Zadaniem pracownika/kierowcy wykonującego naprawy pojazdu ciężarowego:

• wprowadzanie i ustawianie samochodów na stanowisku,


• podnoszenie samochodu,


• montaż i demontaż kół i opon,


• praca w kanale pod samochodem,


• wymiana oleju i smarowanie pojazdu,


• prowadzenie prac obsługowo-naprawczych,


• mycie zespołów i części,


• uruchamianie silnika i sprawdzanie stanu technicznego pojazdu po naprawie,

Typowe zagrożenia związane z bieżącymi naprawami pojazdów ciężarowych, są to zagrożenia:

• potłuczeniem, zgnieceniem przez poruszające się na placu postojowym i manewrowym innych pojazdów,


• upadkiem w wyniku potknięcia o przedmioty pozostawione na powierzchni,


• uderzeniem, zmiażdżeniem na skutek spadających przedmiotów, np. wskutek opadnięcia podnośnika z pojazdem, upadku koła z samochodu,


• uderzeniem, obtarciem spowodowane możliwością wytrysku powietrza (np. w instalacjach pneumatycznych) pod ciśnieniem,


• schorzeniem układu mięśniowo-szkieletowego wskutek wymuszonej pozycji pracy zwłaszcza podczas ręcznego przenoszenia i podnoszenia kół i opon oraz posługiwania się narzędziami zmechanizowanymi, zwłaszcza pneumatycznymi (np. kluczami),


• porażeniem prądem elektrycznym, np. od elektronarzędzi lub maszyn,


• uderzeniem, skaleczeniem, wplątaniem, przecięciem rąk i ciała na skutek używania narzędzi ręcznych prostych (np. młotka, kluczy) i z napędem (elektrowkrętarki),


• upadkiem na powierzchni na skutek poślizgnięcia się na rozlanym oleju i potknięcia się o porozstawiane przedmioty,


• upadkiem, potłuczeniem, złamaniem części ciała na skutek upadku na niższy poziom, np. do kanału,


• upadkiem z wysokości podczas prowadzenia napraw dużych pojazdów,


• zatruciem wskutek szkodliwych spalin,


• poparzeniem żrącymi substancjami, np. pochodzącymi z akumulatorów, układów hamulcowych,


• poparzenie gorącymi częściami pojazdu, np. silnika,


• uderzeniem, zmiażdżeniem w skutek spadających przedmiotów podczas wykonywania napraw pod pojazdem, a także wskutek opadnięcia podnośnika z pojazdem,


• pożarem, wybuchem, ze względu na występowanie oparów paliw,


• zaprószeniem oczu podczas pracy pod pojazdem, albo przy jego czyszczeniu.

Zalecenia bezpieczeństwa podczas wykonywania prac:
Wprowadzanie i ustawianie samochodów na stanowisku

• wprowadzanie pojazdów na stanowiska powinny robić osoby upoważnione, pełnoletnie i posiadające aktualne prawo jazdy właściwej kategorii,


• podczas jazdy po placu postojowym lub manewrowym i wprowadzania pojazdu na stanowisko nikomu nie wolno jechać na stopniach samochodu, błotnikach i w skrzyni ładunkowej. Poza prowadzącym, nikt nie powinien znajdować się wewnątrz pojazdu.,


• wprowadzający pojazd na stanowisko powinien stosować się do obowiązujących przepisów ruchu drogowego i nie przekraczać prędkości 15 km/h,


• wprowadzanie pojazdu na stanowisko musi koordynować inny pracownik, znajdujący się z boku przed samochodem, aby uniknąć potrącenia przez ten pojazd lub przyciśnięcia do ściany w razie np. awarii układu hamulcowego,


• nikomu nie wolno znajdować się na drodze pojazdu,


• przedmioty, np. narzędzia, części, odpadki metalowe, przewody elektryczne, węże do sprężonego itp. powinny być usunięte z drogi pojazdu,


