Duża grupa zawodowa narażona na działanie czynników gorących to strażacy. Akcje związane z gaszeniem pożarów w których uczestniczą strażacy charakteryzują się różnym stopniem ryzyka, dlatego też konieczne jest stosowanie odzieży o zróżnicowanym poziomie ochrony.

Najbardziej znane są dwa rodzaje odzieży przeznaczonej dla strażaków:

odzież podstawowa, odzież przeznaczona do specjalnych akcji przeciwpożarowych.

Podstawowa odzież ochronna dla strażaka

Podstawowa odzież ochronna dla strażaka używana w czasie akcji przeciwpożarowych oraz działań z nią związanych, takich jak akcje ratownicze lub pomoc w czasie katastrof powinna spełniać wymagania normy PN EN 469:2006 (U) [6]. Wymagania w niej zawarte dotyczą układów materiałów zastosowanych w odzieży, akcesoriów, szwów i  konstrukcji.
Podstawowe wymaganie bezpieczeństwa dotyczy rozprzestrzeniania płomienia. wyrób odzieżowy powinien być niepalny od strony zewnętrznej i wewnętrznej, niepalnością powinny charakteryzować się również wszystkie zastosowane w odzieży materiały, które narażone są na działanie płomienia (materiał mankietów, warstwa chroniąca przed podsiąkaniem), elementy odzieżowe, akcesoria i szwy.

W normie PN EN 469:2006 (U) [6] ustalono dwa poziomy wymagań w zakresie takich właściwości ochronnych jak: odporność na przenikanie ciepła konwekcyjnego, promieniowania cieplnego oraz wodoszczelność. Przedstawiono również dwa poziomy wymagań odnośnie  właściwości związanej z komfortem cieplnym: oporu pary wodnej. Poziom 1 wykonania odzieży jest poziomem niższym, poziom 2 -  wyższym. Wybór odpowiedniego poziomu powinien być uzależniony od wyników oceny ryzyka.

Poziomy wymagań odnośnie przenikanie ciepła konwekcyjnego (od płomienia) metoda badania wg. PNEN 367:1996 [2] przedstawiono w tabeli 9.6 a poziomy wymagań w zakresie  przenikanie ciepła promieniowania  - metoda badania wg PN EN 6942:2005 [7] w tabeli 9.7.

Tabela 9.6 ― Przenikanie ciepła (płomień)

Współczynnik przenikania ciepła	Poziom wykonania 1	Poziom wykonania 2
HTI24	≥ 9,0	≥ 13,0
HTI24  - HTI12	≥ 3,0	≥ 4,0

Tabela 9.7 ― Przenikanie ciepła (promieniowanie)

Współczynnik przenoszenia ciepła	Poziom wykonania 1	Poziom wykonania 2
RHTI 24N1)	≥ 10,0	≥ 18,0
RHTI 24N1) – RHTI12N1)	≥ 3,0	≥ 4,0

Odporność na przesiąkanie wody powinna się kształtować następująco:

poziom 1: < 20 kPa, dla wyrobów odzieżowych bez bariery chroniącej przed przesiąkaniem wilgoci. poziom 2: ≥ 20 kPa, dla wyrobów odzieżowych z barierą chroniącą przed przesiąkaniem wilgoci.

Wymagania w zakresie oporu pary wodnej powinny być spełnione podczas badania układu materiałów występujących w całym zestawie odzieży. Badania powinny być prowadzone zgodnie z PN EN 31092:1998 [8], a uzyskane wyniki kwalifikują wyrób odzieżowy do następujących  poziomów: poziom 1 opór pary > 30 m² Pa/W. poziom 2  opór pary ≤ 30 m² Pa/W.

Wysoki poziom oporu pary wodnej  jest niekorzystny zarówno pod względem generowania  dyskomfortu pracy w odzieży jak również  może prowadzić do zwiększenia ryzyka poparzeń parą wodną.

Odzież ochronna dla strażaków (przede wszystkim materiał zewnętrzny i szwy) powinna charakteryzować się również odpowiednimi właściwościami mechanicznymi, także podczas ekspozycji na promieniowanie cieplne o gęstości strumienia cieplnego 10 kW/m².  Układ materiałów zastosowany w odzieży dla strażaków powinien charakteryzować się odpornością na przesiąkanie 4 substancji chemicznych: wodorotlenku sodu, kwasu solnego i siarkowego oraz o-xylenu.

Odzież ochronna dla zapewnienia widzialności strażaka podczas akcji powinna posiadać materiały  odblaskowe/fluoroscencyjne  spełniające wymagania opisane w PN EN 471:2006 [9].  Materiał odblaskowy powinien zapewniać widzialność ze wszystkich stron, opasując rękawy, nogawki oraz wyrób na wysokości tułowia. Powinien on spełniać wymagania odnoście współczynnika odblasku również po ekspozycji na wysoka temperaturę. Jak wszystkie materiały w odzieży dla strażaków powinien charakteryzować się niepalnością.

