Pilarki tarczowe
W budownictwie stosowane są głównie dwa rodzaje pilarek tarczowych:
n Pilarki tarczowe dla potrzeb budownictwa (popularnie zwane pilarkami
budowlanymi) – stacjonarne pilarki stołowe, charakteryzujące się zwykle
odkrytą budową, stacjonarnym położeniem wrzeciona narzędziowego i średnicą
piły przekraczającą 315 mm;
n Ręczne pilarki tarczowe – maszyny trzymane i prowadzone w ręku podczas
piłowania, o niedużej masie i małej średnicy tarczy piły, wynoszącej
zazwyczaj od 130 do 250 mm.
Różnią się one budową, przeznaczeniem i sposobami użytkowania. Analizując
wypadki przy tych maszynach zauważyć można także różnice wśród występujących
podczas ich eksploatacji zagrożeń i umiejscowieniu urazów.
Budowa pilarek budowlanych
Rysunek 1. Podstawowe elementy pilarki
stołowej budowlanej związane z bezpieczeństwem użytkowania: 1
– klin rozszczepiający , 2 – osłona górna piły, 3
– wspornik osłony, 4 – osłona piły pod stołem, 5
– prowadnica wzdłużna, 6 – prowadnica do piłowania
poprzecznego i pod kątem, 7 – stół, 8
– elementy sterownicze, 9 – popychacz, 10
– przedłużenie stołu, 11 – wkładka stołu, 12
– króciec odciągowy
Urazy
Charakterystyczne dla pilarek tarczowych stołowych używanych w
budownictwie są zwłaszcza urazy palców rąk oraz dłoni, przy czym
rejestrowane liczby urazów zarówno po prawej, jak i lewej stronie
ciała były bardzo zbliżone, a ich udział wynosił w ostatnich 10
latach w Polsce przeciętnie 80 ÷ 82% (palce) oraz 11 ÷ 13% (dłonie)
wszystkich wypadków przy tych maszynach.
Pozostałe urazy dotyczą najczęściej takich części ciała, jak oczy,
głowa, przedramiona, tułów lub uda, a ich udział nie przekracza
2% dla każdej z tych części ciała.
|
|
Rysunek 2. Najczęstsze umiejscowienie
urazów doznanych podczas użytkowania pilarek tarczowych stołowych budowlanych
Zjawiska niebezpieczne
Odrzut należy do najniebezpieczniejszych zjawisk występujących
podczas pracy na pilarce budowlanej. Jest to niekontrolowany, gwałtowny
i bardzo szybki ruch obrabianego przedmiotu lub jego fragmentu (drzazgi,
sęka itp.) w stronę operatora. Bezpośrednie uderzenie materiału w ciało
człowieka może powodować, w zależności od masy i rozmiarów tego materiału
oraz prędkości i umiejscowienia uderzenia stłuczenia, przebicia, stratę
oka lub zębów a nawet śmierć wskutek uszkodzenia organów i rozległych
krwotoków wewnętrznych.
Nawet, jeżeli operator pracuje w pozycji bezpiecznej (z boku maszyny),
odrzut może być i jak dowodzą protokoły powypadkowe – jest przyczyną
wielu wypadków. Z ich zapisów wynika, że nieoczekiwany odrzut powoduje
zwykle utratę równowagi lub zachwianie operatora, gdyż obrabiany przedmiot
„ucieka” spod przytrzymującej go, prawej ręki i pociągając ją za sobą
powoduje mimowolny obrót ciała operatora oraz próbę „łapania równowagi”
lewą ręką, która wpada wówczas na obracającą się piłę, w wyniku czego
dochodzi do amputacji palców i poważnych zranień dłoni.
Kontakt z wirującą piłą ciała, a zwłaszcza palców rąk
operatora, prowadzący do ich amputacji, występuje nie tylko, jako następstwo
odrzutu, ale również wskutek niestateczności pilarki lub poślizgnięcia
się dłoni operatora na materiale. Również nieuważna praca albo niedozwolone
metody obróbki np. przecinanie poprzeczne drewna okrągłego bez przyrządów
zabezpieczających materiał przed obrotem, mogą być przyczyną takich
urazów.
