Ręczne pilarki tarczowe

Ręczne pilarki tarczowe – maszyny trzymane i prowadzone w ręku podczas piłowania, o niedużej masie i małej średnicy tarczy piły, wynoszącej zazwyczaj od 130 do 250 mm.

Budowa ręcznych pilarek tarczowych



Rysunek 5. Podstawowe elementy ręcznej pilarki tarczowej związane z bezpieczeństwem użytkowania: 1 – osłona stała , 2 – króciec do podłączenia urządzenia gromadzącego pył i trociny, 3 – wskaźnik kierunku obrotów piły, 4 – osłona ruchoma, 5 – stolik, 6 – klin rozszczepiający, 7 – kierunek otwierania osłony ruchomej, 8 – uchwyt klina, 9 – elementy sterownicze (przycisk START i przycisk zezwolenia – blokada), 10 – piła tarczowa

Urazy

W ciągu ostatnich 10 latach w Polsce udział procentowy liczby urazów podczas obsługi ręcznych pilarek tarczowych wynosił przeciętnie: 44 ÷ 55% (palce), 18 ÷ 26% (dłonie), 6 ÷ 14% (uda) oraz po około 1,5 do 3,5 % głowa i prawa stopa. W przypadku kończyn górnych przeważały urazy palców lewej ręki (od 30 do 50% więcej, niż prawej), natomiast w przypadku nóg, urazy umiejscowione były zazwyczaj prawostronnie i najczęściej dotyczyły uda, rzadziej stopy.

Rysunek 6. Najczęstsze umiejscowienie urazów doznanych podczas użytkowania ręcznych pilarek tarczowych

Zjawiska niebezpieczne

Odbicie jest zjawiskiem, polegającym na gwałtownym, niespodziewanym  i szybkim ruchu powrotnym pilarki, spowodowanym zakleszczeniem się piły w materiale lub niedostatecznie pewnym jej prowadzeniem przez operatora albo gwałtownym przyrostem sił skrawania wskutek np. ukruszenia się zęba piły, zetknięcia się pracującej piły z twardym obcym ciałem w materiale, np. gwoździem lub napotkanie miejscowego stwardnienia, sęka itp.
Ze względu na szybkość tego zjawiska, nawet zamykająca się samoczynnie osłona ruchoma piły, nie zawsze jest w stanie na czas osłonić operatora. W ten sposób najczęściej dochodzi do wypadków w efekcie których operatorzy doznają zwykle urazów palców i dłoni lewej ręki lub prawego uda.
Winę za to, obok zbyt wolno zamykającej się osłony często ponosi sam operator nie przestrzegający podstawowych zasad bezpieczeństwa, np.:

• pracujący w niestatecznej pozycji i prowadzący pilarkę jedną ręką, podczas, gdy drugą przytrzymuje materiał,


• pracujący w pozycji siedzącej i tnący materiał trzymany na kolanach,


• tnący materiał spoczywający luzem i niepewnie podparty,


• wymieniający piłę nie wyjąwszy uprzednio wtyczki z gniazda.

Obok zagrożenia przecięciem lub obcięciem, przy obsłudze ręcznych pilarek tarczowych występują zagrożenia hałasem, drganiami i zapyleniem.

Dobór pilarki i metod pracy

Należy stosować wyłącznie pilarki z certyfikatem „B”, z ostrą, w pełni sprawną piłą. Piły ze stali szybkotnącej nie powinny być stosowane.
Parametry piły powinny być dobrane do pilarki i klina (prędkość dopuszczalna, średnica i grubość piły oraz wymiary otworu do zamocowania), a także do rodzaju obrabianego materiału (materiał i rodzaj uzębienia).
Przed przystąpieniem do pracy należy zawsze oczyścić pilarkę z pyłu i wiórów oraz sprawdzić, czy:

• osłona ruchoma zamyka się szybko i bez zacięć (czas zamykania osłony powinien wynosić około 0,2 s),


• piła została założona zgodnie z kierunkiem obrotów wrzeciona,


• sprawnie funkcjonują elementy sterownicze: przycisk START oraz przycisk zezwolenia – blokada chroniąca przed przypadkowym uruchomieniem.

Najważniejsze podczas pracy ręcznymi pilarkami jest zapewnienie stateczności zarówno przecinanemu materiałowi – podparcie go, oparcie brzegów i przytrzymanie, aby nie przesunął się podczas cięcia, jak i statecznej pozycji ciała i pewnego, obu rękoma prowadzenia pilarki.
Należy również uważać na kabel, gdyż nadepnięcie lub zaczepienie o niego może spowodować szarpnięcie pilarki lub potknięcie operatora i w konsekwencji bezpośredni kontakt z wirującą piłą.