Logo CIOP CIOPMapa serwisu English version
CIOPWsteczPoziom wyżejCIOP
.. |


Baza informacji o właściwościach niebezpiecznych substancji chemicznych - przykłady

UROTROPINA    C6H12N4     0275

(1,3,5,7-TETRAAZAADAMANTAN)

1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI

Nazwa i synonimy:
polskie: urotropina, sześciometylenoczteroamina, heksamina, formamina, 1,3,5,7-tetraazaadamantan, heksametylenotetramina
angielskie: hexamethylenetetramine, urotropine, hexamine, formamine, methenamine, aminoform, 1,3,5,7-tetraazaadamantane
niemieckie: Hexamin, Hexamethylentetramin, Urotropin, Aminoform, Formin, Methenamin, 1,3,5,7-Tetraazadamantan
francuskie: urotropine, hexaméthylene tétramine, 1,3,5,7-tétraazadamantane, hexamine, formine
rosyjskie: метенамин, уротропин, гексамин, гексаметилентетрамин

Nazwa wg IUPAC: 1,3,5,7-tetraazatricyclo[3,3,1,1, ]decane
Wzór chemiczny: (CH2)6N4

2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH

Urotropina – substancja podstawowa

Klasyfikacja substancji: F; R: 11-42/43

Numer CAS: 100-97-0
Numer ONZ (UN): 1328
Numer RTECS: MN 4725000
Numer indeksowy: 612-101-00-2
Numer WE (EINECS): 202-905-8

3. IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ

Substancja wysoce łatwo palna. Może powodować uczulenie w następstwie narażenia drogą oddechową i w kontakcie ze skórą.

4. PIERWSZA POMOC

Niezbędne leki: tlen, deksametazon do podawania inhalacyjnego (np. Auxiloson), hydrokortyzon, pyralgina do podawania pozajelitowego.
Odtrutki: nie są znane.
Leczenie: postępowanie objawowe.

ZATRUCIE INHALACYJNE

Pierwsza pomoc przedlekarska

Wyprowadzić poszkodowanego z miejsca narażenia na pył; wynieść z miejsca narażenia na dymy. Zapewnić bezwzględny spokój w pozycji półleżącej lub siedzącej. Chronić przed utratą ciepła. W razie duszności (uczucie “braku tchu") podawać tlen, najlepiej przez maskę.

Pomoc lekarska

Kontynuować podawanie tlenu. Jeżeli było narażenie na dymy w wysokiej temperaturze, to objawy ze strony górnych dróg oddechowych i oskrzeli uzasadniają założenie stałej drogi dożylnej, podanie inhalacyjnie deksametazonu (np. Auxiloson) lub dożylnie hydrokortyzonu.. W tych przypadkach transport do szpitala karetką reanimacyjną PR pod nadzorem lekarza ze względu na ryzyko powikłań ze strony układu oddechowego (obrzęk płuc).

SKAŻENIE SKÓRY

Pierwsza pomoc przedlekarska

Zdjąć odzież, obmyć skórę dużą ilością letniej wody, najlepiej bieżącej. Nie stosować mydła. Na oparzenia założyć jałowe opatrunki.

Pomoc lekarska

W zależności od lokalizacji i rozległości zmian skórnych transport do szpitala karetką PR lub reanimacyjną w celu zapewnienia pomocy dermatologicznej albo chirurgicznej. Można podawać pozajelitowo leki przeciwbólowe (np. pyralginę).

SKAŻENIE OCZU

Pierwsza pomoc przedlekarska

Płukać oczy dużą ilością chłodnej wody, najlepiej bieżącej, przez co najmniej 15 minut. Poszkodowany powinien sam wykonać płukanie oczu. Unikać silnego strumienia wody ze względu na ryzyko mechanicznego uszkodzenia rogówki
Uwaga: osoby narażone na skażenie oczu powinny być pouczone o konieczności i sposobie ich natychmiastowego płukania.

Pomoc lekarska

W każdym przypadku skażenia oczu konieczna pilna konsultacja okulistyczna.
Dalsze postępowanie zgodne z zaleceniami lekarza okulisty.


ZATRUCIE DROGĄ POKARMOWĄ

Pierwsza pomoc przedlekarska

Nie wywoływać wymiotów. Podać do wypicia białko jaj kurzych, ewentualnie mleko. Poza tym nie podawać niczego doustnie.