Z zagrożeń niemechanicznych najpoważniejszym jest hałas,
który zazwyczaj znacznie przekracza dopuszczalne normy dla ośmiogodzinnego
dnia pracy.
Poważnym zagrożeniem w procesach mechanicznej obróbki drewna jest też
zapylenie. Powinno być ono uwzględniane również w przypadku
obróbki na wolnym powietrzu, szczególnie wówczas, gdy obrabiane są przetworzone
materiały, np. płyty wiórowe lub wysuszone drewno twarde, przy obróbce
których występuje znaczna frakcja drobnych wiórów i pyłu.
Występujące przy pilarkach stołowych budowlanych drgania nie stanowią
dużego zagrożenia zdrowia dla ludzi, gdyż są tłumione przez podłoże
oraz obrabiane przedmioty.
Bezpieczeństwo użytkowania
W celu ochrony przed tymi zagrożeniami należy odpowiednio przygotować
stanowisko pracy, właściwie wyposażyć i nastawić pilarkę oraz przeszkolić
operatora w zakresie bezpieczeństwa jej obsługi.
Stanowisko pracy
W miarę możliwości pilarkę należy ustawiać w taki sposób, aby nie było
konieczności, a najlepiej możliwości, przechodzenia od jej strony podawania,
np. ogrodzić ją od tyłu. Dobrze jest ustawić ją naprzeciw mocnego ogrodzenia,
chroniącego postronnych ludzi przed uderzeniem po ewentualnym odrzucie
materiału. Maszyna musi być stateczna, należy zabezpieczyć ją przed
przesuwaniem lub kiwaniem podczas pracy.
Stanowisko pracy oraz najbliższe jego otoczenie powinno zostać oczyszczone
ze zbędnych przedmiotów, tak aby zapewniało wygodny dostęp do miejsc
obsługi. Materiał przeznaczony do obróbki powinien być tak składowany,
aby pobieranie go nie wymuszało przechodzenia przez strefę zagrożenia
odrzutem.
Kabel zasilający powinien być podwieszony lub osłonięty, tak aby uniemożliwić
zaczepienie lub potknięcie się o niego przy przechodzeniu. Należy też
zadbać o odpowiednią ochronę przeciwporażeniową poprzez zastosowanie
zabezpieczenia przetężeniowego i przeciążeniowego oraz przyłączenie
do obwodu ochronnego.
Pilarka budowlana
W Polsce pilarki podlegają obowiązkowi certyfikacji na znak bezpieczeństwa
„B”, a więc należy kupować tylko pilarki z certyfikatem, gdyż wówczas
mamy pewność, że używana maszyna została przebadana i spełnia wymagania
bezpieczeństwa.
Przed przystąpieniem do pracy pilarka powinna być sprawdzona i ustawiona.
Nie wolno nigdy stosować pilarki która uruchamia się po chwilowym zaniku
zasilania. Następnie należy sprawdzić, czy są założone wszystkie podstawowe
urządzenia ochronne, tj. osłony piły, górna i dolna, klin oraz prowadnica
wzdłużna. Koniec prowadnicy wzdłużnej należy ustawić w osi piły.
Rysunek 3. Prawidłowe ustawienie klina
względem piły tarczowej
Należy sprawdzić właściwy dobór i ustawienie klina
względem piły (patrz rys.3). Ważne jest również, aby płaszczyzny klina
i piły pokrywały się, a materiał klina i jego zamocowanie zapewniały,
że jego położenie nie zmieni się pod wpływem przypadkowych udarów, jakie
mogą wystąpić podczas obsługi pilarki.
Ustawienie górnej osłony piły powinno być dostosowane do wysokości ciętego
materiału, aby szczelina między osłoną a górną powierzchnią materiału
nie dopuszczała do kontaktu palców z piłą.
Nie wolno nigdy stosować pił o dopuszczalnej prędkości obrotowej mniejszej
od obrotów pilarki. Należy używać tylko ostrych pił, piłę wygiętą, pękniętą
lub wyszczerbioną należy natychmiast wymienić.
