   
|
|
|
SUBSTANCJE CHEMICZNE O USTALONYCH WARTOŚCIACH NDS
Zbiór informacji na temat substancji chemicznych z ustalonymi wartościami najwyższych dopuszczalnych stężeń przedstawionych alfabetycznie. Informacje te obejmują nazwy substancji, ich synonimy, klasyfikację, informacje z zakresu pierwszej pomocy w przypadku zatrucia inhalacyjnego, zatrucia drogą pokarmową, skażenia skóry, skażenia oczu. Dla każdego związku podano właściwości fizykochemiczne i toksykologiczne. Wykaz wartości NDS i metod oznaczania substancji chemicznych w powietrzu na stanowiskach pracy podano w tabeli w górnym pasku menu.
|
Acetonitryl[75-05-8]| Synonimy | cyjanek metylu, nitryl kwasu octowego | | Klasyfikacja substancji | F; R11
Xn; 20/21/22
Xi; R36 | | Pierwsza pomoc |
Niezbędne leki: hydrokortyzon (lub dexaven, deksametazon, decadron); węgiel aktywny (Carbo med.).
Odtrutki: azotyn amylu (Amylium nitrosum) - amp.; prep. Nitramyl; azotyn sodu (Natrium nitrosum) - amp. lub 4-DMAP (4-dimetyloaminofenol) - ampułki po 250 mg; 30-procentowy roztwór tiosiarczanu sodu (Natrium thiosulphuricum).
Leczenie przyczynowe: odblokowanie oksydazy cytochromu przez: kompetycyjne związanie rodnika cyjanowego z methemoglobiną wywołaną podaniem środków methemoglobinotwórczych oraz związanie go z siarką tiosiarczanu.
Leczenie wspomagające: podawanie tlenu.
ZATRUCIE INHALACYJNE
Przytomny
Pierwsza pomoc przedlekarska
Wynieść zatrutego z miejsca narażenia, ułożyć w wygodnej pozycji, zapewnić spokój i całkowity bezruch, chronić przed utratą ciepła. Podawać tlen (z butli), najlepiej przez maskę twarzową, aż do przybycia wezwanego lekarza. Należy mierzyć ciśnienie tętnicze krwi (pielęgniarka, osoba wyszkolona) i pozostawić mankiet aparatu na ramieniu dla dalszej kontroli. Jeżeli nie ma wątpliwości, że nastąpiło zatrucie acetonitrylem, a zatruty ma ból i łzawienie oczu oraz skarży się na ściskanie w klatce piersiowej, to można rozgnieść ampułkę azotynu amylu (zawiniętą w gazę) i podać pod nos do wdychania przez 1/2 minuty, pod warunkiem że ciśnienie krwi nie spadło poniżej 120-110/70 mmHg.
Pomoc lekarska
Kontynuować podawanie tlenu, kontrolując ciśnienie tętnicze krwi. Podać dożylnie: 2-procentowy roztwór azotynu sodu - 15 ml (300 mg) w ciągu 2-4 minut (albo 4-DMAP) i następnie 30-procentowy roztwór tiosiarczanu sodu - 50 ml (15 g), powoli, przez 10 minut. Transport do szpitala karetką PR pod opieką lekarza w każdym przypadku narażenia na wdychanie par (mgły) w stężeniach wywołujących objawy podrażnienia błon śluzowych, ze względu na ryzyko wystąpienia opóźnionych objawów ciężkiego zatrucia.
Nieprzytomny
Pierwsza pomoc przedlekarska
Wynieść zatrutego z miejsca narażenia. Ułożyć w pozycji bocznej ustalonej. Usunąć z jamy ustnej ruchome protezy i inne ciała obce. Odessać strzykawką przez cewnik wydzielinę z jamy ustnej i nosa. Jeżeli poszkodowany oddycha: rozgnieść ampułkę azotynu amylu zawiniętą w gazę lub watę, podać tuż pod nos do wdychania przez 1/2 minuty. Nie podawać, jeśli nie ma pewności, że utrata przytomności wywołana jest związkiem cyjanowym (ryzyko spadku ciśnienia krwi); podać tlen do oddychania przez maskę twarzową lub zgłębnik donosowy - nie przerywać do chwili przybycia wezwanego lekarza. Kontrolować ciśnienie krwi. Jeżeli poszkodowany nie oddycha, stosować sztuczne oddychanie za pomocą aparatu typu AMBU z podawaniem tlenu, aż do przybycia lekarza. Założyć stałą drogę dożylną (pielęgniarka).
Pomoc lekarska
Zaintubować, stosować sztuczne oddychanie za pomocą aparatu typu AMBU, z podawaniem tlenu. Jednocześnie kontrolować ciśnienie tętnicze krwi i podać dożylnie odtrutki, jak w zatruciu inhalacyjnym: 2-procentowy roztwór azotynu sodu - 15 ml (300 mg) w ciągu 2-4 minut (albo 4-DMAP), następnie tiosiarczan sodu, powoli przez 10 minut, 50 ml (15 g). Można powtórzyć po 5 minutach w razie braku ewidentnej poprawy.
Transport do szpitala karetką reanimacyjną PR pod opieką lekarza.
SKAŻENIE SKÓRY
Uwaga: osoba udzielająca pomocy poszkodowanemu musi nosić odpowiednią odzież ochronną (w tym rękawice).
