   
|
|
|
SUBSTANCJE CHEMICZNE O USTALONYCH WARTOŚCIACH NDS
Zbiór informacji na temat substancji chemicznych z ustalonymi wartościami najwyższych dopuszczalnych stężeń przedstawionych alfabetycznie. Informacje te obejmują nazwy substancji, ich synonimy, klasyfikację, informacje z zakresu pierwszej pomocy w przypadku zatrucia inhalacyjnego, zatrucia drogą pokarmową, skażenia skóry, skażenia oczu. Dla każdego związku podano właściwości fizykochemiczne i toksykologiczne. Wykaz wartości NDS i metod oznaczania substancji chemicznych w powietrzu na stanowiskach pracy podano w tabeli w górnym pasku menu.
|
Cyjanowodór[74-90-8]| Synonimy | kwas cyjanowodorowy, kwas pruski
| | Klasyfikacja substancji | F+; R12
T+; R26
N; R50-53
| | Pierwsza pomoc |
Niezbędne leki: glukoza (40%) w ampułkach, węgiel aktywny, hydrokortyzon.
Odtrutki:tlen, azotyn amylu (Amylium nitrosum) w ampułkach, azotyn sodu (Natrium nitrosum) w ampułkach; tiosiarczan sodu (30%) w ampułkach po 50 ml.
Leczenie: odblokowanie oksydazy cytochromu przez wiązanie cyjanu z methemoglobiną wywołaną podaniem leków methemoglobinotwórczych i tlenu.
ZATRUCIE INHALACYJNE
Przytomny
Pierwsza pomoc przedlekarska
Wynieść zatrutego z miejsca narażenia, ułożyć w wygodnej pozycji, zapewnić spokój i całkowity bezruch, chronić przed utratą ciepła. Podawać tlen (z butli), najlepiej przez maskę twarzową, aż do przybycia wezwanego lekarza. W razie przyspieszenia i pogłębienia oddechu, z zawrotami i bólem głowy, rozgnieść ampułkę azotynu amylu zawiniętą w gazę i podać do wdychania przez 1-2 minuty. Nie podawać, jeżeli nie ma pewności, że nastąpiło zatrucie cyjanowodorem (kwasem pruskim) lub cyjankami.
Pomoc lekarska
Kontynuować wspomagane oddychanie tlenem; w razie zaburzeń oddechowych zaintubować i kontynuować tlenoterapię. Założyć stałą drogę dożylną i podać tiosiarczan sodu - 50 ml, powoli, przez 10 minut. Transport karetką reanimacyjną PR do szpitala (ośrodka zatruć) bez przerywania leczenia. W razie spadku ciśnienia tętniczego krwi podawać dożylnie hydrokortyzon (300-500 mg).
Nieprzytomny
Pierwsza pomoc przedlekarska
Wynieść zatrutego z miejsca narażenia, ułożyć w pozycji bocznej ustalonej; usunąć z jamy ustnej ruchome protezy i inne ciała obce; odessać strzykawką przez cewnik wydzielinę z jamy ustnej i nosa. Azotyn amylu z ampułki wlać do worka samorozprężalnego aparatu typu AMBU i podawać razem z tlenem aż do przybycia lekarza wezwanego natychmiast. Nie podawać, jeśli nie ma pewności, że utrata przytomności wywołana jest cyjanowodorem lub cyjankami (ryzyko spadku ciśnienia krwi).
Pomoc lekarska
W zaburzeniach oddychania zaintubować, kontynuować sztuczne oddychanie aparatem typu AMBU, z podawaniem tlenu. Jednocześnie założyć stałą drogę dożylną i podać 50 ml tiosiarczanu sodu, powoli, przez 10 minut. Transport do szpitala karetką PR pod opieką lekarza - kontynuować podawanie tlenu.
SKAŻENIE SKÓRY
Uwaga: osoba udzielająca pomocy poszkodowanemu musi nosić odpowiednią odzież ochronną (w tym rękawice).
Pierwsza pomoc przedlekarska
Natychmiast spłukać obficie letnią bieżącą wodą, zdejmując jednocześnie oblaną odzież. Nie stosować środków zobojętniających (alkalizujących). Na oparzenia nałożyć jałowy opatrunek. Postępowanie jak w zatruciu inhalacyjnym ze względu na szybkie wchłanianie cyjanowodoru przez skórę. Wezwać lekarza.
Pomoc lekarska
Postępowanie jak w zatruciu inhalacyjnym.
SKAŻENIE OCZU
Pierwsza pomoc przedlekarska
Płukać oczy dużą ilością chłodnej wody przez 15 minut.
Uwaga: osoby narażone na cyjanowodór powinny być pouczone, jak w razie skażenia samodzielnie wykonywać płukanie oczu.
Pomoc lekarska
Konieczna konsultacja okulistyczna.