Stanowisko powinno być też wyposażone w stoły przedłużane lub podpory
rolkowe do cięcia długich przedmiotów oraz popychacze i inne pomocnicze
wyposażenie ochronne, zakupione lub wykonane we własnym zakresie.
Należy również przeszkolić operatora w zakresie metod bezpiecznej pracy,
a zwłaszcza stosowania pilarki tylko zgodnie z jej przeznaczeniem, używania
wyposażenia pomocniczego i pracy w pozycji poza linią cięcia (z boku
maszyny). Operator przystępując do pracy powinien zdjąć rękawice, krawat
oraz wszelkie bransolety, sygnety itp. przedmioty z rąk, a także podwinąć
rękawy i spiąć długie włosy.
Rysunek 4. Przykład stosowania pomocniczego
wyposażenia ochronnego
Należy również zwrócić uwagę na niedozwolone, niebezpieczne
zachowania, takie, jak cięcie materiałów okrągłych lub z rozbiórki,
cofanie materiału po stole lub przerzucanie go ponad stołem pilarki,
zgarnianie wiórów przy obracającej się pile, hamowanie piły ręką lub
deską oraz przechodzenie od strony podawania.
W celu ochrony przed innymi zagrożeniami operator powinien być wyposażony
w środki ochrony indywidualnej, przede wszystkim w ochronniki słuchu,
a gdy maszyna nie może być podłączona do odciągu wiórów również w środki
ochrony dróg oddechowych.
Budowa ręcznych pilarek tarczowych
Rysunek 5. Podstawowe elementy ręcznej pilarki tarczowej
związane z bezpieczeństwem użytkowania: 1 – osłona
stała , 2 – króciec do podłączenia urządzenia gromadzącego
pył i trociny, 3 – wskaźnik kierunku obrotów piły,
4 – osłona ruchoma, 5 – stolik, 6
– klin rozszczepiający, 7 – kierunek otwierania osłony
ruchomej, 8 – uchwyt klina, 9 – elementy
sterownicze (przycisk START i przycisk zezwolenia – blokada), 10
– piła tarczowa
Urazy
W ciągu ostatnich 10 latach w Polsce udział procentowy
liczby urazów podczas obsługi ręcznych pilarek tarczowych wynosił
przeciętnie:
44 ÷ 55% (palce), 18 ÷ 26% (dłonie), 6 ÷ 14% (uda) oraz po około
1,5 do 3,5 % głowa i prawa stopa.
W przypadku kończyn górnych przeważały urazy palców lewej ręki (od
30 do 50% więcej, niż prawej), natomiast w przypadku nóg, urazy
umiejscowione były zazwyczaj prawostronnie i najczęściej dotyczyły
uda, rzadziej stopy.
ciała.
|
|
Rysunek 6. Najczęstsze umiejscowienie
urazów doznanych podczas użytkowania ręcznych pilarek tarczowych
Zjawiska niebezpieczne
Odbicie jest zjawiskiem, polegającym na gwałtownym,
niespodziewanym i szybkim ruchu powrotnym pilarki, spowodowanym zakleszczeniem
się piły w materiale lub niedostatecznie pewnym jej prowadzeniem przez
operatora albo gwałtownym przyrostem sił skrawania wskutek np. ukruszenia
się zęba piły, zetknięcia się pracującej piły z twardym obcym ciałem
w materiale, np. gwoździem lub napotkanie miejscowego stwardnienia,
sęka itp.
Ze względu na szybkość tego zjawiska, nawet zamykająca się samoczynnie
osłona ruchoma piły, nie zawsze jest w stanie na czas osłonić operatora.
W ten sposób najczęściej dochodzi do wypadków w efekcie których operatorzy
doznają zwykle urazów palców i dłoni lewej ręki lub prawego uda.
Winę za to, obok zbyt wolno zamykającej się osłony często ponosi sam
operator nie przestrzegający podstawowych zasad bezpieczeństwa, np.:
-
pracujący w niestatecznej pozycji i prowadzący
pilarkę jedną ręką, podczas, gdy drugą przytrzymuje materiał,
-
pracujący w pozycji siedzącej i tnący materiał
trzymany na kolanach,
-
tnący materiał spoczywający luzem i niepewnie
podparty,
-
wymieniający piłę nie wyjąwszy uprzednio wtyczki
z gniazda.