Pierwsza pomoc przedlekarska
Natychmiast obficie spłukiwać bieżącą wodą, zdejmując jednocześnie skażoną odzież. Postępowanie jak w zatruciu inhalacyjnym. Wezwać lekarza.
Pomoc lekarska
Postępowanie jak w zatruciu inhalacyjnym.
SKAŻENIE OCZU
Pierwsza pomoc przedlekarska
W każdym przypadku skażenia natychmiast płukać oczy dużą ilością chłodnej wody, co najmniej 15 minut.
Uwaga: osoby narażone na skażenie oczu powinny być pouczone o konieczności i sposobie ich płukania.
Pomoc lekarska
Konieczna pilna konsultacja okulistyczna.
ZATRUCIE DROGĄ POKARMOWĄ
Pierwsza pomoc przedlekarska
Natychmiast po połknięciu poszkodowany powinien sam wywołać u siebie wymioty. Osobie przytomnej podać natychmiast do wypicia zawiesinę węgla (Carbo medicinalis) w wodzie, co najmniej 70 g. Dalsze postępowanie jak w zatruciu inhalacyjnym.
Pomoc lekarska
Postępowanie jak w zatruciu inhalacyjnym. | | Właściwości fizykochemiczne |
Właściwości podstawowe
Masa cząsteczkowa: 41,05
Stan skupienia w temp. 20°C: ciecz
Barwa: bezbarwna
Zapach aromatyczny
Temperatura topnienia -45°C
Temperatura wrzenia: 81,6°C
Temperatura zapłonu: 2°C
Temperatura samozapłonu: 524°C
Granica wybuchowości w mieszaninie z powietrzem:
- dolna: 3,0% obj.
- górna: 16% obj.
Stężenie stechiometryczne: 7,1% obj.
Gęstość w temp. 20°C: 0,78 g/cm3
Gęstość par względem powietrza: 1,42
Prężność par:
- w temp. 20°C: 97 hPa
- w temp. 30°C: 153 hPa
Stężenie pary nasyconej:
- w temp. 20°C: 163 g/m3
- w temp 30°C: 249 g/m3
Rozpuszczalność w wodzie w temp. 20°C: miesza się bez ograniczeń
Rozpuszczalność w innych rozpuszczalnikach: rozpuszcza się w alkoholu etylowym, eterze etylowym, acetonie, benzenie.
Właściwości dodatkowe
Temperatura krytyczna: 274,7°C
Ciśnienie krytyczne: 4,83 MPa
Współczynnik załamania światła w temp. 20°C: 1,34411
Lepkość w temp. 20°C: 0,357 mPa s
Ciepło właściwe: 2,23 J/(g K)
Ciepło parowania:
- w temp. wrzenia: 726,9 J/g
- w temp. 25°C: 809,9 J/g
Ciepło spalania: -30,8 kJ/g
Współczynnik podziału n-oktanol/woda (log POW): -0,34 | | Właściwości dodatkowe | | | Informacje toksykologiczne: |
Klasa toksyczności
Substancja szkodliwa i drażniąca wg wykazu substancji niebezpiecznych.
Substancja nieumieszczona w wykazie substancji i preparatów o działaniu rakotwórczym lub mutagennym.
Substancja nieoceniana pod względem działania rakotwórczego dla ludzi przez IARC.
Stężenia oraz dawki śmiertelne i toksyczne
Próg wyczuwalnoúci zapachu - 72 mg/m3
LD50 (szczur, doustnie) - 2730 mg/kg
LC50 (szczur, inhalacja) - 12806,8 mg/m3 (8 h)
LD50 (królik, skóra) - 1250 mg/kg
TCL0 (człowiek, inhalacja) - 273,2 mg/m3 (4 h)
TDL0 (człowiek, doustnie) - 570 mg/kg
Działanie toksyczne i inne szkodliwe działanie biologiczne na ustrój człowieka: substancja szkodliwa, drażniąca, dusząca; hamuje oddychanie tkankowe.
Drogi wchłaniania: skóra, drogi oddechowe, przewód pokarmowy.
Objawy zatrucia ostrego: pary lub mgły w stężeniach przekraczających najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe wywołują łzawienie i piekący ból oczu, zaburzenia widzenia, uczucie ?drapania? w gardle. Objawy toksyczne po narażeniu inhalacyjnym mogą wystąpić po mniej wićcej 4-godzinach narażenia na substancję występującą w stężeniu ok. 300 mg/m3. W dużym stężeniu substancji następowaůy ciężkie zatrucia z zaburzeniami oddechu, uczuciem úciskania w klatce piersiowej, z utratą przytomności, drgawkami i zejściem śmiertelnym. Skażenie skóry wywołuje zaczerwienienie i piekący ból oraz może doprowadzię do objawów jak w zatruciu drogą oddechową. Skażenie oczu ciekłym acetonitrylem powoduje ból, przekrwienie spojówek i prawdopodobnie może wywołaę uszkodzenie rogówki. Zatrucie drogą pokarmową w dawce ok. 0,5-0,6 g/kg (dawka całkowita: 3-4 g) wywołuje nudności, wymioty, ból głowy, ogólne osłabienie, ból w klatce piersiowej i inne objawy jak w zatruciu inhalacyjnym
Objawy zatrucia przewlekłego: nie ma danych o przewlekłych zatruciach. |
|
|
|
|
