1,2,3-TROJMETYLOBENZEN C9H12 0313
(1,2,3-TRIMETYLOBENZEN)
1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI
Nazwy i synonimy:
polska: 1,2,3-trojmetylobenzen, hemeliten, 1,2,3-trimetylobenzen
angielska: 1,2,3-trimethylbenzene, hemellitene, vic.-trimethylbenzene
niemiecka: 1,2,3-Trimethylbenzol, Hemellitol
francuska: 1,2,3-trimethylbenzene, hemellitene
rosyjska: 1,2,3-триметилбензол
Nazwa wg IUPAC: 1,2,3-trimethylbenzene
Wzor chemiczny: C6H3(CH3)3
2. SKLAD I INFORMACJA O SKLADNIKACH
1,2,3-Trimetylobenzen – substancja podstawowa
Klasyfikacja substancji: Xi; R: 10-36/37/38
Numer CAS: 526-73-8
Numer UN (ONZ): 3295 (numer ogolny dla weglowodorow cieklych, i.n.o.)
Numer RTECS: DC 3300000
Numer indeksowy: –
Numer WE (EINECS): 208-394-8
3. IDENTYFIKACJA ZAGROZEN
Substancja latwo palna, drazniaca. Dziala drazniaco na oczy, drogi oddechowe i skore.
4. PIERWSZA POMOC
Niezbedne leki: plynna parafina do podawania doustnego, atrowent do podawania inhalacyjnego, pyralgina do podawania pozajelitowego.
Odtrutki: nie sa znane.
Leczenie: postepowanie objawowe.
ZATRUCIA INHALACYJNE
Przytomny
Pierwsza pomoc przedlekarska
Wyprowadzic poszkodowanego z miejsca narazenia. Zapewnic spokoj w pozycji dowolnej. Chronic przed utrata ciepla. W razie dusznosci podawac tlen do oddychania, najlepiej przez maske. Wezwac lekarza.
Pomoc lekarska
W razie dusznosci podac do inhalacji atrowent (1-2 rozpylenia). Kontynuowac podawanie tlenu. Transport do szpitala karetka PR pod nadzorem lekarza.
SKAZENIE SKORY
Pierwsza pomoc przedlekarska
Zdjac odziez, myc skore duza iloscia wody, najlepiej biezacej, o temperaturze pokojowej.
W razie wystapienia zmian skornych wezwac lekarza.
Pomoc lekarska
Ze wzgledu na ryzyko wystapienia objawow ogolnych zatrucia wskutek skazenia skory w kazdym przypadku konieczny jest transport do szpitala karetka PR pod nadzorem lekarza.
W zaleznosci od lokalizacji i rozleglosci zmian zapewnic konsultacje dermatologiczna.
SKAZENIE OCZU
Pierwsza pomoc przedlekarska
Plukac oczy duza iloscia chlodnej wody, najlepiej biezacej, okolo 15 minut (unikac silnego strumienia wody ze wzgledu na ryzyko mechanicznego uszkodzenia rogowki). Wezwac lekarza.
Uwaga: osoby narazone na skazenie oczu powinny byc pouczone o koniecznosci i sposobie ich natychmiastowego plukania.
Pomoc lekarska
Zapewnic konsultacje okulistyczna. Dalsze postepowanie zgodne z zaleceniami lekarza okulisty.
ZATRUCIE DROGA POKARMOWA
Przytomny
Pierwsza pomoc przedlekarska
Natychmiast po polknieciu poszkodowany powinien sam sprowokowac wymioty. Podac do wypicia 150 ml parafiny plynnej. Wezwac lekarza.
Pomoc lekarska
Mozna podac pozajelitowo leki przeciwbolowe, np. pyralgine. Zalozyc stala droge dozylna. Transport do szpitala karetka PR pod nadzorem lekarza.
5. POSTEPOWANIE W PRZYPADKU POZARU
Klasa temperaturowa: T1
Grupa wybuchowosci: IIA
Kod HAZCHEM: 3
Szczegolne zagrozenia
Latwo palna, drazniaca ciecz. Pary tworza mieszaniny wybuchowe z powietrzem. Pary sa ciezsze od powietrza i gromadza sie przy powierzchni ziemi oraz w dolnych czesciach pomieszczen.
Zalecenia ogolne
Zawiadomic otoczenie o awarii.
Usunac z obszaru zagrozenia wszystkie osoby niebiorace udzialu w likwidowaniu awarii. Wezwac Panstwowa Straz Pozarna i Policje Panstwowa.