Pomoc lekarska

Podać pozajelitowo leki przeciwbólowe (np. pyralginę). Transport do szpitala karetką PR ze względu na ryzyko powikłań ze strony dróg moczowych.

5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU

Klasa temperaturowa: brak danych
Grupa wybuchowości: brak danych

Kod HAZCHEM: 1

Szczególne zagrożenia
Wysoce łatwo palne ciało stałe. Pary są cięższe od powietrza i gromadzą się przy powierzchni ziemi i w dolnych częściach pomieszczeń. Pył zawieszony w powietrzu tworzy mieszaniny wybuchowe. Podczas spalania lub rozkładu wydzielają się silnie toksyczne produkty gazowe. Niebezpiecznie reaguje z silnymi utleniaczami, kwasami, wodorotlenkiem sodu.

Zalecenia ogólne
Zawiadomić otoczenie o awarii.
Usunąć z obszaru zagrożenia wszystkie osoby niebiorące udziału w likwidowaniu awarii.
Wezwać Państwową Straż Pożarną i Policję Państwową.

Pożar
Produkty spalania: dwutlenek węgla, woda, azot, cyjanowodór, tlenki azotu.
Środki gaśnicze: dwutlenek węgla, proszki gaśnicze, piany średnie lub ciężkie, woda – prądy rozproszone.
Mały pożar: gasić gaśnicą proszkową lub śniegową (dwutlenek węgla).
Duży pożar: palące się zbiorniki lub rozsypaną substancję gasić pianą lub rozproszonymi prądami wody.
Zbiorniki narażone na działanie ognia lub wysokiej temperatury chłodzić wodą; jeśli to możliwe, usunąć je z obszaru zagrożenia.

Specjalne wyposażenie ochronne
Nałożyć odzież ochronną z aparatem izolującym drogi oddechowe.
Uwaga: produkty spalania są bardzo toksyczne.

6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA

Zalecenia ogólne
Jak podano w punkcie 5.

Wyciek
Usunąć źródła zapłonu (ugasić otwarty ogień, ogłosić zakaz palenia i używania narzędzi iskrzących); zabezpieczyć kratki i studzienki ściekowe; unikać bezpośredniego kontaktu z uwalniającą się substancją; jeśli to możliwe, zlikwidować nieszczelność (uszczelnić, uszkodzone opakowanie umieścić w opakowaniu ochronnym); rozsypaną substancję zebrać do zamykanego pojemnika; zanieczyszczoną powierzchnię spłukać wodą.

7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE

Postępowanie z substancją: podczas stosowania nie jeść, nie pić, nie palić tytoniu, unikać bezpośredniego kontaktu z substancją, unikać wdychania par, dymów i pyłów, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować środki ochrony indywidualnej (jak podano w punkcie 8), pracować w dobrze wentylowanych pomieszczeniach; nie używać iskrzących narzędzi; unikać działania na substancję otwartego ognia i wysokiej temperatury.

Magazynowanie: przechowywać w oryginalnych, właściwie oznakowanych, szczelnie zamkniętych opakowaniach, w chłodnym, suchym, dobrze wentylowanym pomieszczeniu magazynowym, wyposażonym w instalację elektryczną i wentylacyjną w wykonaniu przeciwwybuchowym. Przechowywać z dala od źródeł ciepła i zapłonu oraz utleniaczy.

8. KONTROLA NARAŻENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ

Wymagania dotyczące wentylacji
Niezbędna wentylacja ogólna pomieszczenia. Instalacje wentylacyjne muszą odpowiadać warunkom ustalonym ze względu na niebezpieczeństwo pożaru lub wybuchu.

Najwyższe dopuszczalne stężenia

NDS4 mg/m3 (1,3,5,7-tetraazaadamantan)
NDSCh nieustalone
NDSP nieustalone

Oznaczanie w powietrzu na stanowiskach pracy
Wróblewska-Jakubowska K.: Heksametylenotetraamina. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy. Centralny Instytut Ochrony Pracy, Warszawa 1997, nr 16, s. 133.

