Na podstawie art. 9 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (Dz. U. z 2004 r. Nr 204, poz. 2087 oraz z 2005 r. Nr 64, poz. 565) zarządza się, co następuje:

Rozdział 1

Przepisy ogólne

§ 1. Rozporządzenie określa:

 1)  zasadnicze wymagania dotyczące projektowania oraz wytwarzania urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do użytku w przestrzeniach zagrożonych wybuchem, zwane dalej "urządzeniami i systemami ochronnymi";

 2)  procedury oceny zgodności;

 3)  sposób oznakowania urządzeń i systemów ochronnych;

 4)  wzór znaku CE.

§ 2. Przepisy rozporządzenia mają również zastosowanie do urządzeń zabezpieczających, sterujących i regulacyjnych, zwanych dalej "aparaturą", przeznaczonych do użytku na zewnątrz przestrzeni zagrożonych wybuchem, która jest wymagana lub przyczynia się do bezpiecznego funkcjonowania urządzeń i systemów ochronnych wobec zagrożeń wybuchem.

§ 3. Przepisów rozporządzenia nie stosuje się do:

 1)  aparatury medycznej przeznaczonej do użytku w środowisku medycznym;

 2)  urządzeń i systemów ochronnych, jeżeli zagrożenie wybuchem wynika wyłącznie z obecności materiałów wybuchowych lub substancji chemicznie niestabilnych;

 3)  urządzeń przeznaczonych do użytku domowego i stosowanych dla celów niezarobkowych, jeżeli atmosfera wybuchowa może powstać wyłącznie w wyniku przypadkowego wypływu paliwa gazowego;

 4)  środków ochrony indywidualnej określonych w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 9 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności;

 5)  statków pełnomorskich i ruchomych platform morskich wraz                         wyposażeniem pokładowym tych statków i platform;

 6)  środków transportu - statków oraz pojazdów i ich przyczep, przeznaczonych wyłącznie do transportu osób drogą powietrzną lub siecią transportu drogowego, kolejowego lub wodnego, a także środków transportu w zakresie, w jakim są przeznaczone do przewozu towarów drogą powietrzną, siecią dróg lub siecią kolejową albo drogą wodną. Wyłączeniu nie podlegają pojazdy przeznaczone do użytku w przestrzeni zagrożonej wybuchem;

 7)  wyrobów zaprojektowanych i wykonanych na użytek sił zbrojnych lub Policji oraz innych służb, do których zadań należy zapewnienie przestrzegania prawa i porządku publicznego.

§ 4. Użyte w rozporządzeniu określenia oznaczają:

 1)  urządzenia - maszyny, sprzęt, przyrządy stałe lub ruchome, podzespoły sterujące wraz z oprzyrządowaniem oraz systemy wykrywania i zapobiegania, które oddzielnie lub połączone ze sobą są przeznaczone do wytwarzania, przesyłania, magazynowania, pomiaru, regulacji i przetwarzania energii, lub przetwórstwa materiałów, które przez ich własne potencjalne źródła zapłonu są zdolne do spowodowania wybuchu;

 2)  systemy ochronne - urządzenia inne niż określone w pkt 1, których zadaniem jest natychmiastowe powstrzymanie powstającego wybuchu lub ograniczenie skutecznego zasięgu wybuchu i mogą być wprowadzane do obrotu oddzielnie, w celu zastosowania jako systemy samodzielne;

 3)  części i podzespoły - wyroby istotne ze względu na bezpieczne funkcjonowanie urządzeń i systemów ochronnych, bez funkcji samodzielnych;

 4)  atmosfera wybuchowa - mieszaninę substancji palnych w postaci: gazów, par, mgieł lub pyłów z powietrzem w warunkach atmosferycznych, w której po wystąpieniu zapłonu spalanie rozprzestrzenia się na całą niespaloną mieszaninę;

 5)  przestrzeń zagrożona wybuchem - przestrzeń, w której zależnie od warunków lokalnych i ruchowych może wystąpić atmosfera wybuchowa;

 6)  użytkowanie zgodnie z przeznaczeniem - użytkowanie urządzeń, systemów ochronnych i aparatury odpowiednio do grup i kategorii, o których mowa w § 5, w sposób określony w instrukcjach dołączonych do tych urządzeń i systemów ochronnych przez producenta w celu zapewnienia bezpiecznego ich funkcjonowania;

 7)  zakład górniczy - zakład górniczy, o którym mowa w art. 6 pkt 7 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2005 r. Nr 228, poz. 1947).

§ 5. 1. Ustala się następujące grupy urządzeń i systemów ochronnych:

 1)  grupę I - stanowiącą urządzenia i systemy ochronne przeznaczone do użytku w zakładach górniczych, w których występuje zagrożenie metanowe lub zagrożenie wybuchem pyłu węglowego;

 2)  grupę II - stanowiącą urządzenia i systemy ochronne przeznaczone do użytku w innych, niż wymienione w pkt 1 miejscach zagrożonych występowaniem atmosfer wybuchowych.

2. W obrębie grupy I ustala się następujące kategorie urządzeń:

 1)  kategorię M1 obejmującą urządzenia zaprojektowane i, w razie potrzeby, wyposażone w specjalne, dodatkowe środki zabezpieczenia przeciwwybuchowego, tak aby mogły funkcjonować zgodnie z parametrami ruchowymi ustalonymi przez producenta, zapewniając bardzo wysoki poziom zabezpieczenia. Urządzenia tej kategorii projektuje się tak, aby były zdolne do działania w atmosferze wybuchowej nawet w przypadku rzadko występującej awarii tego urządzenia i charakteryzowały się takimi środkami zabezpieczenia, że:

a)    w przypadku uszkodzenia jednego ze środków zabezpieczających,
przynajmniej drugi, niezależny środek zapewni wymagany poziom zabezpieczenia, albo
b)    wymagany poziom zabezpieczenia będzie zapewniony w przypadku wystąpienia dwóch niezależnych od siebie uszkodzeń;

 2)  kategorię M2 obejmującą urządzenia zaprojektowane tak, aby mogły funkcjonować zgodnie z parametrami ruchowymi ustalonymi przez producenta, zapewniając wysoki poziom zabezpieczenia. W urządzeniach tej kategorii zapewnia się:

a)    wyłączanie zasilania w przypadku wystąpienia atmosfery wybuchowej,
b)    środki zabezpieczenia przeciwwybuchowego zapewniające wymagany poziom zabezpieczenia podczas normalnego działania tych urządzeń, a także w przypadku trudnych warunków ich eksploatacji, w szczególności powstałych wskutek nieostrożnego obchodzenia się z nimi i zmieniających się warunków środowiskowych.