Obok zagrożenia przecięciem lub obcięciem, przy obsłudze
ręcznych pilarek tarczowych występują zagrożenia hałasem, drganiami
i zapyleniem.
Dobór pilarki i metod pracy
Należy stosować wyłącznie pilarki z certyfikatem „B”, z ostrą, w pełni
sprawną piłą. Piły ze stali szybkotnącej nie powinny być stosowane.
Parametry piły powinny być dobrane do pilarki i klina (prędkość dopuszczalna,
średnica i grubość piły oraz wymiary otworu do zamocowania), a także
do rodzaju obrabianego materiału (materiał i rodzaj uzębienia).
Przed przystąpieniem do pracy należy zawsze oczyścić pilarkę z pyłu
i wiórów oraz sprawdzić, czy:
-
osłona ruchoma zamyka się szybko i bez zacięć
(czas zamykania osłony powinien wynosić około 0,2 s),
-
piła została założona zgodnie z kierunkiem obrotów
wrzeciona,
sprawnie funkcjonują elementy sterownicze: przycisk
START oraz przycisk zezwolenia – blokada chroniąca przed przypadkowym
uruchomieniem.
Najważniejsze podczas pracy ręcznymi pilarkami jest zapewnienie stateczności
zarówno przecinanemu materiałowi – podparcie go, oparcie brzegów i przytrzymanie,
aby nie przesunął się podczas cięcia, jak i statecznej pozycji ciała
i pewnego, obu rękoma prowadzenia pilarki.
Należy również uważać na kabel, gdyż nadepnięcie lub zaczepienie o niego
może spowodować szarpnięcie pilarki lub potknięcie operatora i w konsekwencji
bezpośredni kontakt z wirującą piłą.
Przenośne pilarki łańcuchowe.
Przenośne pilarki z piłą łańcuchową do drewna (pilarki łańcuchowe) są
potencjalnie bardzo niebezpiecznymi maszynami zwłaszcza w rękach niedoświadczonego
użytkownika. W budownictwie maszyny te stosuje się do przecinania elementów
drewnianych a sporadycznie do ścinania drzew i obcinania ich gałęzi.
Budowa przenośnych pilarek łańcuchowych do drewna
Budowę elektrycznych i spalinowych przenośnych pilarek łańcuchowych
przedstawiono na rysunkach 7 (a i b) zaznaczając w kolorze czerwonym
elementy służące do ochrony użytkownika przed urazami.
a) spalinowa pilarka do drewna |
|
b) elektryczna pilarka do drewna |
|
Rysunek 7. Podstawowe elementy przenośnych
pilarek z łańcuchowych do drewna związane z bezpieczeństwem użytkowania:1
- osłona przednia ręki (hamulec piły łańcuchowej), 2
- uchwyt przedni, 3 - uchwyt tylny, 4
- osłona tylna ręki, 5 - osłona prowadnicy i piły łańcuchowej
(używana podczas transportu pilarki), 6 - wychwytnik
piły łańcuchowej, 7 - oporowy zderzak zębaty (ostroga),
8 - elementy włączająco – wyłączające, 9
- prowadnica, 10 - piła łańcuchowa.
Urazy
Wyniki analizy urazów ciała operatorów, powodowanych kontaktem z piłą
łańcuchową (powstających także na skutek odbicia pilarki), przedstawiono
na rysunku 8. Wskazują one, że najczęściej urazom ulegają: prawa dłoń
oraz górna i dolna część kończyn dolnych
Rysunek. 8. Najczęstsze umiejscowienie
urazów doznanych podczas użytkowania przenośnych pilarek łańcuchowych
do drewna
Zjawiska niebezpieczne
Kontakt z ruchomą piłą łańcuchową - wypadki powodowane
przez pilarki łańcuchowe są przede wszystkim wynikiem bezpośredniego
kontaktu operatora maszyny z ruchomą piłą łańcuchową (rys 7 - poz. 10).
