Niedopuszczalne jest wyposażanie stanowisk pracy w maszyny i inne urządzenia techniczne, które nie spełniają wymagań dotyczących oceny zgodności określonych w odrębnych przepisach. Tak stanowi aktualnie art. 217 Kodeksu pracy.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz. U. 2002, Nr 191, poz. 1596) ze zm. (Dz. U. z 2003 r., nr 178, poz. 1745) stanowi, że maszyny nabyte przed 1 stycznia 2003 powinny być w terminie do 1 stycznia 2006 dostosowane do wymagań tego rozporządzenia.
Ww. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, oprócz minimalnych wymagań bezpieczeństwa odnoszących się do wszystkich maszyn, a dotyczących:
- elementów i układów sterowania,
- uruchamiania i zatrzymywania,
- ochrony przed spadającymi lub odpadającymi elementami oraz emitowanymi gazami, pyłami i innymi czynnikami szkodliwymi,
- ryzykiem pożaru, wybuchu oraz przewrócenia się maszyn,
- oznakowania
określa także wymagania dotyczące organizacji pracy związanej z użytkowaniem maszyn i innych urządzeń technicznych.
W rozporządzeniu tym określono również szczegółowe minimalne wymagania dotyczące wybranych grup maszyn, między innymi stosowanych do prac załadunkowo – rozładunkowych, a mianowicie do:
- podnoszenia ładunków i ludzi - platformy załadowcze,
- przemieszczania ładunków – np.: wózki jezdniowe podnośnikowe.
Aspekty te, w odniesieniu do środków transportowych stosowanych do przemieszczania i podnoszenia ładunków ujmują szczegółowiej:
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 lipca 2002 r. w sprawie rodzajów urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu (Dz. U. Nr 120, poz. 1021), z późniejszymi zmianami;
- Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 10 maja 2002 w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy użytkowaniu wózków jezdniowych z napędem silnikowym (Dz. U. nr 70, poz. 650), z późniejszymi zmianami (Dz. U. 2003 nr 65 poz. 603)
- Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 18 lipca 2001 r. w sprawie trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych (Dz. U. nr 79, poz. 849, z dnia 31 lipca 2001 r.), z późniejszymi zmianami
- Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 października 2003 r. w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji niektórych urządzeń transportu bliskiego (Dz. U. 2003 nr 193, poz.1890)
Ww. rozporządzeniach mowa jest, iż:
1)
przy obsłudze jezdniowych wózków podnośnikowych z mechanicznym napędem podnoszenia wymagane jest posiadanie kwalifikacji.
- do obsługi wózka może być dopuszczony pracownik, który:
- ukończył 18 lat;
- uzyskał uprawnienia operatora;
- odbył szkolenie stanowiskowe na danym wózku i zapoznał się z instrukcją obsługi wózka opracowaną przez producenta lub dostawcę;
- uzyskał imienne zezwolenie do obsługi wózka wystawione przez pracodawcę, ważne na terenie zakładu pracy tego pracodawcy;
- przed przekazaniem wózka do użytkowania, pracodawca powinien:
- zapewnić kontrolę stanu technicznego wózka, a w szczególności należy sprawdzić:
- prawidłowość działania układu kierowniczego, hamulcowego i napędowego, mechanizmów podnoszenia oraz osprzętu
- sprawność oświetlenia i sygnalizacji, prawidłowość działania urządzeń pomiarowo-kontrolnych oraz elementów i urządzeń zabezpieczających kierowcę i osoby współuczestniczące w czynnościach transportowych
- wyniki przeprowadzonej kontroli zapisać w dokumentach eksploatacyjnych wózka;
- wystąpić do właściwej jednostki urzędu dozoru technicznego w sprawie uzyskania pozwolenia na eksploatację;
- niedopuszczalne jest eksploatowanie wózka niesprawnego lub bez odpowiedniego osprzętu albo bez zezwolenia właściwej jednostki urzędu dozoru technicznego;
- niedopuszczalne jest eksploatowanie wózka bez przeglądów konserwacyjnych, które powinny być przeprowadzane przez konserwatora o sprawdzonych kwalifikacjach i nie rzadziej niż w terminach określonych przez producenta.
- niedopuszczalne jest:
- przewożenie ładunków niedostosowanych do wymiarów platformy ładunkowej wózka;
- używanie wózków w miejscach o nawierzchni i jej nachyleniu nie odpowiadającym warunkom określonym w dokumentacji techniczno-ruchowej wózka,
- używanie wózków w miejscach nieoświetlonych, chyba że wózek jest wyposażony w odpowiednie światła,
- obciążanie wózka ponad jego dopuszczalną ładowność,
- używania wózków do pchania innych pojazdów lub do ciągnięcia wózków doczepnych, jeżeli ich liczba lub masa ładunku przekraczają dopuszczalne wielkości określone przez producenta,
- używanie wózków w warunkach niestabilnego lub śliskiego podłoża uniemożliwiającego bezpieczne manewrowanie transportowanym ładunkiem.
2) przy obsłudze platform załadowczych, które są urządzeniami podlegającymi dozorowi technicznemu ograniczonemu, nie jest wymagane sprawdzenie kwalifikacji operatora platformy. Przed przystąpieniem do eksploatacji należy wystąpić do właściwej jednostki dozoru technicznego o zezwolenie na eksploatację. Do obsługi platformy załadowczej może być dopuszczona osoba znająca instrukcję eksploatacji platformy opracowaną przez producenta, stanowiskową instrukcję obsługi opracowaną przez pracodawcę oraz po przeszkoleniu stanowiskowym w praktycznej obsłudze danej platformy. Niedopuszczalna jest eksploatacja platformy w niewłaściwym stanie technicznym, bez zezwolenia wydanego przez właściwą jednostkę dozoru technicznego lub bez przeglądu konserwacyjnego.
Pracodawca powinien zapewnić, aby maszyny i urządzenia narażone na działanie warunków powodujących pogorszenie ich stanu technicznego, co może spowodować powstawanie sytuacji niebezpiecznych, poddane były:
- okresowej kontroli, a także badaniom;
- specjalnej kontroli w przypadku możliwości pogorszenia bezpieczeństwa związanego z maszyną, a będącego wynikiem:
- prac modyfikacyjnych,
- zjawisk przyrodniczych,
- wydłużonego czasu postoju maszyny,
- niebezpiecznych uszkodzeń oraz wypadków przy pracy.
Kontroli tych dokonują jednostki działające na podstawie odrębnych przepisów albo osoby upoważnione przez pracodawcę i posiadające odpowiednie kwalifikacje.
Wyniki tych kontroli rejestruje się i przechowuje, do dyspozycji zainteresowanych organów, zwłaszcza nadzoru i kontroli warunków pracy, przez okres 5 lat od dnia zakończenia tych kontroli, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej.
Dokument potwierdzający przeprowadzenie ostatniej kontroli maszyny powinien być dostępny w miejscu użytkowania maszyny, jeśli jest ona użytkowana poza terenem zakładu pracy.
W przypadku stwierdzenia w czasie pracy uszkodzenia maszyny lub innego urządzenia technicznego należy je niezwłocznie unieruchomić i odłączyć dopływ energii. Dokonywanie napraw i czynności konserwacyjnych sprzętu zmechanizowanego będącego w ruchu jest zabronione.