3. W obrębie grupy II ustala się następujące kategorie urządzeń:

 1)  kategorię 1 obejmującą urządzenia zaprojektowane tak, aby mogły funkcjonować zgodnie z parametrami ruchowymi ustalonymi przez producenta, zapewniając bardzo wysoki poziom zabezpieczenia. Urządzenia tej kategorii:

a)    są przeznaczone do użytku w miejscach, w których atmosfery wybuchowe są obecne stale, lub często w długich okresach,
b)    zapewniają wymagany poziom zabezpieczenia, nawet w przypadku rzadko występującej awarii urządzenia, i charakteryzują się takimi środkami zabezpieczenia, że:

–        w przypadku uszkodzenia jednego ze środków zabezpieczających przynajmniej drugi niezależny środek zapewni wymagany poziom zabezpieczenia albo
–        wymagany poziom zabezpieczenia będzie zapewniony w przypadku wystąpienia dwóch niezależnych od siebie uszkodzeń;

 2)  kategorię 2 obejmującą urządzenia zaprojektowane tak, aby mogły funkcjonować zgodnie z parametrami ruchowymi ustalonymi przez producenta, zapewniając wysoki poziom zabezpieczenia. Urządzenia tej kategorii:

a)    są przeznaczone do użytku w miejscach, w których występowanie atmosfer wybuchowych jest prawdopodobne,
b)    posiadają środki zabezpieczenia przeciwwybuchowego zapewniające wymagany poziom zabezpieczenia nawet w przypadku częstych zakłóceń lub uszkodzeń urządzeń, jakie bierze się pod uwagę;

 3)  kategorię 3 obejmującą urządzenia zaprojektowane tak, aby mogły funkcjonować zgodnie z parametrami ruchowymi ustalonymi przez producenta i zapewniać normalny poziom zabezpieczenia. Urządzenia tej kategorii:

a)    są przeznaczone do użytku w miejscach, w których wystąpienie atmosfer wybuchowych jest mało prawdopodobne, a jeżeli wystąpią, to rzadko i tylko w krótkim okresie,
b)    zapewniają wymagany poziom zabezpieczenia podczas normalnego działania tych urządzeń.

4. Urządzenia objęte kategoriami wymienionymi w ust. 2 i 3 powinny spełniać zasadnicze wymagania określone w rozdziale 2, ze szczególnym uwzględnieniem wymagań, o których mowa w:

 1)  § 38 - w przypadku urządzeń objętych kategorią M1;
 2)  § 39 - w przypadku urządzeń objętych kategorią M2;
 3)  § 40 i 41 - w przypadku urządzeń objętych kategorią 1;
 4)  § 42 i 43 - w przypadku urządzeń objętych kategorią 2;
 5)  § 44 - w przypadku urządzeń objętych kategorią 3;
 6)  § 45 i 50 - w przypadku systemów ochronnych.

5. Jeżeli producent zastosował normy zharmonizowane dotyczące urządzeń i systemów ochronnych lub, w przypadku braku norm zharmonizowanych, odpowiednie normy krajowe obejmujące jedno lub więcej zasadniczych wymagań, urządzenia, systemy ochronne, aparaturę oraz części lub podzespoły uznaje się za zgodne z tymi wymaganiami.

6. Urządzenia i systemy ochronne oraz aparatura mogą być zaprojektowane do funkcjonowania w konkretnej atmosferze wybuchowej; w tym przypadku urządzenia i systemy ochronne oraz aparatura powinny być odpowiednio oznakowane.

§ 6. 1. Urządzenia i systemy ochronne oraz aparatura mogą być wprowadzane do obrotu i oddawane do użytku tylko wtedy, gdy przy prawidłowym zainstalowaniu, konserwowaniu oraz użytkowaniu zgodnym z przeznaczeniem nie będą stwarzały zagrożenia dla bezpieczeństwa i zdrowia osób, zwierząt domowych oraz mienia.

2. W celu zapewnienia bezpieczeństwa osób, zwłaszcza pracowników użytkujących urządzenia i systemy ochronne oraz aparaturę, mogą być ustalane inne niż określone w rozporządzeniu wymagania, pod warunkiem że nie spowodują one konieczności modyfikacji urządzeń i systemów ochronnych oraz aparatury w sposób niezgodny z postanowieniami rozporządzenia.

§ 7. 1. Dopuszcza się możliwość prezentacji na targach, wystawach i innych pokazach urządzeń i systemów ochronnych oraz aparatury, które nie spełniają wymagań określonych w rozporządzeniu, jeżeli na widocznym miejscu zamieszczona będzie informacja, że urządzenia i systemy ochronne oraz aparatura są niezgodne z zasadniczymi wymaganiami i nie będą wprowadzone do obrotu, dopóki producent lub jego upoważniony przedstawiciel nie doprowadzi do ich zgodności z wymaganiami określonymi w rozporządzeniu.

2. Podczas prezentacji, o których mowa w ust. 1, powinny być podjęte odpowiednie środki bezpieczeństwa w celu zapewnienia ochrony osób i mienia.

§ 8. 1. Do obrotu mogą być wprowadzone urządzenia i systemy ochronne oraz aparatura, jeżeli uzyskały pozytywny wynik oceny zgodności, zgodnie z postanowieniami rozdziału 3, i dołączono do nich deklarację zgodności WE oraz umieszczono na nich oznakowanie CE w sposób określony w rozdziale 5.

2. Deklaracja zgodności WE zawiera w szczególności:

 1)  nazwę lub znak identyfikacyjny producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela oraz ich adres;
 2)  opis urządzenia i systemu ochronnego lub aparatury;
 3)  wykaz przepisów mających zastosowanie do urządzeń i systemów ochronnych oraz aparatury;
 4)  w koniecznych przypadkach:

a)    nazwę, numer identyfikacyjny i adres jednostki notyfikowanej,
b)    numer certyfikatu badania typu WE,
c)    przywołanie norm zharmonizowanych,
d)    wykaz norm i specyfikacji, które zastosowano,
e)    powołanie się na inne przepisy, które zastosowano;

 5)  imię i nazwisko oraz podpis osoby uprawnionej do złożenia podpisu w imieniu producenta albo jego upoważnionego przedstawiciela.

