|
 |
Harmonizacja strategii pomiarowych do oceny narażenia na: nanoobiekty, ich aglomeraty i agregaty (NOAA)
Elżbieta Jankowska s. 7
W artykule przedstawiono zagadnienia, które powinny być uwzględnione podczas harmonizacji metod pomiarów wykonywanych w rzeczywistych warunkach na stanowiskach pracy w kontekście oceny narażenia i ryzyka zawodowego oraz doboru właściwych środków ochrony.
Stwierdzono, że istotnym zagadnieniem jest również harmonizacja w zakresie: analizowania, oceny i opracowywania sprawozdań dotyczących danych o narażeniu na: nanoobiekty, ich aglomeraty i agregaty (NOAA), podczas badań wykonywanych w rzeczywistych warunkach ich emisji na stanowiskach pracy oraz określenie trybu postępowania podczas kalibrowania aparatury pomiarowej stosowanej w badaniach emisji NOAA w czasie rzeczywistym.
Bardzo ważnym działaniem, z uwagi na opracowywanie baz danych, jest przechowywanie informacji dotyczących narażenia na NOAA i oceny ryzyka zawodowego związanego z występowaniem NOAA w środowisku pracy. Informacje te mogą stanowić podstawę do przyszłego rozwoju, kalibracji i walidacji modeli narażenia lub budowania scenariuszy narażenia.
|
1,2-Dichloroetan. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego
Renata Soćko s. 23
1,2-Dichloroetan (1,2-DCE) jest bezbarwną cieczą stosowaną m.in. do syntezy: chlorku winylidenu, 1,1,1-trichloroetanu, trichloroetylenu, rozpuszczalników chlorowanych, a także eks-trakcji tłuszczów i olejów oraz jako zmywacz, rozpuszczalnik m.in. żywic, asfaltu i kauczuku. Ponadto 1,2-dichloroetan jest składnikiem farb i pestycydów stosowanych do zwalczania szkodników zbóż oraz gleby. W Unii Europejskiej stosowanie 1,2-dichloroetanu jako pestycydu jest zabronione. W Polsce 1,2-dichloroetan jest produkowany przez firmę ANWIL S.A. z Włocławka. Dostarczone przez ten zakład dane dotyczące stężeń 1,2-dichloroetanu w powietrzu środowiska pracy w poszczególnych jednostkach produkcyjnych w latach 2010-2013 wskazują na brak przekroczeń obowiązującej wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (ND) 1,2-dichloroetanu wynoszącej 50 mg/m³.
Według Centralnego Rejestru Danych o Narażeniu na Substancje, Preparaty, Czynniki lub Procesy Technologiczne o Działaniu Rakotwórczym lub Mutagennym, prowadzonego w Instytucie Medycyny Pracy w Łodzi, w latach 2005-20012 narażenie zawodowe w Polsce na 1,2-dichloroetanu miało miejsce w kilkudziesięciu zakładach pracy.
Na posiedzeniu Komitetu Doradczego ds. Bezpieczeństwa i Zdrowia w Miejscu Pracy (ACSH, Advisory Committee on Safety and Health at Work) w listopadzie 2013 r. dyskutowano propozycję wartości wiążącej(BOELV) dla 1,2-dichloroetanu na poziomie 8,14 mg/m³ (2 ppm).
Wyniki obserwacji klinicznych osób narażonych na 1,2-dichloroetan wskazują na działanie drażniące związku na: błony śluzowe, układ nerwowy i układ sercowo-naczyniowy. Przyjęcie dużych dawek/stężeń 1,2-dichloroetanu powoduje rozwój nasilonych objawów toksyczności ostrej, kończącej się często śmiercią z powodu arytmii serca. Najczęściej zgłaszanymi objawami są: bóle i zawroty głowy, ogólne osłabienie, nudności, wymioty krwią i żółcią, rozszerzone źrenice, ostry ból w podbrzuszu i uczucie duszności w klatce piersiowej.
W badaniach w warunkach in vitro i in vivo stwierdzono aktywność mutagenną 1,2-dichloroetanu. Na podstawie wyników badań na gryzoniach wykazano dużą różnorodność nowotworów po narażeniu drogą pokarmową i inhalacyjną na 1,2-dichloroetan. U szczurów notowano wzrost przypadków mięsaka naczyniowego różnych narządów (śledziony, wątroby, trzustki i nadnerczy), wzrost przypadków raka płaskonabłonkowego przedżołądka, gruczolakoraka i włókniakomięsaka sutka. U myszy występował wzrost częstotliwości występowania: raka wątrobowo-komórkowego, gruczolaka i raka płuc, gruczolakoraka i włókniakomięsaka sutka oraz gruczolakoraka macicy, a także chłoniaków złośliwych.
Krytycznym skutkiem działania 1,2-dichloroetanu jest działanie układowe: zaburzenia funkcjonowania układu nerwowego, upośledzenie funkcji wątroby i nerek, dolegliwości ze strony układu pokarmowego.
W celu ustalenia wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) 1,2-dichloroetanu zrezygnowano z wyników badań na zwierzę
tach narażanych na związek drogą inhalacyjną, gdyż były one przeprowadzone w latach 50. i nie spełniają przyjętych obecnie wymagań w procedurach badawczych.
