Rękawice chroniące przed gorącymi czynnikami termicznymi to rękawice, które chronią ręce pracownika przed gorącem i/lub ogniem występującymi na stanowisku pracy w jednej lub kilku postaciach tj.:

ognia, ciepła kontaktowego, ciepła konwekcyjnego, ciepła promieniowania, drobnych rozprysków stopionych metali, dużych ilości stopionego metalu.

Do typowych branż, w których występuje narażenie rąk pracowników na działanie gorąca i/lub ognia można zaliczyć:

hutnictwo, np. produkcja żelaza, stali, metali kolorowych, przemysł ceramiczny i szklarski, np. produkcja wyrobów gotowych, odlewnictwo, np. wykonywanie odlewów z metali, stopów metali, przemysł mechaniczny i inne gałęzie przemysłu, w których wykonuje się np. cięcie metali na gorąco, zgrzewanie, spawanie, koksownie, niektóre gałęzie przemysłu chemicznego, straż pożarna - akcje gaśnicze.

Podstawową normą zharmonizowaną określającą wymagania i metody badań dla tej grupy rękawic ochronnych jest norma PN-EN 407:2007 [1]. Zgodnie z normą rękawice powinny spełniać wymagania ogólne, wymagania dotyczące odporności na ścieranie oraz wytrzymałości na rozdzieranie oraz wymagania w zakresie skuteczności termicznej. Wśród ostatniej z wymienionych grup wymagań wymienia się:

zachowanie się podczas palenia; odporność na ciepło kontaktowe; odporność na ciepło konwekcyjne; odporność na ciepło promieniowania; odporność na drobne rozpryski stopionego metalu, odporność na duże ilości stopionego metalu.

Dla każdego z ww. parametrów określono cztery poziomy skuteczności, które określa się dla danego typu rękawic na podstawie wyników badań laboratoryjnych. W zależności od przewidywanego zakresu stosowania rękawic, powinny charakteryzować się one odpowiednimi poziomami skuteczności w zakresie poszczególnych parametrów. Należy przy tym podkreślić, że ocenia się tylko te parametry, które odpowiadają zagrożeniom podczas przewidywanego przez producenta zakresu użytkowania rękawic. W tabelach poniżej (1 –6) przedstawiono poszczególne parametry i przyjęte dla nich poziomy skuteczności zgodnie z normą PN-EN 407:2007.

Tabela 1 Poziomy skuteczności dotyczące badania zachowania się podczas palenia [1]

Poziom skuteczności	Czas dalszego palenia [s]	Czas dalszego żarzenia [s]
1	≤ 20	Brak wymagań
2	≤ 10	≤ 120
3	≤ 3	≤ 25
4	≤ 2	≤ 5

Tabela 2 Poziomy skuteczności w odniesieniu do odporności na ciepło kontaktowe [1]

Poziom skuteczności	Temperatura kontaktu Tc [ºC]	Czas progowy tt [s]
1	100	≥ 15
2	250	≥ 15
3	350	≥ 15
4	500	≥ 15

Tabela 3 Poziomy skuteczności w odniesieniu do odporności na ciepło konwekcyjne [1]

Poziom skuteczności	Wskaźnik przenoszenia ciepła HTI [s]
1	≥ 4
2	≥ 7
3	≥ 10
4	≥ 18

Tabela 4 Poziomy skuteczności w odniesieniu do odporności na ciepło promieniowania [1]

Poziom skuteczności	Przenoszenie ciepła t24 [s]
1	≥ 7
2	≥ 20
3	≥ 50
4	≥ 95

Tabela 5 Poziomy skuteczności w odniesieniu do odporności na drobne rozpryski stopionego metalu [1]

Poziom skuteczności	Liczba kropli
1	≥ 10
2	≥ 15
3	≥ 25
4	≥ 35

Tabela 6 Poziomy skuteczności w odniesieniu do odporności na duże ilości stopionego metalu [1]

Poziom skuteczności	Stopione żelazo [g]
1	30
2	60
3	120
4	200

Poziomy skuteczności dotyczące badania odporności na duże ilości stopionego metalu są określone na podstawie badań przy zastosowaniu stopionego żelaza. Norma PN-EN 407:2007 dopuszcza stosowanie w badaniach dodatkowo również innych metali, co powinno być odnotowane w informacji dostarczanej przez producenta wraz z rękawicami.

W celu zapewnienia ochrony rąk przed czynnikami gorącymi, do wytworzenia rękawic stosuje się różne materiały lub układy materiałów. Wśród nich wymienić należy tkaniny, włókniny lub dzianiny z przędzy z włókien Kevlar®, Nomex®, Twaron®, Preox®, PBI, PBI/Kevlar®, Basofil® lub z przędzy bawełnianej, wełnianej impregnowanej niepalnie, skór wyprawianych termoodpornie, tkanin z przędzy z włókien szklanych lub aramidowych aluminizowanych. W zależności od rodzaju zastosowanej przędzy, jej masy liniowej, liczby nitek, jak i różnego splotu, liczby warstw materiałów zastosowanych w konstrukcji, uzyskuje się rękawice o zróżnicowanych właściwościach ochronnych.