Taki kontakt jest możliwy przy wszystkich operacjach wykonywanych pilarką
a także przy poruszającej się swobodnie pile łańcuchowej.
Odbicie – jest zjawiskiem powstającym na skutek niekontrolowanego
ruchu prowadnicy do góry w kierunku operatora (rys.9a), spowodowanego
zetknięciem się górnej część końcówki prowadnicy z przecinanym przedmiotem
(rys.9b) a zwłaszcza: twardym obcym ciałem (np. gwoździem), miejscowym
stwardnieniem drewna, sękiem itd. Na skutek tego zjawiska powstają ciężkie
urazy twarzy oraz górnych części ciała, które trudno jest ochronić.
a) |
b) |
|
|
Rysunek 9. Odbicie pilarki: a)
zjawisko odbicia, b) zetknięcie się górnej części końcówki
prowadnicy z twardym przedmiotem
Oprócz tego pracownik narażony jest na hałas, drgania,
porażenie prądem elektrycznym i czynniki chemiczne.
Hałas powoduje pogorszenie słuchu podczas długotrwałego
użytkowania pilarek łańcuchowych. Pomimo stosowania przez producentów
różnych rozwiązań konstrukcyjnych ograniczających jego emisję (np. tłumików
w pilarkach spalinowych) przeciętna wartość poziomu dźwięku (A) podawana
przez producentów w instrukcji obsługi dla pilarek wynosi od 98 do 102
decybeli. Dlatego podczas pracy pilarkami łańcuchowymi konieczne jest
stosowanie ochronników słuchu.
Drgania są przyczyną powstawania choroby wibracyjnej.
Przyśpieszenie drgań przenoszonych na ręce operatora, zostało w najnowszych
typach pilarek w znacznym stopniu ograniczone. Stało się tak dzięki
zastosowaniu zespołów tłumiących drgania. Składają się one z zespołów
amortyzatorów gumowych lub sprężynowych zamocowanych pomiędzy uchwytami
i korpusem pilarki lub na zamocowaniach silnika. Zgodnie z danymi podawanymi
przez producentów maksymalne przyśpieszenia drgań występujące na uchwytach
pilarek wynoszą obecnie od kilku do kilkunastu m/s2. Zdarzają się tez
wyższe wartości, zwłaszcza dla pilarek nieprofesjonalnych przeznaczonych
do sporadycznego użytku. Dlatego podczas pracy pilarkami łańcuchowymi
konieczne jest stosowanie rękawic ochronnych tłumiących drgania.
Prąd elektryczny
Pilarka elektryczna może powodować porażenie prądem elektrycznym a w
szczególności w pilarkach spalinowych czynnikiem niebezpiecznym może
być instalacja wysokiego napięcia związana z układem zapłonu maszyny.
Zagrożeniem w pilarkach są oleje do smarowania
piły łańcuchowej oraz w pilarkach spalinowych gazy spalinowe
i samo paliwo. Poza szkodliwym działaniem na organizm człowieka
mogą one powodować zagrożenie pożarem i wybuchem.
Dobór przenośnych pilarek łańcuchowych do prac w budownictwie
Pilarkami łańcuchowymi, które przede wszystkim mogą mieć zastosowane
w budownictwie są lekkie pilarki elektryczne i spalinowe o mocy do 2
kW i długości prowadnic 20?40cm (tak aby wymiary przecinanych elementów
drewnianych były mniejsze niż długość prowadnicy pilarki).
W Polsce pilarki podlegają obowiązkowi certyfikacji na znak bezpieczeństwa
„B”. Należy więc przed zakupem sprawdzić czy planowana do zakupu pilarka
jest oznakowana tym znakiem.
Wyszkolenie i dobór pracowników do prac wykonywanych przenośnymi
pilarkami łańcuchowymi do drewna.