Aby spełnić przedstawione wyżej wymagania odzież ochronna dla strażaków wykonana jest z układu materiałów składające się najczęściej z:

zewnętrznej tkaniny niepalnej, membrany wodoszczelnej, warstwy włókninowej zwiększającej izolacyjność cieplną, niepalnej podszewki. bariery chroniącej przed podsiąkaniem.

Do produkcji odzieży ochronnej dla strażaków stosowane są materiały z włókien aramidowych takich jak Nomex, Kevlar, Kermal a także impregnowane przeciwpalnie tkaniny bawełniane o odpowiednio dużej masie powierzchniowej. Odzież ochronna z materiałów z włókien aramidowych  charakteryzuje się odpornością na wysoką temperaturę, zapalenie, znakomitą odpornością na czynniki chemiczne, minimalną emisją gazów wydzielanych na skutek rozkładu pod wpływem wysokiej temperatury, a także doskonałą odpornością na ścieranie. Materiały te zyskały duże uznanie producentów i użytkowników odzieży przeznaczonej dla straży pożarnej. Wodoszczelność odzieży dla strażaków osiąga się przez zastosowanie membrany paroprzepuszczalnej, która w czasie użytkowania umożliwia odparowywanie potu.

Na rysunku 9.5 przedstawiono znak graficzny dla odzieży ochronnej dla strażaków, którym  powinna być trwale oznaczona każda część ubrania ochronnego dla strażaka.
Na znaku graficznym powinna znaleźć się informacja o czterech poziomach wykonania odzieży w zakresie: ochrony przed płomieniem i przed promieniowaniem, odporności na przesiąkanie wody oraz oporu pary wodnej. dla wyrobu odzieżowego lub wielowarstwowego zestawu odzieżowego. Xf1 lub Xf2 s są to oznaczenia dla określania poziomu wykonania dla ochrony przed ciepłem konwekcyjnym (od płomienia) i promieniowaniem, Y1 lub Y2 oznaczenia dla określania poziomu osiągniętego dla przesiąkania wody, a Z1 lub Z2, dla określania poziomu osiągniętego dla oporu pary wodnej.

Rys. 9.5.  Znak graficzny dla odzieży ochronnej dla strażaków.

Odzież ochronna do  specjalnej akcji przeciwpożarowej

Dla ochrony strażaka podczas specjalnej akcji przeciwpożarowej, odzież spełniająca wymagania jedynie normy PN-EN 469:2006 (U) [6]  jest niewystarczająca. Czynności specjalnej akcji przeciwpożarowej obejmują podejście, sąsiedztwo lub wejście w akcję przeciwpożarową. Strażak narażony jest podczas ich wykonywania na wysokie poziomy promieniowania cieplnego, ciepła konwekcyjnego i kontaktowego. Podczas tego typu akcji może dojść do wejścia strażaka w płomienie. Odzież do specjalnych akcji przeciwpożarowych powinna charakteryzować się ochroną przed wysokimi poziomami promieniowania cieplnego, ciepła konwekcyjnego i kontaktowego, polegającą na zdolności zewnętrznych materiałów do intensywnego odbijania promieniowania cieplnego. Na tej rodzaj odzieży stosowane są wielowarstwowe układy materiałów, a zewnętrzna tkanina sklejona jest z folia aluminizowaną. Odzież ta powinna być noszona z ochroną głowy (obejmującą szyję) i z odpowiednimi ochronami rąk i nóg.

Wymagania dla odzieży odbijającej, przeznaczonej do specjalnej akcji przeciwpożarowej precyzuje norma PN EN 1486:2007 (U) [10]. Pod względem konstrukcji rozróżnia się 3 typy odzieży które przedstawiono na rysunku 9.6.

Rysunek. 2 Rodzaje odbijającej odzieży ochronnej

Typ 1 to kaptur ochronny z wizjerem siatkowym. Jest on noszony z inną odzieżą np. zgodną z normą EN 469 [6] w celu zapewnienia dodatkowej ochrony głowy i barków,
Typ 2 składa się z płaszcza z kapturem, który posiada wizjer,
Typ 3 osłania całe ciało.

Podstawowe wymagania bezpieczeństwa dla układu materiałów są wyższe niż dla podstawowej odzieży ochronnej dla strażaków.

Przewidziano 3 klasy wykonania materiałów w zakresie odporności na:

promieniowanie cieplne, ciepło konwekcyjne, ciepło kontaktowe.

Odzież ochronna do specjalnej akcji przeciwpożarowej stosowana jest w sytuacjach o szczególnie wysokim ryzyku. Bezpośrednio po użyciu jej w sytuacji zagrożenia użytkownik powinien ewakuować się z zagrożenia ogniem i zdjąć odzież aby rozproszyć zgromadzone wewnątrz wyrobu odzieżowego ciepło.