   
|
|
|
SUBSTANCJE CHEMICZNE O USTALONYCH WARTOŚCIACH NDS
Zbiór informacji na temat substancji chemicznych z ustalonymi wartościami najwyższych dopuszczalnych stężeń przedstawionych alfabetycznie. Informacje te obejmują nazwy substancji, ich synonimy, klasyfikację, informacje z zakresu pierwszej pomocy w przypadku zatrucia inhalacyjnego, zatrucia drogą pokarmową, skażenia skóry, skażenia oczu. Dla każdego związku podano właściwości fizykochemiczne i toksykologiczne. Wykaz wartości NDS i metod oznaczania substancji chemicznych w powietrzu na stanowiskach pracy podano w tabeli w górnym pasku menu.
|
Piperazyna[]| Synonimy | piperazyna bezwodna; dietylenodiamina
| | Klasyfikacja substancji | C; R34
R42/43
R52-53
| | Pierwsza pomoc |
Niezbędne leki: tlen, bromek ipratropium (Atrovent), deksametazon do podawania inhalacyjnego, hydrokortyzon, furosemid, diazepam (Relanium) w amp. po 10 mg, leki przeciwbólowe do podawania pozajelitowego.
Odtrutki: nie są znane.
Leczenie: postępowanie objawowe.
ZATRUCIE INHALACYJNE
Przytomny
Pierwsza pomoc przedlekarska
Wyprowadzić zatrutego z miejsca narażenia. Zapewnić bezwzględny spokój (bezruch) w pozycji półleżącej lub siedzącej. Wysiłek fizyczny może wyzwolić obrzęk płuc. Chronić przed utratą ciepła. Podawać tlen, najlepiej przez maskę.
Założyć stałą drogę dożylną (pielęgniarka). Wezwać lekarza.
Pomoc lekarska
Kontynuować podawanie tlenu. W razie duszności z objawami spastycznymi oskrzelowymi należy podać do inhalacji Atrovent (1-2 rozpylenia). Objawy rozpoczynającego się obrzęku płuc uzasadniają: podanie inhalacyjnie deksametazonu lub/i dożylnie hydrokortyzonu, furosemidu. Transport do szpitala karetką reanimacyjną PR.
SKAŻENIE SKÓRY
Pierwsza pomoc przedlekarska
Zdjąć odzież, zmyć skórę dużą ilością j wody, najlepiej bieżącej o temperaturze pokojowej. Założyć na oparzenia jałowy opatrunek. Wezwać lekarza.
Pomoc lekarska
Zapewnić konsultację chirurgiczną. Można podać pozajelitowo leki przeciwbólowe. Transport do szpitala karetką PR pod nadzorem lekarza.
SKAŻENIE OCZU
Pierwsza pomoc przedlekarska
Płukać oczy dużą ilością chłodnej wody, najlepiej bieżącej, przez około 15 minut ( unikać silnego strumienia wody ze względu na ryzyko mechanicznego uszkodzenia rogówki). Wezwać lekarza.
Uwaga: osoby narażone na skażenie oczu powinny być pouczone o konieczności i sposobie ich natychmiastowego płukania.
Pomoc lekarska
Zapewnić pilną konsultację okulistyczną. Dalsze postępowanie zgodne z zaleceniami lekarza okulisty.
ZATRUCIE DROGĄ POKARMOWĄ
Przytomny
Pierwsza pomoc przedlekarska
Nie wywoływać wymiotów. Podać do wypicia białko jaj kurzych lub mleko. Poza tym nie podawać niczego doustnie. Nie podawać środków zobojętniających. Założyć stałą drogę dożylną (pielęgniarka). Wezwać lekarza.
Pomoc lekarska
Postępowanie objawowe. Można podać pozajelitowo leki przeciwbólowe.
Transport do szpitala karetką reanimacyjną PR.
Nieprzytomny
Pierwsza pomoc przedlekarska
Wynieść zatrutego z miejsca narażenia.
Ułożyć w pozycji bocznej ustalonej. Chronić przed utratą ciepła. Usunąć z jamy ustnej ruchome protezy i inne ciała obce. Odessać strzykawką przez cewnik wydzielinę z nosa i jamy ustnej. Jeżeli zatruty oddycha - podać tlen najlepiej przez maskę.
Jeżeli nie oddycha - zastosować sztuczny oddech metodą usta-usta albo aparatem typu Ambu. Założyć stałą drogę dożylną (pielęgniarka). Wezwać lekarza.
Pomoc lekarska
Kontynuować podawanie tlenu. Przy zaburzeniach oddychania zaintubować, prowadzić oddech aparatem typu Ambu. Objawy rozpoczynającego się obrzęku płuc uzasadniają: podanie inhalacyjnie deksametazonu lub/i dożylnie hydrokortyzonu, furosemidu. W przypadku wystąpienia drgawek podać pozajelitowo 10 mg Relanium (1 amp.)