Pracownik może w budownictwie pracować pilarką bez posiadania uprawnień
w zakresie bezpieczeństwa jej obsługi. Dlatego też do tych prac należy
wyznaczać osoby posiadające już doświadczenie przy wykonywaniu tego
rodzaju prac a także charakteryzujące się rozwagą i dobrym refleksem
(co oznacza również konieczność postrzegania pracy zmysłami nie „stępionymi”
zmęczeniem, alkoholem lub narkotykami). Należy także zwrócić uwagę,
że pilarka jest zaprojektowana do użytku przez ludzi praworęcznych (trzymana
jest prawą ręką za uchwyt tylny i lewą ręką za uchwyt przedni) i potencjalnie
może stwarzać zagrożenia podczas używania jej przez ludzi leworęcznych.
Ze względu na konieczną znajomość podstawowych zasad bezpieczeństwa
pracy pilarką wyznaczone do takich prac osoby, powinny być przeszkolone
z zakresu użytkowania tych maszyn zgodnie z poniżej opisanymi wymaganiami
dotyczącymi użytkowania tych maszyn.
Przed rozpoczęciem pracy pilarką łańcuchową osoby kierujące pracami
powinny dokonać przeglądu stanowiska pracy pod kątem wystąpienia ewentualnych
trudności aby upewnić się czy umiejętności wybranego pracownika wystarczą
do wykonania planowanych prac. Wykonywanie prac trudnych należy zlecać
wykwalifikowanym operatorom posiadającym odpowiednie wyposażenie, przeszkolenie
i uprawnienia (np. do prowadzenia prac na wysokości), duże doświadczenie
oraz aktualne świadectwo lekarskie o przydatności do wykonywania takich
prac. Do prac trudnych wykonywanych pilarkami należą:
- ścinanie drzew: o średnicy większej od długości
prowadnicy, pochylonych, z nadbiegami korzeniowymi mogącymi podczas
obalania powodować rozszczepienie pnia drzewa, zawieszonych na innych
drzewach, lub które podczas upadku mogą zawiesić się na innych drzewach,
- przecinanie drzew oraz okrzesywanie drzew oraz przecinacie drewna
w przypadku gdy w pniach, gałęziach lub elementach drewnianych występują
naprężenia, które mogą uwolnić się i spowodować urazy operatorów pilarek,
- wykonywanie prac na drzewach.
W przypadku konieczności wykonania ścinania lub przecinania
i okrzesywania mniejszych drzew, wykonujący te prace pracownik, przeszkolony
zgodnie z wymaganiami zawartymi w instrukcji obsługi, powinien zachować
szczególną uwagę.
Szkolenie pracowników wyznaczonych do prac przenośnymi pilarkami
łańcuchowymi powinno obejmować przede wszystkim poniższe wymagania związane
z obsługą tych maszyn.
1. Rozpoczynanie pracy pilarką.
Przed rozpoczęciem pracy pilarką dokładnie zapoznać się z instrukcją
obsługi i używać maszynę zgodnie z podanym w niej przeznaczeniem wynikającym
z jej rodzaju, mocy i długości prowadnicy.
Pilarki elektrycznej (ze względu na możliwość porażenia prądem elektrycznym)
nie można używać podczas deszczu i w warunkach dużej wilgotności albo
jeśli istnieje niebezpieczeństwo zetknięcia się kabla z przedmiotami
o wysokiej temperaturze lub pokrytych olejem lub przedmiotami o ostrych
krawędziach.
Przed rozpoczęciem pracy pilarką należy sprawdzić zgodnie z instrukcją
obsługi czy nie są uszkodzone, zużyte lub niewłaściwie zamontowane następujące
elementy pilarki: wychwytnik piły łańcuchowej, uchwyt przedni i tylny,
tłumik, koło zębate napędzające piłę łańcuchową, prowadnica, piła łańcuchowa
(przede wszystkim pod względem właściwego naostrzenia i napięcia), linka
rozrusznika (w pilarkach spalinowych), osłona przednia i tylna, elementy
złączne (nakrętki, śruby, wkręty), amortyzatory tłumiące drgania przenoszone
do rąk operatora podczas pracy pilarką.
2. Stosowanie środków ochrony indywidualnej
Przy pracy pilarką łańcuchową należy stosować środki ochrony indywidualnej.