3. Części i podzespoły przeznaczone do wbudowania do urządzeń lub systemów ochronnych mogą być wprowadzone do obrotu, jeżeli wystawiono dla nich świadectwo zgodności, o którym mowa w § 52 ust. 1.

Rozdział 2

Zasadnicze wymagania dotyczące projektowania oraz wytwarzania urządzeń i systemów ochronnych

§ 9. Projektując oraz wytwarzając urządzenia i systemy ochronne oraz aparaturę, należy brać pod uwagę aktualny stan wiedzy technicznej.

§ 10. Urządzenia i systemy ochronne powinny być projektowane zgodnie z zasadami zintegrowanego bezpieczeństwa przeciwwybuchowego; w tym celu producent powinien podjąć działania, aby:

 1)  zapobiec, w miarę możliwości, wytwarzaniu lub uwalnianiu atmosfery wybuchowej przez urządzenia i systemy ochronne;

 2)  zapobiec zapłonowi atmosfery wybuchowej, uwzględniając charakter każdego źródła zapłonu: elektrycznego lub nieelektrycznego;

 3)  w przypadku powstania, mimo przedsięwziętych środków ostrożności, wybuchu mogącego zagrozić swym działaniem bezpośrednim lub pośrednim bezpieczeństwu i zdrowiu osób, zwierząt domowych oraz mieniu, natychmiast powstrzymać lub ograniczyć zasięg płomienia wybuchu i ciśnienia wybuchu do bezpiecznego poziomu.

§ 11. 1. Wytwarzanie urządzeń i systemów ochronnych powinno być poprzedzone analizą dotyczącą możliwości wystąpienia awarii podczas ich użytkowania. Analiza ta ma na celu uniknięcie sytuacji niebezpiecznych podczas użytkowania urządzeń i systemów ochronnych.

2. Przeprowadzając analizę, o której mowa w ust. 1, należy uwzględnić nieprawidłowości, jakie mogą wystąpić podczas użytkowania urządzeń i systemów ochronnych.

§ 12. Urządzenia i systemy ochronne podlegające szczególnym warunkom kontroli i konserwacji powinny mieć konstrukcję uwzględniającą te warunki.

§ 13. Urządzenia i systemy ochronne projektuje się i wytwarza tak, aby były zdolne do funkcjonowania w istniejących i przewidywanych warunkach środowiskowych.

§ 14. 1. Do urządzeń i systemów ochronnych wprowadzanych do obrotu dołącza się instrukcje zawierające:

 1)  informacje zamieszczone w oznaczeniu, o którym mowa w § 56 ust. 1, z wyłączeniem numeru fabrycznego;

 2)  informacje ułatwiające konserwację urządzenia i systemu ochronnego, w szczególności adres osoby wprowadzającej je do obrotu oraz adres serwisu;

 3)  wytyczne w zakresie bezpieczeństwa podczas instalowania, oddawania do eksploatacji, uruchamiania, użytkowania, montażu i demontażu, regulacji oraz konserwacji tych urządzeń i systemów ochronnych;

 4)  informacje umożliwiające określenie, czy urządzenie zaliczane do danej kategorii lub system ochronny mogą być używane bezpiecznie w przewidywanej przestrzeni i warunkach pracy;

 5)  parametry elektryczne i ciśnieniowe, maksymalne temperatury powierzchni lub inne wartości dopuszczalne;

 6)  w koniecznych przypadkach:

a)    wskazanie obszarów niebezpiecznych, usytuowanych naprzeciw systemów odciążających,
b)    instrukcje dotyczące szkoleń,
c)    specjalne warunki używania urządzenia i systemu ochronnego, w tym informacje o możliwościach niewłaściwego ich użycia, wykazanych doświadczeniem,
d)    charakterystyki narzędzi, jakie mogą być odpowiednie do urządzenia lub systemu ochronnego.

2. Do instrukcji, o których mowa w ust. 1, dołącza się rysunki i schematy potrzebne do: uruchomienia, konserwacji, kontroli i sprawdzenia poprawnego działania oraz naprawy urządzenia i systemu ochronnego, a także istotne zalecenia, w szczególności dotyczące bezpieczeństwa.

3. Producent lub jego upoważniony przedstawiciel sporządza instrukcje w jednym z języków państw członkowskich Unii Europejskiej oraz w języku kraju, w którym urządzenia i systemy ochronne będą używane. Do urządzeń i systemów ochronnych dołącza się także instrukcje sporządzone w języku kraju, w którym urządzenia i systemy ochronne zostały wytworzone.

4. Dokumenty informacyjne dotyczące urządzeń i systemów ochronnych nie mogą być sprzeczne z wytycznymi w zakresie bezpieczeństwa, o których mowa w ust. 1.

§ 15. 1. Materiały stosowane do budowy urządzeń i systemów ochronnych muszą uwzględniać obciążenia przewidywane podczas eksploatacji tych urządzeń i systemów ochronnych i nie mogą spowodować uwolnienia wybuchu.

2. Z uwzględnieniem warunków eksploatacji określonych przez producenta w instrukcji, o której mowa w § 14 ust. 1, między stosowanymi materiałami i składnikami atmosfery w przestrzeni zagrożonej wybuchem nie mogą zachodzić reakcje, które mogłyby ujemnie wpłynąć na zabezpieczenie przeciwwybuchowe.

3. Materiały, o których mowa w ust. 1, dobiera się w taki sposób, aby przewidywalne zmiany ich właściwości i kompatybilności w połączeniu z innymi materiałami nie doprowadziły do zmniejszenia osiągniętego zabezpieczenia, zwłaszcza w zakresie odporności na korozję, zużycia, przewodności elektrycznej, wytrzymałości mechanicznej, starzenia się i skutków zmian temperatury.

