CZTEROCHLOROETYLEN C2Cl4 0081
(TETRACHLOROETEN)
1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI
Nazwa i synonimy:
polskie: czterochloroetylen, tetrachloroetylen, perchloroetylen, czterochloroeten, tetrachloroeten
angielskie: tetrachloroethylene, perchloroethylene, ethylene tetrachloride, tetrachlorethen
niemieckie: Tetrachloräthylen, Perchloräthylen, Äthylentetrachlorid, Tetrachloräthen
francuskie: tétrachloroéthylene, perchloroéthylene, tetrachlorure de éthylene
rosyjskie: тетрахлорэтилен,перхлорэтилен,этилентетрахлорид
Nazwa wg IUPAC: 1,1,2,2-tetrachloroethen
Wzór chemiczny: Cl2C=CCl2
2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH
Tetrachloroeten – substancja podstawowa
Klasyfikacja substancji: Xn, Rakotw. Kat. 3, N; R: 40-51-53
Numer CAS: 127-18-4
Numer UN (ONZ): 1897
Numer RTECS: KX3850000
Numer indeksowy: 602-028-00-4
Numer WE (EINECS): 204-825-9
3. IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ
Substancja szkodliwa, niebezpieczna dla środowiska. Ograniczone dowody działania rakotwórczego.. Działa toksycznie na organizmy wodne; może powodować długo utrzymujące się niekorzystne zmiany w środowisku wodnym.
4. PIERWSZA POMOC
Niezbędne leki: tlen, parafina płynna.
Odtrutki: nie są znane.
Leczenie: postępowanie objawowe.
ZATRUCIE INHALACYJNE
Przytomny
Pierwsza pomoc przedlekarska
Wyprowadzić zatrutego z miejsca narażenia. Zapewnić spokój w pozycji dowolnej. Podawać tlen do oddychania. Wezwać lekarza.
Pomoc lekarska
Transport do szpitala karetką PR pod nadzorem lekarza. Kontrolować akcję serca.
Nieprzytomny
Pierwsza pomoc przedlekarska
Wynieść zatrutego z miejsca narażenia. Ułożyć w pozycji bocznej ustalonej. Usunąć z jamy ustnej ruchome protezy i inne ciała obce. Odessać przez cewnik strzykawką wydzielinę z nosa i jamy ustnej. Jeżeli nie oddycha, zastosować sztuczne oddychanie metodą usta-usta albo za pomocą aparatu typu AMBU. Założyć stałą drogę dożylną (pielęgniarka). Natychmiast wezwać lekarza.
Pomoc lekarska
Przy zaburzeniach oddychania zaintubować, zastosować sztuczne oddychanie za pomocą aparatu typu AMBU z podawaniem tlenu. Kontrolować akcję serca (EKG). Nie podawać adrenaliny i innych amin katecholowych. Transport do szpitala karetką reanimacyjną PR.
SKAŻENIE SKÓRY
Pierwsza pomoc przedlekarska
Zdjąć odzież, umyć skórę dużą ilością bieżącej, chłodnej wody z mydłem. Wezwać lekarza.
Pomoc lekarska
W razie wystąpienia objawów zatrucia – postępowanie jak w zatruciu inhalacyjnym; skażenie skóry, zwłaszcza dużej jej powierzchni, uzasadnia potrzebę transportu do szpitala ze względu na ryzyko wystąpienia opóźnionych objawów zatrucia.
SKAŻENIE OCZU
Pierwsza pomoc przedlekarska
Płukać dużą ilością chłodnej, bieżącej wody około 15 minut. Unikać silnego strumienia wody ze względu na ryzyko uszkodzenia rogówki.
Uwaga: osoby narażone na skażenie oczu powinny być pouczone o konieczności i sposobie ich natychmiastowego płukania.
Pomoc lekarska
Zapewnić konsultację okulistyczną. Dalsze postępowanie zgodne z zaleceniami lekarza okulisty.
ZATRUCIE DROGĄ POKARMOWĄ
Przytomny
Pierwsza pomoc przedlekarska
Natychmiast po połknięciu (w ciągu 5 minut) poszkodowany powinien sam wywołać wymioty. Później nie prowokować wymiotów. Podać do wypicia 150 ml płynnej parafiny. Nie podawać mleka, tłuszczów i alkoholu. Wezwać lekarza.
Pomoc lekarska
Postępowanie jak w zatruciu inhalacyjnym.
Nieprzytomny
Pierwsza pomoc przedlekarska
Postępowanie jak w zatruciu inhalacyjnym.
Pomoc lekarska
Postępowanie jak w zatruciu inhalacyjnym.