Wymagania dotyczące środków ochrony indywidualnej
Gdy stężenie substancji jest ustalone i znane, doboru środków ochrony indywidualnej należy dokonywać z uwzględnieniem stężenia substancji występującego na danym stanowisku pracy, czasu narażenia, czynności wykonywanych przez pracownika oraz zaleceń podanych przez producenta środka ochrony indywidualnej.
Stosować odzież ochronną wykonaną z materiałów powlekanych (np. vitonem, hypalonem lub kauczukiem butylowym), rękawice ochronne (np. z vitonu, kauczuku poliakrylonitrylowego lub polialkoholu winylowego), obuwie ochronne skórzane na spodach antyelektrostatycznych, sprzęt ochrony układu oddechowego: pochłaniacz typu A (można stosować B lub K) po skompletowaniu z maską lub półmaską, gogle chroniące przed pyłami o średnicy ziaren poniżej 5 µm (w przypadku zastosowania półmaski). W razie niedoboru tlenu (stężenie poniżej 17% obj.) lub gdy stężenie związku przekracza 1% obj., stosować autonomiczny lub stacjonarny sprzęt izolujący.
W strefie zagrożonej wybuchem stosować odzież, rękawice i obuwie w wersji antyelektrostatycznej.
W sytuacji awaryjnej lub gdy stężenie substancji na stanowisku nie jest znane, stosować środki ochrony indywidualnej izolujące organizm (kombinezon gazoszczelny skompletowany z izolującym sprzętem ochrony układu oddechowego).

9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE

Właściwości podstawowe

Masa cząsteczkowa:140,2
Stan skupienia w temp. 20°C:ciało stałe
Barwa:biała
Zapach:bez zapachu
Temperatura topnienia:280°C (sublimacja i rozkład)
Temperatura wrzenia: nie charakteryzuje się
Temperatura zapłonu:250°C
Temperatura samozapłonu:683°C – pył o średniej wielkości ziarna 75 µm
Dolna granica wybuchowości w mieszaninie z powietrzem:15,1 g/m3 – pył o średniej wielkości ziarna 75 µm
Minimalna energia zapłonu:10 mJ
Gęstość w temp. 25°C:1,27 g/cm3
Gęstość par względem powietrza:4,84
Prężność par:brak danych
Stężenie pary nasyconej:brak danych
Rozpuszczalność w wodzie w temp. 12°C:
81% wag.

Rozpuszczalność w innych rozpuszczalnikach:

rozpuszcza się w gorącym alkoholu etylowym, metanolu, chloroformie, glicerynie; słabo rozpuszcza się w acetonie, eterze etylowym, benzenie

Właściwości dodatkowe:

Ciepło właściwe:1,087 J/g
Ciepło spalania:-29,96 kJ/g
Współczynnik podziału n-oktanol/woda (log):-2,13

10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ

Stabilność: w normalnych warunkach stosowania i magazynowania substancja stabilna.

Warunki, jakich należy unikać: źródła zapłonu, wysoka temperatura.

Materiały, jakich należy unikać: niebezpiecznie reaguje z silnymi utleniaczami, kwasami, wodorotlenkiem sodu. Atakuje niektóre metale (aluminium, cynk i ich stopy).

Niebezpieczne produkty spalania/rozkładu: w środowisku pożaru wydzielają się dwutlenek węgla i tlenki azotu.

11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE

Klasa toksyczności
Substancja wysoce łatwo palna, uczulająca wg wykazu substancji niebezpiecznych.
Substancja nieumieszczona w wykazach czynników rakotwórczych i prawdopodobnie rakotwórczych dla ludzi (wg rozporządzenia MZiOS z 11 września 1996 r.).
Substancja nieoceniana pod względem działania rakotwórczego dla ludzi przez IARC.

Stężenia oraz dawki śmiertelne i toksyczne
Próg wyczuwalności zapachu – bak danych
LD50 (szczur, doustnie) – brak danych
LC50 (szczur, inhalacja) – brak danych
LD50 (królik, szczur, skóra) – brak danych
TCL0 (człowiek, inhalacja) – brak danych

Działanie toksyczne i inne szkodliwe działanie biologiczne na ustrój człowieka: substancja drażniąca.

Drogi wchłaniania: drogi oddechowe, przewód pokarmowy.

Objawy zatrucia ostrego: w postaci pyłu może wywołać łzawienie oczu, zaczerwienienie spojówek, kaszel. Dymy powstające w wysokiej temperaturze mogą wywołać obrzęk płuc w krótkim czasie po narażeniu lub po kilkugodzinnym okresie utajenia. Skażenie skóry wywołuje jej zaczerwienienie i ból.
Skażenie oczu pyłem powoduje ich łzawienie, ból, zaczerwienienie spojówek z ryzykiem oparzenia chemicznego.
Drogą pokarmową może wywołać nudności, wymioty, ból brzucha, biegunkę i bolesne parcie na mocz wskutek podrażnienia pęcherza moczowego.