• należy zachować odległości umożliwiające pracownikom swobodne poruszanie się i wykonywanie robót. Odległość pojazdu od stanowiska pracy powinna wynosić, co najmniej 1,2 m,


• po wprowadzeniu pojazdu należy natychmiast wyłączyć silnik,


• w przypadku stosowania podnoszenia jednostronnego zablokować oś pojazdu mającego kontakt z podłożem poprzez zaciągnięcie hamulca ręcznego lub włączenie dźwigni biegu. Następnie podkłada się pod koła mające kontakt z podłożem kliny, uniemożliwiając przetaczanie się pojazdu do przodu i do tyłu.,


• nie wolno podkładać pod koła przypadkowych przedmiotów, np. kamieni, cegieł, zużytych części pojazdów itp.,

Podnoszenie samochodu

• przed podniesieniem samochodu trzeba sprawdzić stan podnośnika,


• w przypadku podnośników ręcznych należy skontrolować stan zapadki, gwintu, podstawki i główki oraz progów samochodu,


• przy ręcznych podnośnikach hydraulicznych trzeba sprawdzić, czy nie ma wycieków płynu,


• nie wolno posługiwać się podnośnikami uszkodzonymi, nie w pełni sprawnymi i niekompletnymi. Ich udźwig powinien być dostosowany do masy pojazdu. W razie dysponowania podnośnikiem o niewystarczającym udźwigu, należy podnosić tylko przednią lub tylną część pojazdu a jeśli to konieczne prawą lub lewą,


• po podniesieniu pojazdu trzeba podnośnik zabezpieczyć przed samoczynnym opadnięciem.

Montaż, demontaż i naprawa ogumienia

• do zdejmowania opon z koła należy używać specjalnych urządzeń, tzw. ściągaczy,


• nie wolno zakładać opony na felgę o krawędziach pozaginanych, uszkodzonych i nierównoległych,


• Przy demontażu ogumienia niektórych starszych typów samochodów ciężarowych należy zachować dużą ostrożność ze względu na możliwość „wyskoczenia”, sprężynującego pierścienia stalowego do mocowania obrzeża. Pompowanie kół tych samochodów należy wykonywać w osłonie chroniącej przed uderzeniem przez wyskakujący wskutek nacisku opony pierścień. Po napompowaniu trzeba jeszcze raz opukać pierścień i dopiero wtedy zamontować koło na oś pojazdu,


• nie wolno, przy zakładaniu ciężkiego koła na oś, unosić go ręcznie, lecz należy posługiwać się przy tym dźwignią (np. długą łyżką do montażu opon lub kawałkiem stalowego pręta),

Praca w kanale

• każdy kanał musi mieć prowadzące do niego schodki (bez ubytków i nierówności), a jego długość powinna zapewniać swobodne wejście i wyjście z niego,


• podłogi kanałów powinny być zmywalne, równe i wykonane tak, aby zapobiegać poślizgnięciu się, a jego ściany powinny być łatwo zmywalne,


• zarówno sam kanał, jak i spód samochodu, powinny być odpowiednio oświetlone, nie powodując przy tym olśnienia mechaników,


• lampy w kanałach powinny być zasilane prądem elektrycznym o napięciu nie przewyższającym 24 V, a ich klosze zabezpieczone sztywną drucianą siatką lub „koszem" z drutu,


• używanie lamp przenośnych zasilanych prądem o nie obniżonym napięciu jest niedozwolone,


• transformatory obniżające napięcie, używane do oświetlenia powinny być uziemione lub zerowane,


• lampy przenośne muszą mieć szklany klosz, osadzony na gumowej uszczelce oraz przewód elektryczny dobrze zamocowany w lampie i zaopatrzony w tzw. odgiętkę,


• nie wolno używać lamp, które mają uszkodzoną izolację przewodu, klosz lub osłonę drucianą,


• przewody lamp trzeba tak prowadzić, aby nie deptali po nich ludzie i nie jeździły po nich samochody lub wózki transportowe,


• w pobliżu otwartych kanałów należy zachowywać ostrożność, aby nie wpaść do nich,


• kanały podczas przerw w korzystaniu należy przykrywać deskami,


• kanały należy utrzymywać w czystości, z podłogi usuwać rozlane oleje, jak najczęściej ją myć, wodą lub środkami czyszczącymi.