Jednym z typowych przykładów rękawic chroniących przed czynnikami gorącymi są rękawice przeznaczone do ochrony przed oparzeniem podczas krótkotrwałego kontaktu z płomieniem lub kontaktu z gorącym przedmiotem o temperaturze do 250°C. Są to najczęściej rękawice dzianinowe wykonane z przędz: bawełnianej impregnowanej niepalnie, przędz aramidowych, przędz mieszanych z udziałem przędzy poliestrowej, wiskozowej, bawełnianej, jak również z tkaniny z przędzy bawełnianej w wersji pętelkowej typu frotte.

Innym przykładem mogą być rękawice zaprojektowane do ochrony rąk pracowników branży metalurgicznej, głównie dla hutników. Tego typu rękawice wykonane są najczęściej po stronie grzbietowej, łącznie z mankietem, z tkanin z przędzy z włókien szklanych lub aramidowych aluminizowanych, najczęściej z podszewką z tkanin bawełnianych impregnowanych niepalnie. Strona dłoniowa rękawic jest wykonana zwykle ze skór termoodpornych lub tkanin z przędzy z włókien niepalnych. Pomiędzy podszewką a tkaniną zewnętrzną stosowane są wkłady termoizolacyjne w postaci różnego rodzaju włóknin, tkaniny wełnianej impregnowanej niepalnie itp. Tego typu rękawice mają długi mankiet ochraniający część przedramienia, całe przedramię lub ramię.

W przypadku rękawic, trudne jest często osiągnięcie kompromisu pomiędzy zapewnieniem odpowiednich właściwości ochronnych i użytkowych. Rękawice, które charakteryzują się wyższym poziomem ochrony w zakresie odporności termicznej są najczęściej wykonane z kilku warstw różnych materiałów, co z kolei powoduje ograniczenie zdolności manipulowania palcami rąk. Rękawice zapewniające wyższy poziom ochrony są najczęściej wykonane z układu kilku materiałów, co jednocześnie wpływa na konstrukcję wyrobu – są to najczęściej rękawice z jednym lub z trzema palcami. Przy doborze rękawic ochronnych należy zatem uwzględniać rodzaj wykonywanych czynności i związaną z tym wymaganą precyzję oraz możliwość chwytu, co wiąże się z wyborem odpowiednio rękawic pięcio-, trzy- lub jednopalcowych. Należy również uwzględnić część kończyny górnej, która podczas wykonywania czynności zawodowych jest eksponowana na działanie czynników gorących – rękawice dostępne są w wersjach konstrukcyjnych z mankietem krótkim, bądź długim osłaniającym część przedramienia, przedramię czy także ramię. Dobierając rękawice należy też pamiętać o dopasowaniu wielkości rękawicy do wielkości ręki użytkownika, zarówno rękawice zbyt luźne, jak i zbyt dopasowane będą utrudniały wykonywanie prac i nie zapewnią wymaganej izolacyjności cieplnej.

Rysunek 1 Przykłady różnej konstrukcji rękawic chroniących przed  czynnikami gorącymi

Znakowanie
W przypadku rękawic chroniących przed czynnikami gorącymi w ich znakowaniu stosuje się znak graficzny przedstawiony na rys. 9.8 Obok tego znaku jest podany numer normy tj. EN 407:2004 (lub PN-EN 407:2007) wraz z sześcioma cyframi kodu odnoszącymi się do parametrów ochronnych. Cyfry kodu są zawsze podawane w tej samej kolejności i określają one poziomy skuteczności rękawic odpowiednio w zakresie: zachowania się podczas palenia, odporności na ciepło kontaktowe, odporności na ciepło konwekcyjne, odporności na ciepło promieniowania, odporności na drobne rozpryski stopionego metalu oraz odporności na duże ilości stopionego metalu.

Rysunek 2 Znak graficzny według PN-EN 407:2007 oznaczający ochronę  przed czynnikami gorącymi [1]

Do ochrony przed zagrożeniami podczas spawania powinny być stosowane rękawice dla spawaczy.
Inna grupa rękawic specjalistycznych stanowią rękawice dla strażaków.

Metoda doboru rękawic chroniących przed czynnikami gorącymi

W celu przeprowadzenia doboru odpowiednich rękawic chroniących przed czynnikami gorącymi należy uwzględnić następujące aspekty:

rodzaj zagrożeń występujących na danym stanowisku pracy, współwystępowanie zagrożeń (wybór rękawic specjalistycznych np. rękawice spawalnicze, strażackie, do prac w hutnictwie lub wybór rękawic przeznaczonych do ochrony przed wybranymi zagrożeniami); intensywność występującego czynnika szkodliwego (wybór rękawic o różnych poziomach skuteczności); rodzaj wykonywanej pracy i wymagana w związku z tym konieczność manipulowania palcami rąk i wygoda użytkowania (wybór rękawic o różnej konstrukcji np. rękawice jedno-, trzy- czy pięciopalcowe, w przypadku rękawic spawalniczych – wybór rękawic typu A, B lub A/B); część kończyny górnej narażonej na działanie czynników gorących (wybór rękawic o różnej długości mankietu).

W każdym przypadku należy kierować się wytycznymi dostarczonymi przez producenta rękawic dotyczącymi zakresu stosowania wyrobu i poziomów skuteczności ustalonych dla rękawic na podstawie wyników badań laboratoryjnych.

Literatura
1. PN-EN 407:2007 Rękawice chroniące przed zagrożeniami termicznymi (gorąco i/lub ogień)