Pozar
Produkty spalania: dwutlenek wegla, woda.
Srodki gasnicze: dwutlenek wegla, proszki gasnicze, piany srednie lub ciezkie, woda – prady rozproszone.
Maly pozar: gasic gasnica proszkowa lub sniegowa (dwutlenek wegla).
Duzy pozar: palace sie zbiorniki lub rozlewiska gasic piana lub rozproszonymi pradami wody; nie stosowac zwartych strumieni wody na powierzchnie cieczy. Nie dopuscic do przedostania sie wod gasniczych do kanalizacji.
Zbiorniki narazone na dzialanie ognia lub wysokiej temperatury chlodzic woda z bezpiecznej odleglosci (grozba wybuchu); jesli to mozliwe, usunac je z obszaru zagrozenia.
Specjalne wyposazenie ochronne
Nalozyc odziez ochronna z materialow powlekanych, w wersji antyelektrostatycznej i aparat izolujacy drogi oddechowe.
6. POSTEPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO SRODOWISKA
Zalecenia ogolne
Jak podano w punkcie 5.
Wyciek
Uwaga: obszar zagrozony wybuchem.
Usunac zrodla zaplonu (ugasic otwarty ogien, oglosic zakaz palenia i uzywania narzedzi iskrzacych); zabezpieczyc studzienki sciekowe; unikac bezposredniego kontaktu z uwalniajaca sie substancja; pary rozcienczac rozproszonymi pradami wody; jesli to mozliwe, zlikwidowac wyciek (zamknac doplyw cieczy, uszczelnic, uszkodzone opakowanie umiescic w szczelnym opakowaniu ochronnym); w razie duzego wycieku miejsce gromadzenie sie cieczy obwalowac, zebrana ciecz odpompowac; male ilosci rozlanej cieczy przysypac niepalnym materialem chlonnym, zebrac do zamykanego pojemnika, a zanieczyszczona powierzchnie splukac woda.
7. POSTEPOWANIE Z SUBSTANCJA I JEJ MAGAZYNOWANIE
Postepowanie z substancja: podczas stosowania nie jesc, nie pic, nie palic tytoniu, unikac bezposredniego kontaktu z substancja, unikac wdychania par, przestrzegac zasad higieny osobistej, stosowac srodki ochrony indywidualnej (jak podano w punkcie 8), pracowac w dobrze wentylowanych pomieszczeniach, nie uzywac iskrzacych narzedzi, unikac dzialania na substancje otwartego ognia i wysokiej temperatury.
Magazynowanie: przechowywac w oryginalnych wlasciwie oznakowanych, szczelnie zamknietych opakowaniach, w chlodnym, suchym, dobrze wentylowanym pomieszczeniu magazynowym, wyposazonym w instalacje elektryczna i wentylacyjna w wykonaniu przeciwwybuchowym. Przechowywac z dala od zrodel ciepla i zaplonu oraz utleniaczy.
8. KONTROLA NARAZENIA I SRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ
Wymagania dotyczace wentylacji
Niezbedna wentylacja miejscowa wywiewna usuwajaca pary z miejsc ich emisji oraz wentylacja ogolna pomieszczenia. Otwory zasysajace wentylacji miejscowej przy plaszczyznie roboczej lub ponizej. Wywiewniki wentylacji ogolnej w gornej czesci pomieszczenia oraz przy podlodze.
Instalacje wentylacyjne musza odpowiadac warunkom ustalonym ze wzgledu na niebezpieczenstwo pozaru lub wybuchu.
Najwyzsze dopuszczalne stezenia
| NDS | 100 mg/m3 (trimetylobenzen – mieszanina izomerow) |
| NDSCh | 170 mg/m3 |
| NDSP | nieustalone |
Oznaczanie w powietrzu na stanowiskach pracy
PN-Z-04016-5:1998 Ochrona czystosci powietrza. Badania zawartosci benzenu i jego homologow z nasyconym lancuchem bocznym. Oznaczanie trimetylobenzenu na stanowiskach pracy metoda chromatografii gazowej.
Wymagania dotyczace srodkow ochrony indywidualnej
Gdy stezenie substancji jest ustalone i znane, doboru srodkow ochrony indywidualnej nalezy dokonywac z uwzglednieniem stezenia substancji wystepujacego na danym stanowisku pracy, czasu narazenia, czynnosci wykonywanych przez pracownika oraz zalecen podanych przez producenta srodkow ochrony indywidualnej.