Objawy zatrucia przewlekłego: u niektórych osób narażonych na pył urotropiny może występować rumień skóry i objawy zapalne ze strony błon śluzowych.

12. INFORMACJE EKOLOGICZNE

Dopuszczalne i alarmowe poziomy w powietrzu: nieustalone

Dopuszczalne zanieczyszczenie śródlądowych wód powierzchniowych: nieustalone

Dopuszczalne zanieczyszczenie w ściekach wprowadzanych do wód i ziemi: nieustalone

Stężenia toksyczne dla wodnych organizmów zwierzęcych i roślinnych:

Dane do klasyfikacji
Toksyczność ostra (LC50/96 h) dla ryb – brak danych
Toksyczność ostra (EC50/48 h) dla skorupiaków – brak danych
Hamowanie wzrostu glonów (IC50/72 h) – brak danych
Hamowanie wzrostu kolonii bakterii – brak danych

Inne dane
Graniczne stężenie toksyczne dla:
– ryb Trutta iridea – 5000 mg/l
– planktonu: Gammarus pulex – 8000 mg/l
Epeorus assimilis – 6500 mg/l
Vorticella campanulla – 3500 mg/l
Paramaecium caudatum – 12000 mg/l
– bakterii Pseudomonas putida – 5000 mg/l
– glonów Scenedesmus quadricauda – 10000 mg/l
– pierwotniaków Colpoda – 500 mg/l
Stężenie nie wywołujące objawów toksycznego działania u Daphnia magna po 48 h – 10 g/l

13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI

Klasyfikacja odpadu: odpowiednia do miejsca wytworzenia na podstawie kryteriów zawartych w obowiązujących przepisach.

Postępowanie z odpadem
Nie usuwać do kanalizacji. Nie składować na wysypiskach komunalnych. Rozważyć możliwość wykorzystania. Odzysk lub unieszkodliwienie odpadowego produktu przeprowadzać zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Zalecany sposób unieszkodliwiania odpadu: przekształcenie termiczne/przekształcenie biologiczne/przekształcenie fizyczno-chemiczne/składowanie.

Postępowanie z opróżnionymi opakowaniami
Opakowania jednorazowego użytku przekazać do upoważnionego odbiorcy odpadów. Odzysk (recykling) lub unieszkodliwianie przeprowadzać zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Opakowania wielokrotnego użytku, jeśli to konieczne po uprzednim oczyszczeniu, mogą być dalej stosowane.

14. INFORMACJE O TRANSPORCIE

Substancja podlega przepisom dotyczącym przewozu towarów niebezpiecznych.

Numer rozpoznawczy materiału UN(ONZ):1328
Prawidłowa nazwa przewozowa:SZEŚCIOMETYLENOCZTEROAMINA
Klasa:4.1
Kod klasyfikacyjny:F1
Grupa pakowania:III
Instrukcje pakowania:P002, IBC08, R001
Numer rozpoznawczy zagrożenia:40
Oznakowanie sztuk przesyłki:"UN 1328",nr 4.1

Oznakowanie środków transportu:


pojazdy samochodowe:


wagony:nr 4.1


cysterny:nr 4.1

15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH

Oznakowanie opakowania

Identyfikacja: urotropina

Numer WE (EINECS): 202-905-8 Oznakowanie WE

Znaki ostrzegawcze:

Produkt wysoce łatwo palny Produkt szkodliwy

Zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia (R):
42/43 – może powodować uczulenie w następstwie narażenia drogą oddechową i w kontakcie ze skórą

Zwroty określające warunki bezpiecznego stosowania (S):
2 – chronić przed dziećmi
16 – nie przechowywać w pobliżu źródeł zapłonu – nie palić tytoniu
22 – nie wdychać pyłu
24 – unikać zanieczyszczenia skóry
37 – nosić odpowiednie rękawice ochronne

Przepisy krajowe
Jak podano w załączniku 6.

16. INNE INFORMACJE

Numer rejestracyjny:0275
Data opracowania karty:09.06.1998 r.
Data aktualizacji karty:2004 r.

Jednostka zatwierdzająca:

Rada Programowa

Na górę strony

Siedziba instytutu
Strona głównaIndeks słówStrona BIPCIOP