Wykrywanie i pomiary liczbowe biologicznych czynników środowiska pracy źródło:  "Nauka o pracy: bezpieczeństwo, higiena i ergonomia" opracowanie: prof. dr hab. Jacek Dutkiewicz - Instytut Medycyny Wsi, Lublin

Zasadność podejrzenia, że objawy chorobowe występujące u pracownika lub u grupy pracowników są wywołane przez określony czynnik biologiczny, należy potwierdzić dwoma sposobami.

Pierwszy spasób, bardzo istotny dla zapewnienia bezpieczeństwa pracy załogi, polega na wykryciu danego czynnika w środowisku pracy i określeniu rozmiarów ekspozycji. Ze względu na fakt, że większość szkodliwych czynników biologicznych przenosi się drogą powietrzną, podstawowe znaczenie ma tu mikrobiologiczne badanie powietrza [4]. Mikrobiologiczne badanie powietrza wykonuje się najczęściej za pomocą następujących metod:

• zderzeniowych (impakcyjnych), w których pobiera się za pomocą pompy ssącej próbę powietrza o określonej objętości na płytkę agarową przez wąską szczelinę lub dyszę, a następnie po inkubacji liczy się wyrosłe kolonie i na tej podstawie określa stężenie drobnoustrojów w CFU (Colony Forming Units) CFU
  Skrót od "Colony Forming Units" (jednostki tworzące kolonie), służący jako miara stężenia drobnoustrojów w 1 m ³ powietrza. na 1 m³ powietrza,



• filtracyjnych, w których posiewu dokonuje się dwustopniowo: w pierwszym etapie pobiera się próbę powietrza do płynu pochłaniającego w płuczce lub na filtr membranowy, a w drugim etapie posiewa się płyn, lub ekstrakt z filtra na pożywkę agarową i po inkubacji liczy się wyrosłe kolonie.

Do tej pory brak jest powszechnie uznanych norm określających dopuszczalne stężenie drobnoustrojów w powietrzu środowiska pracy [4].
Zaobserwowano, że choroby układu oddechowego u pracowników występują najczęściej w przypadku stałego narażenia na stężenia drobnoustrojów w powietrzu powyżej 100 tysięcy CFU/m³, a zatem ze względów zdrowotnych wartość ta nie powinna być przekraczana [11].

Drugi sposób polega na bezpośrednim stwierdzeniu obecności czynnika biologicznego w organizmie chorego pracownika poprzez badanie mikroskopowe lub izolację na pożywkę mikrobiologiczną albo pośrednim ustaleniu kontaktu z tym czynnikiem poprzez stwierdzenie dodatniej reakcji immunologicznej chorego na antygen danego czynnika.

Dla stwierdzenia choroby zakaźnej podstawowe znaczenie mają badania serologiczne ze swoistym antygenem, wśród których najczęściej wykonuje się: odczyn aglutynacji, odczyn wiązania dopełniacza, odczyn immunofluorescencji i test immunoenzymatyczny (ELISA). Dla stwierdzenia choroby alergicznej najczęściej wykonuje się: testy skórne (śródskórny lub punktowy - prick), test radioimmunoabsorpcji (RAST), test precypitacji w żelu, test zahamowania migracji leukocytów, test ELISA oraz test inhalacyjny (prowokacji wziewnej).