Stosowac odziez ochronna wykonana z materialow powlekanych ukladem materialow (np.
viton/butyl); rekawice ochronne wykonane (np. z vitonu); obuwie ochronne (np. calotworzywowe na spodach z neoprenu); gogle chroniace przed kroplami cieczy (w przypadku skompletowania z polmaska); sprzet ochrony ukladu oddechowego: polmaska skompletowana z pochlaniaczem A (do 20 NDS) lub maska skompletowana z pochlaniaczem A (do 100 NDS). Klase pochlaniacza dobierac w zaleznosci od stezenia objetosciowego zwiazku: do 0,1% obj. – A1, od 0,1 do 0,5% obj. – A2, od 0,5 do 1% obj. – A3. W przypadku niedoboru tlenu (stezenie ponizej 17% obj.) stosowac autonomiczny lub stacjonarny sprzet izolujacy.
W strefie zagrozonej wybuchem stosowac odziez, rekawice i obuwie w wersji antyelektrostatycznej.
W sytuacji awaryjnej lub jezeli stezenie substancji na stanowisku nie jest znane, stosowac srodki ochrony indywidualnej izolujace organizm (kombinezon gazoszczelny skompletowany z izolujacym sprzetem ochrony ukladu oddechowego).
9. WLASCIWOSCI FIZYKOCHEMICZNE
Wlasciwosci podstawowe
| Masa czasteczkowa: | 120,2 |
| Stan skupienia w temp. 20?C: | ciecz |
| Barwa: | bezbarwna |
| Zapach: | aromatyczny |
| Temperatura topnienia: | -25?C |
| Temperatura wrzenia: | 175,5?C |
| Temperatura zaplonu: | 51?C |
| Temperatura samozaplonu: | 470?C |
| Granice wybuchowosci w mieszaninie z powietrzem: | |
| - dolna: | brak danych |
| - gorna: | brak danych |
| Stezenie stechiometryczne: | 1,7% obj. |
| Gestosc w temp. 20?C: | 0,88 g/cm3 |
| Gestosc par wzgledem powietrza: | 4,15 |
| Preznosc par: | |
| - w temp. 56,8?C: | 13,3 hPa |
| - w temp. 65?C: | 25 hPa |
| Stezenie pary nasyconej: | |
| - w temp. 20?C: | brak danych |
| - w temp. 30?C: | brak danych |
| Rozpuszczalnosc w wodzie w temp. 20?C: | nie rozpuszcza sie |
| Rozpuszczalnosc w innych rozpuszczalnikach: | rozpuszcza sie w alkoholu etylowym, eterze etylowym, benzenie |
Wlasciwosci dodatkowe
| Temperatura krytyczna: | 395?C |
| Cisnienie krytyczne: | 3,14 MPa |
| Wspolczynnik zalamania swiatla w temp. 20?C: | 1,5139 |
| Lepkosc w temp. 20?C: | brak danych |
| Cieplo wlasciwe: | 1,81 J/(g•K) |
| Cieplo parowania: | |
| - w temp. wrzenia: | 333,3, J/g |
| - w temp. 25?C: | 08,4 J/g |
| Cieplo spalania: | -43,4 kJ/g |
10. STABILNOSC I REAKTYWNOSC
Stabilnosc: pary tworza mieszaniny wybuchowe z powietrzem.
Warunki, jakich nalezy unikac: dzialanie otwartego ognia, wysoka temperatura,
zrodla zaplonu.
Materialy, jakich nalezy unikac: silne utleniacze.
Niebezpieczne produkty spalania/rozkladu: w srodowisku pozaru wydzielaja sie tlenki wegla.
11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE
Klasa toksycznosci
Substancja latwo palna, drazniaca zgodnie z kryteriami klasyfikacji substancji chemicznych.
Substancja nieumieszczona w wykazach czynnikow rakotworczych i prawdopodobnie rakotworczych dla ludzi (wg rozporzadzenia MZiOS z 11 wrzesnia 1996 r.).
Substancja nieoceniana pod wzgledem dzialania rakotworczego na ludzi przez IARC.
Stezenia oraz dawki smiertelne i toksyczne
Prog wyczuwalnosci zapachu – brak danych
LD50 (szczur, doustnie) – brak danych
LC50 (szczur, inhalacja) – brak danych
LD50 (krolik, szczur, skora) – brak danych
Dzialanie toksyczne i inne szkodliwe dzialanie biologiczne na ustroj czlowieka: substancja dzialajaca drazniaco oraz narkotycznie.
Drogi wchlaniania: drogi oddechowe, skora i przewod pokarmowy.