Kontrolować akcję serca (EKG). Transport do szpitala karetką reanimacyjną PR. | | Właściwości fizykochemiczne |
Informacje ogólne:
Postać: ciało stałe, bezbarwne
Zapach: amoniaku z powietrzem tworzy mieszaniny wybuchowe
Ważne informacje dotyczące zdrowia, bezpieczeństwa i środowiska:
pH: 12
Masa cząsteczkowa: 86,14
Temperatura wrzenia/zakres temperatur wrzenia: 147,7 °C
Temperatura krzepnięcia/topnienia: 107 °C
Temperatura samozapłonu: 320 °C
Właściwości wybuchowe, % obj. w powietrzu: 4 - 14
Właściwości utleniające: nie wykazuje
Prężność par w temp. 20 °C: <10,7 hPa
Rozpuszczalność w wodzie w temp. 20 °C: 150 g/l
Rozpuszczalność w innych rozpuszczalnikach: nie rozpuszcza się w etanolu i eterze dietylowym
Właściwości w wodzie: wodne roztwory wykazują silnie alkaliczny odczyn
Współczynnik podziału n-oktanol/woda log Kow: -1,17
Gęstość par względem powietrza: 3
Gęstość w temp. 20 °C: 1,1 g/cm3
Inne informacje: brak danych | | Właściwości dodatkowe | | | Informacje toksykologiczne: |
Klasa toksyczności
Substancja szkodliwa, żrąca i uczulająca wg wykazu substancji niebezpiecznych (30 ATP).
Substancja nieumieszczona w wykazie substancji i preparatów o działaniu rakotwórczym lub mutagennym.
Substancja nie była oceniana pod względem działania rakotwórczego przez IARC.
- toksykokinetyka, metabolizm i rozmieszczenie
W organizmie świń piperazyna była szybko wchłaniania z przewodu pokarmowego i wydalana głównie w postaci niezmienionej podczas pierwszych 48 godz. po podaniu. Do oceny narażenia przyjęto 100% wchłanianie piperazyny w ukůadzie pokarmowym. Brak danych iloúciowych o wchůanianiu piperazyny przez drogi oddechowe i przez skórć. Piperazyna i jej metabolity sŕ gůównie wydalane z moczem oraz niewielka iloúă z kaůem (16%).Okoůo Ľ dawki piperazyny podanej drogą pokarmową oznaczono w tkankach 7 dni po podaniu, z których większość pozostała niezidentyfikowana. Wśród metabolitów piperazyny zidentyfikowano N-mononitrozopiperazynę.
U ochotników, po 30 min od pobrania per os 480 mg piperazyny, stwierdzono obecność 140 ÷ 230 ěg/l jej mononitroozopochodnej w soku żołądkowym. Podczas narażenie inhalacyjnego ochotników na piperazynę w stężeniu 0,3 mg/m3 ok. 5% wchłoniętej dawki tego związku ulegało przemianie do N-mononitrozopiperazyny. W moczu ludzi wykazano obecność N
-mononitrozopiperazyny. Czas biologicznego półtrwania tego związku (t˝) u człowieka wynosi 3 h. Metabolitu tego nie wykazano we krwi.
- działanie ostre (toksyczność ostra, działanie drażniące i działanie żrące),
Toksyczność ostra
Działanie drażniące na oczy
Piperazina w stężeniu 1-5% była przyczyną poważnego uszkodzenia oczu (martwica) królików.
Działanie drażniące na skórę
U królików 50% roztwór wodny piperazyny (piperazyna bezwodna, OECD 404) działał silnie drażniąco, łącznie z wystąpieniem martwicy skóry. Związek w stężeniu ok. 11% może spowodować zaczerwienienie i powstawanie pęcherzy na skórze u człowieka, podczas gdy w stężeniu < 2,2% nie obserwowano żadnych zmian na skórze.
Stężenia oraz dawki śmiertelne i toksyczne
Piperazyna charakteryzuje się niską toksycznością ostrą (wartość LD50 1000÷5000 mg/kg m.c.) przy podaniu drogą pokarmową, skórną czy śródskórną gryzoniom. Dawki śmiertelnej dla ludzi nie ustalono. Zmiany w badaniu EEG u 37% z 89 dzieci, którym podawano piperazynę w dawce 90-130 mg/kg m.c. (dwie dawki na dzień), potwierdziły agonistyczne działanie piperazyny w stosunku do receptora GABA. Ponieważ bardziej nasilone skutki działania neurotoksycznego piperazyny mogą wystąpić po narażeniu na wyższe dawki (podzielone w ciągu kilku dni) wartość LOAEL 110 mg/kg przyjęto dla działania neurotoksycznego związku u ludzi w warunkach narażenia ostrego.