5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU
Kod HAZCHEM: 2
Szczególne zagrożenia
Szkodliwa, niepalna ciecz. Pary są cięższe od powietrza i gromadzą się przy powierzchni ziemi oraz w dolnych częściach pomieszczeń. W wysokiej temperaturze lub w środowisku ognia ulega rozkładowi z wydzieleniem silnie toksycznych produktów – chlorowodoru, chloru, fosgenu.
Zalecenia ogólne
Zawiadomić otoczenie o awarii.
Usunąć z otoczenia wszystkie osoby niebiorące udziału w likwidowaniu awarii.
Wezwać Państwową Straż Pożarną i Policję Państwową.
Pożar: niepalna ciecz.
Pożary w obecności czterochloroetylenu gasić środkami gaśniczymi odpowiednimi dla palących się materiałów. Nie dopuścić do przedostania się ścieków po gaszeniu pożaru do kanalizacji i wód.
Zbiorniki narażone na działanie ognia lub wysokiej temperatury chłodzić wodą; jeśli to możliwe, usunąć je z obszaru zagrożenia.
Specjalne wyposażenie ochronne
Nałożyć odzież ochronną i aparat izolujący drogi oddechowe.
Uwaga: pary i produkty rozkładu silnie toksyczne.
6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA
Zalecenia ogólne
Jak podano w punkcie 5.
Wyciek
Zabezpieczyć kratki i studzienki ściekowe; unikać bezpośredniego kontaktu z uwalniającą się substancją; usunąć źródła zapłonu; jeśli to możliwe, zlikwidować wyciek (zamknąć dopływ cieczy, uszczelnić, uszkodzone opakowania umieścić w szczelnym opakowaniu ochronnym); w razie dużego wycieku miejsce gromadzenia się cieczy obwałować, zebraną ciecz odpompować; małe ilości rozlanej cieczy przysypać niepalnym materiałem chłonnym, zebrać do zamykanego pojemnika; zanieczyszczoną powierzchnię spłukać wodą.
7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE
Postępowanie z substancją: podczas stosowania nie jeść, nie pić, unikać kontaktu z cieczą, unikać wdychania par, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować środki ochrony indywidualnej (jak podano w punkcie 8), pracować w dobrze wentylowanych pomieszczeniach; unikać działania na substancję otwartego ognia i wysokiej temperatury.
Magazynowanie: przechowywać w oryginalnych, właściwie oznakowanych, szczelnie zamkniętych opakowaniach, w chłodnym, suchym, dobrze wentylowanym pomieszczeniu magazynowym, z wentylacją mechaniczną; nienasiąkliwą, szczelną i gładką podłogą; łatwo zmywalnymi ścianami; z wewnętrzną instalacją wodociągową.
Przechowywać z dala od źródeł ciepła i zapłonu oraz utleniaczy.
8. KONTROLA NARAŻENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ
Wymagania dotyczące wentylacji
Niezbędna wentylacja miejscowa wywiewna, usuwająca pary z miejsc ich emisji oraz wentylacja ogólna pomieszczenia. Otwory zasysające wentylacji miejscowej przy płaszczyźnie roboczej lub poniżej. Wywiewniki wentylacji ogólnej w górnej części pomieszczenia oraz przy podłodze.
Najwyższe dopuszczalne stężenia
| NDS | 60 mg/m3 (tetrachloroeten) |
| NDSCh | 480 mg/m3 |
| NDSP | nieustalone |
Oznaczanie w powietrzu na stanowiskach pracy
PN-78/Z-04118 ark. 01 Ochrona czystości powietrza. Badania zawartości czterochloroetylenu. Oznaczanie czterochloroetylenu na stanowiskach pracy metodą chromatografii gazowej bez wzbogacania próbki i z wzbogacaniem przy użyciu dwusiarczku węgla.
PN-83/Z-04118 ark. 02 Ochrona czystości powietrza. Badania zawartości czterochloroetylenu. Oznaczanie czterochloroetylenu na stanowiskach pracy metodą chromatografii gazowej z wzbogacaniem próbki przy użyciu kumenu.
Kalina A.: Chlorowane węglowodory alifatyczne – metody oznaczania z zastosowaniem próbników pasywnych. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy. CIOP, Warszawa, 2000, 3(25), s. 54.
Wymagania dotyczące środków ochrony indywidualnej
Gdy stężenie substancji jest ustalone i znane, doboru środków ochrony indywidualnej należy dokonywać z uwzględnieniem stężenia substancji występującego na danym stanowisku pracy, czasu narażenia, czynności wykonywanych przez pracownika oraz zaleceń podanych przez producenta środków ochrony indywidualnej.
