Produkty ropopochodne - informacje ogólne źródło: artukuł "Bezpieczeństwo pracy przy magazynowaniu i transporcie ropy naftowej oraz produktów ropopochodnych", doc. dr hab. ZBIGNIEW MAKLES (CIOP-PIB) , Bezpieczeństwo pracy, 2004, nr 1

Ropa naftowa oraz jej produkty rafineryjne i petrochemiczne stanowią jedno z ważniejszych źródeł energii, paliw i surowców, bez których życie współczesnego człowieka i jego dalszy rozwój byłoby bardzo trudne i skomplikowane.

Mimo dobrodziejstwa dla ludzkości, jakim jest ropa naftowa, niesie ona ze sobą wiele zagrożeń dla zdrowia, a nawet życia człowieka oraz przyrody, wynikających z jej właściwości fizykoche-
micznych i toksycznych. Przy nieracjonalnym jej pozyskiwaniu i przetwa-
rzaniu oraz obchodzeniu się może stwarzać różnorakie zagrożenia prowadzące do poważnych awarii, katastrof i wypadków.

Współczesne technologie wydobycia i przeróbki ropy naftowej są na ogół na tyle opanowane, że tylko zbieg niesprzyjających okoliczności, w tym nieuwaga człowieka lub ingerencja osób niepowołanych może prowadzić do niepożądanych następstw.

Wszelkie negatywne zjawiska związane z ropą naftową i jej przetwórstwem eliminuje człowiek racjonalną gospodarką, właściwą technologią i procesami przetwarzania oraz dystrybucji surowców i materiałów, a także stosowaniem odpowiednich zabezpieczeń technicznych, właściwym bezpieczeństwem pracy oraz przestrzeganiem odpowiednich warunków sanitarno-higienicznych.

Ochrona człowieka w środowisku pracy w tym przemyśle jest obwarowana krajowymi aktami prawnymi i normatywami higienicznymi, zgodnymi z dyrektywami unijnymi w zakresie kształtowania warunków pracy, w tym ochrony pracowników przed narażeniem na czynniki chemiczne i fizyczne.

Ropa naftowa i produkty ropopochodne

Odkryte złoża ropy naftowej i gazu według danych kompanii naftowej LUKOIL przedstawia rysunek 2.

Ropa naftowa jako jedno ze źródeł energii jest ciekłą, naturalną mieszaniną węglowodorów alkanowych, cykloalkanowych i arenowych. Domieszkami ropy są również związki siarko-, azoto- i tlenoorganiczne, a także substancje mineralne i woda (rys. 3.).


Ropa naftowa w procesie technologicznym daje się rozdzielić na poszczególne frakcje o przedstawionych w tabeli 1. – charakterystyce i zastosowaniu.

Tabela 1
FRAKCJE ROPY NAFTOWEJ I ICH ZASTOSOWANIE                  

Temperatura wrzenia, w °C	Skład	Frakcje	Zastosowanie
0 – 30	C1 – C6	gaz	gaz i gaz płynny
10 – 60	C5 – C7	eter naftowy	rozpuszczalniki
60 – 120	C7 – C8	benzyna lekka	paliwa silnikowe lekkie
70 – 150	C6 – C9	benzyna ciężka	paliwa silnikowe
175 – 300	C10 – C16	nafta	paliwo lotnicze, dieslowskie
300	C16 – C18	olej opałowy	paliwo dieslowskie, surowiec do krakingu
300	C18 – C20	oleje woskowe	oleje smarne, oleje mineralne, surowiec do krakingu
300	C21 – C40	woski parafinowe	świecarstwo, papiernictwo
wyższa niż 300	więcej niż C40	reszta	smoły, asfalty, uszczelniacze

Przemysł rafineryjny produkuje paliwa (benzyny, napędy, paliwa lotnicze, olej opałowy, gacze parafinowe), zaś przemysł petrochemiczny produkuje petrochemikalia i surowce dla ciężkiej syntezy organicznej (np. etylen, propylen, tlenek etylenu, tworzywa sztuczne – polipropylen, polietylen, fenol, aceton i inne).

Przykładowo podział frakcji otrzymywanych z instalacji DRW (destylacyjnej rurowo-wieżowej), w układzie: produkt – wykorzystanie, jest następujący:

• destylaty z kolumny atmosferycznej:

– gaz zrzutowy – produkcja komponentów gazu opałowego lub wsadu na pirolizę
– gaz suchy – produkcja komponentów gazu opałowego lub wsadu na pirolizę
– gaz płynny – produkcja surowców dla procesów petrochemicznych
– benzyna lekka – surowiec dla pirolizy i izomeryzacji
– benzyna średnia – surowiec dla reformingów
– benzyna lotnicza – surowiec do produkcji paliwa lotniczego;

• Frakcja napędowa – surowiec do produkcji ON – destylaty z kolumny próżniowej:

– frakcja napędowa – surowiec do produkcji ON, surowiec do produkcji oleju opałowego
– frakcja napędowa II – surowiec dla krakingu katalitycznego i hydrokrakingu
– frakcja napędowa III – surowiec do produkcji baz olejów smarowych
– ciężka frakcja olejowa – surowiec do produkcji oleju opałowego dla EC
– pozostałość próżniowa – surowiec do produkcji szerokiej gamy asortymentów asfaltowych.