§ 16. 1. Urządzenia i systemy ochronne projektuje się i wytwarza zgodnie z wiedzą techniczną w zakresie bezpieczeństwa przeciwwybuchowego, tak aby mogły bezpiecznie funkcjonować podczas przewidywanego okresu ich trwałości.

2. Części i podzespoły przeznaczone do wbudowania lub wykorzystania jako części zamienne w urządzeniach i systemach ochronnych projektuje się i wytwarza tak, aby po ich zamontowaniu, zgodnie z instrukcją producenta, działały bezpiecznie ze względu na zamierzone cele zabezpieczenia rzeciwwybuchowego.

§ 17. 1. Urządzenia, które mogą emitować gazy lub pyły palne, w miarę możliwości powinny stanowić układy zamknięte.

2. Jeżeli urządzenia mają otwory lub nieszczelne złącza, to powinny mieć, o ile to możliwe, taką konstrukcję, aby emisje gazów lub pyłów nie mogły doprowadzić do utworzenia na zewnątrz urządzeń atmosfery wybuchowej.

3. Otwory do napełniania i opróżniania urządzeń powinny mieć, o ile to możliwe, taką konstrukcję i wyposażenie, aby ograniczyć emisję substancji palnych podczas ich napełniania i opróżniania.

§ 18. 1. Urządzenia i systemy ochronne przeznaczone do stosowania w przestrzeniach zapylonych projektuje się tak, aby warstwy pyłu osiadłego na ich powierzchni nie mogły się zapalić.

2. Tam, gdzie to jest możliwe, powinno się ograniczać występowanie warstw pyłów. Urządzenia i systemy ochronne powinny być łatwe do czyszczenia.

3. Temperatura powierzchni urządzeń powinna być wyraźnie niższa od temperatury zapłonu warstwy pyłów.

4. W związku z akumulacją ciepła uwzględnia się grubość warstwy pyłów osiadłych na powierzchni urządzeń i systemów ochronnych, a w razie potrzeby stosuje się środki ograniczające temperaturę ich powierzchni.

§ 19. 1. Urządzenia i systemy ochronne, które mogą podlegać szczególnym rodzajom narażeń zewnętrznych wyposaża się, w razie potrzeby, w dodatkowe środki ochronne.

2. Urządzenia konstruuje się tak, aby wytrzymywały narażenia, o których mowa w ust. 1, bez negatywnego wpływu na ich zabezpieczenie przeciwwybuchowe.

§ 20. Jeżeli urządzenia i systemy ochronne są umieszczone w obudowach lub w zamkniętych pojemnikach, które stanowią element ich zabezpieczenia przeciwwybuchowego, ich otwarcie powinno być możliwe tylko przy użyciu specjalnych narzędzi lub z zachowaniem odpowiednich środków zabezpieczających.

§ 21. 1. W celu zabezpieczenia przed innymi zagrożeniami urządzenia i systemy ochronne projektuje się i wytwarza tak, aby:

 1)  uniknąć urazów ciała lub innych obrażeń, jakie mogłyby odnieść osoby wskutek bezpośredniego lub pośredniego zetknięcia się z nimi;
 2)  na dostępnej części ich powierzchni nie powstawały temperatury albo promieniowanie, które mogłoby wywołać zagrożenie;
 3)  wyeliminować, znane z praktyki, zagrożenia nieelektryczne;
 4)  przewidywane warunki przeciążenia nie prowadziły do sytuacji niebezpiecznych.

2. W przypadku, gdy zagrożenia, o których mowa w ust. 1, powodowane działaniem urządzeń i systemów ochronnych są częściowo lub w całości określone w odrębnych przepisach, przepisów rozporządzenia nie stosuje się w zakresie określonym w tych przepisach.

§ 22. Projektując urządzenia należy przewidzieć środki zapobiegające ich niebezpiecznym przeciążeniom w postaci zintegrowanych z nimi elementów pomiarowych, sterujących i regulujących, w szczególności takich jak: odłączniki przeciążeniowe, ograniczniki temperatury, wyłączniki sterowane różnicą ciśnień, przepływomierze, przekaźniki czasowe oraz liczniki obrotów lub podobnych elementów kontrolnych.

§ 23. Jeżeli elementy urządzeń, które mogą spowodować zapłon atmosfery wybuchowej, są umieszczone w osłonie ognioszczelnej, powinna ona wytrzymać ciśnienie powstałe podczas wewnętrznego wybuchu mieszaniny wybuchowej i zapobiec przeniesieniu się wybuchu do atmosfery wybuchowej otaczającej tę osłonę.

§ 24. Należy zapobiegać pojawianiu się potencjalnych źródeł zapłonu: iskier, płomieni, łuków elektrycznych, wysokich temperatur powierzchni, energii akustycznej, promieniowania optycznego, fal elektromagnetycznych i innych źródeł zapłonu.

§ 25. Stosując odpowiednie środki, należy zapobiegać:

 1)  ładunkom elektrostatycznym, zdolnym do wywołania niebezpiecznych wyładowań;
 2)  występowaniu, w częściach przewodzących urządzenia, prądów błądzących lub upływowych sprzyjających powstawaniu niebezpiecznej korozji, nagrzewaniu powierzchni lub iskrzeniu zdolnemu do spowodowania zapłonu.

§ 26. Na etapie projektowania urządzeń i systemów ochronnych należy zapobiegać, w miarę możliwości, nadmiernemu nagrzaniu wynikającemu z tarcia lub uderzeń, powstających w szczególności między materiałami i częściami stykającymi się ze sobą podczas wirowania lub przez wniknięcie ciał obcych.

§ 27. Urządzenia i systemy ochronne tak się projektuje oraz wyposaża w zintegrowane z nimi elementy pomiarowe, sterujące i regulujące, aby wyrównywanie się ciśnień przez nie wywołanych nie generowało fal uderzeniowych lub sprężeń zdolnych spowodować zapłon.

§ 28. 1. Urządzenia i systemy ochronne tak się projektuje i wytwarza, aby mogły w sposób bezpieczny spełniać funkcje, do których są przeznaczone, nawet w przypadku występowania zmiennych warunków otoczenia, w szczególności: napięć, wilgoci, wibracji oraz zanieczyszczeń i innych oddziaływań zewnętrznych, z uwzględnieniem ograniczeń wynikających z warunków eksploatacji tych urządzeń i systemów ochronnych określonych przez producenta.