Powinny być używane niezależnie od rodzaju wykonywanej pracy. Są to:
hełm ochronny, okulary ochronne lub siatka ochronna, ubranie ochronne
z materiału odpornego na przecięcie piłą łańcuchową, rękawice antywibracyjne
ochronne, ochronniki słuchu, obuwie ochronne. Należy od dostawcy uzyskać
szczegółowe informacje jakie typy środków ochrony indywidualnej są wystarczające
do stosowania przy pracach wykonywanych zakupioną u niego pilarką łańcuchową.
3. Uruchamianie pilarki
Przy uruchamianiu pilarki spalinowej należy uchwycić pewnie lewą ręką
uchwyt przedni, przyciskając jednocześnie do ziemi osłonę tylną lewą
stopą, sprawdzając czy prowadnica nie ma kontaktu z innymi przedmiotami
lub podłożem. W takim położeniu pilarki należy ją uruchomić pociągając
prawą ręką za uchwyt rozrusznika (rys. 10).
Rysunek 10. Uruchamianie spalinowej
przenośnej pilarki łańcuchowej z wykorzystaniem jej osłony tylnej.
Niedopuszczalne są sposoby uruchamiania pilarek spalinowych trzymanych
w powietrzu ponieważ grozi to niekontrolowanym przemieszczeniem się
pilarki i ciężkimi wypadkami.
Uruchomienie pilarki elektrycznej trzymanej oburącz wymaga wciśnięcia
blokady i naciśnięcia na włącznik.
Zawsze po uruchomieniu pilarki należy sprawdzić czy działają:
- elementy sterownicze,
- hamulec piły łańcuchowej (w tym celu należy przesunąć osłonę przednią
do przodu),
- układ smarowania urządzenia tnącego (sprawdzić czy po uruchomieniu
pilarki automatycznie podawany jest olej smarujący do układu tnącego).
W przypadku wątpliwości można skorzystać z porady kompetentnego pracownika
punktu serwisowego.
4. Paliwo i oleje do pilarek łańcuchowych.
Stosowanie właściwego paliwa (do pilarki spalinowej) i oleju do smarowania
urządzenia tnącego (piły łańcuchowej i prowadnicy) w pilarkach elektrycznych
i spalinowych ma wpływ na bezpieczeństwo i czas użytkowania maszyn.
Szczegółowe informacje w tym zakresie można znaleźć w instrukcji obsługi
tych maszyn.
Należy upewnić się, że zbiorniki paliwa i oleju nie są uszkodzone, mają
jednoznaczne oznakowanie i pokrywy zamykające, które należy zakręcić
natychmiast po zakończeniu nalewania i zetrzeć rozlaną benzynę lub olej
z pilarki. Trzeba unikać dostawania się zanieczyszczeń do zbiornika
z paliwem lub olejem (tych w pilarce oraz służących do przechowywania).
Podczas tankowania należy wyłączyć silnik pilarki spalinowej a jej uruchamianie
powinno odbywać się co najmniej 3m od miejsca tankowania.
Plastikowe zbiorniki używane do przechowywania paliwa i oleju (jeśli
są) powinny być specjalnie zaprojektowane do tych zastosowań. Zbiorniki
do przechowywania paliwa oraz sama pilarka powinny znajdować się zawsze
z dala od ognia i jego potencjalnych źródeł zapłonu (iskier i płomieni).
Nie można wykorzystywać zużytego oleju silnikowego do smarowania urządzenia
tnącego pilarki łańcuchowej ponieważ nie spełnia on właściwie swojej
funkcji i w regularnym kontakcie ze skórą może powodować raka.
W przypadku pracy spalinowymi pilarkami łańcuchowymi istnieje zagrożenia
zatrucia spalinami. Dlatego maszyny te nie nadają się do użytku w pomieszczeniach
zamkniętych.