Wartości medialnych dawek i stężeń śmiertelnych piperazyny. TABELA
- działanie uczulające
Narażenie na piperazynę i jej sole było przyczyną alergicznego wyprysku kontaktowego, jak również uczulenia układu oddechowego, ale nie można ustalić wartości NOAEL dla tego działania. Działanie uczulające piperazyny wykazano w teście LLNA u myszy. Krzyżową reakcje uczuleniową pomiędzy piperazyną i dietylenotriaminą obserwowano u świnek morskich. Na podstawie obserwacji u ludzi, wyników badań epidemiologicznych i doświadczeń na zwierzętach związek sklasyfikowano z przypisaniem zwrotu R42, R43.
- toksyczność dawki powtórzonej
Powtórzone podanie drogą pokarmową piperazyny szczurom i psom spowodowało tylko niewielkie objawy ze strony wątroby w najwyższej ze stosowanych dawek. Wartość
NOAEL 25 mg/kg/dzień dla piperazyny ustalono na podstawie niewielkich zmian w wątrobie u psów rasy Beagle. Na podstawie 90-dniowych badań na szczurach wartość LOAEL ustalono na poziomie 150 mg/kg/dzień w oparciu o zmiany histopatologiczne w wątrobie i nerkach. Piperazyna w dawkach od 50 do 300 mg/kg wywoływała poważne objawy neurotoksyczne u domowych psów i kotów oraz krów, lwów morskich, pum, lwów i tygrysów. Mechanizm działania neurotoksycznego piperazyny u ssaków jest nieznany, chociaż można przypuszczać, że podobnie jak u bezkręgowców, działa jako agonista receptora GABA. Na podstawie istniejących danych nie można ustalić wartości LOEL lub NOEL. U ludzi powtórzone narażenie inhalacyjne na piperazynę może być przyczyną przewlekłego zapalenia oskrzeli, ale nie można ustalić wartości LOAEL lub NOAEL dla tego działania.
- działanie mutagenne
Badania in vitro i in vivo wykazały, że piperazyna nie działa mutagennie i nie wywołuje aberracji chromosomów. Nie można jednak wykluczyć jej działania klastogennego w oparciu o badania kohortowe pracowników i zwiększone występowanie mikrojąder we krwi. Piperazyna nie wywiera działania genotoksycznego, podczas gdy produkty jej nitrozowania są genotoksyczne.
- działanie rakotwórcze
Chociaż nie wykazano działania rakotwórczego piperazyny u ludzi i u zwierząt, istniejące dane nie są wystarczające do wyciągnięcia ostatecznych wniosków. Ze względu na brak działania genotoksycznego jest mało prawdopodobne by piperazyna stwarzała ryzyko działania rakotwórczego. U myszy nitro-metabolity piperazyny wykazywały działanie mutagenne oraz działały rakotwórczo u gryzoni.
- szkodliwe działanie na rozrodczość
Wpływ piperazyny na rozrodczość w badaniach na szczurach: wartość NOAEL ustalono na poziomie 125 mg/kg/dzień a wartość LOAEL na poziomie 300 mg/kg/dzień.
Wartość NOAEL dla dorosłych zwierząt ustalono na poziomie 125 mg/kg/dzień ze spadkiem masy ciała (<10%) przy dawce piperazyny wynoszącej 300 mg/kg/dzień w pokoleniu F1 i w pokoleniu F0 dla samców. U królików rasy New Zealand embriotoksyczne i teratogenne działanie związku było nasilone tylko w dawkach, które działały toksycznie na matki (wartości dla matek LOAEL 94/ NOAEL 42 mg/kg/dzień).
Na tej podstawie przyjęto klasyfikację piperazyny Repro. Kat 3; R62-63.
Działanie toksyczne i inne szkodliwe działanie biologiczne na ustrój człowieka: żrące, uczulające, w dużych dawkach depresyjnie na OUN
Drogi wchłaniania: układ oddechowy, skóra, przewód pokarmowy
Objawy zatrucia ostrego: w postaci pyłu wywołuje ból i łzawienie oczu, zaczerwienienie spojówek, zaburzenia widzenia, uczucie pieczenia w nosie i gardle, ból gardła, kaszel, osłabienie, bóle i zawroty głowy, ból za mostkiem, nudności, wymioty, duszność, skurcz oskrzeli, oraz w wysokich stężeniach po kilku godzinach obrzęk płuc.
Skażenie oczu wywołuje zaczerwienienie powiek, spojówek, łzawienie, owrzodzenia, z ryzykiem trwałego uszkodzenia rogówki.
Skażenie skóry powoduje zaczerwienienie, ból, owrzodzenia.
Drogą pokarmową wywołuje pieczenie błon śluzowych jamy ustnej, przełyku, żołądka, nudności, wymioty, ból brzucha, biegunkę. Może wystąpić krwawienie, krwotok z przewodu pokarmowego, perforacja ścian przewodu pokarmowego i wstrząs. Dużych dawkach wywołuje osłabienie, splątanie, halucynacje, drgawki i utratę przytomności.
Objawy zatrucia przewlekłego: działanie uczulające na skórę i drogi oddechowe - kontaktowe zapalenie skóry, astma oskrzelowa. Opisywano również zapalenie oskrzeli. |
|
|
|
|