2. Urządzenia mogą być wykonane tylko z takich elementów, które są odpowiednie do przewidywanych narażeń mechanicznych i termicznych oraz wytrzymałe na oddziaływanie substancji agresywnych, istniejących lub przewidywanych.

§ 29. 1. Urządzenia zabezpieczające powinny funkcjonować niezależnie od wyposażenia pomiarowego lub sterującego, niezbędnego ze względów technologicznych.

2. W przypadku wystąpienia niesprawności urządzeń zabezpieczających podejmuje się niezbędne działania mające na celu niezwłoczne ich wykrycie za pomocą odpowiednich środków i ograniczenie do minimum prawdopodobieństwa wystąpienia sytuacji niebezpiecznych. Należy stosować zasadę, aby bezpieczeństwo było zapewnione w przypadku wystąpienia awarii urządzeń zabezpieczających.

3. Urządzenie zabezpieczające powinno uruchamiać bezpośrednio odpowiednie urządzenia wykonawcze, bez pośrednictwa oprogramowania.

4. Urządzenia i systemy ochronne powinny być bezpieczne w przypadku uszkodzenia urządzeń zabezpieczjących.

5. Wyłączniki awaryjne urządzeń bezpieczeństwa muszą, tak dalece jak to możliwe, posiadać blokady ponownego włączenia. Ponowne włączenie urządzenia następuje, gdy blokada powtórnego włączania zostanie uprzednio świadomie usunięta.

§ 30. W przypadku stosowania jednostek sterujących i wyświetlaczy w urządzeniach, projektuje się je zgodnie z zasadami ergonomii w celu zapewnienia możliwie najwyższego poziomu bezpieczeństwa ich działania ze względu na ryzyko wybuchu.

§ 31. 1. Urządzenia posiadające funkcje pomiarowe przeznaczone do zabezpieczenia przeciwwybuchowego, o ile będą stosowane z urządzeniami użytkowanymi w przestrzeniach zagrożonych wybuchem, projektuje się i wytwarza zgodnie z ich planowanym zakresem działania i warunkami, w jakich będą użytkowane.

2. Zapewnia się, w razie potrzeby, możliwość sprawdzania dokładności odczytu i poprawności działania urządzeń posiadających funkcje pomiarowe.

3. W projekcie urządzenia posiadającego funkcje pomiarowe uwzględnia się współczynnik bezpieczeństwa zapewniający, że próg alarmu będzie dostatecznie oddalony od granic wybuchowości lub zapalności analizowanej atmosfery, ze szczególnym uwzględnieniem warunków działania instalacji i możliwych odchyleń systemu pomiarowego.

§ 32. Podczas projektowania urządzeń zabezpieczających, sterowanych przy użyciu oprogramowania, należy zwrócić szczególną uwagę na zagrożenia, które mogłyby być spowodowane błędem w tym oprogramowaniu.

§ 33. Urządzenia i systemy ochronne włączone do procesów automatycznych, wykazujące odchylenia od przewidzianych warunków ich działania, powinny umożliwiać ich ręczne odłączenie z zastrzeżeniem, że nie będzie to negatywnie wpływać na warunki bezpieczeństwa.

§ 34. 1. W przypadku uruchamiania się systemu wyłączenia awaryjnego, zakumulowane energie powinny być, w miarę możliwości, szybko i bezpiecznie rozproszone lub odłączone, aby nie stanowiły zagrożenia.

2. Wymagania określone w ust. 1 nie dotyczą energii zakumulowanej w elektrochemicznych źródłach zasilania.

§ 35. Urządzenia i systemy ochronne, których uszkodzenie zasilania może spowodować wystąpienie dodatkowych zagrożeń, powinny mieć możliwość bezpiecznego działania, niezależnie od pozostałej instalacji.

§ 36. 1. Przyłączenia urządzeń i systemów ochronnych wyposaża się w odpowiednie wpusty kablowe i rurowe.

2. W przypadku gdy przewiduje się współpracę urządzeń i systemów ochronnych z innymi urządzeniami i systemami ochronnymi, powinno być zapewnione bezpieczeństwo tej współpracy.

§ 37. W przypadku gdy urządzenia i systemy ochronne są wyposażone w przyrządy wykrywające lub alarmujące, przeznaczone do monitorowania atmosfery wybuchowej, powinny być podane niezbędne wskazówki dotyczące rozmieszczenia tych przyrządów.

§ 38. 1. Urządzenia zaliczane do grupy I kategorii M1 tak się projektuje i wytwarza, aby źródła zapłonu nie mogły uaktywnić się nawet w przypadku rzadko występującej awarii tych urządzeń. Urządzenia te wyposaża się w takie środki zabezpieczające, aby w przypadku:

 1)  awarii jednego z tych środków przynajmniej drugi niezależny środek zabezpieczający zapewnił wymagany poziom zabezpieczenia;
 2)  wystąpienia dwóch niezależnych od siebie uszkodzeń był zapewniony wymagany poziom zabezpieczenia.

2. W miarę potrzeby urządzenia, o których mowa w ust. 1:

 1)  wyposaża się w dodatkowe specjalne środki zabezpieczające; środki te powinny być zdolne do funkcjonowania w atmosferze wybuchowej;
 2)  tak się konstruuje, aby pył nie mógł wnikać do ich wnętrza.

3. W celu zapobieżenia zapłonowi pyłu rozproszonego w powietrzu temperatura powierzchni części urządzeń powinna być wyraźnie niższa od temperatury zapłonu spodziewanej mieszaniny pyłowo-powietrznej.

4. Urządzenia, o których mowa w ust. 1, tak się projektuje, aby ich otwieranie umożliwiające dostęp do części, które mogą być źródłem zapłonu, było możliwe tylko wtedy, gdy urządzenia te są wyłączone, lub w warunkach, w których zapewnione jest iskrobezpieczeństwo. Jeżeli nie ma możliwości wyłączenia tych urządzeń, producent umieszcza tabliczkę ostrzegawczą na otwieranych ich częściach. W razie potrzeby urządzenia takie wyposaża się w odpowiednie dodatkowe systemy blokujące.

