), natomiast jeśli kierowcy nie są pracownikami, to stosuje się tylko przepisy rozporządzenia.
Przepisy ustawy dotyczą wszystkich kierowców zatrudnionych na podstawie stosunku pracy, niezależnie od tego , czy wykonują przewozy pojazdami do 3,5 ton dopuszczalnej masy całkowitej, czy też powyżej. Wyjątek w tym zakresie wprowadza ustawa stanowiąc, że pewnych przepisów nie stosuje się do kierowców pojazdów, zwolnionych ze stosowania przepisów o czasie pracy - przez rozporządzenie lub ustawę. Przepisy rozporządzenia dotyczą przewozów wykonywanych pojazdami powyżej 3,5 tony dopuszczalnej masy całkowitej. Przepisy rozporządzenia mają zastosowanie, jeśli przewóz jest wykonywany na terytorium Wspólnoty Europejskiej. Jeśli natomiast przewóz jest wykonywany do państwa spoza UE, wówczas obowiązują przepisy umowy AETR.
Przepisy ustawy nie naruszają postanowień zawartych w rozporządzeniu i umowie AETR.

Czas prowadzenia pojazdu, obowiązkowe przerwy i odpoczynki kierowców:

• kierowcy mogą prowadzić pojazd maksymalnie przez 9 godzin na dobę, natomiast dwa razy w tygodniu wolno przedłużyć prowadzenie pojazdu do 10 godz.;


• kierowcy pojazdu nie wolno jego prowadzić dłużej niż przez 4,5 godziny. Po tym czasie kierowca musi zrobić 45-minutową przerwę, chyba że zaczyna odpoczynek. Przerwa ta może być zastąpiona krótszymi, przerwami trwającymi minimum 15 minut każda, wykorzystywanymi w trakcie 4,5 godzinnego prowadzenia pojazdu. Przerwy te nie są wliczane do dziennego okresu wypoczynku. Nie można też podczas nich wykonywać innej pracy.;


• tygodniowy czas pracy kierowcy, łącznie z godzinami nadliczbowymi, nie może przekraczać przeciętnie 48 godzin, natomiast można wydłużyć tygodniowy czas pracy do 60 godzin, jeżeli średni tygodniowy czas pracy nie przekroczy 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym nie przekraczającym 4 miesięcy;


• w ciągu dwóch tygodni kierowca nie może przekroczyć 90 godzin prowadzenia pojazdu;


• kierowcy przysługuje każdej doby prawo do co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku. Może być on skrócony, ale nie mniej niż do 9 godzin i nie częściej niż 3 razy w ciągu tygodnia. Przy takim skróceniu równoważny okres wypoczynku trzeba wykorzystać przed końcem następnego tygodnia. Można też podzielić odpoczynek na 2 lub 3 części, ale jedna z nich powinna wynosić co najmniej 8 kolejnych godzin, a dobowy odpoczynek - 12 godz.;


• doba dla załogi dwuosobowej prowadzącej pojazd trwa maksimum 30 godzin. Standardowe okresy prowadzenia pojazdu w przypadku załogi dwuosobowej: 4,5 h – I kierowca, 4,5 h – II kierowca, 4,5 h – I kierowca, 4,5 h – II kierowca , 12 h – odpoczynek. Podczas prowadzenia pojazdu przez załogę dwuosobową nie są wymagane powyższe okresy przerw, gdyż czas oczekiwania oraz czas nie poświęcony prowadzeniu pojazdu nie jest uważany za czas wykonywania pracy.;


• w przypadku prowadzenia pojazdu przez załogę dwuosobową, minimalny okres nieprzerwanego odpoczynku wynosi 8 godzin w każdym 30-godzinnym okresie. Nie jest dopuszczalny odbiór odpoczynku przez jednego z kierowców, gdy pojazd jest prowadzony przez drugiego kierowcę. Za odpoczynek uznaje się tylko ten czas, gdy pojazd znajduje się na postoju. Przewoźnicy muszą pamiętać, że dobowy odpoczynek nie może być w jadącym pojeździe, a na parkingu można go spędzić wyłącznie wtedy, gdy samochód wyposażony jest w miejsce do spania;


• maksymalnie po sześciu okresach jazdy dziennej lub sześciu dniach, kierowca zobowiązany jest skorzystać z odpoczynku tygodniowego. Postanowienia rozporządzenia określają go jako przedłużenie odpoczynku dziennego. Powinien on wynosić 45 godzin, przy czym dopuszczalne jest jego skrócenie do 36 godzin, jeśli jest odbierany w miejscu normalnej bazy pojazdu lub w miejscu zamieszkania kierowcy, albo do 24 godzin, jeśli jest odbierany w innym miejscu. Okres, o jaki został skrócony odpoczynek, przysługuje kierowcy do wykorzystania przed upływem trzeciego tygodnia po tygodniu, w którym nastąpiło skrócenie.;


• jeśli praca wykonywana jest co najmniej przez 4 godziny w porze nocnej, to czas pracy kierowcy nie może przekraczać 10 godzin na dobę;

Pracodawca jest zobowiązany:

• poinformować kierowców o obowiązujących ich przepisach z zakresu czasu pracy, w sposób przyjęty u danego pracodawcy, oraz


• uzyskać od kierowcy oświadczenie na piśmie o wymiarze zatrudnienia albo o nie pozostawaniu w zatrudnieniu u innego pracodawcy,


• prowadzić ewidencję czasu pracy kierowców, niezależnie od stosowanego systemu czasu pracy i sposobu wynagradzania za godziny nadliczbowe i za pracę w porze nocnej, w rozliczeniu dobowym, tygodniowym i przyjętym okresie rozliczeniowym,


• na wniosek kierowcy udostępniać mu ewidencję jego pracy.

Przepisy umowy i rozporządzenia nie mają zastosowania do niektórych przewozów.

UWAGA!
Za nieprzestrzeganie przepisów o czasie pracy kierowców grożą sankcje karne ustalone w  załączniku do Ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. Nr 125, poz. 1371) [4] z późniejszymi zmianami). Zgodnie z tą ustawą kary za naruszenia związane z czasem pracy kierowcy, nakładane są na PRZEDSIĘBIORCĘ, wykonującego transport drogowy, a nie na kierowcę.