Do wyznaczenia wartości NDS 1,2-dichloroetanu uwzględniono dane pochodzące z wyników badania przeprowadzonego na szczurach, którym podawano związek w oleju kukurydzianym przez 90 dni. Na podstawie ustalonej w tym doświadczeniu wartości NOAEL dla działania układowego, zaproponowano przyjęcie wartości NDS na poziomie 10 mg/m³. Zaproponowano również ustalenie wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) 1,2-dichloroetanu na poziomie 20 mg/m3. Zaproponowane wartości normatywów higienicznych powinny zabezpieczyć pracowników przed działaniem drażniącym związku oraz przed potencjalnym jego działaniem układowym. Ze względu na stosunkowo dużą szybkość przenikania 1,2-dichloroetanu przez skórę, wynoszącą 2,8 mg/cm2/h,a także na udowodnione wchłanianie przez skórę u ludzi, proponuje się także wprowadzenie oznakowania skóra, a ze względu na działanie drażniące związku oznakowanie literą I. 1,2-Dichloroetan należy również oznakować ze względu na zaklasyfikowanie go do grupy rakotwórczości Carc. 1B – substancja rakotwórcza kategorii 1.B.
|
Krzemionka krystaliczna: kwarc i krystobalit – frakcja respirabilna. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego
Aleksandra Maciejewska s. 67
Krystaliczna krzemionka jest nazwą grupy minerałów zbudowanych z ditlenku krzemu. Najbardziej rozpowszechnionymi w świecie odmianami krystalicznej krzemionki są: kwarc i krystobalit. Surowce krzemionkowe znajdują wszechstronne zastosowanie do produkcji: materiałów budowlanych, szkła, ceramiki, krzemu i żelazokrzemu, związków krzemoorganicznych i wielu innych.
Narażenie na krystaliczną krzemionkę występuje w przemyśle: wydobywczym, paliwowo-energetycznym, chemicznym, odlewniczym, metalurgicznym, materiałów budowlanych, szklarskim oraz w budownictwie.
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w Polsce jest około 50 tysięcy osób zawodowo narażonych na pyły o działaniu zwłókniającym (głównie zawierających krystaliczną krzemionkę). Mediana stężeń frakcji respirabilnej pyłów zawierających od 2 do 50% krystalicznej krzemionki, obliczona na podstawie wyników prawie 50 tys. pomiarów wykonanych w latach 2001-2005, wynosiła 0,56 mg/m³. Corocznie w Polsce stwierdza się około 100 nowych przypadków krzemowej pylicy płuc.
Szkodliwe działanie kwarcu i krystobalitu na organizm człowieka jest przede wszystkim związane z długotrwałym – ponad 10-letnim – wdychaniem pyłu, który może przedostawać się do obszaru wymiany gazowej w płucach i tam działać toksycznie na: makrofagi, pneumocyty i inne komórki, wywołując przewlekłą reakcję zapalną, a następnie zmiany zwłóknieniowe o charakterze ogniskowym (guzkowym) lub rozproszonym. Skutkiem takich procesów jest rozwój krzemowej pylicy płuc, a w wielu przypadkach także raka płuca. Innymi skutkami zdrowotnymi narażenia są: choroby autoimmunizacyjne, przewlekłe choroby nerek, bakteryjne i grzybicze powikłania krzemicy oraz krzemica ogólnoustrojowa.
Uwzględniając wyniki badań epidemiologicznych dotyczących zwłókniającego działania kwarcu oraz krystobalitu, a także brak ustalenia wartości NOAEL i/lub LOAEL, zaproponowano przyjęcie stężenia 0,1 mg/m³frakcji respirabilnej krzemionki krystalicznej za wartość najwyższego dopuszczanego stężenia (NDS). Przestrzeganie tej wartości NDS przyczyni się znacznie do poprawy warunków pracy osób pracujących w narażeniu na krystaliczną krzemionkę.
|
Bezwodnik octowy. Oznaczanie w powietrzu na stanowiskach pracy
Agnieszka Woźnica, Joanna Kowalska s. 129
W artykule przedstawiono metodę oznaczania bezwodnika octowego w powietrzu na stanowiskach pracy z zastosowaniem wysokosprawnej chromatografii cieczowej (HPLC) z detektorem diodowym (DAD).
Metoda polega na: adsorpcji bezwodnika octowego na filtry z włókna szklanego z naniesioną 3,4-dimetoksybenzyloaminą i ftalanem dioktylu, ekstrakcji utworzonej pochodnej roztworem amoniaku i analizie chromatograficznej otrzymanego roztworu. Analizę prowadzono w układzie faz odwróconych(faza ruchoma: acetonitryl: kwas fosforowy) z zastosowaniem kolumny Ultra C18.
Zakres pomiarowy wynosi 1,2 - 24 mg/m3 dla próbki powietrza o objętości 7,5 l. Granica wykrywalności (LOD) metody wynosi 3,1 ng/ml, natomiast granica oznaczalności (LOQ) 9,3 ng/ml.
Opracowaną metodę oznaczania bezwodnika octowego zapisano w postaci procedury analitycznej, którą zamieszczono w Załączniku.
|
4-Chloro-3-metylofenol Oznaczanie w powietrzu na stanowiskach pracy
Anna Jeżewska s. 143
W artykule przedstawiono metodę oznaczania 4-chloro-3-metylofenolu w powietrzu na stanowiskach pracy z zastosowaniem chromatografii gazowej z detektorem płomieniowo-jonizacyjnym (GC-FID).
Metoda polega na: adsorpcji 4-chloro-3-metylofenolu na filtrze polipropylenowym, ekstrakcji acetonitrylem i analizie chromatograficznej otrzymanego roztworu.
Metoda umożliwia oznaczanie 4-chloro-3-metylofenolu w zakresie stężeń 0,5 - 10 mg/m³ dla próbki powietrza o objętości 90 l.
Opracowaną metodę oznaczania 4-chloro-3-metylofenolu zapisano w postaci procedury analitycznej, którą zamieszczono w Załączniku.
|
|