§ 39. 1. Urządzenia zaliczane do grupy I kategorii M2 wyposaża się w takie środki zabezpieczające, aby źródła zapłonu nie uaktywniły się podczas normalnego ich działania, nawet w trudnych warunkach użytkowania, w szczególności wynikających ze zmieniających się warunków środowiska i nieostrożnego obchodzenia się z nimi.

2. W przypadku wystąpienia atmosfery wybuchowej powinno się przewidzieć wyłączanie urządzeń, o których mowa w ust. 1.

3. Urządzenia, o których mowa w ust. 1, tak się projektuje, aby ich otwieranie, umożliwiające dostęp do części, które mogą być źródłem zapłonu, było możliwe tylko w stanie ich wyłączenia lub za pośrednictwem odpowiednich systemów blokujących. Jeżeli nie ma możliwości wyłączenia tych urządzeń, producent umieszcza tabliczkę ostrzegawczą na otwieranych ich częściach.

4. Do urządzeń, o których mowa w ust. 1, stosuje się wymagania określone w § 38 ust. 2 pkt 2 i ust. 3.

§ 40. 1. Urządzenia zaliczane do grupy II kategorii 1 tak się projektuje i wytwarza, aby w przypadku występowania zagrożeń, spowodowanych atmosferą wybuchową wynikającą z obecności gazów, par lub mgieł, źródła zapłonu nie uaktywniły się nawet w przypadku rzadko występującej awarii tych urządzeń.

2. Urządzenia, o których mowa w ust. 1, wyposaża się w takie środki zabezpieczające, aby w przypadku wystąpienia:

 1)  awarii jednego z tych środków przynajmniej drugi niezależny środek zabezpieczający zapewnił wymagany poziom zabezpieczenia;
 2)  dwóch niezależnych od siebie uszkodzeń był zapewniony wymagany poziom bezpieczeństwa.

3. Urządzenia, o których mowa w ust. 1, posiadające powierzchnie mogące się nagrzewać, podczas ich projektowania i wytwarzania wyposaża się w zabezpieczenia zapewniające, że w najbardziej niekorzystnych okolicznościach nie zostanie przekroczona maksymalna dopuszczalna temperatura ich powierzchni. Powinno uwzględnić się także przyrosty temperatur wynikające z akumulacji ciepła i reakcji chemicznych.

4. Urządzenia, o których mowa w ust. 1, tak się projektuje, aby ich otwieranie umożliwiające dostęp do części, które mogą być źródłem zapłonu, było możliwe tylko wtedy, gdy są one wyłączone lub w warunkach, w których zapewnione jest iskrobezpieczeństwo. Jeżeli nie ma możliwości wyłączenia tych urządzeń, producent umieszcza tabliczkę ostrzegawczą na ich otwieranych częściach. W razie potrzeby urządzenia takie wyposaża się w odpowiednie dodatkowe systemy blokujące.

§ 41. 1. Urządzenia, o których mowa w § 40 ust.1, tak się projektuje i wytwarza, aby w przypadku występowania zagrożenia spowodowanego atmosferą wybuchową wynikającą z obecności pyłów nie powodowały zapłonu mieszanin pyłowo-powietrznych, nawet w sytuacjach rzadko występującej ich awarii; przepis § 40 ust. 2 stosuje się odpowiednio.

2. Urządzenia, o których mowa w § 40 ust. 1, o ile jest konieczne, projektuje się tak, aby wnikanie do nich pyłów oraz wydostawanie się z nich pyłów mogło odbywać się tylko w specjalnie do tego celu przewidzianych miejscach w urządzeniu. Wymagania te stosuje się także do wpustów kablowych i elementów przyłączeniowych.

3. W celu zapobieżenia zapłonowi pyłu rozproszonego w powietrzu temperatura powierzchni części urządzeń, o których mowa w § 40 ust. 1, powinna być wyraźnie niższa od temperatury zapłonu spodziewanej mieszaniny pyłowo-powietrznej. Wymagania określone w § 40 ust. 4 stosuje się do bezpiecznego otwierania tych urządzeń.

§ 42. 1. Urządzenia zaliczone do grupy II kategorii 2 tak się projektuje i wytwarza, aby w przypadku zagrożenia, spowodowanego występowaniem atmosfery wybuchowej wynikającej z obecności gazów, par lub mgieł, źródła zapłonu nie uaktywniły się nawet podczas częstych zakłóceń lub uszkodzeń tych urządzeń.

2. Części urządzeń, o których mowa w ust. 1, tak się projektuje i wytwarza, aby ich dopuszczalne temperatury powierzchni nie mogły być przekraczane, nawet w przypadkach zagrożenia wynikającego z sytuacji awaryjnych przewidzianych przez producenta tych urządzeń.

3. Urządzenia, o których mowa w ust. 1, tak się projektuje, aby ich otwieranie umożliwiające dostęp do części, które mogą być źródłem zapłonu, było możliwe tylko w stanie ich wyłączenia lub za pośrednictwem odpowiednich systemów blokujących. Jeżeli wyłączenie urządzeń nie jest możliwe, producent powinien umieścić tabliczkę ostrzegawczą na otwieranych częściach tych urządzeń.

§ 43. 1. Urządzenia, o których mowa w § 42 ust. 1, tak się projektuje i wytwarza, aby w przypadku zagrożenia spowodowanego występowaniem atmosfery wybuchowej, wynikającej z obecności pyłów, nie był możliwy zapłon mieszanin pyłowo-powietrznych, nawet podczas częstych zakłóceń lub uszkodzeń urządzeń.

2. Wymagania określone w:

 1)  § 41 ust. 2 stosuje się do zabezpieczenia przed wnikaniem pyłu do urządzeń;
 2)  § 41 ust. 3 stosuje się do temperatury powierzchni urządzeń;
 3)  § 42 ust. 3 stosuje się do otwierania urządzeń.

§ 44. 1. Urządzenia zaliczone do grupy II kategorii 3 tak się projektuje i wytwarza, aby w przypadku występowania zagrożenia spowodowanego występowaniem atmosfery wybuchowej, wynikającej z obecności gazów, par lub mgieł, możliwe było zapobieganie przewidywalnym źródłom zapłonu, które mogą powstać podczas normalnego działania tych urządzeń.