5. Praca pilarką łańcuchową.
Podczas pracy stosować się do zaleceń i rad, które są zawarte w instrukcji
obsługi. W przypadku wątpliwości należy zwrócić się do punków serwisowych
producentów i importerów pilarek Aby uniknąć urazów podczas pracy pilarką
(w tym także tych powodowanych jej odbiciem) przede wszystkim należy:
-
trzymać pilarkę oburącz podczas pracy,
-
nie ciąć pilarką na wysokości powyżej ramion,
-
nie wchodzić na rusztowania i drzewo z włączoną
pilarką w celu wykonania cięcia,
-
nie pracować pilarką stojąc na drabinie,
-
nie ciąć końcówką prowadnicy i unikać zetknięcia
górnej ćwiartki końcówki prowadnicy z twardymi przedmiotami (rys.9b),
-
unikać cięcia górną krawędzią prowadnicy, ze
względu na występowanie siły popychającej wywieranej przez piłę
łańcuchową do tyłu w kierunku operatora co zwiększa ryzyko występowania
odbicia pilarki,
-
nie pozostawiać włączonej pilarki bez nadzoru
i włączonego hamulca,
-
odstawiając pilarkę na dłuższy czas wyłączyć
silnik i włączyć hamulec przesuwając do przodu osłonę przednią;
jeśli jest to pilarka elektryczna, należy wyjąc wtyczkę z gniazdka,
-
pilarkę przenosić z wyłączonym silnikiem i włączonym
hamulcem oraz nałożoną na prowadnicę osłoną (rys.7, poz.5), przestrzegając
zasady że pilarkę trzyma się za uchwyt przedni, prowadnicą skierowaną
do tyłu,
-
w razie uszkodzenia lub przecięcia kabla zasilającego
pilarki elektrycznej natychmiast wyjąc wtyczkę z gniazdka,
-
podczas wykonywania wszelkich prac regulacyjnych
i konserwacyjnych wyłączyć pilarkę (jeśli jest to pilarka elektryczna,
należy koniecznie wyjąć wtyczkę z gniazdka).
6. Wytyczne bezpieczeństwa pracy przy przecinaniu
elementów drewnianych.
Przecinanie elementów drewnianych (np. desek, belek drewnianych) należy
do podstawowych operacji wykonywanych pilarkami łańcuchowymi w budownictwie.
Podczas przecinania elementów drewnianych mogą powstać następujące niebezpieczne
zjawiska, które użytkownik powinien wziąć pod uwagę, aby uniknąć wypadku:
-
zakleszczenie się piły łańcuchowej w rzazie,
-
pęknięcie drewna w czasie przecinania,
-
uderzenie końcówki prowadnicy piły łańcuchowej
w podłoże lub w inny przedmiot w czasie cięcia lub tuż po jego zakończeniu,
-
warunki zewnętrzne i terenowe utrudniające pracę
takie jak śliskie i nierówne powierzchnie.
O wystąpieniu zjawisk zakleszczenia się piły łańcuchowej
i pęknięcia (rozszczepienia się) elementu drewnianego decydują sposób
jego podparcia i występujące w nim naprężenia. Skutków naprężeń można
uniknąć stosując cięcie dwustopniowe (od dołu i od gry) zaczynając od
strony, z której występują naprężenia.
W przypadku belek lub innych elementów drewnianych leżących równo na
ziemi należy rozpocząć ich przecinanie z góry do głębokości 2/3 średnicy
a następnie po obróceniu ich dokończyć przecinanie. W ten sposób unika
się możliwości kontaktu piły łańcuchowej z podłożem.
Podczas operacji przecinania należy ustawiać pilarkę w ten sposób, aby
żadna część ciała nie znajdowała się na linii cięcia piły łańcuchowej
(rys.13).
Rysunek 13. Właściwe ustawienie się
poza linią cięcia piły łańcuchowej pilarki podczas przecinania elementów
drewnianych.
7. Ze względu na potencjalne zagrożenia praca
przenośną pilarką łańcuchową powinna się odbywać w sąsiedztwie osoby,
która mogłaby udzielić pierwszej pomocy.
Pracując pilarką należy mieć wiedzę jak zatamować krwawienie i jak postępować
w przypadku wystąpienia urazu zgniecenia. Ważne aby apteczka pierwszej
znajdowała się zawsze w pobliżu miejsca pracy.
|