 |
Strona główna BHP MSP |
|
Prawo |
|
Dobre praktyki |
|
Dane, raporty |
|
Użyteczne strony |
|
Oferta CIOP-PIB |
|
Popularyzacja BHP |
|
FAQ |
   
|
 |
 |
DRGANIA MECHANICZNE (WIBRACJE) |
|
||
Pomiary drgań mechanicznych na stanowiskach pracy i wyznaczanie ekspozycji na drgania
Zasady wykonywania pomiarów drgań na stanowiskach pracy są podane w opublikowanej procedurze badania drgań [7] opracowanej na podstawie normy PN-91/N-01352: 1991 [8]. Zgodnie z tą procedurą wielkością mierzoną na stanowisku pracy jest przyspieszenie drgań, przy czym mierzy się wartość skuteczną przyspieszenia, ważoną w dziedzinie częstotliwości, aw,RMS, wyrażoną w m/s2, krótko zwaną wartością ważoną przyspieszenia. Pomiar tej wartości umożliwiają odpowiednie detektory oraz filtry ważenia (korekcyjne) wbudowane w każdy miernik drgań (wibrometr). Zarówno dla drgań ogólnych jak i miejscowych pomiary przyspieszenia wykonuje się w trzech prostopadłych do siebie kierunkach x, y i z (układy odniesienia są podane w ww. normie [8]). W wyniku pomiaru otrzymujemy zatem trzy wartości ważone przyspieszenia: aw,x.,RMS; aw,y,RMS; aw,z,RMS. Wielkością charakteryzującą drgania występujące na stanowisku pracy, a wyznaczaną na podstawie wyników pomiaru, jest suma wektorowa skutecznych, ważonych częstotliwościowo przyspieszeń drgań trzech składowych kierunkowych x, y i z, aw, RMS wyrażona w m/s2. Sumę tę wyznacza się z odpowiednich wzorów; innego dla drgań miejscowych i innnego dla drgań ogólnych. W warunkach rzeczywistych pracownik w ciągu dnia pracy może wykonywać różne czynności czy operacje w narażeniu na drgania, przy czym w trakcie poszczególnych czynności czy operacji intensywność generowanych drgań może być różna. Na takim stanowisku pracy pomiary drgań należy wykonać dla każdej czynności czy operacji oddzielnie, a następnie, na podstawie wyników otrzymanych z pomiarów, wyznaczyć oddzielnie charakteryzujące te czynności sumy wektorowe skutecznych, ważonych częstotliwościowo przyspieszeń drgań. Sum tych będzie wtedy tyle, ile czynności w narażeniu na drgania wykonuje pracownik na kontrolowanym stanowisku pracy w ciągu zmiany roboczej. Wielkością charakteryzującą ekspozycję pracownika na drgania na danym stanowisku pracy jest zazwyczaj równoważna dla 8 godzin suma wektorowa skutecznych, ważonych częstotliwościowo przyspieszeń drgań, aw,s,eq,8h, wyrażona w m/s2, a obliczana z zależności, która uwzględnia oprócz intensywności drgań - także czas narażenia na drgania w ciągu zmiany roboczej. Określenie równoważnej dla 8 godzin sumy wektorowej skutecznych, ważonych częstotliwościowo przyspieszeń drgań jest niezbędne do wyznaczenia ekspozycji pracownika na drgania na stanowisku pracy, gdyż ustalone dla drgań wartości dopuszczalne są podane m.in. w postaci sumy wektorowej, odniesionej do 8-godzinnego narażenia na drgania w ciągu dnia pracy. Jak wynika z podanych informacji, aby wyznaczyć równoważną dla 8 godzin sumę wektorową, należy nie tylko zmierzyć drgania na danym stanowisku podczas wszystkich czynności wykonywanych w narażeniu na ten czynnik, lecz także określić czas narażenia pracownika na zmierzone przy tych czynnościach drgania lub, inaczej mówiąc, czas trwania tych czynności. W warunkach rzeczywistych zdarza się niekiedy, że czas trwania jednej lub więcej czynności wykonywanych w ciągu dnia pracy w narażeniu pracownika na drgania jest krótki, ale drgania te są bardzo intensywne. Dla takich przypadków, w celu ochrony zdrowia pracowników, ustalono odrębną wartość dopuszczalną w postaci maksymalnej dopuszczalnej wartości sumy wektorowej. Dotyczy to sytuacji, gdy całkowity czas narażenia pracownika na drgania w ciągu doby, te będący sumą czasów trwania ti poszczególnych i-tych czynności, jest równy 30 min lub krótszy (te=< 30 min), albo też gdy te > 30 min, lecz choć jeden czas ti jest równy 30 min lub krótszy. W omawianych sytuacjach wielkością charakteryzującą dodatkowo ekspozycję pracownika na drgania jest maksymalna suma wektorowa skutecznych, ważonych częstotliwościowo przyspieszeń drgań, aw,s,max , wyrażona w m/s2. Wybiera się ją spośród sum wektorowych aw,si wyznaczonych dla czynności trwających 30 min lub krócej - jako sumę, która przyjęła największą wartość. Podsumowując, podstawą do oceny ekspozycji pracownika na drgania na stanowisku pracy jest:
Dopiero te wartości, wyznaczone na podstawie pomiarów, można porównać z ustalonymi wartościami dopuszczalnymi w celu określenia, czy na ocenianym stanowisku pracy występują, czy też nie występują przekroczenia wartości dopuszczalnych. Podczas wszelkich pomiarów drgań na stanowiskach pracy punkty pomiarowe są lokalizowane na źródle drgań, w miejscach przekazywania drgań do organizmu człowieka narażonego. Przy pomiarze drgań ogólnych, przekazywanych przez stopy do organizmu pracownika wykonującego pracę w pozycji stojącej, punkt pomiarowy lokali-zowany jest w ich bezpośrednim sąsiedztwie. Jeżeli drgania tego rodzaju są przekazywane do organizmu człowieka wykonującego pracę w pozycji siedzącej, punkt pomiarowy jest lo-kalizowany na siedzisku. Przy pomiarze drgań działających na organizm człowieka przez kończyny górne, punkty pomiarowe lokalizuje się w miejscach rzeczywistego kontaktu dłoni człowieka z narzędziem ręcznym, uchwytem, elementem sterowania itp., będącym źródłem drgań. Pomiary drgań ogólnych obejmują zakres częstotliwości 0,9 - 90 Hz, natomiast drgań miejscowych - zakres 5,6 - 1400 Hz. |
     |
