Do grupy odzieży chroniącej przed czynnikami chemicznymi należy odzież zapewniająca ochronę przed niebezpiecznymi substancjami chemicznymi występującymi w formie: gazów, par, cieczy i pyłów. Odzież z tej grupy stosowana jest w przypadku awarii chemicznych, katastrof, w  przemyśle chemicznym, spożywczym, farmaceutycznym, przy pracach chemizacyjnych w rolnictwie. Odzież chroniąca przed czynnikami chemicznymi należy do grupy środków ochrony indywidualnej chroniących przed zagrożeniami bardzo poważnymi, często nawet śmiertelnymi. Przy jej doborze należy zwracać uwagę przede wszystkim na rodzaj czynnika chemicznego i jego stężenie i intensywność działania. Rodzaj związku chemicznego i jego stężenie determinują wybór materiału na odzież, natomiast odpowiednio dobrana konstrukcja pozwala na osłonięcie tych powierzchni ciała pracownika, które narażone są na działanie substancji chemicznych.

Podział odzieży

Klasyfikacja odzieży chroniącej przed czynnikami chemicznymi, podana w normach europejskich oparta został na następujących kryteriach:

intensywności działania substancji chemicznej na odzież, stanie skupienia substancji chemicznej.

Wyróżnia się  6 typów odzieży:

Typ 1 i 2 Odzież chroniąca przed substancjami chemicznymi w postaci gazów, par, cieczy i drobnych cząstek Wymagania i metodykę badania zawierają projekty norm: PN EN 943-1 [1] oraz PN EN 943-2 [2]. Typ 3 Odzież chroniąca przed działaniem strumienia cieczy Zabezpiecza przed działaniem substancji chemicznej w postaci strumienia cieczy. Wymagania i metodykę badania przedstawia norma PN-EN 14605 [3]. Typ 4 Odzież chroniąca przed działaniem rozpylonej cieczy Zabezpiecza przed działaniem substancji chemicznej w postaci rozpylonej cieczy. Wymagania i metodykę badania przedstawia norma PN-EN 14605 [3]. Typ 5 Odzież chroniąca przed pyłami Wymagania i metodykę badania przedstawia norma PN-EN ISO 13982-1 [4]. Typ 6 Odzież chroniąca przed opryskaniem cieczą Wymagania i metodykę badania przedstawia norma PN-EN ISO 13034 [5].

Wśród tych rodzajów odzieży można znaleźć odzież  chroniąca przed:

kwasami i zasadami nieorganicznymi (kwas solny, kwas siarkowy, kwas azotowy, zasada sodowa, zasada potasowa), kwasami organicznymi (kwas mlekowy, kwas octowy, kwas mrówkowy), olejami (oleje roślinne, oleje zwierzęce, oleje mineralne), środkami ochrony roślin, farbami i lakierami, rozpuszczalnikami organicznymi (np. benzen, aceton, toluen).

Poziom odporności odzieży chroniącej przed czynnikami chemicznymi na działanie substancji chemicznych, zależy przede wszystkim od materiału  z którego została ona wykonana.

Ze względu na czas użytkowania odzież chroniącą przed chemikaliami można podzielić na:

odzież przeznaczoną do długotrwałego użytku, odzież przeznaczoną do krótkotrwałego lub jednorazowego użytku.

Zarówno odzież do długotrwałego jak i krótkotrwałego użytku zapewnia pracownikowi wystarczający poziom ochrony, różni się natomiast trwałością co wynika z rodzaju zastosowanych materiałów.  Odzież do długotrwałego użytku produkowana jest z tkanin powleczonych i impregnowanych. Odzież do krótkotrwałego użytku wytwarzana jest z włóknin i folii i znalazła ona zastosowanie m.in. do prac podczas, których następuje szybkie zanieczyszczenie odzieży. Przykładem tego typu odzieży jest kombinezon do krótkotrwałego użytku dla malarza.

Odzież chroniąca przed chemikaliami oznaczona jest trwale znakami graficznymi przedstawionymi na rysunku 1. Znak graficzny z literką „i” oznacza, że należy zapoznać się z instrukcją użytkowania.

Rysunek 1 Znak graficzny dla odzieży chroniącej przed chemikaliami

Literatura
1. PN-EN 943-1:2005: Odzież chroniąca przed ciekłymi i gazowymi chemikaliami, łącznie z aerozolami i cząstkami stałymi -- Część 1: Wymagania dotyczące wentylowanych i niewentylowanych, gazoszczelnych (Typ 1) i niegazoszczelnych (Typ 2) ubiorów ochronnych
2. PN-EN 943-2:2005: Odzież chroniąca przed ciekłymi i gazowymi chemikaliami, łącznie z aerozolami i cząstkami stałymi -- Część 2: Wymagania dotyczące gazoszczelnych ubiorów ochronnych (Typ 1) przeznaczonych dla zespołów ratowniczych (ET)
3. PN-EN 14605:2008:  Odzież chroniąca przed ciekłymi środkami chemicznymi -- Wymagania dotyczące odzieży ochraniającej całe ciało lub jego poszczególne części, z połączeniami nieprzepuszczającymi cieczy w postaci płynnej (Typ 3) lub rozpylonej (Typ 4)
4. PN-EN ISO 13982-1:2005:   Odzież chroniąca przed cząstkami stałymi. Część 1: Wymagania dotyczące odzieży ochraniającej całe ciało przed stałymi cząstkami środków chemicznych unoszącymi się w powietrzu (typ 5 ubrań).
5. PN EN 13034:2007 dzież chroniąca przed ciekłymi chemikaliami -- Wymagania dotyczące odzieży zapewniającej ograniczoną skuteczność ochrony przed ciekłymi chemikaliami (Typ 6 i Typ PB{6} odzieży).
6. PN-EN 464:1997 „Odzież chroniąca przed ciekłymi i gazowymi chemikaliami, aerozolami i cząstkami stałymi – Metoda badania:  Określenie szczelności ubiorów gazoszczelnych (próba ciśnienia wewnętrznego.
7. Guzewski P., Pawłowski R., Ranecki J.: Ubrania ochrony przeciwpożarowej. Szkoła Aspirantów PSP, Poznań 1997.
8. J.Bugajska, M. Szmauz-Dybko, A.Marszałek, R.Sołtyński: „Zasady bezpieczeństwa i higieny pracy w odzieży gazoszczelnej” Materiał szkoleniowy, CIOP 1998.
9. PN-EN 463:1997 „Odzież chroniąca przed ciekłymi chemikaliami – Metoda badania: Wyznaczanie odporności na penetrację strumienia cieczy (test strumienia cieczy)”.
10. PN-EN 468:1997 „Odzież chroniąca przed ciekłymi chemikaliami – Metoda badania: Wyznaczanie odporności na przesiąkanie rozpylonej cieczy (test rozpylonej cieczy)”.
11. PN-EN ISO 6529:2005 „Odzież ochronna. ochrona przed substancjami chemicznymi. Wyznaczanie odporności materiałów na odzież ochronną na przenikanie cieczy i gazów.
12. PN-EN ISO 6530:2005:    „Odzież ochronna -- Ochrona przed ciekłymi środkami chemicznymi -- Badanie odporności materiałów na przesiąkanie cieczy”
13. G. Bartkowiak, A. Marszałek „Jak poprawić komfort pracy w szczelnej odzieży ochronnej”, Promotor 11/2006.