• mechanik powinien przygotować sobie przed zejściem do kanału wszystkie potrzebne narzędzia i części. Narzędzia i części trzeba kłaść na brzegu kanału, tak aby znajdowały się one pod samochodem.,


• nie wolno kłaść na podłodze kanału żadnych narzędzi, części ani porzucać odpadków, gdyż mogą one spowodować potknięcie się albo przewrócenie pracowników,

Praca pod samochodem

• nie wolno pracować pod samochodem umieszczonym na zwykłym, przenośnym podnośniku i nie podpartym na mocnych podstawkach,


• podczas pracy pod samochodem pracownik powinien używać specjalnej leżanki monterskiej, zaopatrzonej w skrętne kółka i regulowany podgłówek. Należy ją ustawić wzdłuż osi podłużnej samochodu, między jego kołami, tak aby ręce i narzędzia dotykały części pojazdu znajdujących się nad piersiami mechanika, a nie nad jego twarzą, aby zapobiec zaprószeniu oczu i skaleczeniu twarzy.,


• w czasie pracy mechanik nie powinien wysuwać nóg poza obrys pojazdu, a przed wysunięciem się z leżanką spod pojazdu należy sprawdzić, czy nie spowoduje to zagrożenia,


• potrzebne narzędzia oraz części należy umieścić w torbie, ustawionej na leżance,

Wymiana oleju i smarowanie pojazdu

• podłogi powinny być olejoodporne i zmywalne, a ściany zmywalne do wysokości 1,80 m.


• w celu umożliwienia ściekania oleju podłoga może być pokryta gęstą stalową kratą. Podłoże pod kratą powinno mieć nachylenie w kierunku otworów ściekowych,


• ścieki ze stanowisk smarowania i wymiany olejów muszą być odprowadzane do osadników błota i tłuszczu, a nie wprost do ogólnej kanalizacji,


• na stanowiskach smarowania i wymiany oleju należy utrzymywać jak największą czystość. Rozlany olej należy natychmiast usunąć,


• spuszczony z silników lub przekładni olej należy zlewać do zbiornika.


• należy unikać przenoszenia oleju w różnego rodzaju bańkach, wiadrach i innych naczyniach, gdyż grozi to rozlaniem oleju na podłogę, ręce lub odzież,


• nie wolno używać smarownic z uszkodzonymi wężami lub nieszczelnymi połączeniami,


• nie wolno smarować punktów pojazdu, w których brak jest smarowniczek,


• zabronione jest przykładanie palca do końcówki węża smarownicy w celu sprawdzenia sprawności tłoczenia smaru i wielkości ciśnienia,


• pracownicy powinni często zmieniać zabrudzoną odzież roboczą, myć ręce przed jedzeniem, a po zakończeniu pracy starannie umyć całe ciało pod natryskiem,


• podczas pracy należy używać skórzanych rękawic chroniących ręce przed zabrudzeniem oraz obuwia na olejoodpornych spodach,

Prowadzenie prac obsługowo-naprawczych

• narzędzia i przyrządy powinny być dostosowane rodzajem i wymiarami do wykonywanej pracy oraz kształtu i wielkości części, do których będą użyte. Przed użyciem należy je sprawdzić a uszkodzone lub zużyte wymienić na sprawne,


• osoba prowadząca naprawę pojazdu powinien pracować w kombinezonie, butach na podeszwach antypoślizgowych i w nakryciu głowy,


• stanowisko pracy należy utrzymywać w porządku i czystości, a wymontowane części odkładać w określone miejsca na wózkach, stojakach lub pojemnikach w pobliżu stanowiska pracy.