W przypadku niedoboru tlenu (stężenie poniżej 17% obj.) stosować autonomiczny lub stacjonarny sprzęt izolujący.
W strefie zagrożonej wybuchem stosować odzież, rękawice i obuwie w wersji antyelektrostatycznej.
W sytuacji awaryjnej lub jeżeli stężenie substancji na stanowisku nie jest znane, stosować środki ochrony indywidualnej izolujące organizm (kombinezon gazoszczelny skompletowany z izolującym sprzętem ochrony układu oddechowego).
9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE
Właściwości podstawowe
| Masa cząsteczkowa: | 165,85 |
| Stan skupienia w temp. 20°C: | ciecz |
| Barwa: | bezbarwna |
| Zapach: | podobny do zapachu chloroformu |
| Temperatura topnienia: | -23,35°C |
| Temperatura wrzenia: | 121,1°C |
| Gęstość w temp. 20°C: | 1,62 g/cm3 |
| Gęstość par względem powietrza: | 5,83 |
| Prężność par: | |
| - w temp. 20°C: | 18,7 hPa |
| - w temp. 30°C: | 32 hPa |
| Stężenie pary nasyconej: | |
| - w temp. 20°C: | 127 g/m3 |
| - w temp. 30°C: | 211 g/m3 |
| Rozpuszczalność w wodzie w temp. 25°C: | 0,015% wag. |
| Rozpuszczalność w innych rozpuszczalnikach: | rozpuszcza się w większości rozpuszczalników organicznych. |
Właściwości dodatkowe
| Temperatura krytyczna: | 347,1°C |
| Ciśnienie krytyczne: | 4,49 MPa |
| Współczynnik załamania światła w temp. 20°C: | 1,5058 |
| Lepkość w temp. 20°C: | 8,8 mPa•s |
| Ciepło właściwe: | 0,90 J/(g•K) |
| Ciepło parowania: | |
| - w temp. wrzenia: | 209,5 J/g |
| - w temp. 25°C: | 238,99 J/g |
| Ciepło spalania: | -4,10 kJ/g |
| Współczynnik podziału n-oktanol/woda (log): | 2,6 |
10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ
Stabilność: w normalnych warunkach substancja stabilna.
Warunki, jakich należy unikać: wysoka temperatura.
Materiały, jakich należy unikać: niebezpiecznie reaguje z silnymi utleniaczami, litem, barem, berylem.
Niebezpieczne produkty spalania/rozkładu: w środowisku pożaru wydzielają się tlenki węgla, chlorowodór, chlor, fosgen.
11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE
Klasa toksyczności
Substancja szkodliwa, rakotwórcza (kat. 3), niebezpieczna dla środowiska wg wykazu substancji niebezpiecznych.
Substancja prawdopodobnie rakotwórcza dla ludzi wg rozporządzenia MZiOS z 11 września 1996 r.
Substancja prawdopodobnie rakotwórcza dla ludzi wg IARC (grupa 2A).
Stężenia oraz dawki śmiertelne i toksyczne
Próg wyczuwalności zapachu – 34,5-345 mg/m3
LD50 (szczur, doustnie) – 2629 mg/kg
LC50 (szczur, inhalacja) – 34200 mg/m3 (8 h)
LD50 (królik, szczur, skóra) – brak danych
TCL0 (człowiek, inhalacja) – 660 mg/m3 (7 h)
Działanie toksyczne i inne szkodliwe działanie biologiczne na ustrój człowieka: substancja szkodliwa, drażniąca, działa depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy, hepatotoksyczna i nefrotoksyczna.
Drogi wchłaniania: drogi oddechowe, skóra, przewód pokarmowy.
Objawy zatrucia ostrego: w postaci pary powoduje zaczerwienienie spojówek, kaszel, ból i zawroty głowy, zaburzenia chodu, nadmierne pocenie się, senność i halucynacje ustępujące po przerwaniu narażenia. W bardzo dużym stężeniu – śpiączkę, z ryzykiem zaburzeń rytmu serca i nagłego zatrzymania akcji serca. Skażenie oczu może spowodować uszkodzenie rogówki. Skażenie skóry wywołuje miejscowe znieczulenie, a oblanie dużej powierzchni skóry może wywołać objawy ogólne jak zatrucie drogą inhalacyjną.
Zatrucie droga pokarmową wywołuje mdłości, wymioty, biegunkę; mogą wystąpić objawy ze strony układu nerwowego i zaburzenia akcji serca. Następstwem zatrucia jest uszkodzenie wątroby i nerek.