2. Temperatury powierzchni urządzeń, o których mowa w ust. 1, nie mogą, w przewidywanych warunkach działania tych urządzeń, przekraczać ustalonych maksymalnych temperatur ich powierzchni. Wyższe temperatury mogą być dopuszczone tylko w wyjątkowych okolicznościach, jeżeli producent zastosował specjalne dodatkowe środki zabezpieczające.

3. Urządzenia, o których mowa w ust. 1, tak się projektuje i wytwarza, aby w przypadku zagrożenia spowodowanego występowaniem atmosfery wybuchowej na skutek obecności pyłów, przewidywalne źródła zapłonu, których powstanie jest prawdopodobne podczas normalnego ich działania, nie mogły spowodować zapłonu mieszanin pyłowo-powietrznych. Wymagania określone w § 40 ust. 3 stosuje się do temperatury powierzchni urządzeń zaliczanych do grupy II kategorii 3.

4. Urządzenia, o których mowa w ust. 1, łącznie z wpustami kablowymi i elementami przyłączeniowymi wytwarza się z uwzględnieniem wymiarów cząstek pyłu, tak aby pył nie mógł w ich wnętrzu tworzyć mieszaniny wybuchowej z powietrzem i niebezpiecznych nagromadzeń.

§ 45. 1. Systemy ochronne powinny mieć takie parametry, aby skutki ewentualnego wybuchu zostały zredukowane do bezpiecznego poziomu.

2. Systemy ochronne tak się projektuje i umieszcza w urządzeniach, aby:

 1)  uniemożliwić rozprzestrzenienie się wybuchu poprzez niebezpieczne reakcje łańcuchowe lub przez wyrzuty płomieni oraz aby powstające wybuchy nie przechodziły w detonacje;
 2)  w przypadku uszkodzenia zasilania nadal zachowywały swą zdolność działania przez okres wystarczający do uniknięcia sytuacji niebezpiecznych;
 3)  działały pomimo zewnętrznych zakłóceń.

§ 46. 1. Właściwości materiałów służących do budowy systemów ochronnych tak się dobiera, aby w ekstremalnych warunkach działania tych systemów możliwe były do przewidzenia maksymalne wartości ciśnień wybuchu i efekt nagrzania przez płomień.

2. Systemy ochronne odporne na wybuch tak się projektuje, aby były zdolne do wytrzymania powstałej fali uderzeniowej bez utraty integralności systemu.

3. Osprzęt podłączony do systemów ochronnych powinien wytrzymać maksymalne spodziewane ciśnienie wybuchu, bez utraty swej zdolności działania.

4. Podczas wykonywania prac projektowych dotyczących systemów ochronnych uwzględnia się skutki wywołane przez ciśnienie powstałe w urządzeniach peryferyjnych i przyłączonym układzie rurociągów.

§ 47. Ze względu na prawdopodobieństwo, że obciążenie systemów ochronnych będzie przekraczało ich wytrzymałość, urządzenia odciążające powinny być tak zaprojektowane, aby nie stanowiły zagrożenia dla osób znajdujących się w ich pobliżu.

§ 48. Systemy tłumienia wybuchów tak się projektuje, aby reagowały na rozwijający się wybuch w jego najwcześniejszym stadium i przeciwdziałały mu skutecznie, z uwzględnieniem maksymalnej szybkości narastania ciśnienia i maksymalnego ciśnienia wybuchu.

§ 49. Systemy odsprzęgające, przewidziane do izolowania określonych urządzeń instalacji tak się projektuje, aby za pomocą odpowiednich urządzeń, szybko jak to możliwe w przypadku powstającego wybuchu, zachowywały zdolność do zabezpieczenia przed przeniesieniem płomienia i zachowywały swą wytrzymałość mechaniczną w warunkach działania.

§ 50. Systemy ochronne powinny być zdolne do zintegrowania z obwodami posiadającymi odpowiedni próg alarmu, tak aby, w razie potrzeby, następowało zaprzestanie dopływu i przepływu substancji oraz wyłączenie części urządzeń instalacji, które nie mogą już bezpiecznie działać.

Rozdział 3

Procedury oceny zgodności

§ 51. 1. Producent urządzeń, systemów ochronnych lub aparatury albo jego upoważniony przedstawiciel, przed wprowadzeniem ich do obrotu, stosuje procedury oceny zgodności, o których mowa w załączniku nr 1 do rozporządzenia, dla urządzeń zaliczanych do:

 1)  grupy I kategorii M1 i grupy II kategorii 1 - badanie typu WE wraz z zapewnieniem jakości produkcji lub weryfikacją wyrobu, określone odpowiednio w pkt 2, 4 i 6 załącznika nr 1 do rozporządzenia;
 2)  grupy I kategorii M2 i grupy II kategorii 2, w przypadku:

a)    silników spalinowych i urządzeń elektrycznych - badanie typu WE wraz ze zgodnością z typem lub zapewnieniem jakości wyrobu, określone odpowiednio w pkt 2, 3 i 5 załącznika nr 1 do rozporządzenia,
b)    innych niż wymienione w lit. a urządzeń - wewnętrzną kontrolę produkcji, określoną w pkt 1 załącznika nr 1 do rozporządzenia oraz przesyła dokumentację techniczną jednostce notyfikowanej, która potwierdza jej odbiór w najkrótszym terminie i przechowuje ją;

 3)  grupy II kategorii 3 - wewnętrzną kontrolę produkcji określoną w pkt 1 załącznika nr 1 do rozporządzenia;
 4)  grup I i II zamiast procedur wymienionych w pkt 1-3 - może przeprowadzić weryfikację produkcji jednostkowej określoną w pkt 7 załącznika nr 1 do rozporządzenia.

2. W przypadku dokonywania oceny zgodności systemów ochronnych stosuje się wymagania określone odpowiednio w ust. 1 pkt 1 lub pkt 4.

3. Przepis ust. 1 stosuje się do części lub podzespołów urządzeń lub systemów ochronnych.

§ 52. 1. Producent lub jego upoważniony przedstawiciel wprowadzający do obrotu części lub podzespoły urządzeń i systemów ochronnych wystawia dla nich świadectwo zgodności potwierdzające ich zgodność z mającymi do nich zastosowanie wymaganiami określonymi w rozporządzeniu.