• nie wolno rozrzucać narzędzi wokół stanowiska pracy, a po zakończeniu pracy należy je schować do szafek lub poukładać na półkach,


• rozlany olej należy natychmiast usunąć z podłoża,


• podczas wykonywania prac przy podwoziu samochodu, ustawionego na podłodze lub nad kanałem albo podniesionego, nie wolno uruchamiać silnika ani naprawiać instalacji elektrycznej i rozrusznika,


• wskazane jest ustawienie tarczy z napisem ostrzegawczym, obok pojazdu, pod którym pracują ludzie,

Mycie zespołów i części

• przed naprawą wymontowane części i zespoły powinny być umyte,


• nie wolno używać benzyny etylizowanej (etyliny), powodującej ciężkie zatrucia pracowników,


• stanowisko do mycia części powinno być umieszczone w wydzielonym, dobrze wentylowanym pomieszczeniu,


• podłoga powinna być wodo- i olejoodporna, a ściany i sufit wodoodporne,


• ścieki muszą mieć odprowadzenie do osadnika błota i tłuszczów. Nie wolno odprowadzać ich bezpośrednio do kanalizacji,


• do pomieszczenia powinna być doprowadzona zimna i ciepła woda o temperaturze co najmniej 55°C,


• wanny, w których części myje się ręcznie łatwo palnymi cieczami, powinny mieć obudowę oraz zainstalowane wyciągi,


• w otwartych wannach nie wolno stosować rozpuszczalników, np. trójchloroetylenu (tri), czterochloroetylenu itp. oraz roztworów sody,


• do ręcznego mycia części pracownicy powinni używać pędzli i szczotek na długich trzonkach. Pracę tę należy wykonywać w rękawicach i fartuchach odpornych na działanie benzyny i oleju napędowego.


• w pomieszczeniach, w których używa się benzyny i rozpuszczalników, nie wolno palić tytoniu, posługiwać się otwartym ogniem oraz używać iskrzących urządzeń elektrycznych,


• w pomieszczeniach tych nie wolno też przechowywać jedzenia ani spożywać posiłków,

Uruchamianie silnika i sprawdzanie stanu technicznego pojazdu po naprawie

• uruchomienie silnika dozwolone jest na stanowisku obsługowo-naprawczym dopiero po sprawdzeniu, że nie spowoduje to zagrożenia,


• wymontowany z pojazdu silnik wolno uruchamiać tylko wtedy, gdy przymocowany jest on do metalowej ramy przytwierdzonej do podłogi. Nie wolno uruchamiać silnika ustawionego luzem na prowizorycznych podstawkach.,


• gazy spalinowe z silnika muszą być odprowadzane specjalnym przewodem poza pomieszczenie warsztatu,


• przed uruchomieniem silnika po naprawie należy sprawdzić, czy wszystkie jego części są prawidłowo przykręcone oraz czy nie leżą na nim zapomniane narzędzia lub części,


• zabronione jest wlewanie paliwa do gaźnika w chwili, gdy uruchamia się silnik oraz gdy silnik już pracuje. Nie wolno też nalewać paliwa przez filtr powietrza, gdyż może to być przyczyną pożaru.,


• przed i po naprawie należy sprawdzić stan pojazdu za pomocą urządzeń diagnostycznych, a także praktycznymi, od lat stosowanymi metodami,


• sprawdzanie hamulców w samochodach wyposażonych w hamulce powietrzne lub powietrzno-hydrauliczne należy rozpocząć od sprawdzenia ciśnienia powietrza w układzie hamulcowym,


• dalsze ich sprawdzanie należy wykonywać na pustym placu lub drodze, o dobrej widoczności. Należy zwracać uwagę, aby z tyłu nie jechał inny pojazd, gdyż nagłe zahamowanie mogłoby spowodować zderzenie.,


• do sprawdzania ciśnienia w oponach trzeba używać ciśnieniomierza. Niedopuszczalne jest ustalanie wysokości ciśnienia na podstawie ugięcia się opon lub za pomocą uderzania w opony twardym przedmiotem.,