Objawy zatrucia przewlekłego: przewlekłe narażenie inhalacyjne może wywołać uszkodzenie wątroby i nerek. Powtarzany lub przewlekły kontakt ze skórą może wywołać jej stan zapalny. Następstwem narażenia mogą być nowotwory (prawdopodobnie rak przełyku, chłoniaki).
12. INFORMACJE EKOLOGICZNE
Dopuszczalne/alarmowe poziomy substancji w powietrzu: nieustalone
Dopuszczalne zanieczyszczenie śródlądowych wód powierzchniowych: nieustalone
Dopuszczalne zanieczyszczenie w ściekach wprowadzanych do wód i ziemi: nieustalone
Stężenia toksyczne dla wodnych organizmów zwierzęcych i roślinnych:
Dane do klasyfikacji
Toksyczność ostra (LC50/96 h) dla ryb:
– Lepomis macrochirus – 18,4 mg/l
– Salmo gairdneri – 5,8 mg/l
Toksyczność ostra (EC50/48 h) dla skorupiaków – brak danych
Hamowanie wzrostu glonów (IC50/72 h) – brak danych
Hamowanie wzrostu kolonii bakterii – brak danych
Inne dane
Toksyczność ostra (LC50/48 h) dla skorupiaków Daphnia magna – 18 mg/l
Toksyczność ostra (EC50/24 h) dla skorupiaków Daphnia magna – 65 mg/l
Hamowanie wzrostu glonów (EC50/96 h) Selenastrum capricornutum – 816 mg/l
13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI
Klasyfikacja odpadu: odpowiednia do miejsca wytworzenia na podstawie kryteriów zawartych w obowiązujących przepisach.
Postępowanie z odpadem
Nie usuwać do kanalizacji. Nie składować na wysypiskach komunalnych. Rozważyć możliwość wykorzystania. Odzysk lub unieszkodliwianie odpadowego produktu przeprowadzać zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Zalecany sposób unieszkodliwiania odpadu: przekształcenie termiczne.
Małe ilości czterochloroetylenu można niszczyć przez ogrzewanie go pod chłodnicą zwrotną w temp. 80°C przez 12 godz. w środowisku 25-procentowego roztworu wodorotlenku amonu i sproszkowanej miedzi.
Postępowanie z opróżnionymi opakowaniami
Opakowania jednorazowego użytku przekazać do upoważnionego odbiorcy odpadów. Odzysk (recykling) lub unieszkodliwianie przeprowadzać zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Opakowania wielokrotnego użytku, jeśli to konieczne po uprzednim oczyszczeniu, mogą być dalej stosowane.
14. INFORMACJE O TRANSPORCIE
Substancja podlega przepisom dotyczącym przewozu towarów niebezpiecznych.
| Numer rozpoznawczy materiału UN(ONZ): | 1897 |
| Prawidłowa nazwa przewozowa: | CZTEROCHLOROETYLEN |
| Klasa: | 6.1 |
| Kod klasyfikacyjny: | T1 |
| Grupa pakowania: | III |
| Instrukcje pakowania: | P001, IBC03, LP01, R001 |
| Numer rozpoznawczy zagrożenia: | 60 |
| Oznakowanie sztuk przesyłki: | "UN 1897", nr 6.1 |
Oznakowanie środków transportu:
pojazdy samochodowe:
wagony:nr 6.1
cysterny: nr 6.1 |
15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH
Oznakowanie opakowania
Identyfikacja: tetrachloroeten
Numer WE (EINECS): 204-825-9 Oznakowanie WE
Znaki ostrzegawcze:
Produkt szkodliwy 
Produkt niebezpieczny dla środowiska
Zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia (R):
40– ograniczone dowody działania rakotwórczego
51/53 – działa toksycznie na organizmy wodne; może powodować długo utrzymujące się niekorzystne zmiany w środowisku wodnym
Zwroty określające warunki bezpiecznego stosowania (S):
2 – chronić przed dziećmi
23 – nie wdychać pary
36/37 – nosić odpowiednią odzież ochronną i odpowiednie rękawice ochronne
61 – unikać zrzutów do środowiska. Postępować zgodnie z instrukcją lub kartą charakterystyki
Przepisy krajowe
Jak podano w załączniku 6.
16. INNE INFORMACJE
| Numer rejestracyjny: | 0081 |
| Data opracowania karty: | 6.07.1994 r. |
| Data aktualizacji karty: | 2004 r. |
Jednostka zatwierdzająca: | Rada Programowa |