2. Świadectwo zgodności powinno zawierać:

 1)  charakterystykę części lub podzespołów;
 2)  warunki wbudowania części lub podzespołów do urządzeń lub systemów ochronnych, aby zapewniały spełnienie zasadniczych wymagań, mających zastosowanie do finalnego urządzenia i systemu ochronnego.

§ 53. Producent lub jego upoważniony przedstawiciel wprowadzający do obrotu urządzenia lub systemy ochronne może zastosować procedurę wewnętrznej kontroli produkcji, o której mowa w pkt 1 załącznika nr 1 do rozporządzenia, w odniesieniu do wymagań bezpieczeństwa wymienionych w § 21 ust. 1.

§ 54. Dokumenty i korespondencje odnoszące się do procedur oceny zgodności sporządza się w języku polskim; mogą też być sporządzone w języku akceptowanym przez jednostkę notyfikowaną.

Rozdział 4

Minimalne kryteria, jakie powinny być uwzględnione przy notyfikowaniu jednostek

§ 55. 1. Jednostka notyfikowana, jej kierownik i pracownicy odpowiedzialni za przeprowadzanie oceny zgodności nie mogą być projektantami, producentami, dostawcami ani instalatorami urządzeń i systemów ochronnych, które oceniają, ani też upoważnionymi przedstawicielami żadnej ze stron. Nie powinni być bezpośrednio zaangażowani w projektowanie, wytwarzanie, sprzedaż i konserwację urządzeń i systemów ochronnych ani być przedstawicielami stron przeprowadzających te czynności.

2. Przepis ust. 1 nie wyłącza możliwości wymiany informacji technicznych między producentem a jednostką notyfikowaną.

3. Jednostka notyfikowana i jej pracownicy powinni przeprowadzać ocenę zgodności, wykazując najwyższy stopień rzetelności zawodowej i kompetencji technicznej.

4. Pracownicy jednostki notyfikowanej powinni podejmować działania w sposób niezależny, bezstronny i przestrzegać zasady równoprawnego traktowania podmiotów uczestniczących w procesie oceny zgodności.

5. Jednostka notyfikowana powinna dysponować odpowiednimi pracownikami i niezbędnym wyposażeniem, umożliwiającym właściwe wykonanie zadań administracyjnych i technicznych związanych z oceną zgodności, a także mieć dostęp do sprzętu wymaganego do badań specjalistycznych.

6. Pracownicy jednostki notyfikowanej odpowiedzialni za dokonywanie oceny zgodności powinni odbyć przeszkolenie w tym zakresie, a także posiadać:

 1)  wystarczającą wiedzę niezbędną do przeprowadzania badań oraz odpowiednie doświadczenie w ich przeprowadzaniu;
 2)  dobrą znajomość wymagań dotyczących przedmiotu badań;
 3)  umiejętności sporządzania certyfikatów, protokołów i sprawozdań wymaganych w celu udokumentowania przeprowadzanych badań.

7. Jednostka notyfikowana powinna zapewniać:

 1)  bezstronność pracowników przeprowadzających audyty;
 2)  ochronę informacji zawodowych uzyskanych przez pracowników podczas wykonywanych zadań określonych w rozporządzeniu, z wyjątkiem współpracy z właściwymi organami administracji publicznej.

Rozdział 5

Sposób oznakowania urządzeń i systemów ochronnych

§ 56. 1. Urządzenia i systemy ochronne oznacza się w sposób czytelny i trwały. Oznaczenie zawiera w szczególności:

 1)  nazwę i adres producenta;
 2)  oznakowanie CE;
 3)  serię lub typ urządzenia i systemu ochronnego;
 4)  numer fabryczny, jeżeli stosuje się numery fabryczne;
 5)  rok produkcji urządzenia i systemów ochronnych;
 6)  specjalne oznaczenie zabezpieczenia przeciwwybuchowego (znak)  wraz z   symbolem grupy i kategorią urządzeń;
 7)  w przypadku urządzeń zaliczanych do grupy II - literę "G" - dotyczącą atmosfer wybuchowych spowodowanych obecnością gazów, par lub mgieł, lub literę "D" - dotyczącą atmosfer wybuchowych spowodowanych obecnością pyłu.

2. Tam gdzie to niezbędne, na urządzeniach i systemach ochronnych umieszcza się oznaczenia zawierające informacje istotne ze względu na bezpieczeństwo ich używania.

§ 57. 1. Oznakowanie CE umieszcza się na urządzeniach i systemach ochronnych oraz aparaturze w sposób wyraźny, widoczny, czytelny i trwały. Dodatkowo urządzenia i systemy ochronne oraz aparaturę oznacza się w sposób określony w § 56.

2. Z prawej strony oznakowania CE umieszcza się numer identyfikacyjny jednostki notyfikowanej, która uczestniczyła w fazie kontroli produkcji urządzeń i systemów ochronnych oraz aparatury.

3. Niedopuszczalne jest umieszczanie na urządzeniu, systemach ochronnych i aparaturze oznaczeń, które mogłyby wprowadzić w błąd strony trzecie co do znaczenia i formy oznakowania CE. Wszelkie inne oznakowania mogą być umieszczane na urządzeniach i systemach ochronnych oraz aparaturze, pod warunkiem że nie spowodują ograniczenia widoczności i czytelności oznakowania CE.

4. Wzór znaku CE określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.

§ 58. 1. W przypadku gdy do urządzeń i systemów ochronnych oraz aparatury mają zastosowanie odrębne przepisy, które przewidują umieszczenie oznakowania CE, oznakowanie to może być umieszczone pod warunkiem, że urządzenie i system ochronny oraz aparatura spełniają także wymagania tych przepisów.

2. Jeżeli co najmniej jeden z przepisów, o których mowa w ust. 1, pozwala producentowi na wybór innych przepisów, oznakowanie CE powinno wskazywać zgodność urządzeń i systemów ochronnych oraz aparatury z przepisami, które zastosował producent. W takim przypadku producent podaje szczegółowe dane o zastosowanych przepisach w dołączonych do urządzeń i systemów ochronnych oraz aparatury dokumentach, ostrzeżeniach lub instrukcjach, wymaganych przez te przepisy.

Rozdział 6

Przepis końcowy

§ 59. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2006 r.³⁾