Utrzymanie optymalnej temperatury stóp podczas pracy w mikroklimacie zimnym jest wynikiem zachowania równowagi między ciepłem dostarczanym przez cyrkulującą krew i stratami ciepła. Wynika z tego, że dla zapewnienia komfortu decydujące znaczenie mają dobre właściwości izolacyjne obuwia i skarpet. Ponieważ odczucie zimna jest najczęściej związane z określonymi częściami stopy: piętą lub znacznie częściej palcami, te fragmenty stopy powinny być szczególnie chronione. Właściwości izolacyjne obuwia zależą od wielu czynników, przede wszystkim zaś od wyboru surowców i konstrukcji obuwia. Zasadnicze znaczenie mają tu rodzaj i grubość materiałów obuwiowych, sposób ich łączenia oraz lokalizacja materiałów izolujących w obuwiu.

Izolacja przed zimnem jest cechą dodatkową, którą może się charakteryzować każdy rodzaj obuwia bezpiecznego, ochronnego i zawodowego. Według norm zharmonizowanych PN-EN ISO 20345: 2007, PN-EN ISO 20346: 2007 i PN-EN ISO 20347: 2007 [1-3] ocenia się jedynie właściwości izolacyjne spodu obuwia, przy czym jako kryterium oceny przyjmuje się spadek temperatury na górnej powierzchni podpodeszwy przy zmianie temperatury otoczenia z (23±2)˚C na (-17±2)˚C. Zgodnie z wymaganiami spadek ten powinien być nie większy niż 10º C. O ciepłochronności całego układu materiałowego, jakim jest obuwie decyduje jednak jego „najchłodniejszy” element [4, 5]. W związku z tym ważnym zagadnieniem jest zapewnienie zarówno odpowiedniej ciepłochronności cholewki jak i podeszwy. Z doniesień literaturowych [6] wynika, że obecnie laboratoria jednostek notyfikowanych, zajmujące się tematyką obuwia o cechach ochronnych, starają się o włączenie do cyklu norm EN ISO metody wyznaczania izolacyjności cieplnej, opartej na zastosowaniu termicznego modelu stopy. Metoda ta umożliwia określanie całkowitej izolacyjności cieplnej jak i poszczególnych wydzielonych stref obuwia.
Obuwie ciepłochronne jest wykorzystywane głównie podczas prac na otwartej przestrzeni (np. prace drogowe i transportowe) oraz w chłodniach. Najczęściej stosowanym obuwiem do prac w mikroklimacie zimnym jest obuwie skórzane ocieplane (trzewiki lub buty z podszewką wykonaną np. ze sztucznego futerka) i buty filcowo-gumowe lub filcowo-tworzywowe (rys. 9.3.7). Obuwie filcowo-gumowe w części, gdzie filc lub inny materiał ocieplający jest pokryty warstwą gumy lub tworzywa, powinno być szczelne.

W przypadku prac związanych z dużą aktywnością ruchową, np. w leśnictwie, rolnictwie, przemyśle i budownictwie, dochodzi często do intensywnego wydzielania potu przez stopy podczas ruchu i szybkiego ich oziębiania w okresach braku aktywności, co znajduje odbicie w odczuwaniu dyskomfortu z powodu zimna i dużej wilgotności w obuwiu. Obuwie może być dobrze izolowane, ale gdy staje się mokre, czy to w wyniku działania wody z zewnątrz czy od wewnątrz z powodu nadmiernego pocenia, traci swoje właściwości ciepłochronne. Włókna w stanie suchym i powietrze między nimi są dobrymi izolatorami. Problem pojawia się, gdy powietrze we włóknach i między nimi jest zastępowane przez wodę, która przewodzi ciepło około 23 razy lepiej niż powietrze [6].

Rysunek 9.3.7 Obuwie chroniące przed zimnem

Literatura
1. PN-EN ISO 20345:2007 Środki ochrony indywidualnej – Obuwie bezpieczne
2. PN-EN ISO 20346:2007 Środki ochrony indywidualnej – Obuwie ochronne
3. PN-EN ISO 20347:2007 Środki ochrony indywidualnej – Obuwie zawodowe
4. Stanisławska Z.  „ Ciepłochronność materiałów obuwniczych ” Przegląd Skórzany 1991, 46, 247-255
5. Marcinkowska E., Żuk W., Weryfikacja znormalizowanej metodyki badania właściwości ciepłochronnych materiałów stosowanych w obuwiu ” Przegląd Skórzany 1996, 51, 119-122
6. Kuklane K., “Footwear for cold enviroments – thermal properties, performance and testing”, Doctoral thesis, Institutionen för Arbetsveten Skap Avdelningen för Industriell ergonomic, 1999:36