ZATRUCIE DROGĄ POKARMOWĄ
Pierwsza pomoc przedlekarska
Nie wywoływać wymiotów. Osobie przytomnej podać natychmiast do wypicia zawiesinę węgla (Carbo medicinalis) - co najmniej 70 g w wodzie. Dalsze postępowanie jak w zatruciu inhalacyjnym.
Pomoc lekarska
Postępowanie jak w zatruciu inhalacyjnym. | | Właściwości fizykochemiczne |
Właściwości podstawowe
Masa cząsteczkowa: 27,026
Stan skupienia w temp. 20°C: ciecz
Barwa: bezbarwna
Zapach: gorzkich migdałów
Temperatura topnienia: -13,24°C
Temperatura wrzenia: 25,7°C
Temperatura zapłonu: -17,8°C
Temperatura samozapłonu: 538°C
Granice wybuchowości w mieszaninie z powietrzem:
- dolna: 5,6% obj.
- górna: 41 % obj.
Stężenie stechiometryczne: 14,4% obj.
Gęstość w temp. 20°C: 0,687 g/cm3
Gęstość par względem powietrza: 0,974
Prężność par w temp. 20°C: 827 hPa
Stężenie pary nasyconej w temp. 20°C: 917 g/m3
Rozpuszczalność w wodzie: nieograniczona
Rozpuszczalność w innych rozpuszczalnikach: rozpuszcza się w alkoholu etylowym, acetonie, benzenie, chloroformie, czterochlorku węgla.
Właściwości dodatkowe
Temperatura krytyczna: 183, 5°C
Ciśnienie krytyczne: 5,39 MPa
Współczynnik załamania światła w temp.15°C: 1,00043
Lepkość w temp.18°C: 0,1955 mPa s
Ciepło właściwe:
- w temp. 20,9°C: 2,625 J/(g K)
- w temp. 27°C: 1,333 J/(g K)
Ciepło parowania w temp. 25°C: 1034 J/g | | Właściwości dodatkowe | | | Informacje toksykologiczne: |
Klasa toksyczności
Substancja bardzo toksyczna wg wykazu substancji niebezpiecznych.
Substancja nieumieszczona w wykazie substancji i preparatów o działaniu rakotwórczym lub mutagennym.
Substancja nieoceniana pod względem działania rakotwórczego przez IARC.
Stężenia oraz dawki śmiertelne i toksyczne
Próg wyczuwalności zapachu - 0,22-5,6 mg/m3 (zapach gorzkich migdałów wyczuwany przez osoby wrażliwe może być sygnałem ostrzegającym o zwiększeniu stężenia HCN powyżej stężenia bezpiecznego)
LD50 (szczur, doustnie) - brak danych
LC50 (szczur, inhalacja) - 179 mg/m3 (30 min)
LD50 (królik, szczur, skóra) - brak danych
LCL0 (człowiek, inhalacja) - 224 mg/m3 (5 min)
Działanie toksyczne i inne szkodliwe działanie biologiczne na ustrój człowieka: substancja bardzo toksyczna, dusząca - blokuje oddychanie tkankowe; działa drażniąco.
Drogi wchłaniania: przez drogi oddechowe, skórę, z przewodu pokarmowego.
Objawy zatrucia ostrego: w postaci gazu lub par wywołuje osłabienie, drżenia mięśni, rozsadzający ból głowy, zaczerwienienie spojówek i ból oczu, uczucie "pieczenia" w oczach, nosie, gardle. Może wystąpić sinica albo czerwone zabarwienie skóry. W stężeniach ok. 130 mg/m3 po tych objawach następuje przyspieszenie i pogłębienie oddechów, bicie serca, utrata przytomności, drgawki, obrzęk płuc, zatrzymanie oddechu i śmierć w ciągu 1 godziny. W stężeniach 200-300 mg/m3 HCN powoduje natychmiastowy zgon. Skażenie skóry wywołuje piekący ból, zaczerwienienie. W postaci ciekłej może wywołać objawy jak w zatruciu inhalacyjnym. Skażenie skaleczonej skóry może spowodować natychmiastową śmierć. Skażenie oczu ciekłą substancją lub roztworem (kwasem pruskim) powoduje oparzenie powiek, spojówek, rogówki. Drogą pokarmową w dawce 250 mg może wywołać piorunującą postać zatrucia, jeżeli poszkodowany nic nie jadł: zapaść, utratę przytomności, drgawki, śmierć. Po posiłku objawy występują po paru godzinach.
Następstwa ostrego zatrucia: w przypadku uratowania życia nie opisywano; mogą być ewentualne następstwa akcji reanimacyjnej.
Objawy zatrucia przewlekłego: w stężeniach 4-13 mg/m3 może spowodować zwiększenie zawartości hemoglobiny we krwi, osłabienie, ból i zawroty głowy, zaczerwienienie gardła, duszność wysiłkową, wymioty, rumieniowe zmiany skóry, powiększenie tarczycy. |
|
|
|
|