Objawy zatrucia ostrego: w postaci par moze wywolac lzawienie oczu, zaczerwienienie spojowek, kaszel. W duzym stezeniu moze wywolac bol i zawroty glowy, mdlosci, wymioty, sennosc. W nastepstwie ostrego zatrucia moze wystapic zapalenie oskrzeli lub/i pluc.
Skazenie skory ciekla substancja powoduje miejscowe zaczerwienienie.
Skazenie oczu ciekla substancja moze wywolac bol i lzawienie oczu, zaczerwienienie spojowek.
Droga pokarmowa wywoluje mdlosci, wymioty, bol brzucha oraz objawy jak w zatruciu inhalacyjnym.
Objawy zatrucia przewleklego: przewlekly lub powtarzajacy sie kontakt ze skora moze wywolac jej wysuszenie i stan zapalny. Powtarzajace sie narazenie inhalacyjne moze wywolac przewlekle zapalenie.
12. INFORMACJE EKOLOGICZNE
Dopuszczalne/alarmowe poziomy substancji w powietrzu: nieustalone
Dopuszczalne zanieczyszczenie srodladowych wod powierzchniowych: nieustalone
Dopuszczalne zanieczyszczenie w sciekach wprowadzanych do wod i ziemi: nieustalone
Stezenia toksyczne dla wodnych organizmow zwierzecych i roslinnych
Dane do klasyfikacji
Toksycznosc ostra (LC50/96 h) dla ryb – brak danych
Toksycznosc ostra (EC50/48 h) dla skorupiakow – brak danych
Hamowanie wzrostu glonow (IC50/72 h) – brak danych
Hamowanie wzrostu kolonii bakterii – brak danych
13. POSTEPOWANIE Z ODPADAMI
Klasyfikacja odpadu: odpowiednia do miejsca wytworzenia na podstawie kryteriow zawartych w obowiazujacych przepisach.
Postepowanie z odpadem
Nie usuwac do kanalizacji. Nie skladowac na wysypiskach komunalnych. Rozwazyc mozliwosc wykorzystania. Odzysk lub unieszkodliwienie odpadowego produktu przeprowadzac zgodnie z obowiazujacymi przepisami.
Zalecany sposob unieszkodliwiania odpadu: przeksztalcenie termiczne/przeksztalcenie biologiczne/przeksztalcenie fizyczno-chemiczne/skladowanie.
Postepowanie z oproznionymi opakowaniami
Opakowania jednorazowego uzytku przekazac do upowaznionego odbiorcy odpadow. Odzysk (recykling) lub unieszkodliwianie przeprowadzac zgodnie z obowiazujacymi przepisami.
Opakowania wielokrotnego uzytku, jesli to konieczne po uprzednim oczyszczeniu, moga byc dalej stosowane.
14. INFORMACJE O TRANSPORCIE
Substancja podlega przepisom dotyczacym przewozu towarow niebezpiecznych.
| Numer rozpoznawczy materialu UN(ONZ): | 3295 |
| Prawidlowa nazwa przewozowa: | WEGLOWODORY, CIEKLE, I.N.O. |
| Klasa: | 3 |
| Kod klasyfikacyjny: | F1 |
| Grupa pakowania: | III |
| Instrukcje pakowania: | P001 |
| Numer rozpoznawczy zagrozenia: | 30 |
| Oznakowanie sztuk przesylki: | "UN 1295", nr 3 |
Oznakowanie srodkow transportu:
pojazdy samochodowe:
wagony:nr 3
cysterny: nr 3 |
15. INFORMACJE DOTYCZACE PRZEPISOW PRAWNYCH
Oznakowanie opakowania
Identyfikacja: 1,2,3-trimetylobenzen
Numer WE (EINECS): 208-394-8
Znaki ostrzegawcze:
Produkt drazniacy
Zwroty wskazujace rodzaj zagrozenia (R):
10 – produkt latwo palny
36/37/38 – dziala drazniaco na oczy, drogi oddechowe i skore
Zwroty okreslajace warunki bezpiecznego stosowania (S):
2 – chronic przed dziecmi
26 – zanieczyszczone oczy przemyc natychmiast duza iloscia wody i zasiegnac porady lekarza
Przepisy krajowe:
Jak podano w zalaczniku 6.
16. INNE INFORMACJE
| Numer rejestracyjny: | 0313 |
| Data opracowania karty: | 04.10.1999 r. |
| Data aktualizacji karty: | 2004 r. |
Jednostka zatwierdzajaca: | Rada Programowa |
